WATER LEEFT Chemisch wateronderzoek

Transcriptie

1 Chemisch wateronderzoek 1 WATER LEEFT Chemisch wateronderzoek Een goede waterkwaliteit is van groot belang voor het leven van waterdieren en waterplanten. Biologisch leven in het water is afhankelijk van een aantal abiotische factoren. Diepte van het water De diepte van het water is een bepalende factor voor de groei van waterplanten. De vegetatie (of plantenbegroeiing) varieert sterk van oever naar open water. A oeverzone Zone aan de rand van het water waar de bodem vochtig is maar niet voortdurend onder water staat. B moeraszone Ondiepe zone vanaf de oever waar planten met hun wortels voortdurend in het water staan. C open water Diepere zone van de zoetwaterplas waar de meerderheid van de planten onder het wateroppervlak leeft of net boven dat oppervlakte uitkomt met drijfbladeren. Noteer de naam van de planten naast de cijfers en hun zonaties A B C onderaan. WATERLELIE - PITRUS - WATERVIOLIER - RIET - GELE LIS - SMEERWORTEL - EENDEKROOS - KNOTWILG - WATERPEST NAAM X Kruis aan welke planten je zag op het terrein.

2 Lichtsterkte of helderheid Chemisch wateronderzoek 2 Onderwaterplanten zonder drijfbladeren groeien slechts tot op diepten waar genoeg licht doordringt in het water. Waterplanten hebben net als landplanten zonlicht nodig om suiker te kunnen maken. Daaruit halen ze de energie om te leven. De helderheid van het water speelt dus een belangrijke rol bij de hoeveelheid en de biodiversiteit van onderwaterplanten. Watertemperatuur De watertemperatuur beïnvloedt op verschillende manieren het leven van organismen in een zoetwaterplas. Voor planten en dieren in het water is zuurstofgas levensnoodzakelijk. Dit gas is niet alleen afhankelijk van de fotosyntheseactiviteit van planten, ze wordt ook beïnvloed door de temperatuur van het water. In warm water krijgen vissen te weinig zuurstofgas en moeten ze aan de oppervlakte naar adem happen. Ook wordt de algengroei sterk bevordert in warmer water. Hoe meer algen in het water, hoe moeilijker de zonnestralen doordringen tot de dieper gelegen plaatsen. Dat is nadelig voor planten die volledig onder water groeien. Heel wat insecten leggen hun eitjes het liefst in de moeraszone: daar is het water net wat warmer, waardoor de eitjes vlugger uitkomen en de kans op overleven toeneemt. Zelfs kikkers, padden en sommige vissen gebruiken de moeraszone als paringsplaats of paaiplaats. Invloeden van chemische stoffen Instromende chemische stoffen beïnvloeden het leven in zoet water. Chemische stoffen zoals fosfaat, nitraat, chloride, calcium, zijn in normale natuurlijke concentraties voedingsstoffen voor de planten, maar ook hier geldt de regel overdaad schaadt! Grote concentraties aan fosfaten en nitraten zijn oorzaken van eutrofiëring (=voedselverrijking). Dit leidt tot een buitensporige groei van wieren en algen (algenbloei), met als gevolgen: sterke schommelingen van het zuurstofgehalte, vissterfte en het optreden van rottingsprocessen. Biotische of Abiotische factoren? Zet een kruisje in de juiste kolom. het insijpelen van NH 4 + door naburig bemeste graasweiden de aanwezigheid van kikkers het inspoelen van strooizout van een nabijgelegen parking of autoweg verzuring van de sloot door de nabijheid van een naaldbos algengroei ten gevolge van een beperkte diepte aan de oever zure regen door verbranding van fossiele brandstoffen een muggenplaag huishoudelijk afvalwater met zeepresten doet de oppervlaktespanning afnemen abiotische biotische bron Wat is de oorzaak (bron) van de chemische stoffen die in het water terecht kwamen? 1 natuur 2 landbouw 3 huishouden 4 verkeer 5 industrie

3 Waarnemingen op het terrein Chemisch wateronderzoek 3 Datum:. Uur: Plaats: Weer:. type water vijver meer ven rivier kanaal poel beek sloot gracht bron omgeving woonkern landbouwgebied natuurgebied weiland industrie oever natuurlijk beton hout steen bedding modder zand keien belichting open halfopen schaduw stroomsnelheid stilstaand water traagstromend water snelstromend water kleur geur opmerkelijk niet opmerkelijk doorzichtigheid helder troebel zeer toebel doorzichtigheid tot 10 cm 50 cm meer dan een meter temperatuur ( C) - lucht - water parameter staal normen basiskwaliteit... C... C < 25 zuurstof (O 2 )...mg/l 5 mg/l ph 6,5-8,5 ammonium (NH 4+ )...mg/l < 1 mg/l nitraat (NO 3- )...mg/l < 10 mg/l nitriet (NO 2- )...mg/l geen fosfaat (PO 4 3- )...mg/l < 1 mg/l totale hardheid... d 10 d chloride (CL-)...mg/l < 200 mg/l waterstofsulfide (H 2 S)...mg/l geen interpretatie

4 Chemisch wateronderzoek 4 De temperatuur van het water is. C. Het zuurstofgehalte is. mg/l. Bekijk de tabel en vergelijk met je resultaat. Het water is onverzadigd verzadigd oververzadigd Wat zou de oorzaak kunnen zijn?. verzadigingswaarde O 2 in mg/l verzadigingswaarde O 2 in mg/l temperatuur in C zoet water temperatuur in C zoet water 0 14, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,76 tabel: verband temperatuur en opgeloste zuurstof Noteer al je resultaten in onderstaande tabel. Tot welke kwaliteit behoort het onderzochte water: basiskwaliteit viswaterkwaliteit bestemd voor drinkwaterproductie meting norm ok? meting norm ok? meting norm ok? temperatuur C < 25 C < 25 C < 25 C ph 6,5-8, ,5-9 zuurstof O 2 (mg/l) >5 mg/l >7 mg/l >5 mg/l nitraat NO 3- (mg/l) <10 mg/l geen <50 mg/l nitriet NO 2 - (mg/l) geen geen fosfaat PO 4 3- (mg/l) <1 mg/l <1 mg/l <0,3 mg/l De norm van de opgeloste zuurstof voor basiskwaliteit van oppervlaktewater is minstens 5 mg/l. Bij minder dan 5 mg/l happen vissen naar lucht, bij minder dan 3 mg/l sterven ze. Hoeveel bedraagt de norm van de viswaterkwaliteit van het oppervlaktewater?... mg/l

5 Chemisch wateronderzoek 5 Water leeft! De chemische en biologische kwaliteitsbepaling vullen elkaar aan. Chemisch wateronderzoek is een momentopname. Het zegt iets over de waterkwaliteit op het moment van de staalopname. Bijvoorbeeld het zuurstofgehalte kan op het moment van een dag variëren. Op een zonnige dag kan het zuurstofgehalte in de namiddag hoger zijn ten gevolge van fotosynthese. Biologisch wateronderzoek geeft een terugblik in de tijd en evalueert de kwaliteit over een langere periode. Bijvoorbeeld, je kan een lozing opsporen die een aantal weken voordien gebeurde. Resultaat van vandaag. datum plaats chemisch onderzoek goed niet goed biologisch onderzoek BBI kwaliteitscijfer.. commentaar BBI kwaliteitsklasse. De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) onderzoekt regelmatig de toestand van de Vlaamse waters. Aangezien het in wetenschappelijk onderzoek heel belangrijk is dat er steeds gewerkt wordt op eenzelfde manier ( = gestandaardiseerde methode) volgt de VMM de Europese Kaderrichtlijn Water (EKW). Dat is een onderzoek waarbij meer factoren worden onderzocht dan in deze biotoopstudie. Ze bekijken macro-invertebraten, maar ook water- en oeverplanten, microscopische wieren en vissen. Ze controleren het water op meer vervuilende stoffen en beoordelen de natuurlijkheid van het water (zoals de structuur en het materiaal van de oevers en bodem). Wil je meer weten over wateronderzoek of de kwaliteit van het water in jouw buurt?