Vieren en beleven. De verloren zoon Voorleesverhalen, achtergrond, activiteiten. Ook thuis te gebruiken!

Transcriptie

1 1 KEK: Nieuw materiaal voor kerk en thuis - editie De verloren zoon Voorleesverhalen, achtergrond, activiteiten Vieren en beleven Ook thuis te gebruiken!

2 Inhoud KEK: Nieuw materiaal voor kerk en thuis Voor de leiding: Uitleg bij het Bijbelverhaal Gebed, lied, kindermoment tijdens de dienst Materiaal voor kinderen van 4-7 jaar Materiaal voor kinderen van 8-12 jaar Colofon KEK editie 01 Voorjaar 2018 Teksten: Erik Idema & Gerard van Midden Illustraties: Ingrid ter Koele (p. 7), Iris Boter, Dreamstime KEK is een initiatief van Kwintessens, de makers van o.a. Kind op Zondag, Trefwoord en Kind op Maandag. Kwintessens

3 KEK: Nieuw materiaal voor kerk en thuis We hebben wat te vieren in de kerk. Dat er een God is die ons bij elkaar brengt. Dat mensen er niet alleen voor staan. Dat ons leven waarde en betekenis heeft. Dat er iets is dat ons overstijgt en tegelijk verbindt. Dat vieren we elke zondag opnieuw. Maar zijn onze manieren van vieren ook aanstekelijk voor kinderen? Hoe delen we met kinderen onze inspiratie, onze vragen en ons geloof? En hoe ontdekken we samen met hen de rijkdom van de Bijbelse verhalen? In het voorjaar van 2018 experimenteert Kwintessens met nieuw materiaal voor kinderen en kerk: KEK. Het materiaal is te gebruiken tijdens de kindernevendienst. Omdat het volledig digitaal wordt aangeboden, is het ook gemakkelijk door te sturen naar ouders die een bepaalde zondag niet in de kerk zijn. Zij kunnen het verhaal dan thuis met hun kinderen lezen. Want kerk zijn doe je niet alleen in een bepaald gebouw op een vastgesteld moment; samen kerk zijn doe je ook thuis en op andere plekken. Het materiaal van KEK heeft de volgende kenmerken: Het laat zien dat Bijbelverhalen leuk, betekenisvol en waardevol zijn. Elke zondag staat op zichzelf: je hoeft het verhaal van de voorgaande week niet gehoord te hebben om deze week te begrijpen waar het over gaat. Het materiaal is laagdrempelig: weinig voorkennis nodig bij kinderen en leiding. Bij het kiezen van Bijbelteksten wordt rekening gehouden met de vertelbaarheid aan kinderen; het materiaal volgt niet per se het leesrooster, wel het kerkelijk jaar. Flexibel in tijd: je kunt er suggesties uit halen voor een bijeenkomst van 10 tot 30 minuten. KEK is volledig digitaal en kan dus gemakkelijk verspreid worden onder voorgangers, vrijwilligers en ouders. KEK is materiaal in ontwikkeling. In dit eerste katern vindt u materiaal bij het verhaal van de verloren zoon, Lucas 15: U kunt dit bijvoorbeeld gebruiken op een zondag in de veertigdagentijd. In de weken na Pasen bieden we opnieuw materiaal aan. We maken daarbij graag gebruik van uw feedback! Nieuw materiaal van KEK is vanaf 3 april te downloaden via Reageren? Wij stellen het zeer op prijs als u uw feedback en ideeën met ons deelt. Mail uw reactie naar kindopzondag@kwintessens.nl, dan nemen wij dit mee in de ontwikkeling van verder materiaal. Wilt u op de hoogte blijven van de ontwikkelingen rond KEK? Laat ook dit weten via kindopzondag@kwintessens.nl. Kinderen en Kerk 3

4 Voor de leiding: Uitleg bij het Bijbelverhaal Lucas 15:11-32 Gelijkenissen Jezus vertelde vaak gelijkenissen. Wat in een gelijkenis verteld wordt, (ge-)lijkt op iets anders. Jezus vertelt bijvoorbeeld over dingen die lijken op het koninkrijk van God. Een gelijkenis is nooit zomaar een verhaal: Er wordt altijd meer mee gezegd dan je in eerste instantie hoort. Er blijft ook altijd iets te raden over, een betekenis die de hoorder zelf kan invullen. Daarom kun je de volledige bedoeling van een gelijkenis ook nooit in één zin samenvatten. Teruggevonden Het verhaal van de verloren zoon werd door Jezus verteld nadat er kritiek op hem was. De Farizeeën en Schriftgeleerden waren belangrijke mensen in de joodse traditie. Zij hadden kritiek op het feit dat Jezus omging met mensen aan de onderkant van de samenleving. Volgens Lucas 15 vertelde Jezus naar aanleiding daarvan drie verhalen: over een verloren schaap, een verloren munt en een verloren zoon. Blijdschap In al deze verhalen is er blijdschap omdat het verlorene wordt teruggevonden. En bij de eerste twee gelijkenissen voegt Jezus daaraan toe: Zoveel blijdschap is er ook in de hemel over één zondaar die tot inkeer komt. Alleen na de derde gelijkenis klinken die woorden niet. Het is alsof er iemand in de weg staat, iemand die het feest bederft omdat hij het een ander niet gunt. Daarmee wordt duidelijk dat de gelijkenissen niet alleen iets te vertellen hebben over de hemel. Ze laten ook zien wat hier en nu moet gebeuren. De oudste zoon in het verhaal laat zien hoe moeilijk het kan zijn om blij te zijn voor een ander. Kinderen en Kerk 4

5 Gebed, lied, kindermoment tijdens de dienst Gebed God, Ze zeggen dat u mensen gemaakt hebt die op u lijken. Dat is mooi. Maar hoe kijkt u eigenlijk? Hebt u een lach om uw mond en stralende ogen? Of kijkt u verdrietig? Ik heb het uitgeprobeerd voor de spiegel. Want als ik op u lijk, moet ik het ook kunnen. Help mij, God, om elke dag een beetje te kijken zoals u kijkt. Dan kijk ik niet boos omdat een ander iets leuks heeft. Dan word ik juist vrolijk van een ander zijn geluk. Volgens mij zou u dat ook doen. Toch? Kindermoment tijdens de dienst In veel kerken voert de voorganger tijdens de dienst een gesprek met de kinderen, ter introductie op het thema. Neem voor deze dienst een doos met feestspullen mee en pak de doos samen met de kinderen uit. Vraag de kinderen en de volwassen gemeenteleden om welke redenen je feest kunt vieren. Nadat er een paar redenen genoemd zijn, kunt u de vraag stellen: Hoe voel je je als je wordt uitgenodigd voor een feest? Vandaag horen we een Bijbelverhaal over een feest. Op dat feest is iedereen welkom, maar toch is niet iedereen vrolijk. Hoe dat kan, horen de kinderen en de volwassenen in het vervolg van de dienst. De kinderen mogen een deel van de feestspullen meenemen, een ander deel blijft in de kerkzaal. Zo kunnen we goed zien dat het hier ook een beetje feest is! Dank u, God, voor wat u geeft Tekst Erik Idema Muziek: Gerard van Amstel Kinderen en Kerk 5

6 4-7 Materiaal voor kinderen van 4-7 jaar Opwarmer Vraag aan de kinderen: Wat doe je als je wordt uitgenodigd voor een feest? Hoe kijk je dan? Misschien sta je wel te juichen... Laat het maar zien! En hoe kijk je als er een feest is waar jij niet mag komen? Laat dat ook maar zien! Vertel dan: In het verhaal van vandaag gaat het ook over een feest. Er waren mensen die wél mochten komen, maar ze keken alsof ze niet mochten komen. Luister maar. Voor de verteller: Dit zijn twee verhalen ineen: in het verhaal vertelt Jezus een verhaal. Laat dit zien tijdens het vertellen, bijvoorbeeld door te gaan staan als Jezus aan het woord is. Hebt u een groep met heel jonge kinderen? Vertel dan alleen het cursieve gedeelte. Bijbelverhaal: Het verhaal van de twee zoons Lucas 15:11-32 Binnen is het feest. Er wordt gepraat en gelachen. Iedereen mag binnenkomen, heeft Jezus gezegd. Iedereen hoort erbij! Buiten is het geen feest. Op de stoep van het huis staat een groepje mannen. Ze zijn wijs en belangrijk. Ze kijken zuinig. Af en toe gluren ze door het raam. Kijk nou toch, mopperen ze. Moet je zien wat voor mensen daar zitten! Het zijn mensen die verkeerde dingen gedaan hebben. Die verdienen toch geen feest! De mannen halen hun neus op. Het is niet erg fris, zegt iemand. Volgens mij zijn er ook zwervers bij. Dat Jezus met zulke mensen eet! Jezus hoort wat de mannen zeggen. Op de drempel van het huis vertelt hij een verhaal: Een vader had twee zoons. De jongste zoon wilde op reis. De oudste zoon wilde niks. Mag ik geld? zei de jongste tegen hun vader. De vader gaf hem geld, de jongste pakte zijn tas en daar ging hij. Met grote, vrolijke stappen en zijn hoofd in zijn nek. Zijn vader zwaaide hem uit en zijn broer stond ernaast. Ik zal je missen! riep de vader. Ik jou ook! riep de jongste zoon. De oudste zoon zei niks. Kinderen en Kerk - Materiaal voor kinderen van 4-7 jaar 6

7 4-7 Materiaal voor kinderen van 4-7 jaar De jongste zoon ging naar een land waar het feest was. Hij gaf al het geld uit aan eten, drinken en leuke dingen. Toen was het op. Het feest was afgelopen. Wat moet ik nu doen? Dacht de jongste zoon. Hij vond een baantje als varkensoppasser. De varkens knorden en zijn maag knorde ook. Was ik maar weer thuis, dacht hij. Zelfs de knechten van mijn vader hebben het beter dan ik. Nadat hij er een tijdje over nagedacht had, ging hij weer naar huis. Hij slofte met zijn voeten en zijn hoofd hing voorover. Mijn vader zal wel boos op me zijn, bedacht hij. Maar zijn vader was niet boos. Wat ben ik blij dat je er weer bent! riep hij. Ik heb je zo gemist! Ik moet wel wat vertellen... begon de zoon. Het geld is op en ik heb er spijt van. Zijn vader zei er niet veel over. Vandaag is het feest omdat jij er weer bent, zei hij alleen maar. De oudste zoon zei niks. Die avond was het feest. Er was heerlijk eten en drinken en vrolijke muziek. Iedereen klapte in zijn handen omdat de jongste zoon weer thuis was. Nou ja... bijna iedereen. Jezus stopt even met vertellen. Hij kijkt naar de mannen op de stoep. Dan vertelt hij verder: Buiten stond de oudste zoon. Hij keek boos door een raampje. Ik krijg nooit een feest, zei hij. Het is niet eerlijk! Zijn vader ging naar hem toe. Kom toch binnen, zei hij. Je broer was kwijt, maar we hebben hem teruggevonden. Daarom is het feest! Als het verhaal uit is, zet Jezus de deur iets verder open. Kom binnen, zegt hij. Iedereen hoort erbij. Gesprek: Vraag aan de kinderen: Hoe keken de mannen op de stoep? Waar kwam dat door? Jezus vertelde een verhaal over twee broers. Op welke broer lijken de mannen op de stoep? Op welke broer lijken de mensen die met Jezus eten? Wat denk jij dat de mannen op de stoep aan het eind van het verhaal gedaan hebben? Gingen ze alsnog naar binnen? Kinderen en Kerk - Materiaal voor kinderen van 4-7 jaar 7

8 Activiteit: De voic van de koning Stel je voor: Je hebt een uitnodiging gekregen voor een geweldig feest bij koning Willem-Alexander en prinses Maxima. Er is heerlijk eten en drinken en het wordt allemaal supergaaf. Er komen heel veel mensen. Vooral veel zwervers, een groep gevangenen en mensen die ernstig ziek zijn. Bedenk hoe jij zou reageren op de uitnodiging: of je zou gaan en of je nog bepaalde vragen voor de koning hebt. (Bijvoorbeeld naast wie je wilt zitten of naast wie juist niet.) Als je een reactie hebt bedacht, mag je op de stoel vooraan komen zitten om de koning te bellen. Hij neemt natuurlijk niet op, daarom spreek je op zijn voic je reactie in. Wel deftig praten hè!? Extra: Op de website kunt u een mp3-bestand downloaden waarin de koning de kinderen vertelt dat hij even niet bereikbaar is. Knutselen: Maak een masker met een lachend gezicht. Vind jij het niet leuk dat een ander iets krijgt? Zet dan gauw je masker op! Want met een lach wordt het leuker. Kinderen en Kerk - Materiaal voor kinderen van 4-7 jaar 8

9 8-12 Materiaal voor kinderen van 8-12 jaar Opwarmer: Te weinig uitdelen Neem een doos of mand met deksel mee. Doe daar voor elk kind iets lekkers of een sticker in. Check het aantal kinderen dat naar de kinderkerk gaat. Doe dan één ding te weinig in de doos/mand. Laat een kind met de doos/ mand rondgaan. Wat is de reactie van de groep? Welk gevoel hoort hierbij? Wie van de kinderen heeft het gevoel er niet bij te horen? Bijbelverhaal: De verloren zoon Lucas 15:11-32 Wát?! Ga je weg? Maar waar naartoe dan? Geen idee. Gewoon... weg. De wijde wereld in. Ik heb die boerderij van ons nou wel gezien. Op het erf van de boerderij stonden drie mannen. Een vader en zijn twee zoons. De oudste zoon schreeuwde iets tegen de jongste. En de vader keek verdrietig voor zich uit. Wanneer ga je? vroeg de vader. Zo snel mogelijk, lachte zijn jongste zoon een beetje ongemakkelijk. Enne... wat ik nog vragen wou... ik wil wel graag de helft van het geld alvast hebben. De oudste zoon werd woest. De helft van het geld van papa? Dat krijg je pas als papa dood is! Maar de vader zei: Hier, pak aan! En hij gaf zijn jongste zoon een zak met geld. Een paar dagen later zwaaide de vader zijn jongste zoon uit. Dag jongen, doe je voorzichtig? Je zal zien dat hij nog eens bij de varkens terechtkomt, mopperde de oudste zoon. Daar ging de jongste zoon. Hij keek niet eens meer achterom. Diezelfde avond sliep hij in een herberg waar hij meteen nieuwe vrienden maakte. Ze feestten tot diep in de nacht. Ik trakteer! riep de jongste zoon telkens. Hij voelde zich rijk en zuchtte: Wat is het toch heerlijk om dat oude, saaie boerderijleventje achter me te laten. Ik trakteer! riep de jongste zoon weer op een late avond. Hij was intussen in het buitenland; in een ver, vreemd land. Maar toen hij geld uit zijn zak wilde halen, zat er niets meer in. Zijn vrienden draaiden zich om en liepen bij hem weg. De herbergier zette hem op straat. Daar stond hij... helemaal alleen. Wat nu? Heeft u werk voor me? vroeg de jongste zoon. Hij stond oog in oog met een wildvreemde boer. Goed, zei de boer. Je mag op de varkens passen. Met lood in zijn schoenen liep de jongste zoon naar de varkens. Hij hoorde ze knorren. Of was dat zijn maag omdat hij honger had? Even dacht hij: Ik eet het voer van de varkens op. Want niemand gaf hem te eten. Kinderen en Kerk - Materiaal voor kinderen van 8-12 jaar 9

10 8-12 Materiaal voor kinderen van 8-12 jaar Niemand? Was er niemand die hem eten kon geven? Ja, thuis op de boerderij bij zijn vader en oudste broer... Daar was eten genoeg. Zelfs de armste knechten van zijn vader hadden genoeg eten. Toen nam de jongste zoon een beslissing: Ik ga naar huis, want hier ga ik dood van de honger. Ik zal tegen mijn vader zeggen: Pap, het spijt me. Ik heb me slecht gedragen. Niet alleen tegenover u, maar ook tegenover God. Ik verdien het niet meer om uw zoon te zijn. Weet u wat... doe maar net alsof ik een van uw arme knechten ben. De jongste zoon stond op, rechtte zijn rug en ging op weg naar huis. En zijn vader? Die zag hem al vanuit de verte aankomen. Hij rende op zijn zoon af en gaf hem een paar dikke kussen. De jongste zoon was stomverbaasd. Wat een welkom. Hij bood zijn excuses aan, precies zoals hij dat bedacht had. Maar zijn vader zei alleen maar: Ik ben zo blij dat je er weer bent. We gaan feestvieren! Want het leek net of je dood was, maar nu leef je weer! Ik was je kwijt, maar ik heb je weer gevonden. Het werd een groot feest. Iedereen at en dronk, zong en danste. Nou ja, iedereen? De oudste zoon niet. Die was boos. Boos op zijn vader. Boos op zijn jongste broer. Voor mij... schreeuwde hij tegen zijn vader,...voor mij heeft u nooit een feestje gegeven. Terwijl ik toch elke dag bij u ben! Maar voor die jongste zoon van u doet u dat wel. En hij heeft nog wel de helft van uw geld uitgegeven. Aan feestjes en weet ik wat allemaal! De vader bleef rustig en zei alleen maar: Lieve jongen, jij bent elke dag bij mij. En weet je, alles wat van mij is, is van jou. Laten we nu vooral blij zijn! Gesprek: Wat vind je leuk aan dit verhaal? Wat vind je niet leuk? Deze gelijkenis over De verloren zoon is een verhaal van Jezus. Hij vertelt dat verhaal niet zomaar. Waar gaat dit verhaal volgens jou over? Kies uit één van de volgende woorden: FEESTEN JALOEZIE IEDEREEN HOORT ERBIJ RUZIE GELD VERTROUWEN. Waarom denk je dat? Wie zou jij graag zijn in het verhaal? Kies uit: vader, oudste zoon, jongste zoon, boer in het buitenland, knecht. Waarom? Kinderen en Kerk - Materiaal voor kinderen van 8-12 jaar 10

11 Spel: Verhaal uitbeelden We gaan stukjes uit de gelijkenis uitspelen. Telkens door twee kinderen. Kies uit de volgende spelsituaties: De oudste zoon zwaait de jongste zoon uit. Wat zeggen ze tegen elkaar? De jongste zoon komt bij zijn vader en vertelt dat hij weg wil en de helft van zijn geld wil. Wat zeggen ze tegen elkaar? De jongste zoon vraagt om werk bij de boer in het buitenland. Hoe gaat dat gesprek? De jongste zoon komt thuis en ontmoet zijn oudste broer? Wat zeggen ze tegen elkaar? Activiteit: Stoelendans De vader in het verhaal vindt dat iedereen erbij hoort. Ook zijn jongste zoon. Maar ja, soms kan dat niet. Dat ervaren kinderen met deze stoelendans. Zet één stoel minder in een kring dan er kinderen zijn. Zet een leuk muziekje op (of speel dat zelf) en laat de kinderen rond de stoelen dansen. Stopt de muziek? Dan gaan ze zo snel mogelijk zitten. Het kind dat afvalt, gaat aan de kant staan. Haal één stoel weg. Wie wint dit spel? Dit kind doet nu net alsof het een feestje gaat geven. In een toespraakje nodigt hij alle kinderen hiervoor uit. Creatief: Welkomstbord De kinderen gaan een welkomstbord maken voor de jongste zoon. Laat ze overleggen wat er op het bord komt te staan. Bijvoorbeeld: Welkom thuis! of Ook jij hoort erbij! Elk kind tekent nu op een apart A4-tje een vrolijk versierde letter uit deze zin. Plak alle letters aan elkaar. Natuurlijk nemen ze het bord mee terug de kerk in. NB: Afhankelijk van het aantal kinderen moeten ze meer dan één letter tekenen. Doe zelf ook mee! Kinderen en Kerk - Materiaal voor kinderen van 8-12 jaar 11

12