vrouwen in de letterkunde

Transcriptie

1 HER STORY

2 vrouwen in de letterkunde

3

4 Dubbeltentoonstelling in het Letterkundig Museum en de Koninklijke Bibliotheek, 30 september tot 15 november 2015

5 Omdat ik iets te zeggen had

6

7

8

9 De Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart Roman in brieven door Betje Wolff en Aagje Deken (1782) De eerste Nederlandse / burgerlijke roman Sara Burgerhart Hendrik Edeling mejuffrouw Slimpslamp Charlotte Rien du Tout Sara's voogd Blankaart Aansporing tot goed gedrag; afkeuring van vermaak en avontuur; prijzen van huwelijk en tolerantie

10 Het land (1788), door Elisabeth Maria Post Emilia, een onafhankelijke en ongehuwde vrouw woonachtig op het platteland, die zich naast het verrichten van de huishoudelijke taken ook op intellectueel en artistiek gebied weet te ontwikkelen Haar vriendin Eufrozyne, afkomstig uit de stad, wordt zich door haar contact met Emilia steeds meer bewust van de restricties die aan de vrouw worden opgelegd

11 Margaretha Jacoba de Neufville (1824) Juist door het uitvoeren van deze kleine pligten kan de vrouw zich groot voelen (vgl. het pleidooi van dominee Francken uit 1835)

12 Margaretha Jacoba de Neufville (1824) Juist door het uitvoeren van deze kleine pligten kan de vrouw zich groot voelen (of Potgieter, uit 1835) De vrouw dient zich te beperken tot het huiselijke, het gezellige, liefde en vriendschap, stille deugden, huwelijksliefde en moedertrouw, en dat alles voorstelden met die juistheid van opmerking, die fijnheid van gevoel, die aandoenlijkheid van ziel, die reinheid des harten, die godvruchtige stemming des gemoeds, welke het erfdeel der vrouw zijn G. [Potgieter], [Recensie van] De gelofte, of de zegepraal der Deugd, in : De Gids 1837, pp

13 Kentering v.a. ca. 1840: de lijdende vrouw Hoofdpersoon Angelique (uit Te laat, 1838) bezwijkt uit vrees en hoop voor haar ontrouwe echtgenoot uiteindelijk aan de tering; In haar volgende roman, Elize (1839), offert de gelijknamige hoofdpersoon haar eigen geluk op voor het geluk van anderen

14 1840 Hoofdpersonen Marie en Clara, twee vrouwen waaruit Alexander een keuze moet maken. Hij kiest uiteindelijk voor Marie

15 1840 Wees dus voorzigtig, gij onder mijn zusters, die het scherpe zwaard des verstands wilt dragen [ ] Al wordt gij door al wat er vrouwelijks in uw borst woont gedrongen om op te zien naar de liefde van den genialen man - nader niet. Waar gij het meest genade wacht, zult gij die het minst vinden. [...] Treed terug in de rij uwer zusteren, zoo gij op het einde geen meester blijven kunt, en zie af van alle aanspraken, die uitgezonderd, welke iedere vrouw kan maken.

16

17 De vrouwelijke personages van Bosboom-Toussaint voldoen niet aan het vrouwelijke ideaalbeeld van haar tijd; het zijn geen lijdende objecten, geen vrouwen die (gelukkig) zijn getrouwd en zich beperken tot de huiselijke taken en de opvoeding van de kinderen Zo is de ongehuwde mejonkvrouwe de Mauléon uit de gelijknamige roman uit 1847 een bewust ongehuwde vrouw die uit een goede familie komt en een zelfstandig leven leidt

18 Waardering voor Bosboom- Toussaint: 1. schrijfster van historische romans, een genre dat tot dan toe wordt beoefend door mannelijke auteurs 2. beperkte zich niet tot het thema van het vrouwelijke, tot de huiselijke, burgerlijke roman

19 Majoor Frans (Francis Mordaunt) is een jonge vrouw die zich door niemand de les laat lezen. Ze weigert te trouwen, om niet onderworpen te zijn aan de grillen van een man Erfeniskwestie: jonker Leopold van Zonshoven krijgt alleen de erfenis van zijn oudtante als hij met Francis trouwt

20

21 Ons Streven, 1870 Onze Roeping, 1871 Waarlijk, lieve Eduard en verder

22

23 Hilda was juist aangekomen geëmancipeerd uitziet

24

25 Tussen de eerste ( ) en de tweede (1967* 1985) feministische golf * Het onbehagen bij de vrouw, Joke Smit

26 De tweede feministische golf

27 Hélène Nolthenius ( )

28

29 Dit is het relaas van een tijd die hels en heilig was met een felheid die ouderdom bant

30

31 De naam van de roos is een prachtig, diepzinnig boek; het mijne is daarbij vergeleken luchtige ontspanningslectuur, het is ook een veel kleiner onderwerp. Maar wetenschappelijk ben ik correcter: alles klopt. Wie een boek in een ver gelegen tijd of land situeert, moet zich bedienen van materiaal dat ter plekke echt voorhanden is. Eco vat dat ruimer op. Hij jongleert met zijn gegevens. Soms vallen ze op de grond

32