Jaaroverzicht zuiveren afvalwater Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden

Vergelijkbare documenten
Jaaroverzicht zuiveren afvalwater 2010

In D&H: Steller: L. de Sevren Jacquet BMZ Telefoonnummer: SKK Afdeling: Zuiveringsbeheer

Bijlage 1. Noorderzijlvest Gemiddeld Nederland NZV t.o.v. gem ,2 83,7-5, ,6 86,6-5, ,6 86,6-2,0

AGENDAPUNT 9 ONTWERP. Onderwerp: Krediet renovatie rwzi De Meern Nummer: Voorstel. Het college stelt u voor om

In D&H: Steller: J.C.P. de Wit BMZ (tkn) Telefoonnummer: SKK Afdeling: Zuiveringsbeheer

Publieksmilieujaarverslag 2014

SCHOON EN VEILIG WATER

Energie uit afvalwater

Publieksmilieujaarverslag 2013

Figuur 1 Zuiveringsinstallatie

JAAROVERZICHT 2008 AFDELING ZUIVERINGSBEHEER

JAAROVERZICHT 2007 SECTOR ZUIVERINGSBEHEER

Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer 2012 (BVZ 2012) Delfland

totaal rioolwater aanvoer

Publieksmilieujaarverslag 2016

Publieksmilieujaarverslag 2017

Publieksmilieujaarverslag 2015

AGENDAPUNT 6 ONTWERP. Onderwerp: Bouw nabezinktank rwzi Wijk bij Duurstede Nummer: Voorstel. Stelt het college u voor om

Praktijktraject Uitgebreide techniek afvalwaterzuivering

AGENDAPUNT 7. Onderwerp: Bouw nabezinktank rwzi Wijk bij Duurstede Nummer: Voorstel. Stelt het college u voor om

Cellulose Assisted Dewatering of SLudge:

Doelmatige werking van zuiveringstechnische werken en grote lozers

AGENDAPUNT 5. Onderwerp: Krediet aanvraag vervanging puntbeluchting rwzi Leidsche Rijn Nummer: Voorstel. Stelt het college u voor om

Zuiver Afvalwater 2012

RWZI Tilburg Energie- en grondstoffenfabriek

BEDRIJFS VERGELIJKING ZUIVERINGS BEHEER 2015

Datum 15 augustus 2012 Onderwerp Stand van zaken MJA3

Individuele Behandeling afvalwater. Ontzorging gemeenten voor beheer en onderhoud IBA s

bij de renovatie van de rioolwaterzuiveringsinstallatie De Meern te kiezen voor handhaving van het beluchtingssysteem met behulp van puntbeluchters.

AGENDAPUNT 4 ONTWERP. Onderwerp: Krediet aanvraag vervanging puntbeluchting rwzi Leidsche Rijn Nummer: Voorstel. Stelt het college u voor om

Inzameling, transport en behandeling van afvalwater in Nederland. Situatie per 31 december 2012

Onderwerp: Oplegnotitie bij de investeringsvoorstellen rwzi Utrecht Nummer:

IBA Jaarverslag 2013 Individuele Behandeling Afvalwater (IBA)

Bijlage 4: Milieu en energieprestaties: Emissies van de toekomstige rwzi Utrecht (DM )

Schoon water. Hoe zuiveren wij uw afvalwater?

DATUM BEHANDELING IN D&H 11 december COMMISSIE 0 Water (7 januari 2013)

Datum: 27 maart 2014 Agendapunt nr: 6.a.

IBA Jaarverslag 2012 Individuele Behandeling Afvalwater (IBA)

BEDRIJFSTECHNISCHE RESULTATEN & MILIEUVERSLAGLEGGING VAN DE SECTOR ZUIVERINGSBEHEER

1.7 Innovatie Afsluitend... 16

MJA-Sectorrapport Afvalwaterzuiveringsbeheer

Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor,

Zuivering van stedelijk afvalwater: stikstof en fosfor,

is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas ISO 9001 ISO OHSAS 18001

Voortgangsrapportage CO2 reductie periode

Zuiver Afvalwater Landelijke rapportage Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer

Waterschapsbedrijf Limburg Kwaliteit en samenwerking maken het verschil

GER-waarden en milieu-impact scores hulpstoffen voor de afvalwaterzuivering. Heleen Pinkse

CO 2 -uitstootrapportage 2011

Inleiding 4. Energie en MJA 15 Biogas Elektriciteit Aardgas Meerjarenafspraken energie-efficiency (MJA) Chemicaliën 16

Standpunt Nieuwe Sanitatie

Eigen -/ Keteninitiatief CO2 footprint Innovatie Kennis Centrum

Waternet, sector Afvalwater. Maatwerkbesluit (ambtshalve) Lozen effluent rwzi Amstelveen. Datum 27 februari Objectcode W-17.

De zuiveringsvisie vast te stellen, om zo de missie en ambitie voor de zuiveringstaak voor de komende 4 jaar te bepalen.

HAMERSTUK. Beslispunt 1 is aangepast in die zin dat in te stemmen met gewijzigd is in kennis te nemen van.

Stroomgebiedsafstemming Rijnwest. ER in combinatie met meetgegevens

MJA-Sectorrapport Afvalwaterzuiveringsbeheer

Organische vracht continue on-line bewaken. Peter-Jan van Oene, 8 november 2011, nieuwegein

Energie in de provincie Utrecht. Een inventarisatie van het energiegebruik en het duurzaam energie potentieel

Voortgangsrapportage CO2 reductie periode 2012

Kansen voor duurzame opwekking van energie bij Waterschap De Dommel

Zuivering van stedelijk afvalwater: zware metalen,

Milieueffectrapportage Renovatie rioolwaterzuivering s-hertogenbosch. Samenvatting

Opgesteld door: Afdeling Technische Installaties Team Beheer. Prestaties Zuiveringstechnische Werken 2010

Stikstofeis noodzaakt rwzi Dokhaven tot innovatie Waterkwaliteit > Afvalwaterbehandeling > Beschrijving van r.w.z.i.

Aquafin - leerpakket. werken aan zuiver water WERKBLAD VOOR DE LEERLING NIVEAU 1 - MEERKEUZEVRAGEN

De klimaatneutrale waterketen

ALGEMENE VERGADERING. 18 december 2012 Waterketen, afdeling Zuiveringen en Gemalen. 29 november 2012 H. Kuipers

Bedrijfsvergelijking (2009)

Waterschappen en Energieakkoord

water Klant, Markt & Relaties Planadvies & Vergunningen Sridnurmt'ct Intjekomen 1 JUL 2014 AW./b2hand. _.-

Energie-efficiencyplan

Bijlage1 : vervallen prestatie-indicatoren uit Begroting 2014

Naar een energieneutrale waterkringloop. Een stip op de horizon

Werkblad voor de leerling

voor duurzame energie

Jaaroverzicht Zuiveringstechnische Werken 2014

gelet op de bijlage bij Toekomstscenario rwzi Utrecht de notitie "Onderbouwing op het beslispunt om de rwzi Maarssenbroek op te heffen

Waterschap Brabantse Delta

Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer 2015 (BVZ 2015) Scheldestromen

GEEN Geen waterzuivering zonder geld. - 's-gravenhage : Ministerie van verkeer en Waterstaat ; Unie van waterschappen, p.

Werking rwzi's 's-hertogenbosch, 2 mei Werking rwzi s 2005 Waterschap Aa en Maas

Jaarplan en Begroting Winnet Deelnemer C 15,2 miljoen C 7,6 miljoen. Lopik C C Montfoort C C

25 Jaar Statistiek Zuivering van afvalwater in vogelvlucht

Bedrijfsresultaten Zuiveringstechnische Werken

Samenvatting bedrijfsresultaten zuiveringstechnische werken 2013

Belasting van het oppervlaktewater vanuit riolering en rioolwaterzuivering,

IBA Jaarverslag 2011 Individuele Behandeling Afvalwater (IBA)

VERWIJDERING VAN ZWEVEND EN DRIJVEND WIL MET BEHULP VAN STAAFROOSTERS OP DE R.W.Z.I. TE LELYSTAD. door. november Abw 1644 I

WATER- SCHAPPEN & ENERGIE

Jaaroverzicht Zuiveringstechnische Werken 2013

onderzoeken Peka Kroef 2011/2012

Ketenanalyse RWZI s. Revisie Auteur Datum Toelichting 01. Reinoud Goudswaard

FAZ: Ja Opdrachtgever: Erica Mosch

Transcriptie:

Jaaroverzicht zuiveren afvalwater 2012 Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden

Voorwoord Samenwerken voor een zuiver resultaat Voor u ligt het Jaaroverzicht zuiveren afvalwater 2012 van de afdeling Zuiveringsbeheer. Met dit overzicht brengen we u op de hoogte van onze activiteiten en resultaten in het jaar 2012. De resultaten laten zien dat de verwijderingspercentages van stikstof, fosfaat en CZV ook dit jaar weer licht gestegen zijn. Het verhogen van de biogasbenutting was voor 2012 een aandachtpunt. De resultaten van de in 2011 geplaatste derde warmte kracht installatie op de rwzi Utrecht zijn nu zichtbaar. Het percentage biogasbenutting gestegen naar 94%. Verder is noemenswaardig om te vermelden dat het aantal overschrijdingen in 2012 is afgenomen met 40%. Alles bij elkaar zijn wij trots op de behaalde resultaten. Het is een uitdaging deze de komende jaren te blijven verbeteren. Ik wens u veel leesplezier. Ing. W.R. Heijbroek Hoofd Zuiveringsbeheer 2

Inleiding Wij zorgen volgens het Waterbeheerplan 2010-2015 voor schoon water. Om te voldoen aan deze doelstelling worden ondermeer 17 rioolwaterzuiveringinstallaties ingezet. Voor de lozing van het gezuiverde water (effluent) moet worden voldaan aan de lozingsvergunningen uit de Waterwet. Hiermee leveren we een bijdrage aan de waterkwaliteitsdoelstellingen vanuit de Kaderrichtlijn water. Met dit jaaroverzicht wordt voldaan aan de verplichting uit de vergunningen om jaarlijks verslag uit te brengen. Onze missie Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden zorgt als waterautoriteit voor veilige dijken, droge voeten en schoon water. Kernwaarden bij onze aanpak zijn: duurzaamheid; kwaliteit; resultaatgerichtheid; innovativiteit en efficiency. Bij de Stichtse Rijnlanden werken ongeveer 460 medewerkers aan het volbrengen van deze missie. In samenwerking met voornamelijk de afdelingen: Uitvoering, Planvorming & Advies, en het Ingenieursbureau, zorgt de afdeling Zuiveringsbeheer voor schoon water. De afdeling zuiveringsbeheer telt 11 medewerkers. Voor de procesvoering en het onderhoud zijn ongeveer 40 medewerkers van de afdeling Uitvoering dagelijks aan het werk. Het jaarverslag 2012 is opgebouwd uit de volgende onderdelen: Rioolwaterzuiveringsinstallaties Slibontwatering Individuele Afvalwater Behandeling Kwaliteit, Arbo en Milieu Prestatieoverzicht 2012 Terugkoppeling aandachtsen verbeterpunten 2012 Aandachts- en verbeterpunten 2013 We zijn zichtbaar en bereikbaar voor de inwoners en de bedrijven in ons gebied. We werken intensief met andere partijen samen, want waterbeheer kan niet los gezien worden van de samenleving. De Stichtse Rijnlanden stemt het waterbeheer af op de eisen van de toekomst en werkt daartoe actief mee aan de totstandkoming van het waterbeleid. 3

Rioolwaterzuiveringsinstallaties Het afvalwater wordt via aanvoerleidingen vanuit woonkernen getransporteerd naar een rioolwaterzuiveringsinstallatie. Hier wordt het gezuiverd en vervolgens wordt het effluent naar het oppervlaktewater afgevoerd. Transport De Stichtse Rijnlanden heeft 52 rioolgemalen 1 en circa 140 km persleiding in beheer. Dit systeem voerde in 2012 bijna 80 miljoen m 3 afvalwater naar de rwzi s. Regenwater is relatief schoon en hoort in principe niet vermengd te worden met afvalwater. Op plaatsen waar het kan stimuleert het waterschap de gemeenten dan ook om regenwater van de riolering af te koppelen. Dit is met name mogelijk op de zandgronden in het oostelijke deel van het werkgebied. Door de afkoppeltrend door te zetten zal bij gelijke neerslag de jaarlijks aangevoerde hoeveelheid afvalwater naar de rwzi s minder snel stijgen of zelfs afnemen. Afvalwater De vuilvracht die in 2012 door de 17 rwzi s is ontvangen en gezuiverd, komt overeen met de vuilvracht in 2011. De vervuilingsgraad van het afvalwater wordt uitgedrukt in inwonerequivalenten (i.e.-150). Een i.e. is de hoeveelheid vervuilende stoffen in het afvalwater die één persoon gemiddeld per etmaal produceert. In de rwzi s wordt de vuilvracht fors teruggebracht zodat het gezuiverde afvalwater (effluent) minder belastend is voor het ontvangende oppervlaktewater. Kwaliteit zuiveren Stikstof (N) en fosfaat (P) zijn belangrijke bestanddelen in afvalwater. Als deze niet uit het afvalwater worden verwijderd, treedt overbemesting (eutrofiëring) van het oppervlaktewater op. Overbemesting leidt o.a. tot zuurstoftekort, waardoor vissterfte optreedt. De stikstof wordt met micro-organismen afgebroken. De gemiddelde stikstofverwijdering voor alle rwzi s in 2012 bedroeg 86,7%. Dit is iets beter dan vorig en duidelijk beter dan de jaren voor 2011 (zie tabel 1). Deze verbetering is met name te danken aan verbeterde prestaties op de vernieuwde rwzi s Nieuwegein, Bunnik en Woerden. Het fosfaat wordt op de meeste rwzi s op biologische wijze verwijderd en met het spuislib naar de centrale slibverwerkingsinstallaties op Utrecht en Nieuwegein afgevoerd. Op de rwzi Utrecht worden metaalzouten aan het afvalwater toegevoegd om het fosfaat te binden aan het slib en vervolgens met het ontwaterde slib af te voeren naar Slibverwerking Noord Brabant (SNB). Op rwzi Nieuwegein wordt het fosfaat op biologische wijze gebonden en met het slib afgevoerd. De gemiddelde fosfaatverwijdering over het gehele beheersgebied is in 2012 iets gedaald naar 86,6%. Het chemisch zuurstof verbruik (CZV) is een indicatie voor de mate van de biologische vervuiling. Het verwijderingspercentage van CZV is in 2012 94,9%. Dit is een stijging ten opzichte van 2011. Deze stijging is te verklaren door een beter rendement op de rwzi Utrecht. Aanvoer gegevens Verwijderingspercentages Jaar i.e. 150 (x1000) m 3 /jaar (x 1.000.000 ) neerslag (mm) N P CZV 2008 1.157 78,0 851 81,2 83,9 92,7 2009 1.151 77,4 833 83,8 84,5 92,9 2010 1.155 83,8 901 83,2 85,4 93,6 2011 1.164 82,2 825 86,3 86,9 93,2 2012 1.194 78,8 789 86,7 86,6 94,9 Tabel 1 Afvalwater en kwaliteit zuiveren 1 De rioolgemalen die de Stichtse Rijnlanden in beheer heeft zijn de eindgemalen van een rioolstelsel, vanaf deze gemalen wordt het rioolwater naar de bijbehorende rwzi s getransporteerd. 4

Afnameverplichting Het kengetal Voldoen aan afnameverplichting geeft aan in hoeverre de afnamecapaciteit van de rwzi s en gemalen is afgestemd op de met de gemeenten overeengekomen hoeveelheid af te nemen afvalwater. De laatste rwzi die nog niet voldeed was de rwzi Utrecht. Voor de rwzi Utrecht zijn nieuwe afspraken gemaakt met de gemeente Utrecht. Hierdoor voldoet ook de rwzi Utrecht aan de afnameverplichting. Het kengetal Voldoen aan afnameverplichting komt hiermee op 100%. Ontwikkelingen Energiebesparing IOp de rwzi s Nieuwegein en Leidsche Rijn zijn de puntbeluchters vervangen door bellenbeluchting Dit heeft geleid tot een besparing van resp 33% en 40% op het elektriciteitsverbruik van deze installaties. Energiefabriek rwzi Nieuwegein Om de rwzi Nieuwegein te transformeren tot een Energiefabriek is er een besparing op het energieverbruik gerealiseerd van 33% door de puntbeluchters te vervangen door bellenbeluchting..bij de voorbereidingen voor de realisatie van een TDH-installatie is gebleken dat de kosten hiervoor fors hoger zijn dan geraamd. Een bezinning op de haalbaarheid van dit deel van de 1 e fase energiefabriek wordt in de loop van 2013 afgerond. Rwzi Wijk bij Duurstede Op de rwzi Wijk bij Duurstede is een tweede nabezinktank gerealiseerd. Reden hiervoor is dat bij regenwateraanvoer de effluentkwaliteit van de rwzi de normen voor lozing op het Amsterdam Rijn kanaal regelmatig overschreed. Door de bouw van deze nabezinktank is de kwaliteit vanaf begin 2013 weer gegarandeerd. Nieuwbouw rwzi Utrecht Medio 2012 zijn de versleten zeefbandpersen op de rwzi Utrecht vervangen. Ook is gestart met de realisatie van een Nereda schaalmodel. Deze installatie wordt in het eerste kwartaal van 2013 opgeleverd. Om de continuïteit en de veiligheid van de installaties te waarborgen tot de nieuwbouw in 2020 is afgerond, wordt begin 2013 begonnen met de uitvoering van een instandhoudingsplan. Belangrijkste geplande projecten Onderzoek benutting overschot aan biogas op de rwzi Nieuwegein. Uitvoering instandhoudingsplan rwzi Utrecht Optimalisatie rwzi Houten Voorbereiding onderhoud rwzi De Meern Open dagen en excursies In 2012 hebben we in totaal 1.715 bezoekers ontvangen op onze rwzi s. Hiervan zijn er 475 op 2 open dagen geweest. Daarnaast zijn er 57 groepen voor een excursie op een rwzi geweest. Ten behoeve van de Energiefabriek 2 e fase rwzi Nieuwegein is in 2012 onderzoek uitgevoerd naar de haalbaarheid van de vergassing van zuiveringsslib op kleine schaal. Dit onderzoek, onderdeel van de Green Deal tussen de waterschappen en het ministerie van I & M, is uitgevoerd onder de vlag van het Stowa. De resultaten van dit onderzoek worden in de loop van 2013 gepresenteerd. Rioolwaterzuiveringsinstallatie De Bilt 5

Vergunningensituatie in 2012 Van de 17 rwzi s lozen acht rwzi s op rijkswater, acht op water in beheer van het waterschap en één op de Vecht. De Vecht valt onder de verantwoordelijkheid van waterschap Amstel, Gooi en Vecht. Alle rwzi s hebben een geldige lozingsvergunning waarvan de basis is afgestemd op het Lozingenbesluit Stedelijk Afvalwater. Voor de rwzi s Breukelen, De Bilt, Driebergen, Houten, Leidsche Rijn, Oudewater en Utrecht zijn individuele eisen voor N & P afgegeven omdat het ontvangende oppervlakte daartoe aanleiding geeft. Voor de overige rwzi s geldt dat de individuele eisen komen te vervallen als voor beide parameters (N & P) het verwijderingsrendement voor het totale beheersgebied gemiddeld meer dan 75% is. Verontreinigingsheffing Voor het lozen van de restvervuiling in het effluent op rijkswater en de Vecht wordt verontreinigingsheffing betaald. De opbrengst van deze heffing wordt door de heffende instanties gebruikt ter verbetering van de kwaliteit van het ontvangende oppervlaktewater. Lozing op rijkswater De rwzi s Breukelen, Houten, Leidsche Rijn, Lopik, Maarssenbroek, Nieuwegein, Rhenen en Wijk bij Duurstede hebben gezamenlijk 15.681 i.e. geloosd. Dit is aanzienlijk minder dan het normale niveau van voor 2011 en licht hoger dan het niveau van 2011(zie staafdiagram 1). De komt met name door het verbeteren van het zuiveringsproces op de rwzi Nieuwegein. Lozing op de Vecht In vergelijking met de 25.226 i.e. in 2011 is de vuillast in 2012 sterk gedaald tot 13.552 i.e.. De vuilast in 2011 was extreem hoog doordat er op twee meetdagen slibuitspoeling heeft plaatsgevonden. In 2012 hebben we dit niet gehad waardoor de vuillast weer op het normale niveau is. 30.000 vervuilings eenheden 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 2007 2008 2009 2010 2011 Jaar i.e's Rijkswater i.e's Vecht Staafdiagram 1 Effluentheffing 6

Resultaten 2012 Afhankelijk van de zuiveringscapaciteit van een rwzi is een meet- en bemonsteringsfrequentie vastgesteld. De resultaten worden vergeleken met de lozingseisen uit de vergunningen. Op 14 van 17 rwzi s is aan de vergunningseisen voldaan. Hiermee voldoet het waterschap voor 83,8% aan de gestelde lozingseisen. Bij dit kengetal geldt het principe one out all out. Dit houdt in dat als er 1 monster niet voldoet, de gehele influentbelasting van de zuivering niet voldoet. Hierbij weegt de grootte van de rwzi mee, dus hoe groter de influentbelasting hoe zwaarder de rwzi meetelt. Het zogenaamde nalevingspercentage komt neer op 97,5%. Dit houdt in dat 2,5% van de officieel geanalyseerde monsters niet voldeed aan de lozingseis. Absoluut komt dit neer op 14 overschrijdingen op 576 monsters voor 17 rwzi s. Dit zijn er acht minder dan in 2011. De 14 geconstateerde overschrijdingen hebben geen beduidende gevolgen gehad voor de kwaliteit van het oppervlaktewater. Rwzi Leidsche Rijn Tijdens het ombouwen van punt- naar bellenbeluchting heeft de rwzi niet optimaal gefunctioneerd. Dit heeft geresulteerd in 10 overschrijdingen van de parameter fosfaat. De verwachting is dat dit niet meer voorkomt nu de rwzi volledig is omgebouwd. Rwzi Zeist De zandfilterinstallatie is ontworpen om 2/3 van het maximale aanvoerdebiet vergaand te kunnen zuiveren. Grotere aanvoerdebieten worden om het zandfilter heen, direct naar het oppervlaktewater geleid. In één geval is langs deze weg tijdens hevige regenval slechts gedeeltelijk na-gezuiverd afvalwater in het oppervlaktewater geloosd. Dit heeft geresulteerd in een overschrijding van de fosfaateis en de eis voor onopgeloste bestandsdelen. Om de kans op overschrijdingen te verminderen gaan we tijdens hevige regenval slibbuffering toepassen. Toelichting overschrijdingen Rwzi Driebergen Een verklaring voor de twee overschrijdingen voor de parameter fosfaat is dat de rwzi door hevige regenval overbelast is geweest. Hierdoor is de eis niet gehaald. Om dit in de toekomst te voorkomen zijn wij bezig met een optimalisatiestudie voor de biologische fosfaatverwijdering onder regenomstandigheden. Aantal overschrijdingen RW ZI Stikstof [N] Fosfaat [P] CZV BZV Onopgeloste bestanddelen Totaal Driebergen 0 2 0 0 0 2 Leidsche Rijn 0 10 0 0 0 10 Zeist 0 1 0 0 1 2 Totaal 0 13 0 0 1 14 Tabel 2 Overschrijding 2012 7

Slibontwatering Om het uitgegiste slib te ontwateren gebruikt het waterschap zeefbandpersen op de rwzi Utrecht (3 stuks) en de rwzi Nieuwegein (2 stuks). Om dit slib zo goed mogelijk te ontwateren wordt poly-elektrolyt (PE) toegevoegd. Het PE-verbruik wordt uitgedrukt in g PE/kg drogestof, het zogenaamde specifieke PEverbruik. In 2012 was het specifieke PEverbruik 12,1 g PE/kg drogestof. Dit is fors lager dan in 2011 (15,9 g PE/kg). Ontwaterd Slib Ontwateringspercentage PE-verbruik Jaar % g PE/kg drogestof 2008 23,3 8,8 2009 22,4 8,7 2010 22,8 10,3 2011 23,1 15,9 2012 22,7 12,1 Tabel 3 Ontwaterd slib Hoe hoger het ontwateringspercentage, des te minder water er nog in het slib zit. Dit heeft een kostenverlagend effect op de transporten verwerkingskosten. Het gemiddelde ontwateringspercentage van het uitgegiste slib was in 2012 22,7 %. Dit is een geringe afname ten opzichte van 2011 (zie tabel 3), en nog onder de streef waarde van 24%. Door verplichte aanbesteding wordt er een nieuw PE gebruikt. In 2013 onderzoekt de Stichtse Rijnlanden het effect op het ontwateringspercentage. 8

Individuele Afvalwater Behandeling (IBA) Algemeen Een IBA is een mini zuiveringsinstallatie die het afvalwater van een huishouden zuivert dat niet is aangesloten op een rioleringsstelsel. Het effluent wordt, volgens de gestelde eisen in de Waterwet, op het oppervlaktewater geloosd. HDSR heeft 37 IBA s in beheer. Deze bevinden zich in de gemeenten Houten, Lopik, Bodegraven, Utrecht en Breukelen. Onderhoud en beheer In 2012 is er een onderhoudsronde uitgevoerd. Het door de onderhoudsaannemer uitgevoerde onderhoud volgens het in 2012 geïntroduceerde formulier APK uitgevoerd onderhoud heeft duidelijk toegevoegde waarde. Tevens is door voorlichting het lozingsgedrag van de verbruikers verbeterd. Omschrijving Storingsmeldingen Aantal Verstopping 1 Problemen beluchting 2 Ruimen, reinigen en afvullen 1 Problemen besturing 0 Verstopping door lozingsgedrag 1 Totaal 5 Tabel 4 Storingsmeldingen Het onderhoud en het aantal storingen zijn hierdoor op een gelijk niveau gebleven. Aandachts- en verbeterpunten 2013 Voor 2012 zijn de volgende aandachts- en verbeterpunten geformuleerd; De IBA s inspecteren volgens de NEN 3140 norm. Monitoren van de gebruikservaringen volgens de STOWA praktijkrichtlijn. 9

Kwaliteit, Arbo en Milieu Opleidingen Zes medewerkers hebben de UTAZ (uitgebreide techniek afvalwater zuiveren) gevolgd, verder zijn er (herhalings) cursussen BHV en EHBO gevolgd. Ongevallen en bijna ongevallen Er hebben zich geen ongevallen of bijna ongevallen voor gedaan met medewerkers die zich bezig houden met het zuiveren van afvalwater. Onderzoek Gasexplosie Naar aanleiding van de gasexplosie op de rwzi Raalte heeft HDSR een veiligheidsonderzoek naar de biogasinstallaties laten uitvoeren. Het gaat hierbij om de biogasinstallaties op de rwzi s De Meern, Nieuwegein en Utrecht. Wij volgen het advies van Witteveen en Bos om een projectgroep ATEX te vormen die als taak heeft de lijst met verbeterpunten af te werken binnen de gestelde urgentie termijn. Meldingen en klachten Vanaf 2010 is er een meldingsloket opgericht. Klachten en meldingen komen nu binnen op één centraal punt en de afhandeling wordt bewaakt. In 2012 zijn er 13 meldingen binnen gekomen over zuiveringstechnische werken, twee hiervan waren klachten. De klachten bestonden uit geur- en geluidsoverlast. Op de klachten is tijdig gereageerd richting de melder en alle problemen zijn verholpen. KAM werkplekinspecties In 2012 is een risico inventarisatie en evaluatie (RI&E) uitgevoerd voor 17 rioolwaterzuiveringen. De acties die aangegeven zijn in de RIE s zijn uitgezet in de organisatie. In 2013 wordt door middel van werkplekinspecties de voortgang in de afhandeling van de acties bewaakt. Chemicaliënverbruik 2012 Chemicaliën worden gebruikt ter ondersteuning van diverse processen. De hoeveelheid te doseren chemicaliën wordt bepaald door de gestelde lozingseisen. Metaalzouten Ons waterschap gebruikt metaalzouten (ijzerchloridesulfaat en aluminiumchloride) om fosfaat te verwijderen en/of slibbezinkbaarheid te verbeteren. De rwzi Utrecht is belangrijkste gebruiker voor het verwijderen van fosfaat. De totale dosering van metaalzouten was 440 ton, dit is iets minder dan de 449 ton in 2011. Poly-elektrolyt (PE) PE wordt gebruikt om meer en makkelijker water af te scheiden. Het spuislib wordt op de rwzi s mechanisch (met een indikband) of gravitair (met zwaartekracht) ingedikt. Door beter ingedikt slib neemt het aantal transportbewegingen af. Het PE verbruik voor indikken van het slib is in 2012 ongeveer gelijk aan het verbruik van 2011 (49.100 kg). Overige chemicaliën Op rwzi Utrecht is in oktober 2012 een proef gestart waarbij een kalkproduct aan één van de actiefslibtanks wordt toegevoegd. Door een beoogd steviger slibvlok is de verwachting dat hierdoor de uitspoeling van zwevende stofdeeltjes zal afnemen. Op rwzi Nieuwegein heeft dosering van CO2- gas en magnesiumchloride plaatsgevonden op respectievelijk de filtraat- en uitgegist slibstroom. Het doel hiervan is om ongewenste struvietvorming bij met name de deelstroombehandelingsinstallatie te voorkomen. Medio 2013 worden de drie chemicaliëndoseringen geëvalueerd. Energie Het totale elektriciteitsverbruik is met een jaarverbruik van circa 40.000 MWh (zie tabel 5) al een aantal jaren redelijk constant. Met warmtekrachtkoppelingen (wkk) is in 2012 circa 30% van het totale elektriciteitsverbruik zelf opgewekt, dit is een verbetering van 4%. Het totale elektriciteitsverbruik is grofweg op te splitsen in het beluchtingsgedeelte en de overige processen. Het specifieke verbruik wordt weergegeven in kwh/ verwijderde i.e.. In 2012 is het specifieke elektriciteitsverbruik voor het zuiveren van afvalwater 32,8 kwh/ verwijderde i.e. In vergelijking met de 34 kwh/verwijderde i.e. in 2011 is dit een daling van 1,2 kwh/ verwijderde i.e.. Het aardgasverbruik is in 2012 gestegen ten opzichte van 2011, van 64.670 m 3 naar circa 86.000 m 3. Deze toename is het gevolg van de lagere buitentemperatuur. 10

Aandachts- en verbeterpunt voor 2012 was het verbeteren van de biogasbenutting. Het percentage gebruikt biogas ten opzichte van de productie was in 2012 94%. In 2011 was dit 85%. Dit is dus een hele verbetering. Om meer biogas te benutten is er op de rwzi Utrecht een extra gasmotor geplaatst. De opbrengsten hiervan zijn duidelijk zichtbaar. 11

MJA3 - Meer jaren afspraak Zuiveringsbeheer In 2008 hebben alle waterschappen in Nederland ingestemd met de afspraak om in 15 jaar tijd (2005 2020) met de gehele branche een energie efficiency verbetering van 30% t.o.v. 2005 te bereiken. Om hier invulling aan te geven stelt elk waterschap eens per vier jaar een energie efficiencyplan (EEP) op. In dit plan is een pakket maatregelen met potentiële besparingen opgenomen die elk waterschap in de daarvoor bestemde planperiode gaat uitvoeren. De maatregelen hebben betrekking op energiebesparingen in het proces en in de keten of zijn duurzame efficiency maatregelen. De maatregelen die als zeker uitvoerbaar worden bestempeld worden in de betreffende planperiode van vier jaar uitgevoerd. De doelstelling is om gedurende 15 jaar een energie efficiency verbetering te realiseren met een tempo van gemiddeld 2% per jaar. Met de benoemde maatregelen in het EEP bereiken wij een energie efficiency verbetering van bijna 20% bereikt. Energie ontwikkelingen binnen het waterschap Vanaf 2009 nemen 13 waterschappen deel aan het concept Energiefabriek. Ieder waterschap heeft voor een rwzi binnen het eigen beheersgebied onderzocht welk maatregelen- en onderzoekspakket nodig is om deze rwzi energieneutraal of zelfs energieleverend te maken. Ons waterschap neemt deel met de rwzi Nieuwegein. De voorgestelde maatregelen om van deze rwzi een energieneutrale rwzi te maken zijn: vervanging puntbeluchters door een bellenbeluchting (2012); realisatie deelstroombehandeling (DEMON)filtraat slibontwateringsinstallatie (2012); thermisch behandelen van spuislib (2013); drogen en vergassen van slib (2013). Begin 2013 wordt besloten of de rwzi Nieuwegein wordt voorzien van thermische spuislibbehandeling en een vergassingsinstallatie. Elektriciteit Zuiveren afvalwater Beluchtingsenergie Verbruik Productie Aardgas verbruik Biogas gebruik Jaar kwh/ verw. i.e. kwh/ verw. i.e. MWh MWh m 3 % t.o.v. productie 2008 34,4 18,2 39.491 10.471 261.038 88 2009 35,2 19,9 39.874 9.208 156.274 85 2010 34,6 20,2 40.162 9.135 116.165 84 2011 34,0 19,3 39.290 10.224 64.670 85 2012 32,8 18,2 39.879 12.238 86.000 94 Gas Tabel 5 Totale verbruiken 12

Prestatieoverzicht 2012 De belangrijkste doelstellingen voor 2012 worden hieronder weergegeven. Prestatie-indicatoren rapportage 2012 Tevreden klanten/ belanghebbenden Prestatie-indicator Vorig jaar Norm Realisatie Verschil Score Trend Tevreden vergunningverleners/handhavers Aantal rwzi s dat aan de WVO vergunning voldoet 15 17 14 3 -- Aantal processen-verbaal 0 0 1 1 -- Aantal bestuurlijke waarschuwingen 0 0 0 0 + Tevreden gemeenten Aantal klachten gemeenten 0 0 0 0 + Tevreden omwonenden Aantal klachten van omwonenden 9 0 2 2 -- Zuiveren tegen wettelijke- en gebiedsgerichte normen Prestatie-indicator Vorig jaar Norm Realisatie Verschil Score Trend Zuiveren tegen wettelijke- en gebiedsgerichte normen % CZV-verwijdering 93,2% 90% 94,9% 4,9 + % P-verwijdering 86,9% 75% 86,6% 11,1 + % N-verwijdering 86,3% 75% 86,7% 11,2 + Zuiveringsprestatie 88,8% 80% 89,4% 9,4 + Voldoen aan afnameverplichting Afnameverplichting 96,4% 100% 100,0% 0,0 + Welzijn personeel Prestatie-indicator Vorig jaar Norm Realisatie Verschil Score Trend Arbeidsomstandigheden Aantal ongevalmeldingen 0 0 0 0 + Tevredenheid Ziekteverzuim 3,1% 4,0% 3,0% 1,0 + Duurzaam ondernemen Prestatie-indicator Vorig jaar Norm Realisatie Verschil Score Trend Duurzaam energiegebruik Energieefficiency per jaar 1,70% 2% 2,50% 0,5 + Aardgasverbruik in m 3 64.670 114.000 86.000 28.000 + Biogasverbruik t.o.v. productie 85% 93% 94% 1 + Overzicht terugkoppeling aandachts- en verbeterpunten 2012 Vorig jaar Norm Realisatie Verschil Score Trend 1. Verhogen biogasbenutting (tot 93%). 85% 93% 94% 1 + 2. Verhogen ontwateringspercentage (tot 24%). 23,1% 24% 22,7% 1,3 -- 3. Onderzoek PE verbruik voor slibontwatering. Loopt door in 2013 o 4. IBA s inspecteren volgens de NEN 3140 norm. Gedaan + 5. Monitoren van de gebruikservaringen IBA's volgens de STOWA praktijkrichtlijn. Gedaan + Legenda Score Norm gehaald + Binnen 15% van de norm o Norm niet gehaald -- Trend Vebeterende trend (verbetering score in de tijd) Gelijkblijvende trend (positief) Gelijkblijvende trend (negatief) Verslechterende trend (verslechtering in de tijd) 13

Aandachts- en verbeterpunten 2013 Naar aanleiding van dit jaaroverzicht zijn een tweetal speerpunten geformuleerd voor 2013: Speerpunten 2013 Verhogen ontwateringspercentage (tot 24%). Onderzoek PE verbruik voor slibontwatering. 14