naam interviewde 1902 titelpagina 2002 2012 2022 1
JASPER TUYTEL Jasper Tuytel Toen die poort openging, zag je wat het effect was op de omgeving. Honderden Heijplaters, sommigen met tranen in de ogen, stiefelden naar binnen. Niet langer waren ze vergeten, verloren en achtergesteld. Jasper Tuytel was, in zijn functie als voorzitter van het College van Bestuur van de Hogeschool Rotterdam, een van de feitelijke grondleggers van de RDM campus. Zijn betrokkenheid bij en passie voor de omgeving zorgden er uiteindelijk voor dat dit innovatieve project van de grond kwam. Voorzichtige plannen Het idee voor de campus vindt zijn oorsprong in een veel kleinschaliger idee. De Hogeschool Rotterdam verzorgde, en verzorgt, veel technische opleidingen die vragen om grote ruimtes. Ik wilde een hele grote experimenteerruimte voor onze opleidingen. We waren wel eens in Duitsland gaan kijken, bij oude mijnen. Toen dacht ik: wat zou het leuk zijn als we een grote ruimte zouden hebben waar je ook daadwerkelijk dingen kunt maken. Een groot deel van onze technische opleidingen heeft gewoon de ruimte niet. Op een zaterdag zijn we toen de stad doorgereden aan deze kant van de rivier, om een geschikte locatie te vinden. Die waren er wel, maar dat was dan óf in een enorme achterbuurt, óf de locatie was verhuurd. Tijdens een rondvaart met Stadshavens liepen we vervolgens tegen het RDM-terrein aan. Het was in eerste instantie niet het gebied dat ik zocht. Maar ik heb wel iets met oude havengebieden. Iets nostalgisch denk ik. Toen ik daarna nog eens ging kijken, wist ik dat dit het gebied was dat ik voor ogen had. Stroeve start Juist in die periode viel het restant van de RDM Technology om en kwam de grote hal leeg te staan. Aangezien de hal jarenlang onderdak had geboden aan een productiebedrijf zag hij er van binnen relatief goed uit. Maar zo snel als de ontwikkeling van het RDM-terrein voor een buitenstaander lijkt te gaan, zo stroef was de start. Het was uiteindelijk de combinatie van doorzettingsvermogen en geloof in het project die de doorslag gaf. Wat nou als we die hal gewoon huren en er onderwijs naartoe halen, dacht ik toen. Maar niemand zag er op dat moment wat in. Jaren heb ik moeten leuren met het idee dat we daar iets moois van konden maken. Tot er ineens toch een doorbraak kwam. Het eerste serieuze plan was om een kwart van de hal in te richten voor de Hogeschool, een kwart voor Albeda, en de rest nog leeg te houden. Beetje bij beetje werden de plannen toen concreter en langzamerhand begon het plan bij meer mensen te leven. De RDM was toch sentiment, Rotterdams sentiment, en wat zou het toch eigenlijk leuk zijn om zo n plan echt uit te voeren.dat was de steeds sterker wordende gedachte. Ook in de raad werden mensen enthousiaster. Gaandeweg ontstond toen ook het idee van onderwijs en 46 47
jasper tuytel jasper tuytel bedrijven op één locatie. We hebben het echt samen gedaan zonder de steun van het Havenbedrijf en de betrokkenheid van het Albeda College was het nooit gelukt. Bovendien hadden we een enthousiast projectteam dat zich een ongeluk heeft gewerkt! De poort van Heijplaat Al met al zat er veel tijd tussen de eerste ideeën en het moment dat de eerste bedrijven zich er begonnen te vestigen. Vanaf dat moment ging het groeien. Er kwamen studenten, meer bedrijvigheid en vooral meer levendigheid. De poort van Heijplaat en het dok was sinds het faillissement nooit meer opengegaan. En toen, voor het eerst in meer dan twintig jaar, ging de poort weer open. We hadden ons niet gerealiseerd dat wat je doet zo veel impact kan hebben. Toen die blauwe poort open ging, zag je wat het effect was op de omgeving. Honderden Heijplaters, sommigen met tranen in de ogen, stiefelden naar binnen. Niet langer waren ze vergeten, verloren en achtergesteld. Het was een van de omslagmomenten. Langzaam begonnen de partijen in te zien wat de groeikansen van het gebied waren, maar het duurde nog een hele tijd voordat meer bedrijven zich op de campus gingen vestigen. Omdat de startprocessen om allerlei redenen vertraging op hadden gelopen, waren veel bedrijven al afgehaakt. Daar kwam bij dat de crisis was begonnen. Maar ondertussen is de hal voor 80% gevuld! De eerste open dag Een aantal jaren geleden ontstond het idee voor een reünie van oud-rdm-werknemers. Ze kwamen bij elkaar om verhalen op te halen, maar ook om zich te verbazen over hoe het was geworden. Het begon om 12 uur, maar ik was er al om 11 uur. Toen al stond de kade vol met mensen. Prachtig! Eén opmerking is mij in het bijzonder bijgebleven. Een oud-medewerker zei me: Dit is de beste posttraumatische behandeling geweest die een mens zich maar kan voorstellen. Er was iets teruggekomen voor het litteken op hun geschiedenis waarvan ze ontzettend blij werden. In de krant stond laatst dat Heijplaat een van de meest duurzame stukjes van Nederland aan het worden is. Dat is zo leuk, de mensen daar zijn niet langer afgeschreven, maar horen er weer helemaal bij! Blik op de toekomst Het gebied is volop in ontwikkeling en het publiek weet de campus ook meer en meer te vinden. Jasper Tuytel kijkt ook naar de toekomst. Dit moet in mijn optiek een groot experimenteergebied blijven, waar je nieuwe ontwikkelingen de ruimte geeft. Het liefste zou ik op het gebied van duurzaamheid een of twee echt grote spelers hebben met daaromheen een heleboel kleinere innovatieve bedrijven. Allemaal op het gebied van technologie en duurzaamheid. Dat is een concept dat zorgt voor wederzijdse versterking. Booming Heijplaat Een actueel thema voor Rotterdam is het vasthouden van jonge mensen. Hiervoor moet niet alleen bedrijvigheid worden gecreëerd, maar ook een goede leefomgeving. Ik denk dat Heijplaat nog wel eens booming zou kunnen worden. Ik kan me voorstellen dat het voor jonge mensen met kinderen heel leuk is om op Heijplaat te gaan wonen. Waar kun je bijvoorbeeld nu nog op straat voetballen? Dat kan toch helemaal nergens? En je kunt nog veel meer met het gebied. Zet bijvoorbeeld bij mooi weer een paar tentjes neer op de kade, gecombineerd met die hal erachter: een dijk van een omgeving! Ik zie dat absoluut voor me. Het gebied moet verder ontwikkelen, waardoor er straks nog veel meer leuke dingen te doen zijn. Het heeft de potentie om de hotspot van Rotterdam te worden! Moderne nostalgie Ik geloof in het gebied, mits je het met verstand en liefde verder ontwikkelt. Maar wees er zuinig op! Als je het goed beheert, is het een gebied om trots op te zijn! Er wordt altijd gedaan alsof het t einde van de wereld is, maar je bent er eigenlijk zo. En vervolgens zit je gelijk in een andere wereld. Je stapt zo de jaren vijftig in, maar tegelijkertijd is het heel erg van deze tijd. Een unieke combinatie. 48 49
naam interviewde naam interviewde Naam Geinterview 50 51
diederick nierstrasz Diederick Nierstrasz Kort geleden was de open dag op de RDM Campus en het publiek was bijzonder te spreken over wat er te zien was. Het was opvallend hoe enthousiast die mensen waren, ook al hadden ze niks met techniek. Diederick Nierstrasz werkt sinds 2010 als productiemanager bij Ampelmann, een snelgroeiend bedrijf met een innovatief maritiem product. De Ampelmann is een zesbenig platform op hydraulische cilinders, dat een stabiele overgang tussen twee bewegende punten op het water garandeert. Zo kunnen bijvoorbeeld onderhoudsmonteurs vanaf een stilstaand dek via een loopbrug veilig overstappen naar windmolens op zee, zelfs bij hoge golven. Dát is innovatie! De productietak van Ampelmann vond in 2009 een plek in het Innovation Dock op de RDM Campus. In deze voormalige machinehal met zijn open structuur en glazen wanden worden kavels verhuurd aan startende kleinschalige innovatieve bedrijven. Diederick Nierstrasz : Tien jaar geleden ontwikkelde Jan van der Tempel samen met een team onderzoekers het concept van de Ampelmann. In 2007 werd het eerste demomodel gebouwd en getest en werd Ampelmann Company opgericht. Omdat de techniek waarmee het platform werkt nieuw was, besloten we ook de service en bediening van de platforms in eigen hand te gaan nemen. Op het moment dat het bedrijf een derde en vierde platform in productie nam, kwam ik erbij. We groeiden zo hard dat ik al snel productiemanager werd van acht medewerkers en inmiddels gaan we naar de dertien! De perfecte plek Innovation Dock is in de ogen van Diederick Nierstrasz de perfecte locatie voor Ampelmann. We zitten aan het water, we hebben een grote kraanbaan en een flinke deur om onze apparaten naar buiten te krijgen. We werken nauw samen met de scholen hiernaast. Zo hebben we bijvoorbeeld stagiairs van het Albeda College, van werktuigbouwkunde, service en onderhoud. Die stagiairs lopen gewoon links en rechts te sleutelen en allerlei klusjes te doen. Dat bevalt goed! Ook hebben we een paar hbo-projectgroepen gehad, vooral om wat meer specifieke dingen te onderzoeken. Goede wisselwerking De RDM Campus biedt plaats aan onderwijs en verschillende vormen van bedrijvigheid. Er is inmiddels al een goede wisselwerking ontstaan tussen de scholen en de kleinschalige innovatieve bedrijven, maar het kan nog beter. Nierstrasz: Wat er nu aan bedrijven en scholen op het RDM-terrein zit, vind ik iets teveel van alles en nog wat, te weinig focus. In het Innovation Dock is de aansluiting tussen de bedrijven niet altijd duidelijk waardoor je ook niet veel van elkaars expertise kunt gebruikmaken. De samenwerking met het Albeda is wel duidelijker, die opleiding sluit juist prima aan op onze werkzaamheden. 52 53
diederick nierstrasz diederick nierstrasz Maritieme industrie Diederick Nierstrasz heeft een duidelijke visie op het soort bedrijven dat moet worden aangetrokken: Het is goed om het in de maritieme hoek te zoeken. Fietsen maken kan overal in Nederland, dat hoeft niet per se hier. Het sterke van deze locatie is juist de aanwezigheid van de maritieme industrie. Dat zou ik meer benadrukken, dat past ook prima bij de historie van RDM. Het zou natuurlijk mooi zijn als het onderwijs daarin meegaat. Voor ons sluit werktuigbouwkunde, en zeker de onderdelen constructie, service en onderhoud, daarbij prima aan en dat geldt voor meer maritieme toepassingen. Dat hoeft niet alleen het scheepsbouwen te zijn, maar ook de aanleg en het onderhoud van de installaties aan boord. Onderhoud is de toekomst De onderwijsvisie van de RDM Campus wijst op het belang van innovatie en maintenance. In de toekomst is er veel behoefte aan met name werknemers op dat laatste gebied. We weten inmiddels hoe we onze apparaten moeten bouwen, maar we hebben nog geen flauw idee hoe zo n apparaat er over vijf jaar of tien jaar uit ziet. Moeten we het uit elkaar gaan halen, moeten er onderdelen vervangen worden, hoeveel storingen kunnen we verwachten? We kunnen reserveonderdelen bestellen en onderdelen vervangen, maar van het onderhoud weten we nog niet veel. Dat moeten we in ons bedrijf nog uitvinden. Op dit moment is nieuw bouwen makkelijker en sneller, onderhoud vergt veel meer expertise. Meer vierkante meters Ampelmann is een sterk groeiend bedrijf waardoor het denkbaar is dat op een bepaald moment een plek buiten het Innovation Dock moet worden gezocht. Er wordt al gekeken naar onze wensen voor een ander gebouw, want we vallen langzamerhand een beetje buiten de bestemming van het Innovation Dock. Na een succesvolle start zijn we in tweeënhalf jaar tijd gegroeid van één naar vijf kavels. We komen nu nog wel uit met de ruimte, maar als we een groter Ampelmann-platform gaan bouwen, hebben we meer vierkante meters nodig. Nu is het nog zo dat alles wat we produceren meteen wordt geleverd, maar op den duur komen die apparaten terug voor onderhoud en dan moeten we ze wel ergens kwijt kunnen. In het Innovation Dock is geen plek voor opslag. Geen connectie maar het past In samenwerking met Museum Boijmans Van Beuningen vond afgelopen zomer voor de derde keer een bijzondere tentoonstelling plaats in de Onderzeebootloods. De connectie tussen de tentoonstelling en de RDM Campus, met zijn bedrijven en scholen, ligt op het eerste gezicht niet voor de hand. Nierstrasz zegt hierover: Ik zie ook niet echt een connectie, maar het is natuurlijk een mooi gebied waar zoiets wel in past. Het is daarnaast interessant om te kijken naar verbreding van het aanbod. Je moet een grote trekpleister hebben, dus in die zin is zo n expositieruimte hartstikke goed, alleen trekt het nog geen gigantisch publiek. Maar als er tegelijkertijd meer wordt gedaan aan de infrastructuur en de bereikbaarheid van het gebied, dan stimuleert dat de rest ook meteen. Zo n trekpleister zorgt ervoor dat het gebied er omheen zich vanzelf meer gaat vormen. RDM en de toekomst Het gebied op en rondom de campus is steeds onderhevig aan veranderingen. Het aantrekken van meer en nieuw publiek neemt hier ook een belangrijke plek in. Nierstrasz: Wat hier nu ontwikkeld wordt, krijgt een ontzettend innovatieve uitstraling. Als je vervolgens meer mensen kunt verleiden om hier naartoe te komen, krijg je echt een aantrekkelijk gebied. We hadden laatst de open dag op de RDM Campus en het publiek was bijzonder te spreken over wat er te zien was. Het was echt opvallend hoe enthousiast die mensen waren, ook al hadden ze niks met techniek. Het werkt dus om mensen te trekken met open dagen. Wij vinden het ook leuk om te laten zien wat we doen. 54 55
colofon 116 Colofon. Deze publicatie is gerealiseerd in opdracht van Havenbedrijf Rotterdam N.V. Ontwerp: WOAU! / Léon Kranenburg Fotografie: Marc Nolte Met bijdragen van: Maike Akkers Cor van Asch Natalie Backx Maartje Berendsen Henk de Bruijn Jeroen van Meel Jeroen Steens Redactie: Maike Akkers Maartje Berendsen Tekstproductie & Eindredactie: Overbosch Communicatie Met dank aan: Anja van Gorsel, Ivo van Persie, Erwin Zwijnenburg, Jasper Tuytel, Diederick Nierstrasz, Hans Smits, Hans Ober, Jeannette Baljeu, Peter Goedendorp, Gabrielle Muris, Theo Coskun, Marco Groenenboom, Hans Beekman en Cor van Asch Oplage: 1000 Druk: Lecturis ISBN: 978-94-6228-014-4 Credits overige fotografie: pag 15: Marijke Volkers/pag 16: Dokkaffee/pag 33: Marijke Volkers/pag 41: Rob Lampen/pag 45: Marijke Volkers/pag 51: Marijke Volkers/pag 55: Ernst Moritz/pag 59: Marijke Volkers/pag 62: Fred Ernst/pag 69: Michael Kooren/ pag 73: Marijke Volkers/pag 77: Michael Kooren/pag 85: CHV/ pag 110-111: Ernst Moritz