Financiele instellingen en het herstel van de economie

Financiele instellingen en het herstel van de economie

Inhoudsopgave. 1. Rol financiële sector bij B2B kredietverlening 3 2. Balans tussen vertrouwen en krediet 4 3. Risicovrij bankieren bestaat niet 5 Financiële fraude stijgt 5 Faillissementen kosten Nederland 6 4,8 miljard euro per jaar 4. Risico s voorkomen is beter dan oplossen 7 1 Minimaliseer risico s 7 2 Voorkom frauduleuze transacties 7 3 Volg het afgegeven krediet 8 4 Toets leveranciers 8 5. Conclusie 9 6. Over Graydon 10 7. Referenties 11 2 Graydon Nederland 2012

Inleiding Voor financiële instellingen zijn het ingewikkelde tijden. Het afgelopen decennium is de financiële sector een steeds groter onderdeel geworden van de samenleving. Door de crisis van 2008 is er echter veel veranderd. Steeds meer invloeden en wetgevingen, als het akkoord van Basel III en de regelgeving van Wfft, maken het voor onder andere banken ingewikkelder om hun dagelijkse werkzaamheden uit te voeren. De risico s zijn groter en worden steeds vaker onder de aandacht gebracht. Financiële instellingen dienen deze risico s te beperken, wil men de Nederlandse economie er weer volledig bovenop helpen en stabiel krijgen. Maar hoe kunnen financiële instellingen daar het beste mee omgaan? 1. Rol financiële sector bij B2B kredietverlening. Nieuws omtrent de financiële sector is tegenwoordig niet meer weg te denken. Of het nu gaat om de financiën in Nederland of de financiële crisis in Griekenland, iedere dag is er wel iets terug te vinden in de kranten. Ook de Nederlandse financiële instellingen komen regelmatig aan bod. Hierbij moet men denken aan verzekeraars, pensioenfondsen en banken. In Nederland en de rest van de wereld speelt de financiële sector een zeer grote en belangrijke rol. Maar hoe ziet die rol er eigenlijk uit? Wist u dat De rol van de financiële sector het afgelopen decennium tweemaal zo groot is geworden De financiële sector ruim 8% van de totale wereldeconomie uitmaakt 2 Als er gekeken wordt naar de ontwikkeling van de financiële sector de afgelopen tien jaar is er een belangrijke trend zichtbaar: de financiële sector als facilitator. In deze facilitaire rol ondersteunt de financiële sector kapitaalvorming en productiviteitsgroei, door bijvoorbeeld bedrijven te ondersteunen met kredieten ten behoeve van investeringen, hetgeen uiteindelijk leidt tot economische groei. De ondersteunende rol van de financiële sector maakt het goed functioneren van de moderne markteconomie mogelijk, en heeft tevens een belangrijke correlatie met het Bruto Binnenlands Product (BBP). 1 Wist u dat Ruim 20% van de MKB-bedrijven jaarlijks financieringen zoekt Dat zij dat voor een totaalbedrag van ongeveer 20 miljard euro doen Daarbij voor 80% een beroep gedaan wordt op de banken 3 Concreet zijn de banken de meest belangrijke spil in de economische groei. Voor ondernemers zijn de banken van groot belang. Banken bieden mogelijkheden voor ondernemingen om op te starten, maar ook om deze in stand te houden. Hierbij spelen de banken een facilitaire rol door onder andere het verstrekken van kredieten aan de ondernemers. De samenwerking tussen ondernemers en banken is dus erg belangrijk. De twee partijen hebben elkaar nodig. Dat besef is niet alleen bij de ondernemers aanwezig, die graag financieringen krijgen vanuit de banken, maar de banken zelf ook. Graydon Nederland 2012 3

2007 2010 Succesful Partially succesful Unsuccesful Succesful Partially succesful Unsuccesful 2. Balans tussen vertrouwen en krediet. Belgium 92.4 5.4 2.2 83.1 11.2 5.7 Bulgaria 87.0 9.9 3.1 42.5 22.0 35.5 Czech Republic Ondanks Denmark het enorme belang 9.1 van de 4.5 financiële instellingen 3.7 met 59.8 betrekking tot 21.7 de wereldeconomie 18.5 en het Germany herstel na de crisis, 85.3 zijn het erg turbulente 8.0 jaren. 6.7 De financiële 75.9 instellingen, 15.9 en dan voornamelijk 8.2 de Estonia banken, hebben te maken met invloeden en pressie van diverse kanten. Zo dienen zij bij het Irland 96.9 2.1 1.0 53.2 20.2 26.6 verstrekken van B2B kredieten rekening te houden met ondernemers en de overheden. Greece 87.6 11.7 0.7 59.6 29.6 10.8 Spain 87.3 9.7 3.0 59.1 27.8 13.2 France 94.5 3.6 2.0 83.3 9.7 7.0 Wist u dat Italy 86.6 12.2 1.2 78.4 16.7 4.9 Cyprus 93.2 6.8 0.0 76.7 19.1 4.2 Slechts 30% van de Nederlanders gelooft dat banken het belang van hun Latvia 89.0 6.7 4.3 63.5 10.1 26.4 Lithuania klanten voorop stellen 89.2 9.0 1.8 58.4 20.4 21.2 Luxembourg 78.8 15.2 6.0 68.4 20.9 10.7 Hungary Malta 94.3 5.7 0.0 91.3 6.5 2.2 Ondernemers. De belangrijkste bron voor financiering voor het MKB is bancair krediet. 5 De Netherlands 84.3 8.9 6.8 61.3 16.2 22.5 kritiek Austria van de ondernemers is de laatste tijd behoorlijk gestegen als het gaat om kredietverlening. MKB-bedrijven Poland krijgen 91.9 namelijk steeds 4.3 moeilijker 3.7 krediet. De 85.4 kredietaanvragen 10.3 worden 4.3 in heel Europa Portugal steeds vaker afgewezen, blijkt uit de cijfers van Eurostat in tabel 2. 6 Waar ondernemers in Romania Nederland in 2007 nog in 84,3 procent van de gevallen krediet verlening kregen, is dat in 2010 al Slovenia gedaald Slovakia naar 61,3 procent. 89.3 Voor 2011 7.0 lijkt dit nog 3.7 lager te zijn, 76.1 echter zijn de 14.7 exacte cijfers daarover 9.2 nog Finland niet bekend. 7 De 98.1 dalende kredietverlening 1.9 is 0.0 niet bevorderlijk 95.9 voor het 3.9 ondernemerschap 0.2 in Nederland. De kritiek op de toenemende afwijzingen neemt daarom ook toe, alsmede de druk op de banken en andere financiële instellingen. Kredietverstrekking Nederland 100 % 80 % 60 % 40 % 20 % 0 % 2007 2010 Tabel 1: Kredietverstrekking Nederland Overheden. Faillissementen Verder worden in de Nederland financiële instellingen, al dan niet terecht, beperkt in hun werkzaamheden door zowel de nationale als internationale overheden. Als voorbeeld van het strenge Kwartaal en toegenomen Dienstverlening toezicht Detaillhandel op financiële Groothandel sector krijgen Industrie alle banken Overig strengere Onbekend kapitaaleisen. Totaal De banken dienen grotere kapitaalbuffers aan te houden dan zij nu doen. Daarmee loopt Nederland 1e kwart 2010 730 291 215 vooruit op de regels die vastgesteld zijn door de G20. 8 522 301 2 2.061 2e kwart 2010 721 251 203 Deze 474 maatregelen 265 komen 1 bovenop 1.915 de kapitaaleisen 3e kwart 2010 die vastgelegd 644 in het 258 verdrag van 195 Basel III. Het 433 algemene doel 255 van Basel 2 III is 1.787 dat de 4e kwart banken 2010 crisisbestendiger 721 worden 247 door meer 187 vermogen aan 444 te gaan houden 267 tegenover 3 1.869 hun 1e kwart 2011 679 303 175 452 294 1.903 uitstaande kredieten aan klanten. Daarnaast moeten banken hun liquiditeitspositie aanzienlijk 2e kwart 2011 703 276 166 375 243 5 1.768 versterken. 3e kwart 2011 De regels 673 worden vanaf 2842013 geleidelijk 177 ingevoerd 439 en moeten 243 uiteindelijk 1 in 2019 1.817 volledig 4e kwart 2011 van kracht zijn. 771 De effecten 277 zijn nog onduidelijk 177 en 492 zouden mogelijk 332 kunnen 2 leiden 2.051 tot 5.642 2.187 1.495 3.631 2.200 16 15.171 aanpassing van verstrekkingsnormen en prijs van financieringen. De belangrijkste acceptatiecriteria veranderen echter niet door de komst van Basel III. Vertrouwen in de man en zijn plan is en blijft de belangrijkste voorwaarde om te financieren. 9 4 Graydon Nederland 2012

2007 2010 Succesful Partially succesful Unsuccesful Succesful Partially succesful Unsuccesful Belgium 92.4 5.4 2.2 83.1 11.2 5.7 Bulgaria 87.0 9.9 3.1 42.5 22.0 35.5 Czech Republic Denmark 9.1 4.5 3.7 59.8 21.7 18.5 Germany 85.3 8.0 6.7 75.9 15.9 8.2 Estonia Irland 96.9 2.1 1.0 53.2 20.2 26.6 Greece 87.6 11.7 0.7 59.6 29.6 10.8 Spain 87.3 9.7 3.0 59.1 27.8 13.2 France 94.5 3.6 2.0 83.3 9.7 7.0 Italy 86.6 12.2 1.2 78.4 16.7 4.9 Cyprus 93.2 6.8 0.0 76.7 19.1 4.2 Latvia 89.0 6.7 4.3 63.5 10.1 26.4 Lithuania 89.2 9.0 1.8 58.4 20.4 21.2 Luxembourg 78.8 15.2 6.0 68.4 20.9 10.7 Hungary Malta 94.3 5.7 0.0 91.3 6.5 2.2 Netherlands 84.3 8.9 6.8 61.3 16.2 22.5 Austria Poland 91.9 4.3 3.7 85.4 10.3 4.3 Portugal Romania Slovenia Slovakia 89.3 7.0 3.7 76.1 14.7 9.2 Finland 98.1 1.9 0.0 95.9 3.9 0.2 Tabel 2: Cijfers Eurostat met betrekking tot succes kredietverlening in Europa in percentages 3. Risicovrij bankieren bestaat niet. Kredietverstrekking Nederland De banken dienen dus enerzijds mee te werken aan de wederopbouw van de economie door het verlenen 100 % van kredieten aan ondernemers, anderzijds dienen zij hun kredietverlening te beperken om 80 zo % de risico s te verminderen die mogelijk tot een volgende financiële crisis zouden kunnen leiden. 60 % 40 % Om met de deur in huis te vallen: risicovrij bankieren bestaat niet. Het bij elkaar brengen van de wensen 20 % van debiteuren en crediteuren leidt tot liquiditeitsrisico s. Tevens staat een bank voortdurend bloot 0 aan % renterisico. Deze risico s vloeien rechtstreeks voort uit de kerntaken van de bank: het ondersteunen van de economie met pure kredietverlening. 10 2007 2010 Risicovrij bankieren bestaat niet; het tot een minimum beperken van de risico s wel. Faillissementen in Nederland Financiële fraude stijgt Kwartaal Dienstverlening Detaillhandel Groothandel Industrie Overig Onbekend Totaal Echter 1e kwart is 2010 er een groot risico 730 dat een steeds 291 zorgelijkere 215 rol inneemt 522 binnen de financiële 301 dienstverlening 2 2.061 en 2e kwart waar 2010 banken behoorlijk 721 de dupe 251 van kunnen 203 raken: financiële 474 fraude. 265 Financiële 1 fraude komt 1.915 3e kwart 2010 644 258 195 steeds vaker voor en zal door de recessie verder toenemen. 11 433 255 2 1.787 De financiële sector behoort hiermee 4e kwart 2010 721 247 187 444 267 3 1.869 tot 1e kwart één 2011 van de meest 679 fraudegevoelige 303 branches. Hierbij 175 moet men 452 denken aan 294 boekhoudingfraude, 1.903 hypotheekfraude 2e kwart 2011 en 703 het verkrijgen 276 van kredieten 166 onder valse 375 voorwendselen. 243 Door 5 de financiële 1.768 crisis 3e kwart en 2011 het onrustige 673 financiële 284 klimaat van 177 dit moment 439 lijkt het aantal 243 fraudezaken, 1 1.817 bij 4e kwart 2011 771 277 177 492 332 2 2.051 zowel consumenten 5.642 als bedrijven 2.187 behoorlijk te 1.495 stijgen. De 3.631 crisis leidt dan 2.200 ook mogelijk 16 tot 15.171 een toename van financiële fraude, zoals witwassen. De eerste signalen opgepakt door het Financieel Expertise Centrum (FEC) lijken te wijzen op stijging van het aantal gevallen van beleggingsfraude, faillissementsfraude en marktmanipulatie. Het FEC is een samenwerkingsverband van de AFM, Graydon Nederland 2012 5

2007 2010 Succesful Partially succesful Unsuccesful Succesful Partially succesful Unsuccesful Belgium 92.4 5.4 2.2 83.1 11.2 5.7 Bulgaria 87.0 9.9 3.1 42.5 22.0 35.5 Czech Republic Denmark 9.1 4.5 3.7 59.8 21.7 18.5 Germany 85.3 8.0 6.7 75.9 15.9 8.2 Estonia Irland 96.9 2.1 1.0 53.2 20.2 26.6 AIVD, Belastingdienst, DNB, FIOD-ECD, Openbaar Ministerie en Politie. Afgelopen oktober 2011 Greece 87.6 11.7 0.7 59.6 29.6 10.8 zijn Spain er in Nederland daarom 87.3 ook achttien 9.7 arrestaties 3.0 geweest 59.1 voor vastgoed-, 27.8 hypotheekfraude, 13.2 en valsheid France in geschrifte. 94.5 12 Deze fraudezaken 3.6 hebben 2.0 merendeels 83.3 grote invloed 9.7 op banken. 7.0 Italy 86.6 12.2 1.2 78.4 16.7 4.9 Cyprus 93.2 6.8 0.0 76.7 19.1 4.2 Latvia Wist u dat Lithuania 89.0 89.2 6.7 9.0 4.3 1.8 63.5 58.4 10.1 20.4 26.4 21.2 Luxembourg Er in oktober 201178.8 in Nederland 18 15.2 arrestaties zijn 6.0 geweest voor 68.4 vastgoed-, hypotheekfraude 20.9 10.7 Hungary en valsheid in geschrifte Malta 94.3 5.7 0.0 91.3 6.5 2.2 Netherlands De fraudezaak van 84.3 transportbedrijf 8.9 Rynart een schade 6.8 heeft gebracht 61.3 van 125 miljoen 16.2 euro 22.5 en dat de Rabobank daarbij 88 miljoen euro heeft verloren Austria Poland 91.9 4.3 3.7 85.4 10.3 4.3 Portugal Romania Een Slovenia zorgelijk voorbeeld voor de banken is de fraudezaak van internationaal transportbedrijf Rynart in het Slovakia West-Brabantse Zevenbergen. 89.3 Hierbij 7.0 heeft het 3.7 familiebedrijf 76.1 diverse banken 14.7 en kredietverleners 9.2 Finland 98.1 1.9 0.0 95.9 3.9 0.2 opgelicht. Het vermoeden daarbij bestaat dat het transportbedrijf gelogen heeft over de omzet. Het bedrijf kreeg een lening voor een overname die op basis van reële cijfers vermoedelijk niet was gegeven. Het Openbaar Ministerie schat de totale schade op 125 miljoen euro. Eén van de andere gedupeerde banken is de Credit Europe Bank, die een vordering van 8,8 miljoen heeft ingediend. 13 De fraude in deze zaak treft de banken dus gigantisch, waarbij het geld van derden is verdwenen. Kredietverstrekking Nederland Faillissementen 100 % kosten Nederland 4,8 miljard euro per jaar 80 % Gerelateerd aan deze fraudezaak is er nog een onderdeel dat belangrijk is voor de banken om rekening 60 % mee te houden en dat is het aantal faillissementen in Nederland. In 2011 heeft zich slechts 40 % een zeer kleine verbetering voorgedaan in het aantal faillissementen. Daarmee is het aantal faillissementen op 7.539 gekomen, vergeleken met 7.632 in 2010. 14 Deze faillissementen kosten 20 % de Nederlandse samenleving jaarlijks 4,8 miljard euro, wat neer komt op 115.000 euro per 0 % ondernemer. Een groot aantal van de faillissementen had voorkomen kunnen worden, door betere 2007 voorbereiding en begeleiding op maat. 15 2010 In tabel 3 staan de faillissementen per branche uitgelicht over de jaren 2010 en 2011. Faillissementen in Nederland Kwartaal Dienstverlening Detaillhandel Groothandel Industrie Overig Onbekend Totaal 1e kwart 2010 730 291 215 522 301 2 2.061 2e kwart 2010 721 251 203 474 265 1 1.915 3e kwart 2010 644 258 195 433 255 2 1.787 4e kwart 2010 721 247 187 444 267 3 1.869 1e kwart 2011 679 303 175 452 294 1.903 2e kwart 2011 703 276 166 375 243 5 1.768 3e kwart 2011 673 284 177 439 243 1 1.817 4e kwart 2011 771 277 177 492 332 2 2.051 5.642 2.187 1.495 3.631 2.200 16 15.171 Tabel 3: Faillissementen in Nederland (bron: Graydon Nederland) De risico s voor banken en andere financiële instellingen zijn dus divers en onvermijdelijk. Er dient dus iets te gebeuren met deze risico s wil de Nederlandse economie er weer volledig bovenop komen. Nieuwe faillissementen en kredieten die verloren gaan, kunnen Nederland verder terug dringen op economisch gebied. 6 Graydon Nederland 2012

4. Risico s voorkomen is beter dan oplossen. In plaats van het oplossen van de risico s, dienen de financiële instellingen te voorkomen dat deze zich voordoen. De onvermijdelijke risico s moeten tot hanteerbare proporties worden teruggebracht, op verantwoorde wijze worden beheerd en uiteindelijk worden gedragen door de vermogensverschaffers. 17 Doordat financiële instellingen onvoldoende de kredietrisico s in kaart hebben, zijn zij mede door de kredietcrisis, publieke opinie en strengere regelgeving - minder geneigd kredieten te verstrekken aan bedrijven in het MKB. Dit belemmert de groei van de ondernemingen in kwestie en dus de gehele Nederlandse economie. 18 Door de kredietrisico s beter in kaart te brengen, kunnen banken met minder risico en meer zekerheid kredieten verstrekken. Om tevens fraudezaken en onterechte kredietverstrekkingen door valse voorwendselen tegen te gaan, kunnen de financiële instellingen zich beter informeren betreffende de kredietrisico s. De financiële instellingen dienen zich, onder toezicht van de AFM, te houden aan de regels van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Het toezicht van de AFM hierbij heeft betrekking op het bewaken en bevorderen van de integere bedrijfsvoering en het voorkomen dat instellingen bewust of onbewust betrokken raken bij het witwassen van geld. 19 Om de kredietrisico s voldoende in kaart te hebben en de onvermijdelijke risico s tot hanteerbare proporties terug te brengen is er voor de financiële instellingen een aantal oplossingen. 1 Minimaliseer risico s Een mogelijke oplossing voor de financiële instellingen is het structureel gebruik van kredietinformatie, om enerzijds de risico s te beperken door te weten met wie je zakendoet en het voorkomen van fraude, anderzijds door inzage in financieel interessante bedrijven voor prospecting. Door enkel kredieten te verstrekken aan de juiste bedrijven versterken de banken hun eigen positie en zijn ze in staat het vertrouwen van de consument te herstellen en zelf minder risico te lopen. Door middel van bijvoorbeeld kredietinformatie rapporten krijgen de banken al het inzicht in de kredietrisico s die zij nodig hebben. De rapporten bieden informatie over: Algemene bedrijfsgegevens Branche, grootte van het bedrijf, aantal medewerkers, etc. Financiële gegevens Liquiditeitsposities, betaalgedrag, financiële gezondheid, etc. Verwante relaties van het bedrijf Jaarrekeningen en ratio s Het kredietadvies dat aan het bedrijf wordt gehangen 2 Voorkom frauduleuze transacties Om frauduleuze transacties te voorkomen is het van belang om de frauderisico s in kaart te brengen. Dit kan door inzicht te verkrijgen in het volledige relatienetwerk en uitzonderlijke situaties van de debiteur. Door middel van het beheer van deze relatienetwerken van het bedrijf in kwestie, kunnen financiële instellingen bij acceptatie van nieuwe cliënten inzicht krijgen in het netwerk van het bedrijf en zien of daar opvallende uitzonderingen zijn. Hierbij wordt bijvoorbeeld gekeken hoe vaak bedrijven opgevraagd zijn bij kredietinformatiebureaus en of bestuurders betrokken zijn geweest bij faillissementen en vermeld staan op (internationale) sanctielijsten. Dit inzicht in het relatienetwerk is tevens goed te gebruiken bij de jaarlijkse review van de bestaande debiteurenportefeuille van financiële instellingen. Daarnaast biedt het inzicht antwoord op het voldoen aan de Wwft wetgeving. Graydon Nederland 2012 7

3 Volg het afgegeven krediet Kredietinformatie en inzicht in het relatienetwerk van de bedrijven bieden dus een uitstekende basis voor het beperken van de kredietrisico s. Echter, zodra de banken het krediet eenmaal verleend hebben, is er minder controle over wat er met het krediet gebeurt. Voor het beperken van de kredietrisico s is volledige controle wel van belang, aangezien de kritieke fase na het afgeven van het krediet pas begint. Wat gebeurt er met de kredieten? Welke ontwikkelingen spelen een rol in de omgeving van de klant en de markt. Ook hier dient toezicht op te blijven, maar momenteel is dit nog onvoldoende. Het bewaken van bedrijven binnen de debiteurenportefeuille van financiële instellingen kan deze kritieke fase in het vervolgtraject zekerheid bieden. De risico s om de klant heen worden in kaart gebracht en de financiële ontwikkelingen worden continue gemonitord. Hierdoor worden de risico s beter in beeld gebracht en worden de kredieten met meer zekerheid beheerd. 4 Toets leveranciers Los van het in kaart brengen van de risico s om met zekerheid kredieten te verstrekken, maken veel financiële instellingen gebruik van deze mogelijkheden voor andere doeleinden. Ook financiële instellingen hebben te maken met diverse leveranciers, zoals software providers. De instellingen checken de leveranciers in de breedste zin, om er zeker van te zijn dat zij diensten en producten afnemen van betrouwbare partijen. Dat biedt een stuk extra zekerheid bij de inkoop van externe diensten en producten om geen verkeerde uitgaven te doen. 8 GraydonNederland 2012

5. Conclusie. Financiële instellingen spelen een kritieke rol in het herstel van de economie. Daarbij dienen zij om te gaan met een verscheidenheid aan onvermijdelijke risico s. Deze risico s moeten beperkt worden en tot hanteerbare proporties worden teruggebracht, om daarbij zichzelf, ondernemers en overheden tevreden te stellen. Daarvoor is het van essentieel belang dat alle kredietrisico s in kaart worden gebracht. Kredietinformatie en het in kaart brengen van kredietrisico s kan namelijk op den duur resulteren in een beter economisch klimaat. Financiële instellingen zijn in staat om beter en veiliger risico s in te schatten en tot hanteerbare proporties terug te brengen. Door middel van onder andere kredietinformatierapporten en bewaking van klanten en hun omgeving kunnen de banken gemakkelijker kredieten verstrekken en dit tevens verantwoorden naar de consument en de overheden. Banken komen in veiligere situaties. Diverse financiële instellingen zoals lokale Rabobanken maken reeds gebruik van de informatie oplossingen. Graydon Nederland 2012 9

6. Over Graydon. In Nederland baseren ruim 11.000 bedrijven hun bedrijfsbeslissingen op het kredietadvies van Graydon Nederland. De klanten zijn divers, van zelfstandige ondernemers tot multinationals. Met een innovatief pakket aan diensten helpt Graydon hen financiële risico s te beperken en kansen te benutten bij het aangaan van zakelijke transacties. Graydon biedt diverse mogelijkheden om met zekerheid en openheid zaken te doen. Voor banken, overige financiële instellingen maar ook niet-financiële organisaties biedt de dienstverlener onder andere de volgende diensten: Kredietinformatierapporten Klantbewaking Risicomanager: debiteurenportefeuille tool Inzicht in relatienetwerk: XSeption Deze oplossingen maken het mogelijk voor financiële instellingen om de kredietrisico s in kaart te brengen en om te gaan met deze kritiekvolle en ingewikkelde tijden. Voor meer informatie over de diensten van Graydon, ga naar www.graydon.nl of bel voor een vrijblijvend advies met 020 567 97 50. 10 Graydon Nederland 2012

7. Referenties. 1 MJ http://www.mejudice.nl/artikel/425/financiele-sector-in-andere-dan-ondersteunende-rol-te-risicovol 2 NU http://www.nu.nl/economie/2703675/financiele-sector-wereldwijd-verdubbeld.html 3 Rabobank http://overons.rabobank.com/content/nieuws/nieuwsarchief/nieuwsberichten_2011/075_rabobank_ Loketten_zijn_en_blijven_open_voor_kredietverlening_aan_MKB_ondernemers.jsp 4 NU http://www.nu.nl/economie/2719034/vertrouwen-in-banken-gedaald.html 5 OKD http://www.ondernemerskredietdesk.nl/nieuws/8/15/16.htm 6 http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/eurostat/home/ 7 Eurostat http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ity_public/4-03102011-ap/en/4-03102011-ap-en.pdf 8 NRC http://www.nrc.nl/nieuws/2011/04/27/nederlandse-banken-krijgen-strengere-kapitaaleisen/ 9 Cijfers & Trends Rabobank 10 Wim Boonstra 11 Beveiligingsnieuws http://www.beveiligingnieuws.nl/nieuws/13995/fraude_zal_toenemen_door_recessie.html 12 Openbaar Ministerie http://www.om.nl/@157597/18-personen/ 13 Refdag http://www.refdag.nl/nieuws/binnenland/fraude_transportbedrijf_treft_vooral_rabobank_1_617937?locallinks Enabled=false&oe=feeder_mijnbedrijf 14 Graydon Nederland B.V. 15 Kluwer http://kluwerfinancieelmanagement.nl/news/?id=51886 16 Graydon Nederland B.V. 17 Wim Boonstra 18 Accountancynieuws http://www.accountancynieuws.nl/actueel/branche/proefschrift-onvoldoende-inzicht-van-banken-in.90609.lynkx 19 AFM http://www.afm.nl/nl/professionals/regelgeving/wetten/wwft.aspx Graydon Nederland 2012 11

Graydon Nederland Hullenbergweg 250 1101 BV Amsterdam Telefoon: (020) 567 97 50 Fax: (020) 696 36 39