TRILLINGSMETINGEN WIJNSTRAAT TE DORDRECHT

Fugro GeoServices B.V. Geotechniek RAPPORT betreffende TRILLINGSMETINGEN WIJNSTRAAT TE DORDRECHT Opdrachtnummer: 18-57-1 Opdrachtgever : Gemeente Dordrecht Sector Stadsontwikkeling Postbus 8 33 AA Dordrecht Constructeur : Ingenieursbureau Drechtsteden Postbus 619 33 AP Dordrecht Datum grondonderzoek : 2 maart 212 Opgesteld door : ir. A.J. Snethlage Senior Adviseur Geotechniek Gecontroleerd door : ir P.R.M. Ammerlaan Adviseur Geotechniek VERSIE DATUM OMSCHRIJVING WIJZIGING PARAAF PROJECTLEIDER 1 6 april 212 1 e versie 2 12 april 212 2 e versie 3 14 mei 212 3 e versie FILE: 18-57-1.R1V3.doc Op deze rapportage zijn de algemene leveringsvoorwaarden ALV 212 van toepassing die een aansprakelijkheidsbeperking bevatten Kantoor: Veurse Achterweg 1, 2264 SG Leidschendam, Tel.: 7-3111271, www.fugro.nl Handelsreg. 27114147. BTW-nr NL562149B8. Fugro GeoServices maakt deel uit van Fugro N.V.

Fugro GeoServices B.V. Geotechniek RAPPORT betreffende TRILLINGSMETINGEN WIJNSTRAAT TE DORDRECHT Opdrachtnummer: 18-57-1 Opdrachtgever : Gemeente Dordrecht Sector Stadsontwikkeling Postbus 8 33 AA Dordrecht Constructeur : Ingenieursbureau Drechtsteden Postbus 619 33 AP Dordrecht Datum grondonderzoek : 2 maart 212 Opgesteld door : ir. A.J. Snethlage Senior Adviseur Geotechniek Gecontroleerd door : ir P.R.M. Ammerlaan Adviseur Geotechniek VERSIE DATUM OMSCHRIJVING WIJZIGING PARAAF PROJECTLEIDER 1 6 april 212 1 e versie 2 12 april 212 2 e versie 3 14 mei 212 3 e versie FILE: 18-57-1.R1V3.doc Op deze rapportage zijn de algemene leveringsvoorwaarden ALV 212 van toepassing die een aansprakelijkheidsbeperking bevatten Kantoor: Veurse Achterweg 1, 2264 SG Leidschendam, Tel.: 7-3111271, www.fugro.nl Handelsreg. 27114147. BTW-nr NL562149B8. Fugro GeoServices maakt deel uit van Fugro N.V.

INHOUDSOPGAVE Blz. 1. INLEIDING 1 2. Projectomschrijving 2 2.1 Projectlocatie 2 2.2 Wegkarakteristieken 3 2.3 Verkeersintensiteit huidige situatie 4 2.4 Meetuitvoering en meetpuntlocaties 6 3. MEETRESULTATEN 8 3.1 Wijnstraat 85 8 3.2 Wijnstraat 47 11 4. INTERPRETATIE EN TOETSINGSPROCEDURE 15 4.1 Bepaling toetsingswaarden 15 4.2 Grenswaarde schade 16 4.3 Streefwaarde hinder 17 4.4 Toetsingsprocedure 18 5. TOETSING MEETRESULTATEN 2 5.1 Wijnstraat 85 2 5.1.1 Toetsing op schade (SBR A) 2 5.1.2 Toetsing op hinderbeleving (SBR B) 21 5.1.3 Analyse meetresultaten 23 5.2 Wijnstraat 47 23 5.2.1 Toetsing op schade (SBR A) 23 5.2.2 Toetsing op hinderbeleving (SBR B) 24 5.2.3 Analyse meetresultaten 26 5.3 Vergelijking resultaten 28 en 212 27 6. CONLUSIES EN AANBEVELINGEN 28 BIJLAGEN Nr. - Situatietekening Wijnstraat 41-47 en 85 18-57--1.3 en 1.4 - Grafische trillingsregistraties Wijnstraat 85 18-57--2 t/m 4 - Grafische trillingsregistraties Wijnstraat 47 18-57--5 t/m 7 - Criteria SBR richtlijnen - Verklarende woordenlijst

1. INLEIDING Op 14 maart 212 ontving Fugro Geoservices B.V. te Leidschendam van Gemeente Dordrecht, de opdracht voor het uitvoeren van een verkeerstrillingsonderzoek in de Wijnstraat ten behoeve van een wegreconstructie in de binnenstad van Dordrecht. Doelstelling Inzicht krijgen in de trillingsintensiteiten aan en in woningen in de Wijnstraat nr 47 en 85. In 28 is door Fugro een uitgebreid 1 e fase trillingsonderzoek voorafgaand aan een wegreconstructie in de Wijnstraat uitgevoerd, waarbij onder andere aan de woningen Wijnstraat nr 47 en nr 85 trillingsmetingen zijn uitgevoerd. Volgend uit dit onderzoek zijn adviezen ter reductie van de optredende trillingsoverlast gedaan. Inmiddels is in de Wijnstraat de reconstructie van de bestrating tezamen met trillingsreducerende maatregelen uitgevoerd. Om de vergelijking met de meetresultaten van 28 te kunnen maken zijn op 2 maart 212 de (2 e fase) trillingsmetingen aan dezelfde woningen in de Wijnstraat uitgevoerd. In dit rapport is een beschrijving en beoordeling (toetsing) van de trillingsmeetresultaten gegeven. De meetresultaten worden beoordeeld en getoetst conform de richtlijnen van de Stichting Bouw Research (SBR), richtlijn A Schade aan gebouwen en richtlijn B Hinder voor personen. In een eerder stadium (28) zijn een Plan van Aanpak (R2) voor de problematiek, de trillingsmeetresultaten (R3) in een drietal straten (Prinsenstraat, Grote Kerksbuurt en Wijnstraat) en een advies met trillingsreducerende maatregelen (R4) gerapporteerd (refnr: 18-57- mei 28). In bijlage Verklarende woordenlijst is ter verduidelijking een verklarende woordenlijst voor de belangrijkste trillingstechnische vaktermen opgenomen. 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 1

2. PROJECTOMSCHRIJVING 2.1 Projectlocatie Het trillingsonderzoek concentreert zich op de woningen in de Wijnstraat (binnenstad) van Dordrecht. In figuur 2.1 is een luchtfoto van de binnenstad van Dordrecht weergegeven. Ook de in 28 uitgevoerde trillingsmeetlocaties zijn aangegeven.. Wijnstraat Grotekerksbuurt Prinsenstraat Figuur 2.1 De binnenstad van Dordrecht met linksonder de Prinsenstraat en bovenin de Wijnstraat (bron: GoogleEarth) Woning nr 85 (figuur 2.2) is een tussenliggende woning bestaande uit 3 bouwlagen (begane grond en 2 verdiepingen). De woning is in de 17 e eeuw gebouwd en gefundeerd op staal. De woning is opgetrokken uit metselwerk. De begane grondvloer is een harde vloer, de verdiepingsvloeren zijn van hout. Woningen nr 41-47 (figuur 2.3) is een woningblok met appartementen bestaande uit 4 bouwlagen (begane grond en 3 verdiepingen). Het pand is medio de 2 e eeuw gebouwd en gefundeerd op palen. Het pand heeft een betonnen skelet met een gemetselde voorgevel. Er zijn geen houten vloeren aanwezig, alle vloeren zijn hard. 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 2

Nr 47 Figuur 2.2: Woning Wijnstraat 85 Figuur 2.3: Woningen Wijnstraat 41-47 De Wijnstraat, Prinsenstraat en Grotekerksbuurt zijn binnen de bebouwde kom gelegen wegen (in de oude binnenstad). Voor de wegen geldt een maximum snelheid van 3 km/uur. 2.2 Wegkarakteristieken De wegconstructie in de Wijnstraat was opgebouwd uit kinderkopjes die waren ingegoten met gietasfalt. De weg was in matige tot slechte staat van onderhoud. Plaatselijk waren de nodige kuilen en hobbels zichtbaar, wijkt de kopjes en leunt deze tegen de opsluitband van de stoep aan. In figuren 2.4 en 2.5 is de situatie van 28 voor woningen nr 85 en 47 weergegeven. Figuur 2.4: Situatie 28 voor woning nr 85 Figuur 2.5: Situatie 28 voor woning nr 47 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 3

Met de wegconstructie zijn vernieuwde (niet doorgezaagde) kinderkopjes aangebracht. Deze zijn met zand ingewassen. De weg is in goede staat van onderhoud. In figuren 2.6 en 2.7 is de huidige situatie voor woningen nr 85 en 47 weergegeven. Figuur 2.6: Situatie 212 voor woning nr 85 Figuur 2.7: Situatie 212 voor woning nr 47 2.3 Verkeersintensiteit huidige situatie In de Wijnstraat zijn in 26 (periode onbekend) en recent in maart 212 verkeerstellingen uitgevoerd. Direct voorafgaand aan de nieuwe trillingsmetingen zijn gedurende 2 weken de verkeerstellingen uitgevoerd. In figuur 2.8 zijn de telslangen die over de weg waren aangebracht zichtbaar. Op basis van de beschikbaar gestelde tellingen van 212 is een schatting gemaakt van de verkeersintensiteit over de dag. Figuur 2.8: Telslangen over de weg tussen vrachtauto en meetbus De verkeersintensiteit wordt met name bepaald door de passages van kleine bestelbusjes (lengte tot 3,5 m) en vrachtauto s (tot 7 m). De intensiteit is onafhankelijk van de rijrichting. Ook lijnbussen passeren geregeld (eens in het kwartier komend van beide richtingen). Naast vrachtauto s rijden veel personenauto s en fietsers over de wegen. Gebaseerd op een weekdag zijn de verkeersintensiteiten in tabel 2.1 vermeld. 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 4

Tabel 2.1: Verkeersintensiteiten Wijnstraat, telling in 26 en in 212 26 Dagperiode *) Avondperiode **) Nachtperiode ***) Lengte tot 3,4 m 18 155 27 Lengte 3,4 tot 7 m 438 22 8 Lengte > 7 m 154 5 212 Dagperiode *) Avondperiode **) Nachtperiode ***) Lengte tot 3,4 m (87% van weekdag) 1138 312 127 Lengte 3,4 tot 7 m (1% van weekdag) 131 36 15 Lengte > 7 m (2% van weekdag) 26 7 3 *) 7: uur tot 19: uur **) 19: uur tot 23: uur ***) 23: uur tot 7: uur Representatief voertuig Voor het verkrijgen van maatgevende trillingssignalen is door de gemeente een maatgevend voertuig gedurende de trillingsmetingen beschikbaar gesteld. Tijdens de metingen is de vrachtauto meerdere malen met verschillende snelheden (langzaam en snel) beladen en ongeladen de meetopstelling gepasseerd. Naast de gemeten trillingen veroorzaakt door de vrachtauto zijn gedurende de meetduur ook trillingen ten gevolge van passages van voorbij komend ander verkeer gemeten (lijnbussen en een enkele andere vrachtauto s). In figuren 2.9 t/m 2.12 zijn de beschikbaar gestelde vrachtauto en een lijnbus weergegeven. Figuur 2.9: Ter beschikking gestelde vrachtauto Figuur 2.1: Vrachtauto Figuur 2.11: Lijnbus Figuur 2.12: vuilniswagen 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 5

Het lege gewicht van de beschikbaar gestelde vrachtauto was 15,9 ton; vol woog de vrachtauto 26,5 ton. De lengte van de vrachtauto is groter dan 3,4 m en kleiner dan 7 m. Opgemerkt wordt dat de geschatte snelheid waarmee de zware voertuigen passeerden varieerde tussen 15 en 35 km/uur. De beschikbaar gestelde vrachtauto reed vaak sneller. Het passerende personenverkeer reed vaak sneller dan de maximale snelheid van 3 km/uur. Lagere snelheden werden veroorzaakt door belemmering van ander verkeer (fietsers / auto s). 2.4 Meetuitvoering en meetpuntlocaties Meetuitvoering De semi-continue bemande trillingsmetingen zijn uitgevoerd met piëzo-electrische versnellingsopnemers van PCB Piëzotronics Inc., type PCB 338B35, aangesloten op een PCB Piëzotronics versterker model 481. Per meetpunt wordt in drie orthogonaal op elkaar staande richtingen gemeten (verticaal, horizontaal evenwijdig aan de gevel en horizontaal haaks op de gevel. In figuren 2.13 en 2.14 zijn een meetpunt aan de gevel (en op maaiveld) en op de vloer weergegeven. Figuur 2.13: Meetpunt aan de gevel (en op maaiveld) Figuur 2:14: Meetpunt op de vloer / maaiveld De trillingen worden doorgegeven via een versterker naar een PC, waarop de signalen zichtbaar worden gemaakt en opgeslagen kunnen worden. Met de computer zijn de meetresultaten digitaal opgeslagen voor verdere verwerking. Met dit systeem kunnen 16 kanalen ingericht worden voor trillingsmetingen. Doorgaans wordt hiermee in 5 meetpunten (met meting in drie richtingen) simultaan inzicht verkregen in de grootte van de 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 6

trillingsintensiteiten. In figuren 2.15 en 2.16 is het meetsysteem weergegeven (foto elders gemaakt) en is het beeldscherm met een gemeten signaal weergegeven. De (semi-continue) bemande trillingsmetingen zijn uitgevoerd door een meettechnicus, die zorg heeft gedragen voor de opbouw van de meetlocaties en correcte werking van het meetsysteem. Met dit meetsysteem worden continu trillingen geregistreerd. De meettechnicus slaat de relevante trillingssignalen op en maakt daarnaast notitie van de op dat moment uitgevoerde werkzaamheden. De meting is uitgevoerd conform richtlijn SBR A Schade aan gebouwen, waarin de meetsystematiek is verwoord. Figuur 2.16: Bemand meetsysteem Figuur 2.17: Beeldscherm met meetsignalen (per kleur een meetpunt) Doordat zowel de trillingsintensiteit als de uitgevoerde activiteit (passage voertuig) bekend zijn, is de directe relatie tussen beide te bepalen. Van de opgeslagen relevante opnamen zijn de maximale trillingsintensiteit in versnelling, trillingssnelheid en dominante frequentie bepaald. De metingen zijn begeleid door een geotechnisch adviseur. Meetpuntlocaties De trillingsmetingen zijn op maaiveld voor de gevel, aan de gevel en binnen in de woning op vloeren uitgevoerd. De locaties zijn in onderling overleg met de bewoners vastgesteld. In tabel 2.2 en op tekening in bijlage 18-57--1B t/m 1D zijn de meetpuntlocaties opgenomen. Tabel 2.2: Meetpuntlocaties Meetpunt Meetrichting Locatie meetpunt Wijnstraat 85 2 maart 212, ochtend MP 1 1V, 1H1, 1H2 Maaiveld MP 2 2V, 2H1, 2H2 Voorgevel, direct boven maaiveld MP 3 3V, 3H1, 3H2 Binnen op de vloer begane grond achterkamer (keuken) MP 4 4V, 4H1, 4H2 Binnen op de vloer 1 e verdieping voorkamer MP 5 5V, 5H1, 5H2 Binnen op de vloer 2 e verdieping voorkamer Wijnstraat 47 2 maart 212, middag MP 1 1V, 1H1, 1H2 Maaiveld MP 2 2V, 2H1, 2H2 Voorgevel, direct boven maaiveld MP 3 3V, 3H1, 3H2 Binnen op de vloer begane grond entree MP 4 4V, 4H1, 4H2 Binnen op de vloer 2 e verdieping trappenhuis MP 5 5V, 5H1, 5H2 Binnen op de vloer 4 e verdieping voorkamer 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 7

3. MEETRESULTATEN In onderliggende tabellen en figuren is een samenvatting van de gemeten maatgevende meetresultaten gepresenteerd. In bijlagen is de grafische weergave van de trillingsregistratie (ruwe signalen) opgenomen. In de tabellen wordt naar deze bijlagen verwezen. De niet gepresenteerde meetresultaten zijn niet maatgevend voor de beoordeling en toetsing aan de SBR - richtlijnen voor schade en hinder. Van zowel een volle vrachtauto als een lege vrachtauto als van een bus is het ruwe meetsignaal in de bijlage opgenomen. 3.1 Wijnstraat 85 In tabel 3.1 en figuren 3.1 t/m 3.5 is een samenvatting van de meetresultaten gepresenteerd. In de tabel is, per meetrichting, het maatgevende meetresultaat opgenomen. In de tabel en de figuren is geen onderscheid aangebracht in respectievelijk een lege, een volle vrachtauto en overig verkeer. Tabel 3.1: Samenvatting meetresultaten Wijnstraat 85, 2 maart 212, ochtend Mp Omschrijving Tijd Versnelling frequentie snelheid Bijl. [mm/s 2 ] [Hz] [mm/s] 1V eigen vrachtwagen vol --> centrum 11:26 69 3 3,34 1H1 eigen vrachtwagen vol --> centrum 1:44 115 4 4,58 1H2 eigen vrachtwagen vol --> centrum 1:44 19 5 3,79 2V eigen vrachtwagen vol --> kop 1:34 39 2 2,54 2H1 eigen vrachtwagen --> centrum 8:34 39 8,77 2H2 eigen vrachtwagen --> kop 9:1 15 4,57 3V eigen vrachtwagen vol --> centrum 11: 27 3 1,47 2 3H1 eigen vrachtwagen --> kop 9:4 15 4,63 3H2 eigen vrachtwagen vol --> kop 11:18 12 6,29 4V eigen vrachtwagen --> kop 9:4 28 3 1,33 4H1 eigen vrachtwagen vol --> centrum 11: 3 3 1,36 2 4H2 eigen vrachtwagen vol --> centrum 11:22 36 3 1,96 5V eigen vrachtwagen vol --> centrum 11:12 39 3 1,87 5H1 eigen vrachtwagen --> centrum, optrekkend 9:1 51 4 2,9 3 5H2 eigen vrachtwagen --> centrum 8:34 41 5 1,37 snelheid [mm/s] 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1,5 mp 1, alles, 2 maart 12 1V 1H1 1H2 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 3.1: Meetpunt 1, Maaiveld snelheid [mm/s] 3 2,5 2 1,5 1,5 mp 2, alles, 2 maart 12 2V 2H1 2H2 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 3.2: Meetpunt 2, Voorgevel 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 8

1,6 mp 3, alles, 2 maart 12 3V 3H1 3H2 2,5 mp 4, alles, 2 maart 12 4V 4H1 4H2 snelheid [mm/s] 1,4 1,2 1,8,6,4,2 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 3.3: Meetpunt 3, Binnen begane grond, achterkamer 2,5 mp 5, alles, 2 maart 12 5V 5H1 5H2 snelheid [mm/s] 2 1,5 1,5 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 3.4: Meetpunt 4, Binnen 1 e verdieping voorkamer 2 snelheid [mm/s] 1,5 1,5 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 3.5: Meetpunt 5, Binnen 2 e verdieping voorkamer 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 9

In tabel 3.2 en figuren 3.6 t/m 3.1 zijn de meetwaarden veroorzaakt door het regulier passerende verkeer opgenomen. Tabel 3.2: Samenvatting meetresultaten Wijnstraat 85, 2 maart 212, ochtend, overig verkeer Mp Omschrijving Tijd Versnelling frequentie snelheid Bijl. [mm/s 2 ] [Hz] [mm/s] 1V vreemde vrachtwagen --> centrum 8:59 93 11 1,37 1H1 bus --> kop 9:52 84 9 1,57 1H2 bus --> kop 9:52 64 7 1,42 2V vreemde vrachtwagen --> centrum 8:59 49 16,5 2H1 vreemde vrachtwagen --> centrum 8:59 25 15,26 2H2 vreemde vrachtwagen --> centrum 8:59 11 16,11 3V bus --> kop 9:52 13 4,49 3H1 bus --> kop 8:55 6 6,15 3H2 bus --> kop 9:52 5 6,14 4V vreemde vrachtwagen --> centrum 8:59 21 1,35 4H1 bus --> kop 9:52 22 6,57 4H2 bus --> kop 9:52 35 7,79 5V bus --> centrum 1:7 24 9,44 4 5H1 bus --> kop 9:52 32 7,71 5H2 bus --> kop 9:52 23 6,57 snelheid [mm/s] 1,8 1,6 1,4 1,2 1,8,6,4,2 mp 1, over, 2 maart 12 1V 1H1 1H2 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 3.6: Meetpunt 1, Maaiveld snelheid [mm/s],6,5,4,3,2,1 mp 3, over, 2 maart 12 3V 3H1 3H2 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 3.8: Meetpunt 3, Binnen begane grond, achterkamer snelheid [mm/s],6,5,4,3,2,1 mp 2, over, 2 maart 12 2V 2H1 2H2 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 3.7: Meetpunt 2, Voorgevel snelheid [mm/s],9,8,7,6,5,4,3,2,1 mp 4, over, 2 maart 12 4V 4H1 4H2 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 3.9: Meetpunt 4, Binnen 1 e verdieping voorkamer 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 1

,8 mp 5, over, 2 maart 12 5V 5H1 5H2 snelheid [mm/s],7,6,5,4,3,2,1 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 3.1: Meetpunt 5, Binnen 2 e verdieping voorkamer 3.2 Wijnstraat 47 In tabel 3.3 en figuren 3.11 t/m 3.15 is een samenvatting van de meetresultaten gepresenteerd. In de tabel is, per meetrichting, het maatgevende meetresultaat opgenomen. In de tabel en de figuren is geen onderscheid aangebracht in respectievelijk een lege, een volle vrachtauto en overig verkeer. Tabel 3.3: Samenvatting meetresultaten Wijnstraat 47, 2 maart 212, middag Mp Omschrijving Tijd Versnelling frequentie snelheid Bijl. [mm/s 2 ] [Hz] [mm/s] 1V eigen vrachtwagen leeg --> kop 15:2 52 3 2,5 1H1 eigen vrachtwagen vol --> centrum 13:13 113 4 4,36 1H2 eigen vrachtwagen vol --> kop 13:2 18 4 4,41 2V eigen vrachtwagen vol --> kop 13:2 25 3 1,35 2H1 eigen vrachtwagen leeg --> centrum 14:56 37 6,97 6 2H2 eigen vrachtwagen leeg --> centrum 15:12 7 5,21 6 3V eigen vrachtwagen vol --> centrum 13:3 14 3,65 3H1 eigen vrachtwagen leeg --> kop 14:41 12 5,41 3H2 eigen vrachtwagen leeg --> kop 15:2 11 7,26 4V eigen vrachtwagen vol --> centrum 13:36 12 4,46 4H1 eigen vrachtwagen leeg --> kop 14:41 27 5,88 4H2 eigen vrachtwagen leeg --> kop 14:41 19 4,74 5V eigen vrachtwagen vol --> centrum 13:27 19 3,99 5 5H1 eigen vrachtwagen leeg --> kop 15:11 27 5,92 5H2 eigen vrachtwagen leeg --> kop 15:2 4 4 1,76 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 11

snelheid [mm/s] 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1,5 mp 1, alles, 21 maart 12 1V 1H1 1H2 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 3.11: Meetpunt 1, Maaiveld snelheid [mm/s],7,6,5,4,3,2,1 mp 3, alles, 21 maart 12 3V 3H1 3H2 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 3.13: Meetpunt 3, Binnen begane grond, entree mp 5, alles, 21 maart 12 5V 5H1 5H2 snelheid [mm/s] 1,6 1,4 1,2 1,8,6,4,2 mp 2, alles, 21 maart 12 2V 2H1 2H2 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 3.12: Meetpunt 2, Voorgevel snelheid [mm/s] 1,9,8,7,6,5,4,3,2,1 mp 4, alles, 21 maart 12 4V 4H1 4H2 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 3.14: Meetpunt 4, Binnen 2 e verdieping trappenhuis snelheid [mm/s] 2 1,8 1,6 1,4 1,2 1,8,6,4,2 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 3.15: Meetpunt 5, Binnen 4 e verdieping voorkamer 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 12

In tabel 3.4 en figuren 3.16 t/m 3.2 zijn de meetwaarden veroorzaakt door het regulier passerende verkeer opgenomen. Tabel 3.4: Samenvatting meetresultaten Wijnstraat 47, 2 maart 212, middag, overig verkeer Mp Omschrijving Tijd Versnelling frequentie snelheid Bijl. [mm/s 2 ] [Hz] [mm/s] 1V bus --> centrum 12:48 24 9,44 1H1 bus --> centrum 13:47 23 7,54 1H2 bus --> centrum 13:47 28 6,77 2V bus --> centrum 14:8 15 6,4 2H1 bus --> centrum 14:48 28 6,7 7 2H2 bus --> centrum 12:48 9 12,12 3V bus --> kop 14:14 15 5,45 3H1 vreemde vrachtwagen --> kop 13:49 8 8,17 3H2 bus --> centrum 14:8 8 6,22 4V bus --> kop 14:14 8 14,9 4H1 vreemde vrachtwagen --> kop 13:49 9 6,23 4H2 bus --> kop 14:14 8 9,14 5V bus --> kop 14:14 7 9,13 5H1 bus --> centrum 14:48 8 1,13 7 5H2 bus --> kop 14:14 12 6,31 snelheid [mm/s],9,8,7,6,5,4,3,2,1 mp 1, over, 21 maart 12 1V 1H1 1H2 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 3.16: Meetpunt 1, Maaiveld snelheid [mm/s],5,45,4,35,3,25,2,15,1,5 mp 3, over, 21 maart 12 3V 3H1 3H2 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 3.18: Meetpunt 3, Binnen begane grond, achterkamer snelheid [mm/s],8,7,6,5,4,3,2,1 mp 2, over, 21 maart 12 2V 2H1 2H2 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 3.17: Meetpunt 2, Voorgevel snelheid [mm/s],25,2,15,1,5 mp 4, over, 21 maart 12 4V 4H1 4H2 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 3.19: Meetpunt 4, Binnen 1 e verdieping voorkamer 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 13

,35 mp 5, over, 21 maart 12 5V 5H1 5H2,3 snelheid [mm/s],25,2,15,1,5 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 3.2: Meetpunt 5, Binnen 2 e verdieping voorkamer 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 14

4. INTERPRETATIE EN TOETSINGSPROCEDURE 4.1 Bepaling toetsingswaarden Rekenwaarde trillingssnelheid Voor de toetsing voor schade aan gebouw(onderdelen) dient de piekwaarde van de trillingssnelheid bepaald te worden. De optredende versnellingen zijn gemeten. Uit de gemeten trillingsversnelling en frequentie is de trillingssnelheid berekend volgens onderstaande formule: a v = 2 π f waarin: a trillingsversnelling, gemeten amplitude [mm/s 2 ]; f frequentie = 1/ T [Hz] ; T trillingstijd, gemeten tijd tussen opeenvolgende piekwaarden [s]; v trillingssnelheid [mm/s]. Hierbij is als uitgangspunt gehanteerd, dat de trillingen te benaderen zijn als harmonische trillingen volgens: a( t) = aˆ sin( ω t) en v ( t) = aˆ sin( ω t) dt. Gezien het gemeten trillingsbeeld is dit een realistisch uitgangspunt. Er wordt op basis van het aantal meetpunten en de locatie ervan uitgegaan van een uitgebreide meting, zoals vermeld in paragraaf 8.4.2.3 van SBR richtlijn A. Daarom kan voor γ v =1, aangehouden worden (zie ook de toelichting in de bijlage). Er is gebruik gemaakt van een maatgevend representatief voertuig, derhalve kan er gesproken worden over een worst case benadering. Een statistische bewerking van de gemeten waarden is derhalve niet uitgevoerd. Effectieve waarden trillingssnelheid Voor de toetsing voor hinder voor personen in woningen dient zowel de maximale (v eff,max ) als de gemiddelde (v per ) effectieve waarde van de trillingssnelheid bepaald te worden. Bepaling v eff,max : Op basis van de meetresultaten van de meetpunten op de vloeren zijn de maximale effectieve waarde van de trillingssnelheden bepaald. De effectieve waarde van de trillingssnelheid is dimensieloos. Deze wordt bepaald door een omrekening van de maximale trillingssnelheid naar een gewogen momentane waarde voor de trillingssnelheid. Uit de gewogen momentane waarde kan de voortschrijdende effectieve waarde worden bepaald. Binnen de gegeven beoordelingsperiode, dag, avond of nacht, is de maximale waarde v eff,max te bepalen als het maximum van de grootste effectieve waarden in de betreffende beoordelingsperiode. CUR-166 geeft als richtlijn voor het uit te voeren procedé: v eff,max [ - ] =,42 x v piek [mm/s] 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 15

Bepaling v per : De effectieve waarde, v per, van de maxima v eff,max, wordt bepaald over het aantal tijdsintervallen van 3 seconden binnen een beoordelingsperiode, dag, avond of nacht [ - ]. Uit de verkeersintensiteiten en de maxima v eff,max, voor ieder tijdsinterval van 3 seconden wordt v per bepaald volgens: n 1 2 vper = v eff,max,3, i N waarin: i= 1 N aantal tijdsintervallen van 3 seconden, waarin gemeten is binnen een beoordelingsperiode [ - ] 4.2 Grenswaarde schade In de bijlage criteria SBR richtlijnen wordt nader ingegaan op de bepaling van de grenswaarde. Op basis van SBR - richtlijn A Schade aan gebouwen wordt de grenswaarde van de trillingssnelheid bepaald. Op basis van het type trillingsbron, de constructie- en funderingswijze van de omliggende bebouwing worden de maatgevende grenswaarden bepaald. Volgens de richtlijn is de kans op schade aanvaardbaar klein (minder dan 1%) indien de rekenwaarde van de grenswaarden niet overschreden worden. Uitgangspunten voor de rekenwaarde van de grenswaarden zijn: - gebouwcategorie categorie 2, metselwerk in goede staat; - trillingsbron: passages van verkeer; - funderingswijze: op palen en op staal; Voor de bepaling van de rekenwaarde van de grenswaarde is de dominante frequentie van de trilling een maatgevende factor. De rekenwaarden van de grenswaarden zijn opgenomen in tabel 4.1 en grafisch weergegeven in figuur 4.1. Tabel 4.1: Grenswaarden [mm/s] conform SBR-richtlijn A Schade aan gebouwen Dominante frequentie Karakteristieke waarden Partiële veiligheidsfactor Rekenwaarde grenswaarde trillingssnelheid Cat. 2 Cat. 3 verkeer Fundering Cat. 2 Cat. 3 Fundering [Hz] [mm/s] [mm/s] [-] [-] [mm/s] [mm/s] [mm/s] 1 5, 3, 1,5 1, 3,3 2,1 15,9 15 6,3 3,6 1,5 1, 4,2 2,4 1,6 2 7,5 4,3 1,5 1, 5, 2,8 8, 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 16

trillingsbron: weg en railverkeer Rekenwaarde grenswaarde [mm/s] Figuur 4.1: 35, 3, 25, 2, 15, 1, 5,, wegverkeer, cat. 2 fundering 1 2 3 4 5 Dominante frequentie [Hz] Rekenwaarden grenswaarde Hoogste verdieping De grenswaarde voor de hoogste verdieping in het gebouw bedraagt 1 mm/s (frequentie onafhankelijk). Partiële factor soort meting De grootte van de partiële factor voor de soort meting varieert tussen 1, en 1,6 en is afhankelijk van de uitgebreidheid van de meting. Er is aangegeven dat er sprake is van een uitgebreide meting waardoor de factor 1, is. Conform SBR richtlijn A dienen de meetresultaten vermenigvuldigd te worden met deze factor. 4.3 Streefwaarde hinder In de bijlage criteria SBR richtlijnen wordt nader ingegaan op de bepaling van de grenswaarde. Op basis van SBR - richtlijn B: Hinder voor personen door trillingen is de streefwaarde van de maximale trillingssnelheid bepaald. Indien de trillingssnelheid beneden de streefwaarde blijft, mag verwacht worden dat er in de meeste situaties geen hinder voor personen zal optreden. Uitgangspunten voor de streefwaarden zijn: - functie 2: wonen; - omstandigheid 2: herhaald voorkomende trillingen, gedurende lange tijdsduur, door wegverkeer; - situatie: bestaande situatie. De streefwaarden zijn niet primair frequentieafhankelijk en zijn in tabel 4.2 voor een bestaande situatie opgenomen. 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 17

Tabel 4.2: Streefwaarden trillingssnelheid [-], voor bestaande situatie, wonen, wegverkeer Beoordelingsperiode Streefwaarde A1 Streefwaarde A2 Streefwaarde A3 [-] [-] [-] Dag en avond,2,8,1 Nacht,2,4,1 Voelbaarheid en acceptatie trillingen Voor de afweging van de toelaatbaarheid van de trillingssterkte gedurende langere periode, stelt SBR B dat aanvullend gebruik gemaakt kan worden van de navolgende kwalificatie van de hinder zoals aangegeven in de tabel 4.3. Tabel 4.3: Hinderkwalificatie V eff,max Hinderkwalificatie <,1 Geen hinder,1-,2 Weinig hinder (bestaande situaties),2-,8 Matige hinder,8-3,2 Hinder >3,2 Ernstige hinder SBR richtlijn B vermeldt: Het accepteren van (matige) hinder door overschrijding van de streefwaarden kan onder meer afhankelijk zijn van de mate waarin de trillingssterkte voorkomt, de aanwezigheid van andere trillingsbronnen (de achtergrondtrillingen), de mogelijkheid tot het treffen van trillingsreducerende maatregelen en de historie. In geval van mogelijke hinder dienen de betrokken partijen te overleggen. Ernstige hinder is niet toelaatbaar. 4.4 Toetsingsprocedure Voor het maken van een beoordeling en toetsing van trillingsintensiteiten ten aanzien van schade en hinder conform de SBR - richtlijnen is het noodzakelijk het volgende inzicht te krijgen: 1. Voor de toetsing voor schade aan bouwwerken dient de grootste piekwaarde in de trillingsintensiteit bepaald / gemeten te worden. Bij de beoordeling van mogelijke schade door verkeer zijn derhalve de zware voertuigen en / of de voertuigen met de grootste voertuigsnelheid maatgevend. In de beoordeling van schade wordt door middel van een reductiefactor op de grenswaarde rekening gehouden met het feit, dat verkeer een vrijwel continu trillingsveroorzakend proces is. De verkeersintensiteit is derhalve geen invloedsfactor voor de toetsing voor schade. Voor de beoordeling van schade dient in principe uit te worden gegaan van de meetpunten aan de gevel. 2. Voor de toetsing voor hinder voor personen in gebouwen dient enerzijds de grootste optredende effectieve waarde van de trillingssnelheid bepaald / gemeten te worden anderzijds dient de gemiddelde effectieve waarde van de trillingssnelheid bepaald / gemeten te worden. Voor de toetsing voor hinder zijn derhalve zowel de zware voertuigen en / of de voertuigen met de grootste voertuigsnelheid maatgevend, als de verkeersintensiteit van de zware voertuigen en / of de voertuigen met de grootste voertuigsnelheid maatgevend. Voor de beoordeling van hinder dient in principe uit te worden gegaan van de meetpunten op de vloeren. 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 18

Toetsingprocedure schade Volgens de bestaande praktijkervaring is de kans op schade aan gebouwen (of onderdelen ervan) aanvaardbaar klein indien de rekenwaarde van de grenswaarde (v reken ) groter is dan de topsnelheid van de meting (v top ) gemeten aan de gevel. Toetsingsprocedure hinderbeleving De procedure voor de toetsing voor overschrijding van de streefwaarden voor hinder luidt, dat: v eff,max < A1 (toets 1) of, indien v eff,max > A1, dan: v eff,max < A2 en v per < A3 (toets 2) Kort toegelicht: Toets 1: De maximale effectieve waarde van de trillingssnelheid dient getoetst te worden aan streefwaarde A1. Indien deze onder de streefwaarde blijft, mag er geen hinder verwacht worden. Indien niet, dient de intensiteit van de werkzaamheden mede beschouwd te worden, volgens: Toets 2: De maximale effectieve waarde van de trillingssnelheid dient getoetst te worden aan streefwaarde A2 en de gemiddelde effectieve waarde van de trillingssnelheid dient getoetst te worden aan streefwaarde A3. Bij overschrijding van streefwaarde A2 is hinder voor personen niet uitgesloten. Indien streefwaarde A2 niet overschreden wordt, bepaalt de intensiteit van het werk (toetsing streefwaarde A3) of sprake is van overschrijding van streefwaarde A3 en daarmee mogelijke hinder voor personen. Als aan zowel streefwaarde A2 als aan streefwaarde A3 wordt voldaan, mag er geen hinder verwacht worden. 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 19

5. TOETSING MEETRESULTATEN 5.1 Wijnstraat 85 5.1.1 Toetsing op schade (SBR A) In tabel 5.1 en figuur 5.1 zijn de meetresultaten van de gevelmeetpunten van woningen Wijnstraat 85 vergeleken met (en getoetst aan) de grenswaarden conform SBR - A van schade aan gebouwen. Woning Wijnstraat 85 is ingedeeld in categorie 3. Onderscheid is gemaakt in de toetsing van alle passages en in de toetsing van het overige verkeer (dit is niet de ter beschikking gestelde vrachtauto). Tabel 5.1: Toetsing meetwaarden aan grenswaarden SBR richtlijn A, Schade Draagconstructie Trillingsgevoelige fundering snelheid Freq. Rek. 1) Grenswaarde Toetsing Grenswaarde Toetsing MP [mm/s] [Hz] [mm/s] [Hz] [mm/s] [mm/s] Wijnstraat 85 eigen vrachtwagen 2V vol --> kop 2,54 2 4,6 2, Voldoet niet 12,7 Voldoet 2H1 eigen vrachtwagen --> centrum,77 8 1,23 2, Voldoet 22,3 Voldoet 2H2 eigen vrachtwagen --> kop,57 4,91 2, Voldoet 25,5 Voldoet 2V vrachtwagen --> centrum,5 16,8 2,5 Voldoet 1,1 Voldoet 2H1 vrachtwagen --> centrum,26 15,42 2,41 Voldoet 1,6 Voldoet 2H2 vrachtwagen --> centrum,11 16,18 2,5 Voldoet 1,1 Voldoet * voldoet impliceert: geen overschrijding van de grenswaarde volgens SBR-A 1) rek. = rekenwaarde snelheid [mm/s] 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1,5 mp 2, alles, 2 maart 12 2V 2H1 2H2 cat. 3 fund. 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 5.1a: Wijnstraat 85 Meetpunt 2 Gevel Alle passages snelheid [mm/s] 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1,5 mp 2, over, 2 maart 12 2V 2H1 2H2 cat. 3 fund. 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 5.1b: Wijnstraat 85 Meetpunt 2 Gevel Passages van overige voertuigen Opgemerkt wordt dat in de tabel de meetwaarden vermenigvuldigd zijn met de partiële factor voor de soort meting (conform SBR A) en dat in de grafieken de grenswaarde is gedeeld door deze factor. 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 2

5.1.2 Toetsing op hinderbeleving (SBR B) In tabel 5.2 zijn de meetresultaten van de vloermeetpunten van woning Wijnstraat 85 vergeleken met (en getoetst aan) de streefwaarden conform de SBR - B voor hinder voor personen. Indien bij Toets 1 hinder? vermeld is, houdt dat in dat toets 2 uitgevoerd dient te worden om te bepalen of er daadwerkelijk sprake is van hinderbeleving. Tabel 5.2: Toetsing meetwaarden aan streefwaarden SBR richtlijn B, Hinder, Wijnstraat 85 MP V max, 95% V eff,max V per Toets 1 Toets 2 [-] [-] [-] Wijnstraat 85, dagperiode (7: uur tot 19: uur) 3V 1,23,52,16 hinder? hinder 3H1,46,19,6 geen hinder nvt 3H2,24,1,3 geen hinder geen hinder 4V 1,35,57,17 hinder? hinder 4H1,95,4,12 hinder? hinder 4H2 1,48,62,19 hinder? hinder 5V 1,72,72,22 hinder? hinder 5H1 1,78,75,23 hinder? hinder 5H2 1,5,44,13 hinder? hinder Wijnstraat 85, avondperiode (19: uur tot 23: uur) 3V 1,23,52,14 hinder? hinder 3H1,46,19,5 geen hinder geen hinder 3H2,24,1,3 geen hinder geen hinder 4V 1,35,57,16 hinder? hinder 4H1,95,4,11 hinder? hinder 4H2 1,48,62,17 hinder? hinder 5V 1,72,72,2 hinder? hinder 5H1 1,78,75,2 hinder? hinder 5H2 1,5,44,12 hinder? hinder Wijnstraat 85, nachtperiode (23: uur tot 7: uur) 3V 1,23,52,6 hinder? hinder 3H1,46,19,2 geen hinder geen hinder 3H2,24,1,1 geen hinder geen hinder 4V 1,35,57,7 hinder? hinder 4H1,95,4,5 hinder? geen hinder 4H2 1,48,62,8 hinder? hinder 5V 1,72,72,9 hinder? hinder 5H1 1,78,75,9 hinder? hinder 5H2 1,5,44,6 hinder? hinder de toetsingsprocedure is omschreven in paragraaf 4.4 geen hinder: geen overschrijding van de streefwaarde volgens SBR-B Voor de dagperiode is de toetsing grafisch opgenomen in figuren 5.2 t/m 5.4. 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 21

veff.max [-],9,8,7,6,5,4,3,2,1 toets A1 en A2, mp 3, alles, 2 maart 12 3V 3H1 3H2 A1 =,2 A2=,8, 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 5.2a: Wijnstraat 85 Meetpunt 3, Toets A1 en A2 veff.max [-],9,8,7,6,5,4,3,2,1, toets A1 en A2, mp 4, alles, 2 maart 12 4V 4H1 4H2 A1 =,2 A2=,8 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 5.3a: Wijnstraat 85 Meetpunt 4, Toets A1 en A2 veff.max [-] 1,,9,8,7,6,5,4,3,2,1, toets A1 en A2, mp 5, alles, 2 maart 12 5V 5H1 5H2 A1 =,2 A2=,8 A2=,8 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 5.4a: Wijnstraat 85 Meetpunt 5, Toets A1 en A2 vper [-],2,18,16,14,12,1,8,6,4,2 toets A3, mp 3, alles, 2 maart 12 3V 3H1 3H2 A3=,1, 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 5.2b: Wijnstraat 85 Meetpunt 3, Toets A3 vper [-],3,25,2,15,1,5 toets A3, mp 4, alles, 2 maart 12 4V 4H1 4H2 A3=,1, 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 5.3b: Wijnstraat 85 Meetpunt 4, Toets A3 vper [-],3,25,2,15,1,5 toets A3, mp 5, alles, 2 maart 12 5V 5H1 5H2 A3=,1, 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 5.4b: Wijnstraat 85 Meetpunt 5, Toets A3 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 22

5.1.3 Analyse meetresultaten In tabel 5.3 is een globale analyse van de afzonderlijke meetresultaten van de passages onderling uitgevoerd. Ten opzichte van elkaar zijn de resultaten vergeleken. Tabel 5.3: Onderlinge vergelijking passages Wijnstraat 85, 2 maart 212, ochtend Eigen vrachtauto, Eigen vrachtauto, Vrachtauto s leeg vol bus Vergelijking centrum Kop centrum Kop centrum Kop centrum Kop Rijrichting + - + - + - +/- +/- Materieel - + - + Eigen / overig + - Uit de tabel kan het volgende geconcludeerd worden: Rijdend richting het centrum veroorzaakt hogere intensiteiten dan rijdend naar de Kop (onafhankelijk van welk materieel passeert); Lijnbussen veroorzaken hogere intensiteiten dan vrachtauto s; Een beladen vrachtauto veroorzaakt hogere waarden dan een lege vrachtauto; De eigen vrachtauto veroorzaakt hogere intensiteiten dan het overige verkeer (onafhankelijk van de rijrichting), mede omdat deze harder reed dan eigenlijk toegestaan is. Opgemerkt wordt dat de waarden van de vrachtauto s (niet de eigen vrachtauto) en bussen op de vloeren varieerden tussen,5 mm/s en,8 mm/s. Op het moment dat beschouwingen gedaan worden van het overig passerend verkeer, blijkt dat noch kans op schade noch hinderbeleving optreedt. 5.2 Wijnstraat 47 5.2.1 Toetsing op schade (SBR A) In tabel 5.4 en figuur 5.5 zijn de meetresultaten van de gevelmeetpunten van woningen Wijnstraat 47 vergeleken met (en getoetst aan) de grenswaarden conform SBR - A van schade aan gebouwen. Woning Wijnstraat 47 is ingedeeld in categorie 2. Onderscheid is gemaakt in de toetsing van alle passages en in de toetsing van het overige verkeer (dit is niet de ter beschikking gestelde vrachtauto). Tabel 5.4: Toetsing meetwaarden aan grenswaarden SBR richtlijn A, Schade Draagconstructie Trillingsgevoelige fundering snelheid Freq. Rek. 1) Grenswaarde Toetsing Grenswaarde Toetsing MP [mm/s] [Hz] [mm/s] [Hz] [mm/s] [mm/s] Wijnstraat 47 eigen vrachtwagen 2V vol --> kop 1,35 3 2,16 3,33 Voldoet 19,1 Voldoet 2H1 eigen vrachtwagen leeg --> centrum,97 6 1,55 3,33 Voldoet 28,6 Voldoet 2H2 eigen vrachtwagen leeg --> centrum,21 5,34 3,33 Voldoet 31,8 Voldoet 2V bus --> centrum,4 6,64 3,33 Voldoet 28,6 Voldoet 2H1 bus --> centrum,7 6 1,12 3,33 Voldoet 28,6 Voldoet 2H2 bus --> centrum,12 12,19 3,67 Voldoet 13,8 Voldoet * voldoet impliceert: geen overschrijding van de grenswaarde volgens SBR-A 1) rek. = rekenwaarde 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 23

4 mp 2, alles, 21 maart 12 2V 2H1 2H2 cat. 2 fund. 4 mp 2, over, 21 maart 12 2V 2H1 2H2 cat. 2 fund. 3,5 3,5 3 3 snelheid [mm/s] 2,5 2 1,5 snelheid [mm/s] 2,5 2 1,5 1 1,5,5 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 5.5a: Wijnstraat 47 Meetpunt 2 Voorgevel Alle passages 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 5.5b: Wijnstraat 47 Meetpunt 2 Voorgevel Passages overige voertuigen Opgemerkt wordt dat in de tabel de meetwaarden vermenigvuldigd zijn met de partiële factor voor de soort meting (conform SBR A) en dat in de grafieken de grenswaarde is gedeeld door deze factor. 5.2.2 Toetsing op hinderbeleving (SBR B) In tabel 5.4 zijn de meetresultaten van de vloermeetpunten van woning Wijnstraat 47 vergeleken met (en getoetst aan) de streefwaarden conform de SBR - B voor hinder voor personen. Indien bij Toets 1 hinder? vermeld is, houdt dat in dat toets 2 uitgevoerd dient te worden om te bepalen of er daadwerkelijk sprake is van hinderbeleving. Tabel 5.4: Toetsing meetwaarden aan streefwaarden SBR richtlijn B, Hinder, Wijnstraat 47 MP V max, 95% V eff,max V per Toets 1 Toets 2 [-] [-] [-] Wijnstraat 85, dagperiode (7: uur tot 19: uur) 3V,57,24,7 hinder? geen hinder 3H1,23,1,3 geen hinder geen hinder 3H2,21,9,3 geen hinder geen hinder 4V,35,15,4 geen hinder geen hinder 4H1,81,34,1 hinder? hinder 4H2,53,22,7 hinder? geen hinder 5V,96,4,12 hinder? hinder 5H1,71,3,9 hinder? geen hinder 5H2 1,31,55,17 hinder? hinder Wijnstraat 85, avondperiode (19: uur tot 23: uur) 3V,57,24,7 hinder? geen hinder 3H1,23,1,3 geen hinder geen hinder 3H2,21,9,2 geen hinder geen hinder 4V,35,15,4 geen hinder geen hinder 4H1,81,34,9 hinder? geen hinder 4H2,53,22,6 hinder? geen hinder 5V,96,4,11 hinder? hinder 5H1,71,3,8 hinder? geen hinder 5H2 1,31,55,15 hinder? hinder Wijnstraat 85, nachtperiode (23: uur tot 7: uur) 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 24

3V,57,24,3 hinder? geen hinder 3H1,23,1,1 geen hinder geen hinder 3H2,21,9,1 geen hinder geen hinder 4V,35,15,2 geen hinder geen hinder 4H1,81,34,4 hinder? geen hinder 4H2,53,22,3 hinder? geen hinder 5V,96,4,5 hinder? hinder 5H1,71,3,4 hinder? geen hinder 5H2 1,31,55,7 hinder? hinder de toetsingsprocedure is omschreven in paragraaf 4.4 geen hinder: geen overschrijding van de streefwaarde volgens SBR-B Voor de dagperiode is de toetsing grafisch opgenomen in figuren 5.6 t/m 5.8. veff.max [-],9,8,7,6,5,4,3,2,1 toets A1 en A2, mp 3, alles, 21 maart 12 3V 3H1 3H2 A1 =,2 A2=,8, 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 5.6a: veff.max [-],9,8,7,6,5,4,3,2,1 vper [-],12,1,8,6,4,2 toets A3, mp 3, alles, 21 maart 12 3V 3H1 3H2, 1 2 3 4 5 6 7 8 Wijnstraat 47 Figuur 5.6b: Wijnstraat 47 Meetpunt 3, Toets A1 en A2 Meetpunt 3, Toets A3 toets A1 en A2, mp 4, alles, 21 maart 12 4V 4H1 4H2 A1 =,2 A2=,8, 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 5.7a: vper [-],12,1,8,6,4,2 toets A3, mp 4, alles, 21 maart 12 4V 4H1 4H2 A3=,1 A3=,1, 1 2 3 4 5 6 7 8 Wijnstraat 47 Figuur 5.7b: Wijnstraat 47 Meetpunt 4, Toets A1 en A2 Meetpunt 4, Toets A3 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 25

veff.max [-],9,8,7,6,5,4,3,2,1, toets A1 en A2, mp 5, alles, 21 maart 12 5V 5H1 5H2 A1 =,2 A2=,8 A2=,8 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 5.8a: Wijnstraat 47 Meetpunt 5, Toets A1 en A2 vper [-],25,2,15,1,5 toets A3, mp 5, alles, 21 maart 12 5V 5H1 5H2 A3=,1, 1 2 3 4 5 6 7 8 Figuur 5.8b: Wijnstraat 47 Meetpunt 5, Toets A3 5.2.3 Analyse meetresultaten In tabel 5.5 is een globale analyse van de afzonderlijke meetresultaten van de passages onderling uitgevoerd. Ten opzichte van elkaar zijn de resultaten vergeleken. Tabel 5.5: Onderlinge vergelijking passages Wijnstraat 47, 2 maart 212, middag Eigen vrachtauto, leeg Eigen vrachtauto, vol Vrachtauto s bus Vergelijking Centrum 1) Kop 1) Centrum 1) Kop 1) Centrum 1) Kop 1) Centrum 1) Kop 1) Rijrichting - + +/- -/- - + + - Materieel + - - + Eigen / overig + - 1) rijdend richting centrum is de binnenstad in rijden, rijdend richting Kop is naar de brug toe. Uit de tabel kan het volgende geconcludeerd worden: Vrachtauto s rijdend richting het centrum veroorzaakt hogere intensiteiten dan rijdend naar de Kop (onafhankelijk van welk materieel passeert), bussen daarentegen veroorzaken hogere intensiteiten als deze naar de Kop rijden; Lijnbussen veroorzaken hogere intensiteiten dan vrachtauto s; Een lege vrachtauto veroorzaakt hogere waarden dan een volle vrachtauto; De eigen vrachtauto veroorzaakt hogere intensiteiten dan het overige verkeer (onafhankelijk van de rijrichting), mede omdat deze harder reed dan eigenlijk toegestaan is. Opgemerkt wordt dat de waarden van de vrachtauto s (niet de eigen vrachtauto) en bussen op de vloeren varieerden tussen,2 mm/s en,4 mm/s. Op het moment dat beschouwingen gedaan worden van het overig passerend verkeer, blijkt dat noch kans op schade noch hinderbeleving optreedt. 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 26

5.3 Vergelijking resultaten 28 en 212 Wijnstraat 85 Uit een vergelijking van de meetresultaten uit 28 met de meetresultaten uit 212 volgt het volgende: Bij beschouwing van de meetwaarden van de ter beschikking gestelde vrachtauto, volgt dat de waarden uit 28 vergelijkbaar zijn met die van 212; Bij beschouwing van de meetwaarden van het overige verkeer, volgt dat de waarden uit 28 duidelijk hoger liggen dan die van 212; SBR A: Voor de woning geldt dat in 28 er een kleine kans op schade was. Met beschouwing van de meetresultaten van het overige verkeer is deze kans geminimaliseerd (er zijn geen overschrijdingen); SBR B: Voor de woning geldt dat de in 28 er sprake was van Hinder (volgens tabel 4.3). In 212 is niet meer sprake van Hinder maar van Matige Hinder (volgens tabel 4.3). Wijnstraat 47 Uit een vergelijking van de meetresultaten uit 28 met de meetresultaten uit 212 volgt het volgende: Bij beschouwing van de meetwaarden van de ter beschikking gestelde vrachtauto, volgt dat de waarden uit 28 vergelijkbaar zijn met die van 212; Bij beschouwing van de meetwaarden van het overige verkeer, volgt dat de waarden uit 28 eveneens vergelijkbaar zijn met die van 212; SBR A: Voor de woning geldt dat zowel 28 als in 212 er geen kans op schade was/ is. De beschouwing is onafhankelijk van de meetwaarden van de ter beschikking gestelde vrachtauto dan wel door overige passages; SBR B: Voor de woning geldt dat de in 28 er sprake was van Hinder (volgens tabel 4.3). In 212 is niet meer sprake van Hinder maar van Matige Hinder (volgens tabel 4.3). 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 27

6. CONLUSIES EN AANBEVELINGEN In opdracht van Gemeente Dordrecht heeft Fugro Geoservices B.V. te Leidschendam een verkeerstrillingsonderzoek ten behoeve van een uitgevoerde wegreconstructie in de binnenstad van Dordrecht uitgevoerd. Op 2 maart 212 zijn trillingsmetingen aan en in de woningen Wijnstraat 85 en 47 uitgevoerd. Het beoordelen en toetsen van de meetresultaten conform de richtlijnen van de Stichting Bouw Research (SBR), richtlijn A Schade aan gebouwen en richtlijn B Hinder voor personen behoort eveneens tot de opdracht. Situatie Gemeente Dordrecht heeft in de Wijnstraat een wegconstructie uitgevoerd. Er is sprake van binnen bebouwde tweerichtingsweg waar de maximale toegestane snelheid 3 km/uur bedraagt. Voor de trillingsmetingen is door de Gemeente een maatgevend representatieve vrachtauto ter beschikking gesteld. Deze heeft beladen en ongeladen met verschillende snelheden de meetopstelling gepasseerd. Ook regulier passerend verkeer (o.a. lijnbus) is gemeten. Doelstelling Het doel van de trillingsmetingen is inzicht krijgen in de momenteel optredende trillingsintensiteiten aan en in woningen Wijnstraat 85 en 47. Uitgangspunten Conform SBR richtlijn A is woning Wijnstraat 85 ingedeeld in gebouwcategorie 3 en is woning Wijnstraat 47 ingedeeld in gebouwcategorie 2 De grenswaarde aan de draagconstructie bedraagt bij passages van verkeer voor een categorie 3 gebouw 2, mm/s (frequentie 5 Hz) en voor een categorie 2 gebouw 3,3 mm/s (frequentie 5 Hz). Omdat een deel van de woningen waaraan gemeten is, gefundeerd is op staal en de ondergrond verdichtingsgevoelig is, is ook een grenswaarde voor trillingsgevoelige funderingen aangehouden (15,9 mm/s (frequentie 1 Hz)). De grenswaarde voor de hoogste verdieping bedraagt 1 mm/s. Conform SBR richtlijn B zijn voor de woningen de streefwaarden voor hinder bepaald op A1 =,2, A2 =,8 en A3 =,1 (dag- en avondperiode). In de nachtperiode zijn A1 en A3 hetzelfde en bedraagt A2,4. De streefwaarden zijn dimensieloos. Verwacht mag worden dat indien de trillingsintensiteiten aan de gevel lager zijn dan de grenswaarde, de kans op schade aan de draagconstructie aanvaardbaar klein is. Verwacht mag worden dat indien de trillingsintensiteiten op de vloer lager zijn dan de streefwaarden voor hinderbeleving, in de meeste situaties geen hinder voor personen zal optreden. Meetresultaten Bij passages van de ter beschikking gestelde vrachtauto zijn aan de gevel van Wijnstraat nr 85 waarden tot 2,35 mm/s (frequentie circa 5 Hz) en aan de gevel bij Wijnstraat nr 47 waarden tot 1,35 mm/s (circa 5 Hz) gemeten. De waarden bij passages van regulier zwaar verkeer (vrachtauto s en lijnbussen) lagen bij nr 85 op,5 mm/s (frequentie circa 7,5 Hz) en bij nr 47 op,7 mm/s (frequentie 7,5 Hz). 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 28

Opgemerkt wordt dat de passages van regulier verkeer beduidend minder hoge waarden heeft gegeven. Dit is te verklaren doordat de ter beschikking gestelde vrachtauto enigszins harder heeft gereden dan toegestaan is. Conclusies: Op basis van de meetresultaten (van de gevel meetpunten) en de beoordeling (en toetsing) van deze aan de SBR - richtlijn A Schade aan bouwwerken wordt geconcludeerd, dat er geen sprake is geweest van overschrijding van de grenswaarde voor schade aan de draagconstructie van de woningen (passages regulier zwaar vrachtverkeer). De kans op schade is derhalve aanvaardbaar klein geweest. Op basis van de meetresultaten (van de vloermeetpunten) en de beoordeling (en toetsing) van deze aan de SBR - richtlijn B Hinder voor personen in gebouwen wordt geconcludeerd, dat er in alle perioden (dag-, avond en nachtperiode sprake is van een overschrijding van de streefwaarden (A1, A2 en/ of A3). Omdat een streefwaarde wordt overschreden, is voor de bewoners van de woning hinderbeleving aanwezig. In bijna alle gevallen worden streefwaarden A1 maar niet streefwaarde A2 overschreden. Derhalve is de verkeersintensiteit maatgevend voor de hinderbeleving (overschrijding van A3). Indien onderscheid gemaakt wordt in de hinderbeleving door het passeren van het regulier verkeer en door het passeren van de ter beschikking gestelde vrachtauto, wordt opgemerkt dat er geen hinderbeleving is door het passeren van reguliere passerend verkeer. Omdat tijdens de meting met de ter beschikking gestelde vrachtauto deze (vol en leeg) met iets hogere snelheid dan toegestaan is gepasseerd, zijn hogere meetwaarden gegenereerd, waardoor er sprake is van matige hinder. In dat geval is er sprake van een worst case incident. Vergelijking situatie 28 en 212 In 28 was de bestrating van de Wijnstraat nog niet gereconstrueerd. Er lagen met gietasfalt ingegoten kinderkopjes, waarbij de nodige kuilen en oneffenheden aanwezig waren. In 212 is de Wijnstraat gereconstrueerd en zijn met zand ingewassen niet doorgezaagde kinderkopjes toegepast. Uit een vergelijking tussen de meetwaarden uit 28 en 212 wordt het volgende geconcludeerd (geldt voor beide woningen). SBR A: In 28 was bij nr 85 (niet bij nr 47) er een kleine kans op schade. In 212 is geen kans op schade meer te verwachten (passages regulier verkeer); SBR B: In 28 was sprake van Hinder (volgens tabel 4.3). In 212 is niet meer sprake van Hinder maar van Matige Hinder (volgens tabel 4.3). Geconcludeerd wordt dat de doorgevoerde wegreconstructie tot een verbetering (vermindering) van de optredende trillingsintensiteiten heeft geleid. 18-57-1.R1V3.doc Opdr. : 18-57-1 Blz. : 29

1 Kanaal 2, 1V:Maaiveld bij voorgevel nr. 85 5-5 -1 1. 1.25 2.5 3.75 5. Kanaal 3, 1H1:Maaiveld bij voorgevel nr. 85 5-5 -1 1. 1.25 2.5 3.75 5. Kanaal 4, 1H2:Maaiveld bij voorgevel nr. 85 5-5 -1 1. 1.25 2.5 3.75 5. Kanaal 5, 2V:Voorgevel nr. 85 5-5 -1 1. 1.25 2.5 3.75 5. Kanaal 6, 2H1:Voorgevel nr. 85 5-5 -1 1. 1.25 2.5 3.75 5. Kanaal 7, 2H2:Voorgevel nr. 85 5-5 -1. 1.25 2.5 3.75 5. Tijd [s] Bestand: vauvolc.5 Opmerkingen: eigen vrachtwagen vol --> centrum Datum: 2/3/12 11: GRAFIEK TRILLINGSREGISTRATIE GRAFISCHE WEERGAVE MEETSIGNAAL WIJNSTRAAT 85 TE DORDRECHT Opdr.: 18-57-1 Bijl.: 2-A

1 Kanaal 8, 3V:Nr. 85 binnen, begane grond 5-5 -1 1. 1.25 2.5 3.75 5. Kanaal 9, 3H1:Nr. 85 binnen, begane grond 5-5 -1 1. 1.25 2.5 3.75 5. Kanaal 1, 3H2:Nr. 85 binnen, begane grond 5-5 -1 1. 1.25 2.5 3.75 5. Kanaal 11, 4V:Nr. 85 binnen, 1e verdieping voorkamer 5-5 -1 1. 1.25 2.5 3.75 5. Kanaal 12, 4H1:Nr. 85 binnen, 1e verdieping voorkamer 5-5 -1 1. 1.25 2.5 3.75 5. Kanaal 13, 4H2:Nr. 85 binnen, 1e verdieping voorkamer 5-5 -1. 1.25 2.5 3.75 5. Tijd [s] Bestand: vauvolc.5 Opmerkingen: eigen vrachtwagen vol --> centrum Datum: 2/3/12 11: GRAFIEK TRILLINGSREGISTRATIE GRAFISCHE WEERGAVE MEETSIGNAAL WIJNSTRAAT 85 TE DORDRECHT Opdr.: 18-57-1 Bijl.: 2-B

1 Kanaal 14, 5V:Nr. 85 binnen, 2e verdieping voorkamer 5-5 -1 1. 1.25 2.5 3.75 5. Kanaal 15, 5H1:Nr. 85 binnen, 2e verdieping voorkamer 5-5 -1 1. 1.25 2.5 3.75 5. Kanaal 16, 5H2:Nr. 85 binnen, 2e verdieping voorkamer 5-5 -1. 1.25 2.5 3.75 5. Tijd [s] Bestand: vauvolc.5 Opmerkingen: eigen vrachtwagen vol --> centrum Datum: 2/3/12 11: GRAFIEK TRILLINGSREGISTRATIE GRAFISCHE WEERGAVE MEETSIGNAAL WIJNSTRAAT 85 TE DORDRECHT Opdr.: 18-57-1 Bijl.: 2-C