Crowdfunding van zonnepanelen op de daken van 3 basisscholen in Opheusden

Informatiememorandum Crowdfunding van zonnepanelen op de daken van 3 basisscholen in Opheusden Mei 2014 Stichting Greencrowd Utrechtseweg 310 Gebouw H02 6812 AR Arnhem 085-4013471 www.greencrowd.nl

Samenvatting Crowdfunders die deelnemen aan het project Zelfstroom (ronde 1), lenen via Stichting Greencrowd geld uit aan Zelfstroom Beheer BV tegen 4% rente voor een periode van 10 jaar. De lening wordt op annuïtaire basis afgelost, wat inhoudt dat deelnemers jaarlijks naast rente ook een deel van de inleg retour krijgen. Zelfstroom is voornemens 80.000 via crowdfunding op te halen. Hiermee wil zij 20 tot 25 zonneenergie-systemen op de daken van particuliere woningeigenaren realiseren via huurconstructies. Deze particulieren betalen de zonne-energie-systemen niet zelf; dat doet Zelfstroom. De gebruikers van de zonne-energie-installaties betalen naast een eenmalige bijdrage maandelijks rente en aflossing aan Zelfstroom. Doordat de besparing op de energienota in de meeste gevallen groter is, gaan de bewoners er direct op vooruit, zonder dat zij zelf met de investeringslast worden geconfronteerd. Crowdfunders krijgen in aanvulling op de geboden rente de mogelijkheid een Zelfstroomenergiecontract af te sluiten. Zelfstroom levert energie (gas en groene stroom) en vastrecht tegen inkoopprijs. Dit levert gemiddeld een besparing op van 200,- per jaar. Crowdfunders sluiten het contract per jaar af, maar hebben het recht om tien jaar lang van dit aanbod gebruik te maken. Dit project is op basis van de kredietwaardigheid van de Ondernemer, de kasstromen uit het project en de gestelde zekerheden ingeschaald in categorie B, wat duidt op een veilige investering. Zekerheden worden gesteld in de vorm van pandaktes op de (bundel van) zonne-energie-installaties én de inkomsten hieruit, via de huurovereenkomsten. Anders gezegd: wanneer Zelfstroom de openstaande verplichtingen richting de crowdfunders niet (langer) zou kunnen voldoen, dan zijn de crowdfunders alsnog van inkomsten verzekerd. In dit informatiememorandum wordt getracht op toegankelijke wijze alle kenmerken van het Greencrowd-project Zelfstroom (ronde 1) te beschrijven. Mocht u desondanks vragen hebben na het doornemen van dit memorandum, neem dan gerust contact op met Stichting Greencrowd via onderstaande contactgegevens. Wij hopen in ieder geval dat wij uw interesse hebben gewekt om als investeerder deel te nemen aan dit vernieuwende duurzame project. Stichting Greencrowd T: 085-4013471 E: info@greencrowd.nl W: www.greencrowd.nl 2

Inhoudsopgave Samenvatting... 2 1. Aanleiding project... 4 2. Doel project... 4 3. Zonne-energie... 5 4. Financiering en exploitatie... 6 6. Crowdfunding... 8 7. Crowdfunding via stichting Greencrowd... 10 8. Aanbod voor crowdfunders... 10 9. Afloscapaciteit uit het project... 11 9. Risico s en garanties... 13 10. Proces van investeren... 16 11. Richtlijnen crowdfunding... 16 12. Namen en adressen... 17 13. Definities en afkortingen... 17 Bijlage A: Voorbeeld huurovereenkomst... 20 Bijlage B: Productspecificaties Zonnepanelen... 27 Bijlage C: Productspecificaties Omvormers... 28 3

1. Aanleiding project Zelfstroom Beheer BV wil zonnepanelen toegankelijk maken voor een breder publiek. Dat betekent dat zij klanten toegang wil geven tot zonne-energie, waarbij lage kosten, transparantie en flexibiliteit belangrijke uitgangspunten zijn. In de praktijk kunnen klanten van Zelfstroom een full-black zonne-energie-systeem kopen of huren. In het laatste geval betalen klanten een vast bedrag per maand gedurende een periode van 10 jaar aan Zelfstroom, de partij die de zonne-energie-systemen voorfinanciert. Na 10 jaar heeft de gebruiker de mogelijkheid voor 25,- inclusief BTW per paneel het systeem over te nemen en wordt hij/zij eigenaar van het systeem. Dankzij de huurconstructie kunnen klanten met beperkte financiële reserves toch de voordelen van zonne-energie ervaren. Zij realiseren zonnepanelen op hun dak, zonder zelf de investering te hoeven doen. Het financiële gewin dat zij realiseren (doordat de energierekening lager uitvalt), is groter dan de maandelijkse rente- en aflossingsverplichtingen die horen bij de huurconstructie. Kortom: er ontstaat een win-winsituatie waarvan zowel de klanten als Zelfstroom profiteren. Om de zonne-energie-systemen voor haar huurklanten te kunnen financieren, heeft Zelfstroom een kapitaalsbehoefte. In eerste instantie gaat het om het bedrag van 80.000,- voor 20 tot 25 zonneenergie-systemen. Zelfstroom wil dit bedrag via crowdfunding ophalen. 4

2. Doel project Het doel van dit project is het werven van kapitaal voor de realisatie van 20 tot 25 zonne-energiesystemen op de daken van de klanten van Zelfstroom. Zelfstroom wil zonne-energie zodoende toegankelijk maken voor een breder publiek. Crowdfunding is daarbij niet alleen het antwoord op het financieringsvraagstuk, maar tevens een middel om betrokkenheid van mensen te genereren bij de totstandkoming van een decentrale en duurzame energievoorziening. 3. Zonne-energie Een zonnepanelensysteem bestaat onder meer uit zonnepanelen, één of meerdere omvormers, een passende draagconstructie en bekabeling. Zonnepanelen zijn stil en onderhoudsarm. Fabrikanten garanderen dat de panelen na 25 jaar nog een groot deel van het originele nominale vermogen leveren. Voor particuliere woningeigenaren geldt dat een investering in zonne-energie goed is voor het milieu én de eigen portemonnee. Deze doelgroep betaalt namelijk relatief veel voor elektriciteit, waardoor een investering in zonne-energie doorgaans al na circa 7-12 jaar is terugverdiend. Dit terwijl de panelen minimaal 25 jaar duurzame stroom produceren. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het aantal zonnepanelen in Nederland de afgelopen jaren in hoog tempo is toegenomen, temeer omdat in die periode de kostprijs van zonne-energie-systemen sterk is gedaald. De figuur hieronder geeft de spectaculaire groei van zonne-energie in Nederland weer, inclusief de verwachte ontwikkelingen in de komende jaren. Zonnepanelen NL: Nieuw geïnstalleerd vermogen (MW) 1400 1325 1392 1200 1000 800 600 400 200 0 1205 1066 904 723 536 357 220 57 1 5 11 21 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 5

De financiering van zonne-energie-systemen is voor woningeigenaren met een geschikt dak vaak nog de voornaamste drempel die in de weg staat van een investering. Het feit dat de markt ook voor deze doelgroep oplossingen creëert, is één van de redenen dat zonne-energie in Nederland naar verwachting nog een flinke groei zal doormaken, zoals de grafiek op de vorige pagina aangeeft. 4. Zelfstroom Zelfstroom helpt particulieren en bedrijven op weg naar een structurele verduurzaming en zelfvoorziening in hun energiebehoefte. Dit doet zij door zonne-energie-installaties te plaatsen en alle onzekerheden af te dekken met garanties en flexibele contracten. Daarnaast levert Zelfstroom desgewenst de resterende behoefte groene stroom (en gas) aan klanten tegen de kostprijs. Zelfstroom gelooft dat iedereen recht heeft op gratis energie van de zon, net zoals eenieder recht heeft op zonlicht en zuurstof. Daarom plaatst en financiert zij zonne-energie-systemen op daken van woningeigenaren die deze systemen niet zelf willen en/of kunnen aanschaffen. Meer informatie over Zelfstroom is te lezen op: www.zelfstroom.nl. Missie De missie van Zelfstroom is gericht op waarde voor de klant. Deze waarde komt terug in ontzorging, garanties en zekerheden, flexibiliteit en lagere kosten. Waarden Zelfstroom is een duurzaam energiebedrijf in de meest brede betekenis. Zij opereert vanuit het idealisme van de circulaire economie, dat bedoeld is om herbruikbaarheid van producten en grondstoffen te maximaliseren en waardevernietiging te minimaliseren. Duurzaamheid is het DNA van Zelfstroom en dit komt terug in haar producten, diensten en de manier waarop zij werkt en met relaties omgaat. Hierbij passen de volgende kernwaarden: Vertrouwen Makkelijk Samen doen Dit vertaalt zich in de onderliggende waarden: Eerlijk Transparant Duurzaam Lage kosten Flexibel Geen kleine lettertjes 6

De Zelfstroom Groep is in maart 2014 opgericht door zeven vennoten en bestaat uit vijf BV s. Zelfstroom Beheer is de BV die zich toelegt op het realiseren van zonne-energie-systemen via huurconstructies. Dit bedrijf zal uiteindelijk het geld van de crowdfunders lenen, via Stichting Greencrowd. 5. Het huurconcept van Zelfstroom Het huurconcept van Zelfstroom heeft de volgende kenmerken: Klanten realiseren een zonne-energie-installatie op hun eigen dak, zonder zelf de investering te hoeven doen. Klanten betalen eenmalig 50,- inclusief BTW per paneel, als bijdrage ter dekking van een deel van de installatiekosten. Klanten betalen daarnaast een vast bedrag per maand aan rente en aflossing op basis van annuïteiten. Dit bedrag hangt uitsluitend af van de grootte van de zonne-energie-installatie, en dus niet van de opbrengst (zie het overzicht hieronder). Na een periode van tien jaar heeft de gebruiker de mogelijkheid om voor 25,- inclusief BTW per paneel het systeem over te nemen en zodoende eigenaar van het systeem te worden. Tijdens de looptijd van de huurovereenkomst is de besparing op de energienota van de klant in de meeste gevallen hoger dan het bedrag dat zij maandelijks aan rente en aflossing dient te voldoen. 7

Installatieomvang # panelen Maandbedrag incl BTW Maandbedrag excl BTW Aflossing totaal excl BTW Rente Totaal excl BTW in Wp 6 1500 28,68 23,70 2.273,51 570,50 7 1750 29,55 24,42 2.338,48 592,47 8 2000 32,91 27,20 2.603,31 660,98 9 2250 36,53 30,19 2.888,62 734,26 10 2500 40,65 33,60 3.214,47 816,98 11 2750 44,35 36,65 3.506,47 891,82 12 3000 47,95 39,63 3.832,50 922,88 13 3250 51,36 42,44 4.058,95 1.034,16 14 3500 54,66 45,17 4.319,20 1.101,60 15 3750 58,20 48,10 4.598,29 1.173,44 16 4000 61,23 50,60 4.836,35 1.235,71 17 4250 64,00 52,89 5.053,64 1.293,15 18 4500 67,89 56,11 5.361,36 1.371,65 19 4750 70,84 58,55 5.592,98 1.432,43 20 5000 74,27 61,38 5.863,29 1.502,22 21 5250 79,43 65,65 6.273,17 1.604,51 22 5500 82,91 68,52 6.547,60 1.675,26 23 5750 84,49 69,83 6.668,96 1.710,36 24 6000 88,86 73,43 7.014,50 1.797,67 25 6250 92,25 76,24 7.282,27 1.866,86 26 6500 95,65 79,05 7.550,04 1.936,06 27 6750 99,05 81,86 7.817,82 2.005,26 28 7000 102,45 84,67 8.085,59 2.074,45 29 7250 105,84 87,48 8.353,37 2.143,65 30 7500 109,86 90,79 8.670,59 2.224,37 31 7750 112,63 93,08 8.888,11 2.281,86 32 8000 114,19 94,37 9.007,61 2.316,52 33 8250 117,52 97,13 9.270,73 2.384,63 34 8500 120,86 99,89 9.533,84 2.452,75 35 8750 123,71 102,24 9.757,24 2.511,61 36 9000 126,48 104,53 9.974,32 2.569,00 37 9250 130,88 108,17 10.323,19 2.657,08 38 9500 134,22 110,93 10.586,31 2.725,20 39 9750 137,56 113,69 10.849,42 2.793,31 40 10000 140,90 116,45 11.112,54 2.861,42 41 10250 144,24 119,21 11.375,65 2.929,53 42 10500 147,58 121,97 11.638,77 2.997,64 43 10750 150,96 124,76 11.904,97 3.066,48 44 11000 154,30 127,52 12.168,08 3.134,59 45 11250 157,07 129,81 12.384,95 3.191,93 46 11500 159,83 132,09 12.601,78 3.249,26 47 11750 162,60 134,38 12.818,56 3.306,58 48 12000 167,62 138,53 13.217,46 3.406,32 49 12250 170,96 141,29 13.480,58 3.474,43 50 12500 173,32 143,24 13.664,38 3.524,07 Huurprijzen Zelfstroom Alles-in-1, zwarte zonnepanelen met 10-jarige opbrengstgarantie. Prijzen per augustus 2014 8

Om de drempel zo laag mogelijk te houden voor klanten, heeft Zelfstroom flexibele mogelijkheden in haar aanbod verweven. Het verhuizen of inruilen van de zonne-energie-installatie behoort bijvoorbeeld tot de mogelijkheden. Concreet betekent dit dat de zonne-energie-installatie tegen een geringe vergoeding mee kan verhuizen met de klant, wanneer deze een nieuwe woonplaats vindt. Verder hebben klanten vanaf jaar 1 de mogelijkheid het zonne-energie-systeem boetevrij over te nemen (om rentelasten te besparen) of vanaf jaar 5 in te ruilen voor een nieuw systeem (dat waarschijnlijk een hoger energetisch en financieel rendement heeft). Zonne-energie-installaties van Zelfstroom bestaan uit monokristallijne 250-Wp-full-blackzonnepanelen en omvormers van het merk Autarco (of van een vergelijkbaar tier-1-kwaliteitsniveau). Ten tijde van de looptijd van de huur is een volledige garantie op het systeem van toepassing (inclusief herverzekering). Daarnaast geldt een unieke 10-jarige opbrengstgarantie en worden de prestaties van alle Zelfstroom-systemen proactief gemonitord, om eventuele storingen snel op te kunnen sporen en te verhelpen. 6. Crowdfunding Crowdfunding is het bij elkaar brengen van een investering door een (grote) groep mensen. Er zijn verschillende vormen van crowdfunding, waaronder doneren en investeren. Bij doneren schenkt iemand geld, bij investeren leent iemand geld uit. De partij die het geld ontvangt, zorgt er in het laatste geval voor dat deze lening wordt terugbetaald en zij keert daarbij een vooraf besproken rentepercentage uit. Aflossing van de lening kan annuïtair, lineair of na de looptijd (bullet) geschieden; zie de figuren hieronder voor een duiding van de verschillen hiertussen. 9

Crowdfunding is, naast een innovatieve manier van financieren buiten de banken om, een proces dat intrinsieke waarde heeft: crowdfunding kan duurzame-energie-projecten voor een breed publiek tastbaar en beleefbaar maken. Crowdfunding is bij uitstek een middel om aan te tonen dat duurzame energie niet alleen een financieel, maar ook een maatschappelijk rendement kan hebben. 7. Crowdfunding via Stichting Greencrowd Stichting Greencrowd is in 2012 opgericht om te komen tot een versnelling in de realisatie van duurzame-energie-projecten. Dit doet zij door burgers financieel te betrekken bij duurzame-energieprojecten binnen hun eigen leefomgeving. De stichting heeft géén winstoogmerk. Mocht Greencrowd ondanks dit gegeven winsten behalen, dan worden deze besteed aan de realisatie van maatschappelijk verantwoorde projecten. Draagvlak en saamhorigheid: dat wil Stichting Greencrowd toevoegen aan duurzame-energie-projecten. Greencrowd is in februari 2014 door de Autoriteit Financiële Markten ontheven voor het bemiddelen in opvorderbare gelden. Sinds eind 2012 heeft Greencrowd tien investeringsprojecten succesvol ge(her)financierd. In totaal heeft de stichting al meer dan een half miljoen euro gecrowdfund voor deze projecten en enkele donatieprojecten. Greencrowd streeft ernaar investeringsmogelijkheden aan te bieden waarbij crowdfunders een aantrekkelijk rendement op hun inleg kunnen realiseren en de risico s voor de participanten tegelijkertijd tot het minimum beperkt zijn (zie ook paragraaf 8). Crowdfunders kunnen zich via de website www.greencrowd.nl committeren aan een investering in één of meerdere projecten. 8. Aanbod voor crowdfunders Crowdfunders kunnen in het kader van het project Zelfstroom (ronde 1) kiezen of zij geld willen uitlenen (investeren) of geld willen geven (doneren). Investeerders kunnen een lening afsluiten met de volgende kenmerken: 10-jarige looptijd; Een gemiddelde rente van 4% per jaar over de restschuld; Annuïtaire aflossing (zie paragraaf 6). Kortom: wie geld voor dit project uitleent aan Zelfstroom, ontvangt tien jaar lang hetzelfde bedrag en krijgt al na één jaar een deel van zijn of haar inleg retour. Er is één tranche beschikbaar. De minimale inleg voor investeerders bedraagt 250,- en het maximum is 10.000,-, om veel mensen de kans te bieden van het genoemde rendement te profiteren. Voorbeeld 1: u wilt 250,- uitlenen aan dit project. Na één jaar ontvangt u de eerste som aan rente en aflossing. Deze som bedraagt volgens de gebruikelijke formule voor het berekenen van annuïteiten 30,82. Dit is het bedrag dat u in totaal tien keer ontvangt. In totaal heeft u 250,- uitgeleend en 308,20 op uw rekening bijgeschreven gekregen. 10

Voorbeeld 2: u wilt 1.000,- uitlenen aan dit project. Na één jaar ontvangt u de eerste som aan rente en aflossing. Deze som bedraagt volgens de gebruikelijke formule voor het berekenen van annuïteiten 123,29. Dit is het bedrag dat u in totaal tien keer ontvangt. In totaal heeft u 1.000,- uitgeleend en 1.232,90 op uw rekening bijgeschreven gekregen. Voorbeeld 3: u wilt 5.000,- uitlenen aan dit project. Na één jaar ontvangt u de eerste som aan rente en aflossing. Deze som bedraagt volgens de gebruikelijke formule voor het berekenen van annuïteiten 616,45. Dit is het bedrag dat u in totaal tien keer ontvangt. In totaal heeft u 5.000,- uitgeleend en 6.164,50 op uw rekening bijgeschreven gekregen. In de tabel hieronder staat een overzicht van de annuïteiten en totale ontvangsten voor diverse investeringsvoorbeelden. Uitgangspunten hierbij zijn de genoemde projectkenmerken: een tienjarige looptijd van de lening en een gemiddelde rente over de restschuld van 4%. Inleg Annuïteit Totale ontvangsten 50 6,16 61,60 100 12,33 123,30 250 30,82 308,20 1.000 123,29 1.232,90 2.500 308,23 3.082,30 5.000 616,45 6.164,50 10.000 1.232,91 12.329,10 Personen die deelnemen, kunnen aanvullend hierop een Zelfstroom-energiecontract afsluiten. Zelfstroom levert energie en vastrecht tegen kostprijs en het voordeel is daardoor al snel 200,- per jaar. Normaal levert Zelfstroom alleen tegen deze tarieven aan klanten die een zonne-energieinstallatie kopen of huren via Zelfstroom. Voor crowdfunders is dit voordeel dus ook beschikbaar. Het energiecontract loopt één jaar en levert, bij een inleg van 2.000 dus een extra voordeel/rendement op van circa 10%. Crowdfunders kunnen tien jaar lang van dit aanbod gebruikmaken. Zowel particulieren als bedrijven kunnen zich als crowdfunder aan het project verbinden. Particulieren dienen minimaal 18 jaar oud, handelingsbekwaam en niet onder curatele gesteld te zijn. Ondernemingen die zich als crowdfunder aan dit project willen verbinden, dienen in Nederland gevestigde rechtspersonen te zijn. Het project staat tussen 1 juli 2014 en 15 november 2014 open voor inschrijvingen door crowdfunders. 9. Afloscapaciteit uit het project In totaal wil Zelfstroom Beheer BV in ronde 1 het bedrag van 80.000,- lenen van de diverse crowdfunders, zodat zij 20 tot 25 zonne-energie-systemen kan financieren en via de toegelichte huurconstructie op de daken van haar klanten kan realiseren. Jaarlijks dient zij 9.863,28 aan rente en aflossing te voldoen. Uit deze paragraaf blijkt op welke wijze hoe de inkomsten vanuit de BV zich verhouden tot deze verplichtingen, via een analyse van de kasstromen. 11

Uitgegaan wordt van klanten die een systeem wensen met een gemiddeld vermogen van 3 kwp, bestaande uit 12 zonnepanelen met een vermogen van 250 Wp. De figuur hieronder duidt de operationele kasstromen waarmee Zelfstroom voor, tijdens en na de tienjarige huur mee te maken heeft. Kasstroom overzicht T -2-1 0 1 2-119 120 121 122 123 Kasstroom uit operationele activiteiten ZELFSTROOM BEHEER BV Cash In T -2-1 0 1 2-119 120 121 122 123 Betaling ontvangen van klant ex BTW 495,87 247,93 Ontv BTW over de omzet aanbetaling klant 21% 104,13 52,07 Asset financiering 0,00 0,00 4.080,43 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Ontvangst maandpremies (rente + aflossing) 39,63 4.676,18 39,63 Ontvangen (af te dragen) BTW over maandpremies huur 21% 8,32 982,00 8,32 Terug te vorderen BTW over inkoop omzet TOTAAL CASH IN 600,00 0,00 4.080,43 47,95 5.658,17 347,95 0,00 0,00 0,00 Cash out -2-1 0 1 2-119 120 121 122 123 Afdracht rente + aflossing aan Externe financierder 39,63 4.676,18 39,63 Aanschaf PV installatie bij Zelfstroom Installaties BV - omzet PV systemen (intercompany dus ex btw) 495,87 4.080,43 247,93 Afdracht BTW over maandpremies huur 948,71 24,97 24,97 Afdracht BTW over betaling klant 104,13 52,07 TOTAAL CASH OUT 495,87 0,00 4.080,43 143,76 5.624,88 312,53 0,00 0,00 77,03 NETTO KASSTROOM OPERATIONELE ACTIVITEITEN ZELFSTROOM BEHEER BV 104,13 0,00 0,00-95,81 33,29 35,42 0,00 0,00-77,03 CUM NETTO KASSTROOM OPERATIONELE ACTIVITEITEN CUM ZELFSTROOM BEHEER BV 104,13 104,13 104,13 8,32 41,61 77,03 77,03 77,03 0,00 De figuur levert de volgende inzichten op: Klanten betalen aan Zelfstroom eenmalig het bedrag van 12* 50,- = 600,- (inclusief BTW) aan installatiebijdrage en vervolgens iedere maand 47,95 (inclusief BTW) gedurende de tienjarige looptijd van de huur. Het zonne-energie-systeem kost Zelfstroom 4.576.30 Hiervan heeft de klant 600/1,21 = 495,87 reeds ingelegd. Zelfstroom dient dus nog 4.576,30-495,87-4.080,43 te betalen. Na een periode van tien jaar heeft de gebruiker de mogelijkheid om tegen 25,- inclusief BTW per paneel het systeem over te nemen en wordt hij/zij eigenaar van het systeem. Aangezien Zelfstroom de investerende partij is, hoeft de BTW op de aanschafsom niet gefinancierd te worden. De crowdfunders stellen de resterende financiering ter beschikking. Tijdens de exploitatie ontvangt Zelfstroom maandelijks inkomsten vanuit de huurovereenkomst met de klant. Jaarlijks draagt Zelfstroom rente en aflossing af aan crowdfunders via Stichting Greencrowd. Al met al wordt duidelijk dat het project gedurende de hele looptijd licht kasstroompositief is, om uiteindelijk drie maanden na afloop van de laatste termijn volledig glad te lopen. De feitelijke afloscapaciteit van het project wordt vastgesteld door de DSCR (Debt Service Coverage Ratio) te berekenen. Het gaat hier om het projectresultaat (opbrengsten minus kosten) gedeeld door de som van rente- en aflossingsverplichtingen (de annuïteit). Het eerste jaar wordt hier standaard buiten beschouwing gelaten. In de hieropvolgende jaren is de DSCR ( 5.658,18-948,71) / 4.676,18 = 1,0072. Dit wijst erop dat het verdienmodel van Zelfstroom niet in de geldstromen uit de huur verankerd ligt, maar in de turn-key-realisatie van de zonne-energie-systemen: door de systemen te leveren en te monteren, verdient zij haar geld. In paragraaf 9 staat toegelicht hoe bovengenoemde informatie doorwerkt in de risicoclassificatie van het project. 12

9. Risico s en garanties Wie geld uitleent, ziet zich geconfronteerd met het risico dat de lening niet wordt terugbetaald, ondanks het feit dat iedere crowdfunder een gebruikersovereenkomst aangaan waarin de betaalverplichtingen door de Ondernemer aan de crowdfunders helder staan verwoord. Stichting Greencrowd maakt zich sterk voor het zoveel als mogelijk inperken van deze risico s. Sterker nog: Greencrowd streeft naar nagenoeg risicoloze investeringen voor crowdfunders. In deze paragraaf wordt toegelicht op welke wijze zekerheid voor crowdfunders wordt gewaarborgd binnen dit project. Methodiek Stichting Greencrowd classificeert projecten volgens een vastgestelde en door de AFM getoetste methodiek. Aan ieder project wordt een rating toegekend, die tot stand komt op basis van drie factoren. 1. de kredietwaardigheid van de Ondernemer 2. de afloscapaciteit (DSCR) van het project 3. de afgegeven zekerheden Factor 1 is een score van 1 wanneer de limiet zoals afgegeven door de kredietverzekeraar (indien zij de afweging kan maken) ten minste gelijk is aan de hoofdsom die de projecteigenaar leent. Wanneer Atradius aangeeft de Ondernemer niet kredietwaardig te vinden voor het bedrag van de hoofdsom, dan is de score 0. Factor 2 wordt berekend op basis van de minimale project-dscr (het eerste projectjaar uitgezonderd) conform het onderstaande schema. De DSCR wordt berekend door de project-ebitda te delen door de totale som aan rente en aflossing die de projecteigenaar dient te voldoen. DSCR < 1 = 0 DSCR 1-1,1 = 0,2 DSCR 1,1-1,2 = 0,4 DSCR 1,2-1,4 = 0,6 DSCR 1,4-1,6 = 0,8 DSCR >1,6 = 1 Factor 3 gaat ervan uit dat er een vorm van zekerheid wordt gesteld door de Ondernemer. Het type zekerheid staat gelijk aan een score, conform het onderstaande schema: Bankgarantie = 1 Garantstelling derde partij = 2/3 Pandaktes op installatie én contract = 2/3 Pandakte op contract dan wel installatie = 1/3 Op basis van de 3 scores wordt een gewogen gemiddelde bepaald, waarbij factor 3 dubbel weegt ten opzichte van factor 1 en 2. De vertaling van het gewogen gemiddelde in de rating gaat als volgt: 13

Rating A: de risicocoëfficiënt ligt tussen de 0,8 en 1,0. Rating B: de risicocoëfficiënt ligt tussen de 0,6 en 0,8. Rating C: de risicocoëfficiënt ligt tussen de 0,4 en 0,6. Rating D: de risicocoëfficiënt ligt tussen de 0,2 en 0,4. Rating E: de risicocoëfficiënt ligt tussen de 0 en 0,2. Het uitgangspunt voor de risicoclassificatie is dat projecten die op het platform van Greencrowd verschijnen ten minste rating C hebben. Projectscore Factor 1: de werkelijke kredietwaardigheid van de Ondernemer, Zelfstroom Beheer BV, kan door kredietverzekeraar Atradius niet worden ingeschat omdat zij als start-up geen operationele resultaten kan voorleggen. Dit houdt echter niet in dat de Ondernemer niet kredietwaardig is. Op basis van de openingsbalans van de Ondernemer (ruim het tienvoudige van de te lenen hoofdsom) stelt Greencrowd dat deze Ondernemer wel kredietwaardig is en dat de score hier ten behoeve van de rating 1 is. Factor 2: uit paragraaf 8 is gebleken dat de DSCR tijdens de exploitatie een fractie boven de 1 ligt (met uitzondering van het eerste jaar) 1,16 is. Dit betekent dat de score hier 0,2 is. Factor 3: zowel de zonne-energie-installaties zelf als de inkomsten die Zelfstroom BV verwerft uit de huurcontracten (zie bijlage A) worden verpand aan de crowdfunders, middels aktes van verpanding. Dit betekent dat de inkomsten uit de zonne-energie-systemen (en de waarde van de installaties zelf) alsnog ten bate van de crowdfunders komen wanneer Zelfstroom BV zou ophouden te bestaan. Deze zekerheidsstellingen zijn goed voor een score van 2/3, die zoals aangegeven dubbel telt. De totale coëfficient is op basis van de bovenstaande scores: (1+0,2+(2*2/3))/4 = 0,63. Op basis van deze risicocoëfficiënt wordt de risicorating voor dit project B (een veilige investering). Overige risico s Naast de benoemde factoren in de risicoclassificatie kunnen nog enkele andere risico s worden geïdentificeerd die van invloed kunnen zijn op het risico dat de lening van een crowdfunder en/of de rente niet wordt/worden terugbetaald. Deze worden hieronder toegelicht, evenals de wijze waarop Zelfstroom omgaat met deze risico s. Risico: kans op wanbetaling door klanten van Zelfstroom Niet alleen Zelfstroom, maar ook haar huurklanten kunnen om wat voor reden dan ook in financiële moeilijkheden komen (ondanks het feit dat zij doorgaans direct een besparing realiseren), waardoor zij niet aan haar betalingsverplichtingen richting Zelfstroom kunnen voldoen en laatstgenoemde partij mogelijk geen geld vrij kan maken voor de rente- en aflossingsverplichtingen richting de crowdfunders. Zelfstroom perkt dit risico in door een inkomens-/vermogenstoets op haar klanten uit te voeren. Wanneer deze toets hiertoe aanleiding geeft, zal Zelfstroom niet overgaan tot het aangaan van een huurovereenkomst met de klant in kwestie. 14

Daarnaast leert de ervaring van een grote Nederlandse energiemaatschappij dat wanbetaling in relatie tot zonne-energie-systemen in de praktijk 0,00% is. Die uitspraak is gedaan op basis van een onderzoek onder 1.000 klanten die een zonne-energie-systeem in termijnen afbetalen via de energierekening. Ondanks dit gegeven houdt Zelfstroom budgettair rekening met 1% wanbetaling en zij staat hiervoor garant richting Greencrowd. Verder geldt dat de financieringsbehoefte geldt voor 20-25 gebundelde systemen/contracten, waardoor het risico sowieso lager is; de impact van één eventuele wanbetaler is immers de facto Ten slotte is het van belang dat het juridisch en economisch eigendom van de installaties bij Zelfstroom liggen wanneer het gaat om een huurcontract. Hiermee wordt verticale natrekking voorkomen en is de installatie ingeval van wanbetaling opeisbaar. Risico: tegenvallende systeemprestaties Het is mogelijk dat de zonne-energie-systemen niet de verwachte hoeveelheid energie opleveren, waardoor het voordeel aan de gebruikerszijde tegenvalt. Dit risico is niet primair dat van Zelfstroom, aangezien zij een productie-onafhankelijke huurvergoeding per maand ontvangt. Desondanks kan deze situatie ten grondslag liggen aan wanbetaling door de klant, wat weer zou kunnen leiden tot financiële problemen voor Zelfstroom. De volgende inzichten zijn van belang in het kader van de inperking van het risico van tegenvallende systeemprestaties: Zelfstroom werkt uitsluitend met zonne-energie-systemen afkomstig van Tier-1-fabrikanten. Het gaat hier om partijen die producten leveren waarvoor geldt dat banken doorgaans bereid zijn deze te financieren gezien de kwaliteit ervan enerzijds en de financiële stabiliteit van de achterliggende organisatie anderzijds. Zelfstroom streeft actief naar de hoogst denkbare montagekwaliteit. Een van de aandeelhouders in Zelfstroom is New Energy Systems (NES) uit Schimmert, een bedrijf dat sinds 2007 bestaat en inmiddels enkele duizenden zonne-energie-installaties heeft geplaatst in Nederland. NES heeft als een van de weinige bedrijven het zwaarste keurmerk in de branche: de Zonnekeur-erkenning. NES heeft een zeer gezonde financiële positie en adviseert Zelfstroom in de regie over de montage van de Zelfstroom-installaties. De opbrengst van de zonne-energie-installaties wordt gedekt door systeemleverancier Autarco (zie bijlage B en C), waarbij geldt dat voor de eerste vijf jaar een verzekeringspolis bij Solarif is afgesloten, waardoor eventuele schade door storm, hagel, bliksem, overspanning, diefstal, brand en/of vandalisme gedekt is. De opbrengstdegradatie en de productgarantie van de zonnepanelen zijn herverzekerd bij Powerguard. Kortom: de kans dat een zonne-energie-systeem van Zelfstroom minder goed presteert dan aangenomen (en vervolgens tot wanbetaling leidt), wordt op diverse manieren gereduceerd. 15

10. Het investeringsproces Greencrowd heeft in mei 2014 een nieuw investeringsproces op haar platform geïmplementeerd. Crowdfunders hoeven niet langer een projectspecifieke investeringsovereenkomst te ondertekenen en te retourneren naar Stichting Greencrowd, maar dienen éénmalig akkoord te gaan met een algemene gebruikersovereenkomst. Hierna kunnen zij zich zonder enige administratieve hordes aan projecten verbinden als crowdfunder. Dit kunnen zij doen door in te loggen op het online platform van Greencrowd, hier het project en bedrag van hun keuze te selecteren en hun deelname te bevestigen. Pas wanneer het totale benodigde bedrag is verzameld, ontvangen de crowdfunders een betaallink van Stichting Greencrowd, waarmee zij de feitelijke investering kunnen afronden. Het kan dus een tijdje duren voordat Greencrowd de crowdfunders daadwerkelijk verzoekt te betalen. In de tussentijd houdt Greencrowd hen op de hoogte van de voortgang van het crowdfundingsproces. Wie niet investeert, maar doneert, kan na het inloggen direct een bedrag overmaken. Via de website worden donateurs naar een betaalomgeving geleid, waar zij de transactie eenvoudig kunnen afronden. Zodra alle crowdfunders hun inleg hebben overgemaakt, wordt de leningsovereenkomst met de projecteigenaar opgemaakt, waarna het bedrag wordt doorgezet. Crowdfunders ontvangen vervolgens een investeringsbewijs van Greencrowd, waarin onder meer de details over de uitbetaling van rente en aflossing gecommuniceerd staan. Tevens ontvangen zij kopieën van de zekerheidsstellingen en de leningsovereenkomst met de projecteigenaar. Gedurende de looptijd van de lening ontvangt Greencrowd jaarlijks de afgesproken aflossing en rente van de projecteigenaar. Deze geldstromen zet zij direct door richting de crowdfunders, die zodoende het overeengekomen rendement op hun inleg realiseren. 11. Richtlijnen crowdfunding Bij het verlenen van de ontheffing voor het bemiddelen in opvorderbare gelden, heeft de AFM diverse voorschriften kenbaar gemaakt die van toepassing zijn op de crowdfunders. Deze staan hieronder opgesomd. 1. Een consument kan via stichting Greencrowd niet meer dan 40.000 investeren in leningen. 2. Een consument kan via stichting Greencrowd niet meer dan 100 leningovereenkomsten aangaan. 3. Een consument die meer dan 5.000 per lening wilt investeren, kan dit pas doen nadat stichting Greencrowd deze consument actief heeft gewezen op de risico s. 4. Een consument wordt geadviseerd om een verantwoord deel van het vermogen te investeren in leningen. 5. Een consument wordt door stichting Greencrowd doorlopend geadviseerd zijn of haar vermogen over verschillende leningen te spreiden. 16

12. Namen en adressen Projecteigenaar/Ondernemer Zelfstroom Beheer BV Veemarktkade 8 5222 AE s-hertogenbosch T: 085-2010160 W: www.zelfstroom.nl E: info@zelfstroom.nl Verantwoordelijkheid crowdfunding Stichting Greencrowd Utrechtseweg 310, gebouw H02 6812 AR Arnhem T: 085-4013471 W: www.greencrowd.nl E: info@greencrowd.nl 13. Definities en afkortingen 1.1 Definities Crowdfunder Een natuurlijke of rechtspersoon die zich inschrijft op het Platform en met wie een Crowdfundingsovereenkomst wordt aangegaan. Crowdfundingsovereenkomst Een raamovereenkomst tussen de Crowdfunders en Stichting Greencrowd, waarin de rechten en verplichtingen van Crowdfunders worden vastgelegd en waaronder Investeringen kunnen worden gedaan. Informele Vereniging De informele vereniging waarin alle Crowdfunders die een Investering in een bepaald Project hebben 17

gedaan door Stichting Greencrowd worden ondergebracht. Investering De initiële investering van een Crowdfunder in een Project in de vorm van een uiteindelijke geldlening aan de Ondernemer of een schuldbekentenis van de Ondernemer. Lening Het geheel aan geldmiddelen dat als gevolg van de Investeringen onder de Leningsovereenkomst aan de Ondernemer ter beschikking wordt gesteld. Leningsovereenkomst De overeenkomst waarmee de Investeringen worden bekrachtigd en waarin de terug)betalingsvoorwaarden en rentes worden beschreven. Platform De omgeving die beschikbaar wordt gesteld op de website van Stichting Greencrowd waar Projecten worden aangeboden. Ondernemer Een (rechts)persoon of -personen, of het (de) samenwerkingsverband(en) van de (rechts)personen, zowel tezamen als ieder afzonderlijk, aan wie volgens de Leningsovereenkomst de Lening ter beschikking is of zal worden gesteld. Schuldeiser De gezamenlijke Crowdfunders, die (als Informele Vereniging) als contractspartij van de Ondernemer optreden bij de Leningsovereenkomst. Project Het geheel aan plannen zoals verwoord in een informatiememorandum van een Ondernemer waarin Crowdfunders via het Platform kunnen deelnemen door een Investering te doen. Risicoclassificatie Een rangschikking van risico s behorend bij de Leningsovereenkomst, voortkomend uit het risicoprofiel van de Ondernemer, de business case en eventueel gestelde Zekerheden, zoals 18

omschreven in Artikel [12.4]. Stichting Greencrowd Stichting Greencrowd, statutair gevestigd te Arnhem en kantoorhoudende aan de Utrechtseweg 310, gebouw H02, (6812AR) in Arnhem en ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer 55527183. Zekerheid Zonne-energie-systeem Een (bank)garantie, borgstelling, pand- of hypotheekrecht et cetera. Een systeem bestaande uit zonnepanelen, omvormer(s) en toebehoren, dat duurzame stroom oplevert en op een dakvlak wordt gemonteerd. 19

Bijlage A: Voorbeeld offerte en huurovereenkomst Zelfstroom 20

21

22

23

24

25

Bijlage B: Productspecificaties zonnepanelen 26

27

Bijlage C: Productspecificaties omvormers 28

29

30