Beenverlenging met externe fixateur bij kinderen Afdeling orthopedie Locatie Veldhoven
Met uw kinderorthopeed is afgesproken dat het beenlengteverschil van uw kind wordt behandeld met een externe fixateur. In deze folder leest u hier meer over. Een beenlengteverschil: wat nu? Als op de röntgenfoto blijkt dat het beenlengteverschil 2 cm of meer is dan geeft dit kans op rugproblemen. Meestal wordt in eerste instantie een zooltje in de schoen en/of hakverhoging geplaatst. Daarnaast bekijkt de fysiotherapeut de manier van bewegen en geeft houdingsverbeteringstips aan uw kind. Bij een volgende controle wordt er opnieuw een foto gemaakt om te kijken of er herstel in lengteverschil optreedt. Is dit niet het geval dan wordt een operatie overwogen. Soorten operaties Er zijn 2 soorten ingrepen: 1. het remmen van de groeischijf: is uw kind tussen de 12 14 jaar oud en ligt het beenlengteverschil tussen de 2-5 cm, dan kan de groeischijf van het langste been geremd worden. Dit wordt gedaan bij kinderen die erg lang zijn. 2. het aanbrengen van een externe fixateur: het kortste been wordt zo verlengd. Wat is een externe fixatuur? Een externe fixateur is een metalen constructie waarmee botdelen in een gewenste stand worden gehouden. Meestal gaat het om een fixateur, die als een ring om het hele lichaamsdeel heen is geplaatst. Soms wordt er een eenzijdige fixateur gebruikt. links: eenzijdige fixateur rechts: ringfixateur 1
Pre-operatief spreekuur (P.O.S.) Na het besluit tot een operatie, gaat u met uw kind naar de afdeling POS. Hier wordt informatie gegeven over nuchter blijven en medicijngebruik voor opname. Tevens vult u samen met uw kind een vragenlijst in. Soms vindt er aanvullend onderzoek plaats, zoals bloedonderzoek en een hartfilmpje. Anesthesie (verdoving of narcose) De operatie vindt plaats onder algehele verdoving (ruggenprik). U krijgt tevens de folder Anesthesie bij kinderen. Kinderpsycholoog Het hebben van een externe fixateur wordt nogal eens als zwaar ervaren. Vooraf vindt er daarom een gesprek plaats bij de (kinder)psycholoog. De psycholoog doet een inschatting voorafgaand aan de definitieve operatieplanning of het kind de behandeling met een fixateur aankan. Tijdens de gehele behandeling kan een beroep gedaan worden op deze psycholoog. Voorbereidingen thuis Fysiotherapie Het is belangrijk dat na ontslag uit het ziekenhuis een fysiotherapeut in de omgeving uw kind kan begeleiden. Zeker in het begin zijn deze bezoeken een aantal malen per week. Zorg dus dat u vóór opname een fysiotherapeut in de buurt hebt geregeld. Krukken en rolstoel Na thuiskomst kunnen er elleboogkrukken en een rolstoel met beensteun nodig zijn. Deze kunnen worden gehuurd of gekocht bij een thuiszorgwinkel. Neem de krukken mee naar het ziekenhuis, zodat deze afgesteld kunnen worden. De opname U meldt zich op de kinderafdeling. Naast de verpleegkundigen en pedagogisch medewerker maakt uw kind ook kennis met de fysiotherapeut. 2
De operatie Bij de operatie plaatst de orthopeed een aantal metalen pennen door de huid in het bot. Met verbindingsstaafjes worden deze pennen met elkaar verbonden, zodat een raamwerk ontstaat. Vervolgens wordt het bot in de juiste stand gebracht, waarna het raamwerk wordt vastgedraaid. Duur van de operatie De arts geeft u een indicatie van de tijdsduur van de operatie. Na de operatie Na de operatie verblijft uw kind op de uitslaapkamer. Is uw kind goed wakker, dan gaat hij/zij weer naar de kinderafdeling. Om het been zit een drukverband dat drie dagen blijft zitten. Uw kind heeft een infuus en een slangetje in de rug (epiduraal katheter) waarmee pijnstilling wordt toegediend. Afhankelijk van de ingreep blijft de epiduraal katheter enkele dagen zitten. Als deze katheter eruit mag, mag uw kind ook weer rustig aan uit bed gaan komen. Dit gaat in overleg met de arts. Vanaf de tweede dag worden insteekwondjes van de fixateur verzorgd. Meestal wordt het drukverband dan verwijderd. De verpleegkundige leert u en uw kind hoe dit gaat. De fysiotherapeut komt elke dag langs om te oefenen. Als dit goed gaat, dan mag uw kind naar huis toe. Het gebruik van crèmes en masseren wordt sterk afgeraden. Opnameduur Uw kind wordt tussen de vijf tot zeven dagen opgenomen. 3
Complicaties en risico s Geen enkele operatie is zonder risico s. Ook bij deze operatie is er een kleine kans op complicaties. De meest voorkomende complicaties zijn: 1. Infectie Roodheid en zwelling rondom de pengaten duiden op infectie. Ook wanneer er dik of gekleurd vocht uit de pengaten komt duidt dit op infectie, evenals koorts boven de 38,5 C. 2. Trage genezing of niet genezen van de breuk De breuk is niet vastgegroeid in de tijd die daar normaal voor staat. Dit kan verschillende oorzaken hebben zoals: verminderde doorbloeding van het bot, een infectie of een onvoldoende stabilisatie van de botbreuk. Een vertraagde genezing kan tot een nieuwe operatie leiden. 3. Zenuwuitval Dit kenmerkt zich door prikkelingen of tintelingen in de huid, een dove plek op de huid of een spier die niet goed meer beweegt. Gebeurt dit dan wordt de verlenging van arm of been tijdelijk stil gezet. 4. Loszittende of bewegende pennen 5. Blijvende pijn en/of gevoeligheid van de pengaten 6. Standsafwijkingen tijdens het verlengen Door de spanning in de spieren kan het gebeuren dat de botstukken verkeerd komen te staan. Vaak is het dan nodig de constructie bij te stellen. Neem in bovenstaande gevallen contact op met de polikliniek of buiten kantooruren met de spoedeisende hulp. 4
Verzorging van de externe fixateur De externe fixateur wordt 1x daags verbonden. Is het verband vochtig, dan doet u dit vaker. Benodigdheden steriele gazen 10x10 hibicet of water alcohol wondverzorgingsset micropore pleisters wegwerphandschoenen afvalzakje verbandschaar Werkwijze Leg uw kind in de goede houding. Desinfecteer de handen. Doe de wegwerphandschoenen aan. Haal de gazen rondom de pennen weg en gooi deze direct in de afvalzak. Doe de handschoenen uit en deponeer deze ook in de afvalzak. Observeer de pengaten op roodheid, zwelling, afscheiding en weekheid. Desinfecteer de handen opnieuw. Trek nieuwe wegwerphandschoenen aan. Reinig de pengaten en pennen met een steriel gaasje met hibicet vanaf de huid in één beweging naar boven. Gebruik eventueel één pincet uit de wondverzorgingsset. Gebruik na iedere streek een nieuw gaasje. Laat de pengaten één minuut drogen. Knip met de schaar het steriel gaasje in en leg deze met de tweede pincet om de pinnen heen. Zet het gaasje met Micropore pleister vast. Is de huid rondom de pengaten droog, dan gaan er geen gaasjes meer omheen. Reinig de pinnen met een steriel gaasje met alcohol. (Let op dat je de huid niet raakt). 5
Uitdraaien van de pennen bij beenverlenging Bij een botverlenging of een correctie van de stand van het been wordt meestal de vijfde dag na de operatie gestart met het uitdraaien van de pennen. Om te voorkomen dat de pennen gaan vastgroeien en voor een goede botgenezing is het nodig om de fixateur stap voor stap uit te draaien. Dit gebeurt met de sleutel die de orthopeed heeft meegegeven. De orthopeed vertelt wanneer en hoe vaak de pennen uitgedraaid worden. Het uitdraaien van de pennen is niet pijnlijk. Als er toch pijn gevoeld wordt, kan dat komen door een beginnende infectie rond een van de pennen of door spanning op de spieren. Neem dan contact op met de polikliniek. Wordt een keer vergeten om de pennen uit te draaien, ga dan toch verder met het schema van de kinderorthopeed. Kledingtips Maak de zijnaad van (onder)broeken los en zet klittenband of lintjes erop. Draag lange broeken met wijde pijpen of maak een ritssluiting in de zijnaad van de broek. Zet een extra stuk stof tussen de zijnaad van de broek. Bij een fixateur aan het onderbeen: draag ruimzittende, stevige sportschoenen met veters (geen nieuwe schoenen). Bij een fixateur aan de arm: draag T-shirts met lange mouwen. Draai s nachts een handdoek of beschermhoes rond de fixateur om te voorkomen dat uw kind zich pijn doet. Lichamelijke verzorging Vanaf de tweede dag thuis mag uw kind onder de douche. Doe dit dagelijks om de fixateur goed schoon te houden. Gebruik een zachte douchestraal. Gebruik geen zeep. Bij het wassen van de haren is het belangrijk om de fixateur af te dekken met een plastic zak. 6
Belasten/bewegen Bij een eenzijdige fixateur tilt u been of arm op zonder aan de fixateur te komen. Bij een fixateur die volledig om been of arm heen gaat, een zogenaamde ringfixateur, kan het lichaamsdeel aan de ring opgetild worden. De orthopeed geeft aan of arm of been (beperkt) belast mag worden. De eerste weken is het belangrijk om arm/been met de fixateur te ondersteunen en hoog te leggen. Voor een fixateur aan de arm betekent dit dat er een mitella (draagdoek) gedragen moet worden. Voor het been is het belangrijk om deze op een kussen op een stoel te leggen en niet te lang naar beneden te laten hangen. De fysiotherapeut geeft je oefeningen voor je gewrichten en spieren. Neem bij pijnklachten rust. Reizen Reizen naar het buitenland wordt afgeraden. Bij problemen, bijvoorbeeld een infectie of het loszitten van de fixateur, moet op korte termijn ingegrepen worden. Zonlicht De fixateur is van metaal en wordt heet door de zon. Dek de fixateur dus af. Zwembad, zee, strand Uw kind mag niet zwemmen met een fixatuur. Dit in verband met infectiegevaar. Bij strandbezoek is het belangrijk om de fixateur goed af te dekken om te voorkomen dat er zand in gaat zitten. Sporten Gedurende de behandeling mag er niet gesport worden. Ook fietsen en bromfietsen mag niet, omdat je hierbij kan vallen. 7
School Na ontslag kan uw kind weer vrij snel naar school. Het is voor iedereen verschillend of dit hele dagen lukt of dat het opgebouwd moet worden. Door de operatie en het zware vervolgtraject kunnen er vermoeidheidsklachten en/of concentratieproblemen optreden. De psycholoog kan hierbij helpen Controle op de polikliniek Gedurende de eerste maanden is er wekelijks een controle op de polikliniek. Er worden regelmatig röntgenfoto s genomen om te zien of er voldoende bot is gevormd en of het been in een goede stand blijft staan. Ook vinden er technische aanpassingen aan de fixateur plaats. Duur van de behandeling Bij een beenverlenging kan de behandeling soms wel een jaar duren. De arts bespreekt dit met u en uw kind. Het verwijderen van de externe fixateur Het verwijderen van een fixateur gebeurt onder algehele verdoving (narcose). Hiervoor is een opname nodig van één of meerdere dagen op de kinderafdeling. Na het verwijderen van de fixateur worden de pengaatjes zorgvuldig gereinigd om littekens te voorkomen. Bij droge pengaatjes (na 48 uur) mag weer gedoucht worden. Soms is gips of een beschermende brace noodzakelijk. Fysiotherapie blijft nodig. Ga tot een jaar na de behandeling niet met de littekens in de zon (of zonnebank) zitten. De littekens kunnen dan verkleuren, waardoor ze goed zichtbaar blijven. 8
Belangrijke telefoonnummers Bij vragen en problemen neem u contact met ons op; Tijdens kantooruren Polikliniek Orthopedisch Centrum Máxima, telefoon (040) 888 86 20. Vraag naar de verpleegkundige kinderorthopedie. Buiten kantooruren Spoedeisende hulp (eerste hulp) locatie Veldhoven, telefoon (040) 888 88 11. 9
Hoe tevreden bent u over uw arts, specialist of ziekenhuis? Geef uw mening over MMC op ZorgkaartNederland.nl Máxima Medisch Centrum www.mmc.nl Locatie Eindhoven: Locatie Veldhoven: Ds. Th. Fliednerstraat 1 de Run 4600 Postbus 90 052 Postbus 7777 5600 PD Eindhoven 5500 MB Veldhoven De informatie in deze folder is van algemene aard en is bedoeld om u een beeld te geven van de zorg en voorlichting die u kunt verwachten. In uw situatie kunnen andere adviezen of procedures van toepassing zijn. Deze folder is dan ook slechts een aanvulling op de specifieke (mondelinge) voorlichting van uw specialist of behandelaar. MMC.220.230_04_15