J a a r v e r s l a g

J a a r v e r s l a g 2007

Het KITLV is een instituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen Beschermvrouwe van het KITLV is H.K.H. prinses Máxima der Nederlanden J a a r v e r s l a g 2007 Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde Royal Netherlands Institute of Southeast Asian and Caribbean Studies

I n h o u d Inleiding 5 Afdelingen 9 Vereniging KITLV 28 Bijlage 1 Commissies 33 Bijlage 2 Personeel 34 Bijlage 3 Publicaties en voordrachten medewerkers 37 Bijlage 4 Publicaties KITLV 61 Bijlage 5 Aanwinsten handschriften en archivalia 65 Bijlage 6 Lijst van schenkers 68 Bijlage 7 Externe commissies en redacties 71 Bijlage 8 Overzicht Collecties 2007 75 Bijlage 9 Financieel overzicht 77

I n l e i d i n g Na een bestaan van anderhalve eeuw als Vereniging werd het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) in 2001 een instituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Wanneer wij de ontwikkelingen in die periode overzien, dan valt op dat het KITLV ook sindsdien een voorspoedige ontwikkeling heeft doorgemaakt. Cijfers spreken in dit verband boekdelen. De instituutsbegroting steeg van ca. M 2,35 in 2000 tot M 4,5 voor 2008. Deze enorme groei was vooral te danken aan het grote aantal extern verworven subsidies. De bijdrage van de KNAW aan het totale budget liep navenant terug, van 85% tot ruim 60%. Wat doet deze groei met het instituut? Evenmin als de overgang naar de Akademie heeft de toename van de externe financiering de missie van het instituut veranderd. Nog steeds luidt deze het verzamelen en toegankelijk maken van boeken en andere informatiedragers, het verrichten en stimuleren van wetenschappelijk onderzoek en het publiceren van boeken en tijdschriften op het gebied van de talen, geschiedenis, antropologie en andere sociale wetenschappen betreffende Zuidoost-Azië en Oceanië, in het bijzonder Indonesië, en het Caraïbisch gebied. Hooguit kan worden gesproken van een verruiming van de missie van het instituut, in die zin dat ook postkoloniale migranten in Nederland uitdrukkelijker onderdeel zijn geworden van ons aandachtsveld. Wat betekent de groei van de middelen voor het KITLV? Meer losse projecten, meer tijdelijke medewerkers, meer beweging, meer uitdagingen. Maar ook meer knelpunten en temeer aanleiding om de ontwikkelingen stevig in de hand te houden. Een terugblik op het afgelopen jaar kan dit illustreren. Daarbij wordt achtereenvolgens aandacht besteed aan de collecties, de uitgeverij en het onderzoek. Is het instituut als geheel door internationale evaluatiecommissies steeds als zeer goed beoordeeld, de collecties worden steevast nóg beter beoordeeld, als excellent, dat wil zeggen als wereldvermaarde, unieke topcollecties. Het gaat dan niet alleen om de uniciteit van de collecties op zich, maar ook om de kwaliteit van het beheer van acquisitie en ontsluiting tot het beheer van de immer groeiende verzameling. Alle cijfers van de Collecties wijzen op groei: niet alleen van de collecties en de ontsluiting ervan, maar ook weer van het leeszaalbezoek dit ondanks de digitalisering die het steeds gemakkelijker maakt veel (voor)onderzoek al thuis te verrichten. Drie aspecten van het beheer hebben in de afgelopen jaren bijzondere aandacht gevraagd. Allereerst betreft dit de zorg om de tot in de verste regio s van de archipel toe enorm gestegen productie van boeken en tijdschriften in Indonesië zo goed mogelijk bij te houden. Daarbij speelt het kantoor in Indonesië, KITLV-Jakarta, een onmisbare rol. 4 5

Vervolgens leveren de ontwikkelingen rond digitalisering en de opkomst van het internet nieuwe mogelijkheden en uitdagingen op. Het digitaliseren van oude bronnen teksten, maar ook beeldmateriaal geeft de mogelijkheid om deze bronnen dichter bij potentiële gebruikers waar ook ter wereld te brengen. Een prachtig voorbeeld hiervan is het door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen gefinancierde Atjeh-project, waarover hieronder meer. Maar steeds meer informatie is digital born, verschijnt uitsluitend op of via het internet. Dit vergt ook van een gespecialiseerde bibliotheek als die van het KITLV grote alertheid en zorgvuldige afweging van technische, financiële en copyrights kwesties. Bij alle vormen van digitalisering doet zich bovendien de opgave voor duurzame opslag te garanderen. Mondiaal is het hele veld van informatieverwerving en -opslag zeer in beweging. Het KITLV besteedt veel energie om hierin bij te blijven, zowel in ruimer KNAW-verband als met partners als de Koninklijke Bibliotheek en buitenlandse instellingen. Een derde kwestie is van geheel andere orde: de zowel kwantitatief als kwalitatief tekort schietende depotruimte voor de collecties. De urgentie van deze al jaren spelende kwestie wordt letterlijk per jaar hoger: sinds 2006 moeten delen van de eigen collecties buitenshuis worden opgeslagen. In de besprekingen tussen de KNAW en de Universiteit Leiden werd onvoldoende vordering geboekt, zodat de voorgenomen uitbreiding van de bestaande huisvesting nog niet kon worden gerealiseerd. Ook de KITLV Uitgeverij is in de afgelopen jaren diepgaand veranderd onder invloed van ICT. Dat betreft uiteraard het productieproces, maar in toenemende mate ook de wijze waarop de eigen publicaties aan het publiek worden aangeboden. Gedrukte boeken en tijdschriften vormen nog steeds de kern van de uitgaven van de uitgeverij, maar daarnaast wordt ook steeds meer gebruik gemaakt van digitalisering. Nieuwe uitgaven worden via de website onder de aandacht gebracht, waarbij voorbeeldhoofdstukken digitaal zijn in te zien. Uiteraard kunnen de uitgaven ook via de website worden aangekocht. Wanneer wij spreken over digitalisering betreft dat meestal nog retrodigitalisering : zo zijn al tientallen jaargangen van de Bijdragen tot de Taal-, Land en Volkenkunde en van de New West Indian Guide via de KITLV-website online beschikbaar gesteld. Deze bestanden zijn tot op het woord doorzoekbaar en vormen daarmee een veel geavanceerder onderzoeksmiddel dan de oorspronkelijke gedrukte versies. Binnen het instituut en met het bestuur van de Vereniging KITLV wordt inmiddels echter ook besproken of leden in de nabije toekomst kunnen kiezen voor een (goedkoper) abonnement op de digitale editie van de tijdschriften. In het verslagjaar gaf de KITLV Uitgeverij voor Engelstalige edities KITLV Press weer een groot aantal boeken uit, alsmede drie tijdschriften. Mikt het blad Oso; Tijdschrift voor Surinamistiek op een breder publiek, de Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde en de New West Indian Guide behoren voor hun regio s tot de erkende wetenschappelijke toptijdschriften. Zeer verheugend was een recent onderzoek van de Australian National University, waarin meer dan vijfhonderd op Azië gerichte wetenschappelijke tijdschriften een rating kregen. Met de beoordeling A+ vielen de Bijdragen, met slechts 34 andere tijdschriften, in de allerhoogste categorie. De afdelingen Collecties en Onderzoek zijn in de afgelopen jaren verschillende extern gefinancierde programma s gestart waarin onderzoekers nieuwe, digitale collecties bouwen. Te denken is aan het Indisch Knooppunt, The Atlantic World and the Dutch, 1500-2000 en het audiovisuele archief van het dagelijkse leven in Indonesië. Net als eerdere projecten zoals het grote interviewprogramma van de Stichting Mondelinge Geschiedenis Indonesië resulteren deze projecten in nieuwe onderzoekscollecties en -instrumenten. Maar ook leveren deze enorme collecties weer dilemma s op ten aanzien van conservering die nopen tot bezinning op het aantrekken van nieuwe financiële middelen en het (her)verdelen van de bestaande. De afdeling Onderzoek is sinds 2000 sterk gegroeid en verzelfstandigd. Inmiddels werkt een groter deel van de onderzoeksstaf van het instituut op projectbasis bij het KITLV dan het deel dat in vaste dienst is. Uitdrukkelijker wordt van die laatste, naar omvang bescheiden groep onderzoekers ook verwacht dat zij nieuwe projecten bedenken en hiervoor externe financiering vinden. Uit het verslag van de afdeling Onderzoek moge blijken dat deze strategie vruchten heeft afgeworpen. De productie van aan het instituut verbonden onderzoekers voltijds onderzoekers, medewerkers met een deeltijdaanstelling voor onderzoek, buitenlandse fellows wordt nauwkeurig gevolgd en naar strikte criteria gemeten. In het afgelopen jaar was de totale productie uitzonderlijk hoog, zoals hieronder duidelijk wordt gemaakt. Vermelding verdienen onder meer de nieuwe boeken van Peter Boomgaard, Kees van Dijk gepresenteerd bij zijn afscheid van het instituut Gerry van Klinken en Henk Schulte Nordholt. De meest bijzondere publicatie van 2007 was toch wel het lang verbeide, nu in drie delen verschenen en ruim tweeduizend pagina s tellende magnum opus van Harry Poeze, Verguisd en vergeten, over leven en tijd van Tan Malaka. Het belangrijke aandeel van extern gesubsidieerde projecten heeft uiteraard consequenties voor de bedrijfsvoering. Begeleiding en monitoring van de voortgang van deze projecten vergen veel tijd en goed overzicht. Mede hierom werd het management in het verslagjaar versterkt door de opwaardering van de positie van de secretaresse tot die van directiesecretaris. Al met al was 2007 een goed jaar voor het KITLV, met als minpunt de stagnatie rond de nieuwbouw. Het instituut was volop in beweging, mede dankzij de vele extern gefinancierde projecten en daartoe aangetrokken nieuwe medewerkers. Die externe subsidies zijn cruciaal voor de wetenschappelijke reputatie van het instituut; de nieuwe medewerkers helpen het instituut fris te houden. Intussen zette ook de vaste kern van het KITLV, de medewerkers in vaste dienst, zowel in Leiden als in Jakarta, het eigen werk met grote toewijding voort. Zoals stagiaire Annabelle Schouten het onlangs bij haar afscheid van het KITLV verwoordde: [het] valt op dat iedereen kundig en betrokken, of zelfs bevlogen is. Dat is een mooi compliment voor alle KITLV ers. 6 7

A f d e l i n g e n Collecties Het was een goed jaar voor de afdeling Collecties: de cijfers met betrekking tot acquisitie, ontsluiting en leeszaalbezoek toonden alle een stijgende lijn. Aankoop en schenkingen verrijkten ook dit jaar de KITLV-collecties: in 2007 werden in totaal 9.934 titels toegevoegd: 5.225 werden uit Indonesië verscheept, 4.710 werden aangekocht door Leiden, waarvan 1.052 Caraïbische titels. Door de gestage groei van de collecties raakte de depotruimte voor de bibliotheek overvol en in de eerste maanden van 2007 werden een paar honderd meter tijdschriften elders opgeslagen. Helaas zal in het komende jaar een soortgelijke operatie moeten plaatsvinden. Ook nu zal worden gestreefd om slechts tijdschriften die ook bij andere bibliotheken raadpleegbaar zijn, uit huis te plaatsen. Om ruimte te winnen werd een groot deel van de Surinaamse en Antilliaanse kranten verfilmd. De grote stroom nieuwe publicaties leidde tot verwerkingsproblemen binnen de huidige personeelsbezetting. Om de opgelopen achterstanden weg te werken assisteerde Esrih Bakker net als vorig jaar als tijdelijke medewerker bij het catalogiseren van de aanwinsten uit Indonesië. In de laatste maanden van het jaar gaven coördinator titelbeschrijving Nico Noordhoek en de bibliothecaris Sirtjo Koolhof trainingen aan de collega s van KITLV-Jakarta over titelbeschrijven, trefwoorden geven en het gebruik van het programma WinIBW. In samenwerking met de Koninklijke Bibliotheek (KB) werkt het instituut aan het digitaliseren en beschikbaar maken van publicaties gerelateerd aan Atjeh ten behoeve van het publiek in Atjeh. Dat laatste zal gebeuren via een door de KB beheerde website en door het beschikbaar stellen van harde schijven aan een aantal geselecteerde Atjehse bibliotheken. Het project wordt gefinancierd door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. De KB is verantwoordelijk voor de projectadministratie en het via de website beschikbaar stellen van de gedigitaliseerde publicaties, het KITLV voor de selectie van de titels en het verwerven van publicatierechten. Het door de Stichting Het Gebaar gefinancierde project Nederlands-Indisch Fotoarchief, gecoördineerd door Liesbeth Ouwehand, dat werd gestart in 2005, werd voortgezet. In het verslagjaar werden 12.276 foto s ingevoerd. De tijdelijke projectmedewerker Josefien Schuurman verliet het project per 1 oktober en werd opgevolgd door Iedske van Coevorden. Het in samenwerking met het Indisch Wetenschappelijk Instituut uitgevoerde project Indisch Knooppunt wordt eveneens gesubsidieerd door Het Gebaar. Dit jaar werd de website van het Knooppunt gelanceerd. Projectmedewerker Mariëtte van Selm voegt nog steeds nieuwe gegevens 8 9

toe aan de archiefdatabase, die eind 2007 een kleine twaalfduizend beschrijvingen van Indische archiefstukken in Nederlandse archiefbewaarplaatsen bevatte. De oplevering van een gebruiksvriendelijk beeldontsluitingssysteem werd vertraagd door technische problemen. Aan de overgang naar dit nieuwe ontsluitingssysteem hebben de medewerkers van de Bijzondere Collecties in het afgelopen verslagjaar veel aandacht besteed. Digitaliseringsprojecten van delen van zowel de bibliotheek als bijzondere collecties zijn in voorbereiding en zullen in de komende jaren ten uitvoer worden gebracht. De samenwerkingsverbanden met instellingen in binnen- en buitenland werden gecontinueerd en waar nodig geïntensiveerd. Onderzoek In het verslagjaar is in geografisch, thematisch en comparatief opzicht een goed evenwicht bereikt in het onderzoek binnen de verschillende aandachtsgebieden van het KITLV. Er werd doorgewerkt aan lopende programma s en terughoudendheid betracht bij het initiëren van nieuw onderzoek. Tevens was er sprake van een forse wetenschappelijke productie omdat enkele langlopende projecten werden afgerond. Harry Poeze voltooide het omvangrijke tweede deel van zijn biografie over Tan Malaka, dat tevens kan gelden als een nieuwe geschiedschrijving van de Indonesische Revolutie. Van de hand van Peter Boomgaard verschenen ter afronding van het EDEN-programma drie boeken, waaronder het handboek Southeast Asia; An environmental history. Boomgaard werkte verder aan een boek over de geschiedenis van bosbeheer op Java. In het kader van twee andere projecten, de geschiedenis van wetenschap en techniek en Sensory history of Southeast Asia presenteerde hij diverse papers. Ook het project Renegotiating Boundaries werd voltooid met de verschijning van een omvangrijke bundel artikelen onder redactie van Henk Schulte Nordholt en Gerry van Klinken, terwijl zij daarnaast elk een monografie publiceerden. Het boek van Van Klinken is de eerste omvattende analyse van regionaal geweld in de jaren 1997-2001 in Indonesië. Van de hand van Schulte Nordholt verscheen een uitgebreide case study over de effecten van regionale autonomie op Bali. Gedurende het verslagjaar schreef hij voorts een Nederlandstalig boek over de veranderingen die zich tussen 1995 en 2007 in Indonesië hebben voorgedaan, dat in mei 2008 zal verschijnen. In augustus ging Kees van Dijk met pensioen. Ter gelegenheid daarvan vond in Leiden een internationale workshop over het thema cleanliness in Indonesië plaats en werd zijn boek over Nederlands-Indië ten tijde van de Eerste Wereldoorlog gepresenteerd. Van Dijk blijft als gastonderzoeker doorwerken aan zijn boek over de strikte Islam in Zuidoost-Azië. Aan zeven lopende programma s werd hard doorgewerkt. (1) In Search of Middle Indonesia is een gezamenlijk onderzoeksprogramma van Nederlandse en Indonesische instellingen, waarvan KITLV penvoerder is. Het onderzoek richt zich op de politieke economie van provinciale steden waarbij vooral gekeken wordt naar de rol van de lagere middenklasse en jeugd. Vijf promovendi, drie Indonesiërs en twee Nederlanders, die ondergebracht zijn bij het Institute of Social Studies (ISS) in Den Haag, de Amsterdam School for Social science Research (ASSR) in Amsterdam en de Universiteit Leiden, zijn hun onderzoek in het kader van dit programma gestart. Twee Indonesische fellows, dr. Tamrin Amal Tomagola en dr. Pujo Semedi, onderzochten respectievelijk communale verhoudingen op Lombok en de geschiedenis van de Indonesische padvinderij. In het kader van dit programma is dr. Noorhaidi Hasan als postdoc begonnen aan zijn onderzoek naar ontwikkelingen binnen de Islam in Centraal Java en Zuid-Kalimantan (zie box). In 2007 werden in Leiden en Yogyakarta twee workshops gehouden om het gezamenlijke onderzoeksplan concreet gestalte te geven terwijl promovendi zich middels een serie seminars voorbereidden op hun veldwerk dat in 2008 begon. De coördinator van het programma is Gerry van Klinken en hij bezocht in januari de Research School of Asian and Pacific Studies van Australian National University in Canberrra om socio-economische gegevens over provinciale steden in Indonesië te verzamelen. Daarnaast schreef hij enkele artikelen die inmiddels ter perse zijn. (2) In 2007 kwam Tracking Development goed op gang. Dit programma dat gesubsidieerd wordt door het ministerie van Buitenlandse Zaken beoogt de uiteenlopende historische ontwikkelingstrajecten van Zuidoost-Azië en Sub-Sahara Afrika systematisch met elkaar te vergelijken waarbij de implicaties voor ontwikkelingsbeleid centraal staan. Het KITLV is penvoerder van dit programma waaraan voorts de Universiteit van Amsterdam, het Afrika Studiecentrum (ASC) in Leiden, en nog acht andere wetenschappelijke instellingen in Indonesië, Maleisië, Vietnam, Cambodja, Nigeria, Kenia, Tanzania en Oeganda deelnemen. In de eerste helft van 2007 werd in elk van deze landen een national start up workshop gehouden die veel aandacht trok en waaraan de Nederlandse ambassades hun medewerking verleenden. Tijdens deze workshops werden de promovendi geselecteerd die in Nederland een promotieopleiding volgen. In september arriveerden de promovendi die bij de ASSR in Amsterdam en de Universiteit van Leiden werden ondergebracht. Daarnaast zijn enkele senior onderzoekers bij het programma betrokken. Als programmacoördinator presenteerde David Henley enkele papers op conferenties en gaf hij op 20 september een inleiding tijdens een goed bezochte bijeenkomst op het ministerie van Buitenlandse Zaken. (3) Het NWO-project A History of 20th-century Suriname, bestudeert culturele en sociaaleconomische aspecten van de geschiedenis van Suriname die tot nu toe onderbelicht zijn gebleven. Drie onderling verweven thema s zijn migratie, arbeid en identiteit. In het kader van het project 10 11

werden twee nieuwe onderzoekers aangesteld: Hebe Verrest en Guno Jones. Anouk de Koning voltooide in Suriname haar eerste veldwerkperiode waarin zij een honderdtal interviews heeft gehouden. Op basis daarvan schrijft zij een sociaal-culturele schets van Paramaribo. Aan de hand van het materiaal dat de postdocs verzamelen zal programmaleider Rosemarijn Hoefte een samenvattende monografie schrijven. (4) Bringing History Home; Postcolonial Identity Politics in the Netherlands is een programma dat door NWO en de KNAW wordt gefinancierd en waarvan het KITLV de penvoerder is. Het wordt uitgevoerd in samenwerking met twee andere KNAW-instituten, het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) en het Meertens Instituut. In februari werd een internationale workshop gehouden op het KITLV. KITLV-onderzoekster Erna Kerkhof en projectleider Gert Oostindie publiceerden diverse artikelen en hielden enkele voordrachten over het programma. Afgesproken werd dat ook Fridus Steijlen in 2008 een actieve rol gaat spelen in het onderzoek. (5) Steijlen zette zijn onderzoek naar Indische organisaties in het kader van het Indisch Knooppunt in 2007 volgens plan voort (zie box). (6) In het kader van het doorlopende Early Modern History -programma dat onder leiding staat van Peter Boomgaard, deed dr. Kwee Hui Kian van de Universiteit van Toronto onderzoek naar Chinese familie- en tempelnetwerken in Zuid-China en Zuidoost-Azië. Voor de komende periode zal met betrekking tot de vroegmoderne geschiedenis van Zuidoost-Azië een samenwerking worden aangegaan met het ENCOMPASS-programma van de Universiteit Leiden. (7) In het verslagjaar werden in het kader van het audiovisuele project Recording the Future, voor de eerste keer twee van de acht locaties opnieuw bezocht. Dit waren Pasar Baru in Jakarta en Delanggu op Midden-Java. Ter afsluiting van de eerste cyclus van opnamen (2003-2006) kwam in januari de wetenschappelijke begeleidingscommissie met de filmmakers uit Indonesië in Leiden bij elkaar om het project te evalueren. De commissie gaf een positief oordeel en besprak de plannen voor de toekomst. In april werd in Jakarta een samenwerkingsovereenkomst met Lembaga Ilmu Pengetahuan Indonesia (LIPI) gesloten. Bij die gelegenheid werden de opnames van de eerste vier jaren in DVD-format aan LIPI overhandigd. Verder zijn in het verslagjaar de voorbereidingen voor een tentoonstelling over het project in het Tropenmuseum begonnen, die medio 2008 wordt geopend. Daarnaast verbleef filmmaker Lexy Rambadeta enige tijd in Leiden om materiaal te selecteren voor een documentaire die in 2008 zal worden uitgebracht. Henk Schulte Nordholt ondertekent de overeenkomst over het audiovisuele project Recording the Future met het LIPI. In het kader van het AWAD-programma zette Han Jordaan zijn promotieonderzoek naar de geschiedenis van Curaçao in de achttiende eeuw voort. Dit met een HGIS-subsidie (Homogene Groep Internationale Samenwerking) van de ministeries van Buitenlandse Zaken en Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen gefinancierde project, waarvan de huidige fase in 2008 zal worden afgerond, richtte zich gedurende de verslagperiode in de eerste plaats op de verdere ontwikkeling en uitbreiding van de AWAD-website en -database (http://awad.kitlv.nl/awad/). Een nieuw ontwerp van de website is gereed en zal naar verwacht begin maart 2008 on line zijn. Daarnaast heeft projectcoördinator Barbara Consolini een digitale nieuwsbrief opgezet. Samen met het Centrum Internationale Erfgoedactiviteiten (CIE) werd in september een erfgoeddag Suriname georganiseerd in het Nationaal Archief in Den Haag. In december werd op een in samenwerking met het Nationaal Archief, het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee) en het Historisch Nieuwsblad georganiseerde bijeenkomst in Amsterdam, een presentatie over AWAD gehouden. In verband met de tijdelijke afwezigheid van Consolini heeft Jordaan gedurende de maanden november en december haar taken waargenomen. 12 13

Omdat prioriteit werd gegeven aan de uitvoering van lopende programma s werden nieuwe projecten slechts op bescheiden schaal geworven. Een nieuw project, dat gefinancierd wordt door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen en geleid wordt door Oostindie, betreft een vergelijkend onderzoek naar Nederlandse koloniale expansie in Amerika, Afrika en Azië, waarbij de nadruk ligt op de verschillende interpretaties van gemeenschappelijk erfgoed. In het verslagjaar vond inventariserend onderzoek plaats op basis waarvan tijdens een workshop in Zuid- Afrika in maart 2008, nadere plannen voor vergelijkend onderzoek zullen worden geformuleerd. Daarnaast verwierf Oostindie voor de Universiteit Leiden een NWO-subsidie voor het programma Dutch connections; The Circulation of People, Goods and Ideas in the Atlantic World, 1680-1795, dat in samenwerking met de Vrije Universiteit en het KITLV werd aangevraagd en dat van 2008-2013 zal lopen. Tenslotte kreeg Tom van den Berge een subsidie van het Stimuleringsfonds voor Bijzondere Journalistieke Projecten om zijn biografie over Van Mook af te ronden. In de seminarserie Work in Progress presenteerden fellows de uitkomsten van hun onderzoek. In 2007 maakte Oostindie de overstap van de Universiteit Utrecht naar de Universiteit Leiden waar hij voor één dag per week benoemd werd als hoogleraar Geschiedenis. Op 19 oktober hield hij zijn oratie over Slavernij, canon en trauma waarbij de thematiek regionaal en disciplinair werd vergeleken. Tevens kwam een einde aan het bijzondere IIAS-hoogleraarschap van Schulte Nordholt aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. In plaats daarvan werd hij vanwege het KITLV benoemd tot bijzonder hoogleraar Geschiedenis en Samenleving van Zuidoost-Azië aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Naast zijn vele werkzaamheden als vertegenwoordiger van het KITLV in Indonesië continueerde Tol zijn onderzoek op het gebied van de Maleise en Buginese filologie, publiceerde daarover en nam deel aan congressen. Nieuw in het verslagjaar was de aanstelling van Francio Guadeloupe als postdoc voor het Caraïbische gebied. Hij bewerkte zijn proefschrift tot een monografie (zie box), schreef enkele artikelen en mengde zich in het Nederlandse debat over multiculturaliteit. Naast projecten en programma s biedt het KITLV ruimte aan individueel onderzoek. In dit kader rondde Gerard Termorshuizen als gastonderzoeker zijn onderzoek naar de Indisch-Nederlandse pers in de jaren 1905-1942 af, en maakte hij een begin met het schrijven van deel twee van dit overzicht dat naar verwachting in 2011 gereed is. Eerste exemplaar Gert van Oostindie overhandigt het eerste exemplaar van Kees van Dijks boek The Netherlands Indies and the Great War, 1914-1918, een publicatie van KITLV Press, aan de auteur (KITLV, augustus). 14 15

In het verslagjaar werkten dr. Johan Meuleman en dr. Birgit Brauchler als fellows respectievelijk aan publicaties over dakwah en ontwikkeling en processen van verzoening op de Molukken. Daarnaast waren dr. Ross McLeod en dr. Ed Aspinall van de Australian National University in Canberra voor kortere tijd aan het KITLV verbonden om publicaties over de Indonesische economie en recente ontwikkelingen in Atjeh af te ronden. Tenslotte bezochten dr. Helen Creese (University of Queensland), dr. Jennifer Lindsay (Australian National University), prof.dr. Allison Blakeley (Boston University), dr. Giora Eliraz (Hebrew University of Jerusalem) en dr. Jim Schiller (Griffith University) het KITLV als affiliated fellows. Het KITLV verleende medewerking aan een symposium over de Spin Anansi dat op 7 juni in samenwerking met de Stichting Vista en het Meertens Instituut in Amsterdam werd gehouden en aan het congres over de (post)koloniale biografie dat in samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen en de Universiteit Leiden in maart in Groningen werd georganiseerd. De jaarlijkse landelijke Indonesië-cursus die door Steijlen wordt gecoördineerd, trok ook in het afgelopen jaar weer veel belangstelling. In aanwezigheid van de redacteurs Francio Guadeloupe (rechts) en Vincent de Rooij (links) wordt het eerste exemplaar Zo zijn onze manieren Visies op multiculturaliteit in Nederland aangeboden door Peter Geschiere, professor Afrikaanse antropologie aan de Universiteit van Amsterdam aan drs. Ella Vogelaar, minister voor Wonen, Wijken en Integratie. Bron foto: Marije Berkhouwer (Antillenhuis). Trendy Islam in de provincie Bij zijn onderzoek naar manifestaties van nieuwe Islam in de provincies stuitte Noorhaidi Hasan in Kebumen op Java op een enorm billboard met daarop een afbeelding van de vrouwelijke bupati (regent) Rustriningsih die een kleurige, modieuze hoofddoek draagt en vice-bupati Nasiruddin al-mansur met een groene tulband op zijn hoofd. De aanwezigheid van religieuze symbolen in de publieke sfeer in Kebumen kan niet meer los worden gezien van het aanhoudende binnendringen van de islamitische orthodoxie in het hart van de abangan-cultuur. Wat fascinerend is dat dit binnendringen van islamitische orthodoxie samengaat met het manipuleren van religieuze symbolen door de locale elites in hun strijd om steun voor regionale autonomie en directe verkiezingen van regionale bestuurders. Het succes van Rustriningsih en Nasiruddin al-mansur bij de directe verkiezingen van regionale bestuurders in 2005 is voor een groot deel te danken aan hun vermogen om te communiceren met kiezers via de media, zoals de locale Ratih TV, en religieuze bijeenkomsten, en het manipuleren van religieuze symbolen. In alle lagen van de Kebumesamenleving, inclusief de traditionele islamitische massa, groeide de sympathie voor het duo, zeker nadat Rustriningsih besloot om een trendy hoofddoek te dragen en zij iedere ochtend op Ratih TV verscheen in een interactief praatprogramma met kijkers. De keuze van Rustriningsih (voormalig leider en kader-lid van de Partai Demokrasi Indonesia Perjuangan (PDI-P)) om een hoofddoek te dragen draagt sterk bij aan het islamiseringsproces van de bureaucratie van de laatste twintig jaar. Steeds meer vrouwelijke ambtenaren kiezen ervoor om een hoofddoek te dragen en zijn betrokken bij religieuze activiteiten. Arabische spreekwoorden die efficiëntie en transparantie suggereren, sieren de muren van de kantoren van de locale overheid en andere overheidsinstanties. Het islamiseringsproces wordt daarnaast versneld door de opkomst van een localemarkteconomie die de economische dominantie door de Chinezen probeert te doorbreken. Achter deze kracht staat een ontwikkelde islamitische middenklasse die er in is geslaagd relatieve economische onafhankelijkheid op te bouwen en die zich inzet om de locale economie te organiseren en te versterken. Het Sentra Ekonomi Muslim, een winkelcentrum exclusief voor moslims naast de grootste traditionele markt, is een recent voorbeeld van hun expansie. 16 17

DJ s en Jezus op Sint Maarten en Saint Martin Drie tijdgeesten lijken de eenentwintigste eeuw te beheersen: het benadrukken van nationale en etnische identiteiten, de toenemende invloed van religie in de publieke sfeer, en de multiculturalisering van de wereld. Dat de mix van deze drie tijdgeesten, versterkt door negatieve berichtgeving in de media, een gevaarlijke cocktail kan zijn, getuigen de uitbarstingen van etnisch en religieus geweld in zowel het Noorden als het Zuiden. Een extreem voorbeeld hiervan is de rol van radio-discjockeys in de genociden van Rwanda en ex-joegoslavië. De meeste antropologische studies lijken het doemdenken van een eeuw van etnische en religieuze strijd, gestuwd door de media, te bevestigen. Het nieuwe boek van Francio Guadeloupe, Chanting down the New Jerusalem: Calypso, Christianity, and Capitalism in the Caribbean, dat bij de University of California Press zal verschijnen, gaat tegen deze trend in. Op een levendige wijze, waarin de lezer zich waant op het eiland Sint Maarten en Saint Martin, wordt beschreven hoe de bewoners, van wie 80% allochtoon is met wortels in het wijdere Caraïbische gebied, Amerika, Afrika, Azië, Europa, en in mindere mate Australië, manieren vinden om met verschillen samen te leven. Twee factoren zijn hierbij van cruciaal belang: de algemene welvaart voortgebracht door de toeristische industrie en de oecumenische vorm van christendom die als meta-taal fungeert om conflicten te beslechten. Guadeloupe beschrijft hoe door mede van de christelijke getinte boodschap van inclusief denken, uitgedragen door de populairste radio discjockeys op het eiland, waarbij het kapitalisme nooit en te nimmer wordt bekritiseerd, alle Sint-Maartenaren en Saint Martinoise doordrongen zijn van het feit dat flexibel omgaan met identiteit het geheim is om de drie tijdgeesten te temmen. Het Indisch Knooppunt Over de geschiedenis van Nederlands-Indië en de Indische gemeenschap in Nederland is veel vastgelegd, maar het blijkt zeker voor minder ervaren onderzoekers moeilijk te zijn de weg naar en in dat materiaal te vinden. Daarom is door het KITLV, in samenwerking met het Indisch Wetenschappelijk Instituut (IWI) en met subsidie van Stichting Het Gebaar, in 2007 de website http://www.hetindischknooppunt.nl geopend. In een database die via deze website te doorzoeken is, worden beschrijvingen opgenomen van archiefmateriaal dat betrekking heeft op Nederlands-Indië en/of de Indische gemeenschap in Nederland, zich in Nederland bevindt en dateert uit 1796 of latere jaren. Eind 2007 konden bezoekers al tienduizend beschrijvingen van archiefmateriaal raadplegen, een aantal dat in de loop van 2008 in hoog tempo zal verveelvoudigen. Omdat nog niet alle informatie in archieven te vinden is, wordt tegelijkertijd een nieuw archief gevormd: interviews over Indische organisaties in Nederland. Mensen die in de Indische wereld in Nederland actief zijn of waren, worden bevraagd over hun werkzaamheden en de keuzes die zij daarin maakten. In de loop van 2008 zullen korte samenvattingen van de interviews op de website van Het Indisch Knooppunt verschijnen. De interviewopnamen worden door het KITLV beheerd en komen voor onderzoek beschikbaar. Print van de website van het Indisch Knooppunt. 18 19

Uitgeverij Bij de KITLV Uitgeverij verschenen 23 titels. De Uitgeverij slaagde erin met een ingekrompen formatie aan de kwalitatieve en kwantitatieve doelstellingen te voldoen. Dat geldt ook voor de financiële uitkomst. De aanstelling van een teamleider die zich bezighoudt met de dagelijkse leiding van het uitgeefproces heeft hierop positieve invloed uitgeoefend. Promotie en marketing krijgen structureel meer aandacht. Hierbij speelt ook een promotiecommissie, die haar beleid mede baseert op de gegevens uit author s questionnaires, een rol. Op de KITLV-website zijn van alle recente titels de inhoudsopgave en een eerste hoofdstuk te vinden. Ook zijn twintig titels geplaatst op de site van Google Books. Door middel van POD (Printing On Demand) wordt gepoogd bij kleine oplagen een betaalbare verkoopprijs te handhaven. Op internationaal niveau was de oprichting van APSEA, Academic Publishers on Southeast Asia een belangrijke gebeurtenis. De vijf belangrijkste not-for-profit wetenschappelijke uitgevers van boeken over Zuidoost-Azië hebben op 3 augustus in Kuala Lumpur dit verband gevormd dat zijn doelstellingen zowel naar binnen als naar buiten stelt. Aan zijn auteurs biedt APSEA de garantie dat alle APSEA-leden worden geïnformeerd over nieuwe uitgaven, dat zo mogelijk tot co-publicatie wordt overgegaan en dat promotie en marketing, waar mogelijk, gezamenlijk wordt ondernomen. Alle deelnemers NUS Press (Singapore), ISEAS Publishing (Singapore), University of Hawai i Press, NIAS Press (Kopenhagen) en KITLV Press staan garant voor uitgaven van hoge kwaliteit, voor zorgvuldige, deskundige redactionele aandacht en voor betaalbare verkoopprijzen. De verschenen titels weerspiegelen in hun brede afwisseling aan onderwerpen en verschillen in diepgang de activiteiten van het KITLV op wetenschappelijk gebied, maar ook daarbuiten van zeer gespecialiseerde woordenboeken tot koloniale bellettrie, van Bibliotheca Indonesica tot Boekerij Oost en West. Van die titels is een flink aantal een aparte vermelding waard. Hun verschijnen werd ook meestal gemarkeerd met een presentatie. Na zeventig jaar verscheen een nieuw Javaans-Nederlands woordenboek. Rob van Albada herzag en breidde Pigeauds woordenboek van 1938 op zo n schaal uit dat met recht van een nieuw woordenboek kan worden gesproken. In het KITLV werd deze titel op 26 oktober ten doop gehouden. Als vrucht van vijfendertig jaar onderzoek in het kader van het Indonesian Etymological Project verscheen in december Loan-words in Indonesian and Malay, een verbluffende verzameling van leenwoorden uit het Arabisch, Perzisch, Sanskriet, Hindi, Tamil, Chinees, Japans, Nederlands, Engels en Portugees. Twee omvangrijke biografieën, beide het resultaat van jarenlang onderzoek, trokken veel aandacht. Harry Poeze, hoofd van de Uitgeverij, presenteerde op 8 juni op de algemene ledenvergadering van de Vereniging KITLV, zijn driedelige Verguisd en vergeten; Tan Malaka, KITLV-stand KITLV-stand op het feest ter ere van het 60-jarig jubileum van Stichting Pelita (Jaarbeurs Utrecht, november). 20 21

de linkse beweging en de Indonesische Revolutie, 1945-1949. In Jakarta vond op 30 juli een tweede presentatie plaats, die driehonderd bezoekers trok en grote aandacht van de media. Hij werd daar ook, in dit verband, ontvangen door de Indonesische minister van sociale zaken. Peter Carey kwam met zijn lang verwachte Diponegoro-biografie The power of prophecy; Prince Dipanagara and the end of an old order in Java, 1785-1855. Voor het eerst beschikt deze historische figuur, die een van de hoogste plaatsen in het Indonesische pantheon bezet, over een volwaardige levensbeschrijving. Op 19 december werd dit boek gepresenteerd in het KITLV. Het afscheid van Kees van Dijk van het KITLV op 31 augustus werd opgeluisterd met de aanbieding van zijn The Netherlands Indies and the Great War, 1914-1918. Deze vergeten geschiedenis had verregaande gevolgen voor de gang van zaken in de kolonie. Van Karel Steenbrink verscheen het tweede deel van zijn Catholics in Indonesia 1903-1942, dat voor de eerste maal een samenhangende geschiedenis van deze geloofsgroep verschaft. Moderne ontwikkelingen, vooral die de bestuurlijke decentralisatie betreffen, werden uit velerlei gezichtspunten behandeld in de omvangrijke bundel, geredigeerd door de KITLVonderzoekers Henk Schulte Nordholt en Gerry van Klinken, Renegotiating boundaries; Local politics in post-suharto Indonesia, die aan de Universiteit van Amsterdam op 28 februari werd gepresenteerd. Het eerste exemplaar van Op zoek naar de stilte; Sporen van het slavernijverleden in Nederland werd op 1 juli bij de herdenking van de afschaffing van de slavernij in Amsterdam aangeboden aan prof.dr. Ronald Plasterk, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. In de Boekerij Oost en West verscheen de nooit eerder gebundelde Indische herinneringen van de Hongaarse plantageopzichter in Deli, László Székely: Dit altijd alleen zijn; Verhalen over het leven van planters en koelies in Deli, 1914-1930. Gábor Pusztai en Gerard Termorshuizen verzorgden deze uitgave, die op een lezingenmiddag van Indische Letteren op 20 april werd geïntroduceerd. Maya Sutedja-Liem vertaalde een aantal verhalen uit het Maleis uit de jaren rond 1900: De njai, moeder van alle volken. In samenwerking met het Nederlands Muziek Instituut verscheen in december Henk Mak van Dijk s De oostenwind waait naar het westen; Indische componisten, Indische composities, 1898-1945. Dit boek, met natuurlijk een CD erbij, vormt de eerste beschrijving van het Indische klassieke-muziek-leven, waarbij ten onrechte vergeten componisten de eer krijgen die zij verdienen. Een speciale uitgave was een fotoboek dat Raymond Corbey samenstelde uit de unieke collectie van de Missionarissen van het Heilig Hart over hun missiewerk onder de Marind Anim van Zuid-Nieuw-Guinea in de jaren 1905-1925. Dit Snellen om namen werd gepresenteerd op de Universiteit van Tilburg op 13 oktober. De co-publicaties van de Uitgeverij tonen haar internationale oriëntatie. Met de Lontar Foundation in Jakarta werd het zeer fraaie fotoboek over de Orde Baru, Indonesia in the Suharto years uitgegeven. Een full-colour boek over de Sumatraanse songket, textiel met gouddraad, Gold cloths of Sumatra, van Susan Rodgers, John en Anne Summerfield werd uitgebracht samen met de Iris en B. Gerald Cantor Gallery in Worcester, Massachusetts. En, meer nabij, werd samen met het Nederlands Architectuur Instituut in Rotterdam de bundel The past in the present; Architecture in Indonesia, onder redactie van Peter Nas en Martien de Vletter, uitgegeven. De omzet van de boeken bedroeg 147.500 (2006:116.100), waarmee de verkopen zich herstelden op het peil van de jaren 2004-2005. Het verschijnen van de tijdschriften, Bijdragen, New West Indian Guide en Oso, ondervond geen problemen. De Bijdragen werd in een kwaliteitsbeoordeling door de Asian Studies Association of Australia van 664 tijdschriften over Azië, met 34 andere titels onderscheiden met een A+ de allerhoogste beoordeling. De oplage van de Bijdragen was 1150 (2006:1250), terwijl in Jakarta 325 (2006:350) exemplaren werden nagedrukt ten behoeve van de leden in Indonesië. De New West Indian Guide kende een oplage van 650 (2006:650); die van Oso bedroeg 700 (2006:650). Bijdragen en New West Indian Guide, sinds 2006 voor een deel in digitale vorm te raadplegen, worden nu in hun geheel verfilmd en in digitale vorm beschikbaar gemaakt. Dit omvangrijke project, waarbij de Bijdragen sinds 1851 en de Nieuwe West Indische Gids sinds 1919 digitaal worden ontsloten, zal in 2008 worden afgerond. Ab Massier verliet de Uitgeverij op 30 april, na afloop van zijn tijdelijke contract als redacteur. Annabelle Schouten vervolgde haar stageperiode bij de Uitgeverij met een tijdelijke aanstelling, waarin zij zich ontfermde over de digitalisering van de tijdschriften. Kenniscentrum Caraïbische Studies Het Kenniscentrum Caraïbische Studies is georganiseerd via een matrixmodel en coördineert de Caraïbische activiteiten binnen de afdelingen Uitgeverij, Onderzoek en Collecties. Rosemarijn Hoefte is de coördinator van het Kenniscentrum. De New West Indian Guide werd voortgezet met jaargang 81, gepubliceerd in twee delen. Hoefte is managing editor, Hanneke Spruijt-Teunissen fungeert als redactiesecretaris. Van Oso, Tijdschrift voor Surinamistiek verscheen jaargang 26 in twee delen. Hoefte fungeert als eindredacteur van dit tijdschrift, Dan Vennix is voor beide tijdschriften verantwoordelijk voor de opmaak. Caribbean Abstracts, gemaakt door Michel Conci, werd dit jaar voor het eerst als PDFbestand via de website aangeboden. Het bestand wordt om de drie maanden vernieuwd. Op 1 juli werd tijdens de slavernijherdenking in Amsterdam het boek Op zoek naar de stilte; Sporen van het slavernijverleden in Nederland aangeboden aan prof.dr. Ronald Plasterk, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Aan de eenentwintigste cursus Interuniversitaire Cursus Caraïbistiek namen 54 cursisten deel. Achttien docenten van diverse universiteiten en instellingen, onder wie Hoefte, Erna 22 23

Kerkhof en Gert Oostindie verzorgden de colleges. Het slotcollege bestond uit een debat over hoe jonge onderzoekers naar Caraïbische Studies kijken en hoe hun benadering verschilt van oudere onderzoekers. Hoefte en Irene Rolfes coördineerden de cursus. Op 23 november werd de derde expertbijeenkomst van het Development Policy Review Network (DPRN) over het Caraïbisch gebied gehouden op het KITLV. De door meer dan vijftig mensen bezochte dag had als thema Caribbean Youth in Perspective. Keynote speakers waren Richard Carter uit Barbados die sprak over jeugdbeleid, Paulette Chevannes (Jamaica) die over de praktijk van het succesvolle Change from within onderwijsprogramma in Jamaica vertelde en mr. Mavis Brooks-Salmon, de plaatsvervangend gevolmachtigd minister van de Nederlandse Antillen, die een lezing gaf over hoe men de verloren generatie kan terugwinnen. De DPRN-activiteiten werden dit jaar georganiseerd door free-lance medewerker drs. Guiselle Starink-Martha. Voor het congres De Koloniale Biografie en onderzoek zie onder Onderzoek. KITLV-Jakarta KITLV-Jakarta was betrokken bij een groot aantal activiteiten van diverse aard. Dit vergrootte wederom de bekendheid van het KITLV in Indonesië en is medeoorzaak van de stijging van het aantal Indonesische leden. Op 21 februari vond onder grote belangstelling aan de Universitas Gadjah Mada de inauguratie plaats van dr. Yunita T. Winarto als Academy Professor Indonesia in the Humanities and Social Sciences. Het programma Academy Professorship Indonesia is een gezamenlijk initiatief van de KNAW en haar Indonesische counterpart Akademi Ilmu Pengetahuan Indonesia (AIPI) waarvoor KITLV-Jakarta het secretariaat voert. De onderzoeksactiviteiten waren deels facilitair van aard ten behoeve van de Leidse onderzoekafdeling en het Scientific Programme Indonesia Netherlands (SPIN-programma) van de KNAW, en bestonden deels uit door Roger Tol verricht onderzoek naar Maleise en Buginese handschriften. Daarover publiceerde hij, verzorgde lezingen en nam ook deel aan congressen. De fototentoonstelling Relatives/Kerabat van Tino Djumini reisde naar Semarang, Singapore en vervolgens naar Leiden. Daar siert een aantal foto s nu de gangen van het KITLV. Het KITLV was nauw betrokken bij de grote internationale conferentie over Atjeh en de Indische Oceaan te Banda Aceh in februari. Bij die gelegenheid werd aan het Museum Atjeh een bruikleententoonstelling en catalogus aangeboden van historische foto s van Atjeh uit de collecties van het KITLV. Bij de opening van de tentoonstelling werd door de ambassadeur van het Koninkrijk der Nederlanden het door het KITLV geïnitieerde digitaliseringprogramma van haar Atjehse collecties aangeboden aan de gouverneur van Atjeh. KITLV-Jakarta was tevens mede-organisator van internationale conferenties over manuscripten te Bima en over urbane literatuur te Jakarta. De vertegenwoordiging organiseerde Nationale Herdenking Slavernijverleden Boekverkoop van KITLV Uitgeverij tijdens de Nationale Herdenking Slavernijverleden (Amsterdam, juni). 24 25

diverse boekpresentaties in combinatie met discussies. Veel publiciteit trokken die van de lancering van het boek over het eerste vrouwencongres van 1928, in aanwezigheid van vele prominente voorvechters van de Indonesische vrouwenemancipatie, en de presentatie door Harry Poeze van zijn studie over Tan Malaka. Ook het debat naar aanleiding van de Indonesische editie van Batavia- Jakarta in aanwezigheid van redacteur prof.dr. Peter Nas was zeer goed bezocht in het kantoor van KITLV-Jakarta. In overleg met het Professor Teeuw Fonds organiseerde KITLV-Jakarta met het Pusat Dokumentasi Arsitektur de uitreiking van de Prof. Teeuw Award in het Erasmushuis. De collectievorming verliep voorspoedig. Met de lokale vestigingen van de Library of Congress en de Australian National University wordt vruchtbaar samengewerkt op het gebied van acquisitie en uitwisseling van bibliografische gegevens. Er werd een stijgend aantal publicaties geproduceerd, het merendeel in samenwerking met lokale uitgevers. Voor een aantal nog niet eerder beoordeelde manuscripten werd het oordeel verzocht van de redactieraad. Veel werk werd besteed aan het digitaliseringproject van de Atjehse collecties van het KITLV, in het bijzonder in verband met auteursrechtelijke kwesties. Een project werd gestart voor een geheel herziene editie van het Indonesische acroniemenwoordenboek dat door het KITLV in 1994 is uitgebracht. Fototentoonstelling Banda Aceh Een van de weinige boeken die de tsunami hebben overleefd: een met modder besmeurd exemplaar van de KITLV-uitgave Adat Atjeh (foto uit 2005). Ambassadeur dr. Nikolaos van Dam overhandigt het digitaliseringsproject aan gouverneur Irwandi Yusuf. Het KITLV is actief betrokken bij het herstel van de bibliotheekcollecties in Atjeh die als gevolg van de tsunami van 26 december 2004 verloren zijn gegaan. In samenwerking met de Koninklijke Bibliotheek wordt de collectie boeken van het KITLV over Atjeh gedigitaliseerd en aan Atjeh ter beschikking gesteld. Ook is het KITLV een van de instituten die zich inzetten voor de oprichting van een International Centre for Aceh and Indian Ocean Studies. Van 24 tot 26 februari werd in Banda Aceh een groot internationaal congres gehouden dat onder andere tot doel had dit onderzoeksinstituut voor te bereiden. Bij deze gelegenheid overhandigde de ambassadeur van het Koninkrijk der Nederlanden, dr. Nikolaos van Dam, op symbolische wijze het digitaliseringsproject aan de gouverneur van Atjeh, drh. Irwandi Yusuf M.Sc. Een opvallende en zeer gewaardeerde geste van het KITLV was de aanbieding van een fototentoonstelling aan het Museum Atjeh. Ruim veertig foto s over Atjeh uit de KITLVcollectie zijn voor die gelegenheid uitvergroot en ingelijst. Ook werd een geïllustreerde catalogus geproduceerd met een voorwoord van professor Jean Gelman Taylor. De fototentoonstelling. Gouverneur Irwandi Yusuf en ambassadeur Van Dam bij een foto uit ca. 1880 van het gouverneurspaleis, dat ook nu de officiële residentie van de gouverneur van Atjeh is. 26 27

Vereniging KITLV Het ledenaantal nam in het verslagjaar toe van 1.455 naar 1.480. Het ledenaantal via de Bijdragen liep wat terug van 864 naar 825. De toename was vooral te danken aan leden via de New West Indian Guide (van 325 naar 369) en de Indonesische leden (van 266 naar 286). De jaarlijkse Algemene Ledenvergadering werd gehouden op vrijdag 8 juni en bijgewoond door 49 leden. Op voorstel van de kascommissie, bestaande uit mr.dr. Adriaan Bedner en drs. Daan Marks, werd op grond van het financiële jaarverslag van de penningmeester over het jaar 2006 acquit en décharge verleend aan de penningmeester voor het financiële beheer gedurende het jaar 2006. De Algemene Ledenvergadering werd gehouden in het LAK-Theater te Leiden omdat het thematische gedeelte beter tot uitdrukking kwam in de ambiance van een theater. Twee thema s kwamen op de vergadering aan de orde. Het eerste thema betrof het jaarthema van de Vereniging: Jongeren, cultuur en nieuwe media. Twee onderzoekers waren uitgenodigd om hun onderzoek naar uiteenlopende muziekbewegingen te presenteren. Dit waren dr. Bart Barendregt (Universiteit Leiden) met zijn onderzoek naar Islamitische Boys-bands in Zuidoost-Azië en drs. Folkje Lips (alumnus van de Vrije Universiteit) met onderzoek naar Cubaanse moñeros (hiphoppers). Dr. Fridus Steijlen ondervroeg de onderzoekers om beurten waardoor lifestyle, identiteit, muzikale inspiratie en maatschappelijke positie van beide onderzoeksgroepen werden vergeleken. Dankzij het gebruik van beeld en geluid werd het een levendige presentatie. Het tweede thema bestond uit de presentatie van Verguisd en vergeten door dr. Harry Poeze. Dit tweehonderdvijftigste deel van de Verhandelingen gaat over Tan Malaka, de linkse beweging en de Indonesische Revolutie 1945-1949, en bestaat uit maar liefst drie delen en 2200 bladzijden. De presentatie van het boek ging vergezeld van de vertoning van beeld- en filmmateriaal, van geluidsfragmenten en een liveuitvoering van revolutionaire liederen. Tijdens de thematische presentaties waren naast de KITLVleden een groot aantal belangstellenden aanwezig. Verder heeft de vereniging een financiële bijdrage geleverd aan het, mede door het KITLV georganiseerde, congres De Koloniale Biografie dat op 29 en 30 maart in Groningen werd gehouden. In januari werd op het Nederlands Architectuur Instituut te Rotterdam de Professor Teeuwprijs 2007 uitgereikt en werd de tentoonstelling Moderniteit in de Tropen; Architectuur in Nederlands-Indië door de minister van Buitenlandse Zaken, dr. Ben Bot geopend. De vereniging financierde ook enkele activiteiten van KITLV-Jakarta. Dit waren de tentoonstelling Relatives/Kerabat te Semarang en Singapore in januari-februari en mei-juni; de tentoonstelling Photographs of Aceh from the KITLV collections in Atjeh in februari; samen met Yayasan Obor Indonesia, Hivos en de Nederlandse Ambassade de boekpresentatie van en Algemene Ledenvergadering Bart Barendregt (Universiteit Leiden) licht zijn onderzoeksproject toe tijdens de Algemene Ledenvergadering (KITLV, juni). 28 29