14/12/2011 Biomassa verleden, heden en toekomst: Vlaanderen en België Biomassa als hernieuwbare energiebron, voeding en grondstof voor materialen en producten
Biomassa: BACK & TO THE FUTURE» Biomassa Vlaanderen (1990-2010) voor energie: Inventaris duurzame energie 2010» brongegevens» Biomassa voor energie» Biomassa voor groene stroom» Biomassa voor groene warmte» Biomassa voor transportdoeleinden» Biomassa als hernieuwbare energiebron, voeding en grondstof voor materialen en producten 14/12/2011 2
Inventaris duurzame energie in Vlaanderen 2010» Publiek beschikbaar via: http://www.emis.vito.be/energiebalansvlaanderen» 2 delen: hernieuwbare energie en WKK-inventaris» Doel: inventaris van het gebruik en de productie van hernieuwbare energie in Vlaanderen + inventaris WKK-installaties en hun productie en verbruik» per energiedrager» per sector» groene stroom; groene warmte/koude; groen transport» Brongegevens:» VREG» VITO- enquêteringen: verplichting voor WKK en groene warmteproducenten» Vrijwillige VITO-enquêteringen 14/12/2011 3
Biomassa: BACK & TO THE FUTURE» Biomassa Vlaanderen (1990-2010) voor energie: Inventaris duurzame energie 2010» brongegevens» Biomassa voor energie» Biomassa voor groene stroom» Biomassa voor groene warmte» Biomassa voor transportdoeleinden» Biomassa als hernieuwbare energiebron, voeding of grondstof voor materialen en producten 14/12/2011 4
Biomassa voor energie : stroom, warmte, transport elektriciteits- en warmtecentrales industrie tertiair residentieel landbouw transport totaal 60,0 + 24% tov 2009 51,4 [PJ] 50,0 40,0 + 68% + 32% + 22% 30,0 + 48% 20,0 10,0 8,1606 + 9%,0 1990 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 14/12/2011 5
Biomassa voor energie : stroom, warmte, transport 2010 80000,0 70000,0 60000,0 51385,397 [TJ] 50000,0 40000,0 totaal transport landbouw tertiair 30000,0 20000,0 24132,461 47% residentieel industrie transformatiesector 11541,565 10000,0 854,509 7905,711 2767,206 668,469 3515,477,0 biobenzine biodiesel bio-olie stortgas biogas vaste biomassa afval (HEB) totaal 14/12/2011 6
Biomassa: BACK & TO THE FUTURE» Biomassa Vlaanderen (1990-2010) voor energie: Inventaris duurzame energie 2010» brongegevens» Biomassa voor energie» Biomassa voor groene stroom» Biomassa voor groene warmte» Biomassa voor transportdoeleinden» Biomassa als hernieuwbare energiebron, voeding of grondstof voor materialen en producten 14/12/2011 7
Biomassa BACK: bruto groene stroomproductie Waterkracht Windenergie Zon (PV) Afvalverbranding Biomassa Biogas Totale bruto groene stroom productie 4000,0 4000,0 bruto groenestroomproductie (GWhe) 3500,0 3000,0 2500,0 2000,0 1500,0 1590,060 1763,201 2213,709 3094,722 + 13,4% 75% 2.616 3510,871 3500,0 3000,0 2500,0 2000,0 1500,0 1000,0 500,0 1069,395 85% 910 Sleco Biostoom en 47,78% HEB 14% 1000,0 500,0,0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 HEB stroom 2010 : 5,5%,0 14/12/2011 8
Biomassa BACK: netto groene stroomproductie _detail biomassa 2010 2010 40% 0% 3% 0% 0% 6% 55% 4% 2010 0% 4% 0% 2% 2% 1% 15% 15% 7% 0% 12% 9% 3% 11% 2% 1% 3% 1% 0% 2% 2% Afval Stortgas biogas andere anaërobe afvalwaterzuivering biogas afvalwaterzuivering RWZI biogas uit nevenproducten van de landbouw biogas uit OBA van andere sectoren biomassa slib biomassa olijfpitten biomassa hout biomassa koffie bio-olie afval koolzaadolie palmolie 14/12/2011 9
Biomassa FUTURE: groene stroomproductie Waterkracht Windenergie Zon (PV) Afvalverbranding Biomassa Biogas Totale bruto groene stroom productie bruto groenestroomproductie (GWhe) 10000,0 9000,0 8000,0 7000,0 6000,0 5000,0 4000,0 3000,0 2000,0 1000,0 1069,395 1590,060 1763,201 2213,709 3094,722 3510,871 85% 58% 9172,554 10000,0 9000,0 8000,0 7000,0 6000,0 5000,0 4000,0 3000,0 2000,0 1000,0,0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2020 PRO,0 14/12/2011 10
Biomassa: BACK & TO THE FUTURE» Biomassa Vlaanderen (1990-2010) voor energie: Inventaris duurzame energie 2010» brongegevens» Biomassa voor energie» Biomassa voor groene stroom» Biomassa voor groene warmte» Biomassa voor transportdoeleinden» Biomassa als hernieuwbare energiebron, voeding of grondstof voor materialen en producten 14/12/2011 11
Biomassa BACK: groene warmte (2009/28/EC) [TJ] +18% 14/12/2011 12 HEB warmte 2010 : 2,5%
Biomassa BACK: groene warmte (2009/28/EC) verdeling sectoren 14/12/2011 13
Biomassa BACK: groene warmte (detail 2010) 80% 8% 70% 60% 15% 3% WKK elektriciteit & warmte groene verkochte warmte WKK -zelfproducten biomassa [TJ] 50% 40% 22% landbouw biomassa industrie biomassa 30% tertiair biomassa 20% 10% 0% 30% 0% 1% 5% 10% 0% 0% vast vloeibaar gas residentieel biomassa 14/12/2011 14
Biomassa BACK: groene warmte (detail 2010 : verplichte rapportering van hout)» 95% van de groene warmteproductie door vaste biomassa is van houtverbranding afkomstig Brandstof voor groene warmteproductie [GJ] industrie Geïnstalleerd vermogen industrie Aantal installaties tertiair Geïnstalleerd vermogen tertiair Aantal installaties landbouw Geïnstalleerd vermogen landbouw Aantal installaties totaal Stukhout Houtafval Houtkrullen Houtstof Totaal 13.667 508.966 349.350 2.159.995 3.031.978 853,4 MW (1) 146 43.050 9.202 8.435 60.687 5,6 MW (2) 6 4.190 479.389 38.833 8.372 530.784 146,0 MW (2) 31 17.857 1.031.405 397.384 2.176.802 3.623.449 14/12/2011 15
Biomassa BACK: toelichting groene warmte van Q-pomp en Q-pompboilers 14/12/2011 16
Biomassa FUTURE: groene warmte Pro 2020 (nov 2011) [TJ] 14/12/2011 17
Biomass FUTURE: groene warmte Prognose 2020 (nov 2011) 14/12/2011 18
Biomassa: BACK & TO THE FUTURE» Biomassa Vlaanderen (1990-2010) voor energie: Inventaris duurzame energie 2010» brongegevens» Biomassa voor energie» Biomassa voor groene stroom» Biomassa voor groene warmte» Biomassa voor transportdoeleinden» Biomassa als hernieuwbare energiebron, voeding of grondstof voor materialen en producten 14/12/2011 19
Biomassa BACK: groen transport Elektriciteitsverbruik van hernieuwbare bronnen voor vervoer biodiesel bio-ethanol 10 eindverbruik van energie uit hernieuwbare bronnen in vervoer (1) 10,00 09 08 8,8420 10% 9,00 8,00 07 7,00 06 5,2739 +68% 6,00 [PJ] 05 5,00 04 89% 4,00 03 2,0464 2,2542 3,00 02 2,00 01 00,0002,0332 2005 2006 2007 2008 2009 2010 1% 1,00,00 HEB transport 2010: 4,8% 14/12/2011 20
Biomassa FUTURE: groen transport 10% 10% 77% 89% 1% 13% 14/12/2011 21
Conclusies HEB-inventaris 2010 Vlaanderen» Totaal aandeel HEB in bruto finaal energieverbruik: 3,4% 13% in 2020?» Aandeel HEB stroom in bruto eindverbruik elektriciteit: 5,5%» Aandeel HEB warmte in bruto eindverbruik verwarming en koeling: 2,5%» Aandeel HEB in finaal verbruik van vervoer: 4,8% 10% in 2020?» Voor meer details: http://www.emis.vito.be/inventaris-duurzameenergie 14/12/2011 22
Biomassa: BACK & TO THE FUTURE» Biomassa Vlaanderen (1990-2010) voor energie: Inventaris duurzame energie 2010» brongegevens» Biomassa voor energie» Biomassa voor groene stroom» Biomassa voor groene warmte» Biomassa voor transportdoeleinden» Biomassa als hernieuwbare energiebron, voeding of grondstof voor materialen en producten 14/12/2011 23
Kwantificering biomassa potentieel in België: situering» CRA-W Gembloux (Emilie Hauzeur) en VITO (Nathalie Devriendt, ea) in opdracht van FOD Leefmilieu dienst productbeleid» Wat?» Methodologie ontwerpen ter kwantificering van biomassastromen die in België gebruikt, geproduceerd, geïmporteerd en geëxporteerd worden.» Tijdsperiode: 1989-2009» Biomassa voor energie / biomassa voor materiaalgebruik» Waarom?» Inzicht in de biomassa-stromen markt zodat gepaste overheidssignalen kunnen gegeven worden om markt te begeleiden 14/12/2011 24
Kwantificering biomassa potentieel in België: biomassa-stromen» Selectie obv concurrentie voedsel/energie/materiaal EN internationale verhandeling» Brongegevens Lokale Internationale gegevens gegevens Granen DGSIE Belgian National Bank Suikerbiet DGSIE BNB Oliehoudende zaden DGSIE BNB Plantaardige en dierlijke oliën DGSIE BNB en vetten Perskoek - BNB Hout (pellets, chips, pulp, ) DNF (Wallonie) BNB OVAM Biomassa inventaris Vlaanderen Pulp Cobelpa BNB jaarrapporten Vezels voor textiel - BNB 14/12/2011 25
Kwantificering biomassa potentieel in België: biomassa-gebruikscategorieën» 7 categorieën tblsoortgebruik IDSoortGebruik SoortGebruik 1 alimentation 2 material 3 chemistry 4 energy 5 bio-diesel 6 bioethanol 7 others 14/12/2011 26
Kwantificering biomassa potentieel in België: inputgegevens + berekeningswijze Nodige gegevens Lokaal geproduceerde biomassastroom in België Geïmporteerd biomassastroom in België + land van herkomst Geëxporteerde biomassastroom in België + land van toelevering Eenheid Kg Kg en + land Kg en +land Soort gebruik per biomassastroom: Percentage - Gebruik voor voeding/voeder - Gebruik voor materiaal - Gebruik voor chemie - Gebruik voor energie (elektriciteit, warmte, WKK) - Gebruik voor biodiesel - Gebruik voor bio-ethanol Prijs index Query Berekening Resultaat Consumptie Import Export + lokale Consumptie in België per kg productie Gebruikt voor Consumptie * soort gebruik Gebruikte biomassastromen per soort gebruik in kg 14/12/2011 27
Kwantificering biomassa potentieel in België: inputgegevens + berekeningswijze: voorbeeld Sucre Alimentation humaine Bioproduits Jus dense Bioéthanol Alcool Betterave Sucrerie Pulpes Racines et collets Alimentation animale Alimentation animale Alimentation animale Alcool Mélasse Alcool Levure 14/12/2011 28
Kwantificering biomassa potentieel in België: bronnen voor input» Publiek beschikbare gegevens» Nationale Bank van België (import en export)» Productie van biomassa van landbouwstatistieken» DGSIE»» Gap analyse: beschikbare info voor regio 1, bij gebrek aan info over regio 2 overgeheveld (mits corrigerende maatregelen)» Prijsindices» officiële en publiek beschikbare bronnen of van bronnen die door officiële instanties worden vermeld» US data: verondersteld als wereldmarktprijs 14/12/2011 29
Conclusions: data gaps 1 0,4 0,35 0,3 0,25 0,2 0,15 0,1 Wheat prices Wheat flour prices 0,05 0 1988 1998 2008 0,4 0,35 Sources: A possible way of filling data gaps is to assume that the costs for a certain transformation remain at the same price. 0,3 0,25 0,2 0,15 0,1 0,05 0 1988 1993 1998 2003 2008 Wheat prices Wheat flour prices adjusted wheat flour prices Wheat USDA http://www.ers.usda.gov/data/wheat/ybtable20.asp 14/12/2011 30 Wheat flour USDA http://www.ers.usda.gov/data/wheat/yearbook/wheatyearbooktable32.pdf
Kwantificering biomassa potentieel in België: Gebruik van de database» Mogelijke output:» Import en export en lokale productie» Per gebruikscategorie» Prijs per jaar per categorie» Voor België en regio s» Voor 1989-2009» Randbemerkingen:» Moeilijkheid om gehele matrix ingevuld te krijgen!» Database is een startpunt en vastgelegde (nog te verfijnen) methodologie om op structurele wijze info over biomassastromen in België te verzamelen.» Database heeft potentieel, MAAR is momenteel een startpunt voor verdere uitbouw 14/12/2011 31
Kwantificering biomassa potentieel in België: resultaat: fictief voorbeeld 8 Gebruik van biomassa in ton voor voeding 6 4 Category 1 Category 2 Category 3 Category 4 Category 5 Category 6 Category 7 Category 8 Category 9 Category 10 Category 11 Category 12 Category 13 Category 14 Category 15 Category 16 Category 17 Category 18 2 0-2 -4-6 voeding 14/12/2011 32
Dank u! Vragen/suggesties omtrent Inventaris Duurzame energie Vlaanderen: Kaat.jespers@vito.be Vragen/suggesties omtrent project Kwantificering biomassa potentieel België : nathalie.devriendt@vito.be 14/12/2011 33
14/12/2011 34