18810003-KEVS 10-7571 Vertrouwelijk Verificatie Carbon Footprint Analyse 2009 Imtech ict Communication Solutions B.V Arnhem, 18 november 2010 Auteur S,T.M. Stokman-Godschalk KEMA Emission Verification Services B.V. J.V _ tv* * #* ---' -'V-^tês*r;-. *.. in opdracht van Imtech ICT Communication Solutions B.V. auteur : S.T.M. Stokman-Godschalk 10-11-2 B 12 blz. 0 bijl. WOO beoordeeld: J.LJ. Vissers 10-11-25 goedgekeurd: R.P. van Egmond 10-11- ^> KEMA Emission Verification Services B.V. Utrechtseweg 310, 6812 AR Arnhem Postbus 9035, 6800 ET Arnhem T (026) 3 56 32 00 F (026) 3 56 32 01 kevs@kema.com www.kema.com Handelsregister Arnhem 09177397
KEMA Emission Verification Services B.V., Arnhem, Nederland. Alle rechten voorbehouden. Dit document bevat e informatie. Overdracht van de informatie aan derden zonder schriftelijke toestemming van KEMA Emission Verification Services B.V. is verboden. Hetzelfde geldt voor het kopiëren (elektronische kopieën inbegrepen) van het document of een gedeelte daarvan. Het is verboden om dit document op enige manier te wijzigen, het opsplitsen in delen daarbij inbegrepen. In geval van afwijkingen tussen een elektronische versie (bijv. een PDF bestand) en de originele door KEMA verstrekte papieren versie, prevaleert laatstgenoemde. KEMA Emission Verification Services B.V. en/of de met haar gelieerde maatschappijen zijn niet aansprakelijk voor enige directe, indirecte, bijkomstige of gevolgschade ontstaan door of bij het gebruik van de informatie of gegevens uit dit document, of door de onmogelijkheid die informatie of gegevens te gebruiken.
-3-18810003-KEVS 10-7571 INHOUD blz. 1 Inleiding, 4 2 Verificatie Carbon Footprint 2009.. 5 2.1 Organizational boundaries....5 2.2 Operational boundaries 6 2.2.1 Vaststellen operational boundaries 6 2.2.2 Directe GHG emissies (scope 1) 6 2.2.3 Energie indirecte GHG emissies (scope 2) 6 2.2.4 Andere indirecte GHG emissies (scope 3) 7 2.3 Kwantificering van GHG emissies, 7 2.3.1 Kwantificeringstappen en uitsluitingen 7 2.3.2 Identificatie van GHG bronnen 7 2.3.3 Selectie kwantificeringsmethode 7 2.3.4 Selectie en verzamelen van GHG gegevens 8 2.3.5 Selectie van GHG conversiefactoren..8 2.3.6 Berekenen van GHG emissies 8 3 Gegevensverificatie van de emissie inventaris 9 4 Conclusies. 10 5 Aanbevelingen 12
-4-18810003-KEVS 10-7571 1 INLEIDING Imtech ICT Communication Solutions B.V. (KvK 32057918) is statutair gevestigd te Capelle aan den IJssel. Imtech ICT CS is op 1 januari 2003 "officieel" van start gegaan, voortvloeiende uit 4 bedrijven. Het portfolio van deze ondernemingen, die door acquisities en organische groei binnen Imtech tot ontwikkeling zijn gekomen, is gefocust op kennis rondom netwerkinfrastructuren en telefonie voor toonaangevende organisaties, zowel in de profit- als nonprofit sector. De rapporterende organisatie Imtech ICT Communication Solutions B.V. is een zelfstandige werkmaatschappij van Imtech ICT Nederland B.V. met ais enige aandeelhouder Imtech N.V. Business Improvement heeft voor haar zusterorganisatie Imtech ICT Communication Solutions, een systeem opgezet om de broeikasgasemissies (GHG emissies) van haar organisatie te bepalen, ook wel de zogenaamde 'C0 2 voetafdruk' (carbon footprint). Imtech ICT Communication Solutions B.V. heeft KEMA Emission Verification Services B.V. opdracht verleend de emissie inventaris voor het jaar 2009 'Carbon Footprint Analyse 2009, 18 nov 2010, (ref. nr. 10.A0478)' te verifiëren. De verificatie van de C0 2 emissie inventaris is uitgevoerd aan de hand van documentatie en digitale bestanden zoals deze ter inzage zijn gegeven aan de auditor (via de database op Wiki beschikbaar). De verificatie van de emissie inventaris door een Certificerende Instelling is een eis die ProRail stelt vanuit Invalshoek A van de C0 2 -prestatieladder. De verificatie geldt voor de gehele organisatie van Imtech ICT Communication Solutions B.V. De beoordeling is uitgevoerd op basis van de norm ISO 14064-1. In deze norm zijn relevantie, compleetheid, consistentie, nauwkeurigheid en transparantie de kernbegrippen. Deze begrippen zijn meegenomen in de beoordeling van de emissie inventaris met focus op de volgende drie beoordelingscriteria: - afbakening organisatorische grenzen - afbakening operationele grenzen, indeling scope 1 en 2 - kwantificering van de GHG emissies: identificatie van de GHG bronnen selectie kwantificeringsmethode selectie en verzamelen activiteitsgegeven selectie en of ontwikkelen emissiefactoren berekeningen van de GHG emissies.
-5-18810003-KEVS 10-7571 Dit rapport is een verslag van de bevindingen bij de beoordeling van de emissie inventaris 'Carbon Footprint Analyse 2009, 18 nov 2010, (ref. nr. 10.A0478)' op basis van bovenstaande beoordelingscriteria. De beoordeling is uitgevoerd op 18 november 2010 op de bedrijfslocatie van Imtech ICT Communication Solutions in Capelle aan den IJssel. 2 VERIFICATIE CARBON FOOTPRINT 2009 in dit hoofdstuk worden de bevindingen van de verificatie over de drie beoordelingscriteria gerapporteerd. 2.1 Organizational boundaries Voor de bepaling van de organizational boundaries van Imtech ICT Communicaton Solutions B.V. (KvK 32057918) voor de C0 2 emissie inventaris is gekozen voor de operational control methode. Dit betekent voor imtech ict Communicaton Solutions B.V. dat de verantwoording voor de C0 2 productie wordt genomen voor de gehele besloten vennootschap. Deze B.V. is geheel en uitsluitend gevestigd is aan Rivium Boulevard 41 te Capelle aan den IJssel. Een schematisch overzicht van de organisatie is opgenomen in de emissie inventaris. De afbakening van de organizational boundaries is duidelijk opgenomen en afgebakend in het' Boundary Rapport 2009 (10.A0438, 10 aug 2010) 1 ' en de emissie-inventaris. Voor de vaststelling van de organizational boundaries met betrekking tot de concern aanbieders, is een A/C-anaiyse uitgevoerd volgens de laterale methode zoals beschreven in de C0 2 prestatieladder. Vanuit deze analyse is vastgesteld dat 4 C-aanbieders behoren tot de boundary van Imtech ICT Communicaton Solutions B.V. Geen van deze leveranciers worden meegenomen omdat het de moederorganisatie betreft, ofwel de (Imtech) leveranciers zelf een C0 2 bewust certificaat hebben ofwel omdat de inkoop van Imtech ICT CS relatief slechts zeer gering is. Bij verificatie zijn Boundary rapport en de A/C analyse besproken en ingezien inclusief de onderliggende bewijzen. Deze bedrijven zijn genoemd in de emissie-inventaris. 1 Certificering op de C0 2 prestatie ladder, Imtech ICT Communication Solutions B.V. Boundary rapport 2009, 10.A0438, Business Improvement 10 aug 2010.
-6-18810003-KEVS 10-7571 De gegevens van de organisatie, de vestiging en activiteiten, zijn zichtbaar en herleidbaar in de documentatie, de gebruikte spreadsheets en de emissie inventaris (Carbon Footprint Analyse 2009, 18 nov 2010, (ref. nr. 10.A0478)) 2.2 Operational boundaries 2.2.1 Vaststellen operational boundaries De operational boundaries zijn, conform het Greenhouse Gas (GHG) protocol / ISO 14064-1, ingedeeld in scope 1, 2 en 3. Voor de C0 2 prestatieladder is gekeken naar scope 1 en 2, waarbij de afwijkende hantering van de verschillende scopes is toegepast. Voor de berekening van de C0 2 emissie betekent dit: - scope 1 (directe emissies): alle directe C0 2 emissies door verbranding van brandstoffen in vaste machines, zakelijk vervoer, verwarming en dergelijke en de emissies van koelapparatuur en klimaatinstallaties. Deze laatste diffuse emissies zijn voor de C0 2 prestatieladder niet vereist. - scope 2 (energie indirecte emissies): C0 2 emissies aangekochte elektriciteit, warmte en stoom. In het kader van de C0 2 prestatieladder zijn in deze scope ook de onder scope 3 van ISO 14064 (andere indirecte GHG emissies) vallende C0 2 emissies van eigen auto voor zakelijk gebruik (personal cars for business travel) en zakelijke vliegreizen (business air travel) meegenomen - scope 3 (andere indirecte emissies): emissies van bronnen zoals woon-werk verkeer, openbaar vervoer, afvalverwerking, papier, en dergelijke. Voor de 'Carbon Footprint Analyse 2009' zijn geen C0 2 emissies binnen scope 3 meegenomen. 2.2.2 Directe GHG emissies (scope 1) In de emissie inventaris zijn onder scope 1 (brandstofverbruik) meegenomen: - aardgasverbruik voor het kantoorpand - gebruik eigen wagenpark/lease auto's voor zakelijk gebruik (benzine, diesel en LPG) - koelgaslekkage (R 407 C). 2.2.3 Energie indirecte GHG emissies (scope 2) In de emissie inventaris zijn onder scope 2 meegenomen: - electriciteitsgebruik kantoorpand - gebruik privé-auto's voor zakelijk gebruik (benzine) - zakelijk vliegen (kilometers)
2.2.4 Andere indirecte GHG emissies (scope 3) -7-18810003-KEVS 10-7571 Het onder scope 3 vallende zakelijk gebruik van privé-auto's ('personal cars for business travel') en de zakelijke vliegreizen ('business air travel') worden binnen de C0 2 prestatieladder gerekend tot scope 2. In de emissie inventaris zijn geen emissies vallend onder scope 3 meegenomen. De directe, indirecte en andere indirecte GHG emissies in de Carbon Footprint Analyse 2009 van Imtech ICT Communicaton Solutions omvat alle C0 2 emissies die behoren tot scope 1 en 2, waarbij de indeling is gehanteerd van de C0 2 prestatieladder. 2.3 Kwantificering van GHG emissies 2.3.1 Kwantificeringstappen en uitsluitingen Voor de kwantificering van de GHG emissies zijn de kwantificeringstappen voor de bepaling van de GHG-emissies uitgevoerd zoals beschreven in het GHG-protocol / ISO 14064-1. Bij deze kwantificering zijn geen GHG bronnen uitgesloten. 2.3.2 Identificatie van GHG bronnen Voor de identificatie van de GHG bronnen is gebruik gemaakt van kwantitatieve metingen van de activiteiten die broeikasgas genereren. Hiervoor is gebruik gemaakt van registraties van onder andere leasemaatschappij (brandstof lease-auto's), gas- en elektriciteitsverbruik van het kantoorpand, gedeclareerde kilometers, opgegeven autoklasses en zakelijke vliegreizen uit de administratieve gegevens. Met behulp van deze inventarisatie zijn de GHG bronnen centraal geïdentificeerd. 2.3.3 Selectie kwantificeringsmethode De kwantificeringsmethode voor de GHG bronnen betreffen: - voor directe (aardgas) en energie indirecte (elektriciteit) C0 2 emissies: verbruiken uit facturen van energieleveranciers. - brandstoffen voor het eigen wagenpark: gedifferentieerd naar aantal liters benzine, diesel en gas worden aangeleverd door de leasemaatschappij. - privé auto's zakelijk verkeer: gedeclareerde kilometers geregistreerd bij financiële administratie, classificatie voertuigtype op basis van nagevraagde gegevens medewerker.
-8-18810003-KEVS 10-7571 - zakelijke vliegreizen: op basis van gegevens uit administratie; declaraties van tickets, afstand enkele reis in kilometers 2, rekening houdend met eventuele tussenstops (onderscheid in kort, midden en lange reizen) Voor alle C0 2 bronnen is de kwantificeringsmethode toegepast. Uit de verificatie is gebleken dat alle activiteitsgegevens die opgenomen zijn in de onderliggende spreadsheets zijn gekwantificeerd volgens een herleidbare methode. 2.3.4 Selectie en verzamelen van GHG gegevens De selectie en verzamelen van de GHG gegevens is uitgevoerd aan de hand van de gebruikte beveiligde excelsheets en de aanwezige registraties van onder andere leasemaatschappijen, facturen leveranciers, financiële administratie en salarisadministratie. 2.3.5 Selectie van GHG conversiefactoren De toegepaste conversiefactoren zijn afkomstig uit de 'De C0 2 ~prestatieladder ProRail' d.d. 14 mei 2009. GWP voor koelmiddel is afkomstig uit GHG Protocol HFC tool (version 1.0). De conversiefactoren in de spreadsheets voor de berekening van de Carbon Footprint Analyse 2009 en in Annex 1 van de Carbon Footprint Analyse 2009 zijn conform deze bronnen en op de juiste wijze toegepast. 2.3.6 Berekenen van GHG emissies De berekeningen van de C0 2 -emissies zijn gecontroleerd door vanuit de gebruikte excelspreadsheets voor de berekening van de totalen van de activiteitsdata, de onderliggende gegevens door te rekenen. Voor alle aspecten binnen scope 1 en 2 is deze controle uitgevoerd. De berekende (sub)totalen van de activiteitsdata in de spreadsheets zijn vergeleken met de opgegeven waarden in Annex 1 'Carbon Footprint Analyse 2009, 18 nov 2010, (ref, nr. 10.A0478)'. Vastgesteld is dat de berekeningen van de C0 2 emissies op de juiste wijze zijn uitgevoerd. 2 Vluchtafstanden zijn bepaald op basis van www. C02 balance.uk.com (bestaat inmiddels niet meer) en www.gc.kls2.com/airport
-9-18810003-KEVS 10-7571 3 GEGEVENSVERIFICATIE VAN DE EMISSIE INVENTARIS De gegevensverificatie voor de C0 2 -emissie heeft betrekking op de emissies van scope 1 en scope 2. De gegevensverificatie betrof de cijfermatige controle van de werking van het systeem en de gerapporteerde cijfers. Bij deze cijfers is gekeken naar de herleidbaarheid van de gegevens naar facturen, opgaven van leasemaatschappijen en registratiesystemen. Facturatie van gas en elektra geschied op basis van metingen met comptabele meters. De facturen van gas en elektra betreffen de verbruiken van de gehele vestiging/kantoorpanden waarbij Imtech ICT CS niet het gehele pand in gebruik heeft (88,86%). Er is derhalve een fractieberekening gemaakt op basis van het huurcontract. Deze berekening is geverifieerd en goedgekeurd. Deze berekende fractie is consequent en juist toegepast. Het brandstofverbruik van de lease-auto's is gebaseerd op de opgave van de leasemaatschappij. Deze hoeveelheden in liters zijn met de betreffende emissiefactoren voor brandstof (verdeeld in gas, benzine, diesel) omgerekend naar C0 2 emissie. Het privé-gebruik van lease-auto's wordt meegenomen in de C0 2 emissie van Imtech ICT Communicaton Solutions. Binnen de leasecontracten is geen buitenlandse tankpas, maar zijn de brandstoffen getankt in het buitenland declarabel bij de maatschappij. Hierdoor komen C0 2 emissies door bijvoorbeeld buitenlandse privé trips/vakanties binnen de calculaties. De kwantificering van de hoeveelheid koelmiddel welke bijgevuld is bij de airco-installaties is gebaseerd op de registraties (STEKrapportages) van het onderhoudsbedrijf. Deze zijn bij verificatie ingezien en akkoord bevonden. Opgemerkt wordt dat de rapportage van de C0 2 emissies veroorzaakt door koelmiddelen van de airco-installatie in het kader van de C0 2 - prestatieladder niet verplicht is.
.10-18810003-KEVS 10-7571 Tabel 1 Gegevens verificatie CFA 2009 Bronnen Totale emissie (ton) Emissie geverifieerd Afwijking emissie (ton) (ton) Scope 1 - aardgas - gebruik eigen wagenpark - koelmiddel R-407C 112,8 864,7 34,6 112,8 864,7 34,6 - - Scope 2 - elektriciteitsgebruik - privé-auto's voor zakelijk gebruik -zakelijk vliegen 350,6 0,27 18,9 350,6 0,27 18,9 - - Totaal Scope 1 en 2 1382 1382 0 De door het bedrijf opgegeven totale C0 2 -emissie, scope 1 en 2 bedraagt 1382 ton C0 2. Van de totale C0 2 -emissie is 100 % geverifieerd (1382 ton) en is geen afwijking van de opgegeven C0 2 emissie vastgesteld. 4 CONCLUSIES De beoordeling van 'Carbon Footprint Analyse 2009, 18 nov 2010, (ref. nr. 10.A0478)' is gebaseerd op de norm ISO 14064-1 volgens de belangrijkste principes van de norm: relevantie, compleetheid, consistentie, nauwkeurigheid en transparantie. Deze begrippen zijn meegenomen in de beoordeling met focus op beoordelingscriteria van organisatorische en operationele grenzen en de kwantificering van de GHG emissies. De organizational boundaries zijn vastgesteld volgens de operational control methode. Dit houdt in dat de gehele besloten vennootschap van Imtech ICT Communicaton Solutions B.V. is meegenomen in de 'Carbon Footprint Analyse 2009'. De operational boundaries, ingedeeld in scope 1 en 2 zijn conform de vereisten in de C0 2 prestatieladder.
-11-18810003-KEVS 10-7571 De directe, indirecte en andere indirecte GHG emissies in de Carbon Footprint Analyse 2009 van Imtech ICT Communicaton Solutions omvat alle C0 2 emissies die behoren tot scope 1 en 2, waarbij de indeling is gehanteerd van de C0 2 prestatieladder. Voor de kwantificering van de GHG emissies zijn de kwantificeringstappen voor de bepaling van de GHG-emissies uitgevoerd zoals beschreven in het GHG-protocol / ISO 14064-1. Bij deze kwantificering zijn geen GHG bronnen uitgesloten. De identificatie van de GHG emissies is vastgesteld aan de hand van registraties, zoals opgave van de leasemaatschappij, energiefacturen en gegevens uit de administratie. De rekensheets en onderliggende documenten van imtech ICT Communicaton Solutions waren bij de verificatie beschikbaar. Voor alle C0 2 bronnen is de kwantificeringsmethode toegepast. Uit de verificatie is gebleken dat alle activiteitsgegevens die opgenomen zijn in de spreadsheets gekwantificeerd zijn volgens een herleidbare methode. De selectie en het verzamelen van de GHG gegevens is uitgevoerd aan de hand van de aanwezige registraties van onder andere leasemaatschappijen, inkoop, facturen leveranciers en financiële administratie. De toegepaste conversiefactoren zijn afkomstig uit de 'De C0 2 -prestatieladder ProRaii' d.d. 14 mei 2009. GWP voor koelmiddel is afkomstig uit GHG Protocol HFC tool (version 1.0). De conversiefactoren in de spreadsheets voor de berekening van de Carbon Footprint Analyse 2009 en in Annex 1 van de Carbon Footprint Analyse 2009 zijn conform deze bronnen en op de juiste wijze toegepast. De berekeningen van de C0 2 -emissies zijn gecontroleerd door vanuit de gebruikte excelspreadsheets voor de berekening van de totalen van de activiteitsdata, de onderliggende gegevens door te rekenen. De berekende totalen van de activiteitsdata in de spreadsheet zijn vergeleken met de opgegeven waarden voor de CO^emissies in Annex 1 van 'Carbon Footprint Analyse 2009, 18 nov 2010, (ref. nr. 10.A0478)'. Vastgesteld is dat de berekeningen van de C0 2 emissies op de juiste wijze zijn uitgevoerd. De gegevensverificatie voor de C0 2 -emissie heeft betrekking gehad op de emissies van scope 1 en scope 2. Van de totale C0 2 -emissie van 1382 ton is100 % geverifieerd en is geen afwijking van de opgegeven C0 2 emissie vastgesteld.
-12-18810003-KEVS 10-7571 Op basis van de bevindingen tijdens de verificatie van de 'Carbon Footprint Analyse 2009, 18 nov 2010, (ref. nr. 10.A0478)' kan KEMA Emission Verification Services B.V. een 'Verklaring met beperkte mate van zekerheid' verstrekken aan Imtech ICT Communicaton Solutions B.V. Deze verklaring heeft betrekking op de C0 2 emissies van de gehele besloten vennootschap. 5 AANBEVELINGEN Wanneer een verdere uitwerking en implementatie van de C0 2 prestatieladder binnen de organisatie van Imtech ICT Communicaton Solutions B.V. wenselijk is, wordt aanbevolen om de emissie inventarisatie uit te breiden met Scope 3 emissies. Hierbij valt te denken aan: - woon-werk verkeer - zakelijk gebruik van openbaar vervoer - papierverbruik - afval