Voorwoord In groep 3 leert uw kind lezen en schrijven. Uw kind begint niet vanaf nul, want tegenwoordig wordt in groep 1 en 2 al veel gedaan aan voorbereiding. Sommige leren als kleuter al lezen en schrijven. Voor alle kinderen geldt dat in deze fase het maken van leeskilometers van groot belang is. Voor u als ouder / verzorger is het prettig wat achtergrondinformatie te hebben. Zo kunt u een zinvolle bijdrage leveren aan het leesonderwijs aan uw kind. Kinderen leren goed lezen door veel te oefenen, zowel op school als thuis. Het scheelt daarbij enorm als kinderen plezier beleven aan lezen. U kunt daaraan bijdragen door uw kind zoveel mogelijk complimenten te geven voor de dingen die hij / zij goed doet. Het is effectiever om elke dag een kwartier te lezen dan bijvoorbeeld eens in de week een uur te oefenen. Het is belangrijk dat het kind op een rustige plek kan werken, zonder gestoord te worden. Kinderen kunnen niet goed lezen als er veel dingen om hen heen gebeuren of als het onrustig is. Uw kind en u moeten goed zicht hebben op het boek. De afstand tussen de ogen en de tekst moet minimaal 30 centimeter bedragen. Als tussen de kin van het kind en zijn boek zijn onderarm en vuist passen, is de afstand goed. Om aandachtig te kunnen lezen, is het belangrijk dat kinderen rustig zitten en niet teveel wiebelen en draaien op hun stoel. Voor sommigen is dit heel moeilijk. Letters uitspreken zoals de leerkracht dat doet. Het Nederlands heeft een alfabetisch schriftsysteem. In principe wordt elke spraakklank weergegeven door één teken. Het woord maan heeft bijvoorbeeld drie spraakklanken: m aa n. Een spraakklank nemen we een foneem. Spraakklanken kunnen uit één letter bestaan, maar ook uit een lettercombinatie. Als je een spraakklank opschrijft, heet dat grafeem. We kennen in Nederland 36 grafemen, onderverdeeld in klinkers en medeklinkers. Het is belangrijk dat het kind deze grafemen kent. Veilig leren lezen is een structuur methode. Dat betekent dat zorgvuldig gekozen woorden (structuurwoorden) worden gebruikt om kinderen de klankstructuren van ons schriftsysteem bij te brengen. De kinderen leren al snel nieuwe woorden met de letters die ze hebben geleerd. De woorden bestaan uit afzonderlijke klanken, die klankzuiver zijn (wat je ziet is wat je hoort) en waarvan jonge kinderen zich een concrete voorstelling kunnen maken. Klinkers Uitspraak Korte klanken. a a als in dak e e als in pet o o als in rok u u als in stuk i i als in ik Lange klanken aa aa als in raam ee ee als in lees oo oo als in roos uu uu als in vuur
Tweetekenklanken. ei ei als in reis ij ij als in ijs au au als in rauw ou ou als in mouw eu eu als in reus ie ie als in ziek ui ui als in trui oe oe als in boek Medeklinkers Uitspraak Enkele medeklinkers p puh b buh t tuh d duh k kuh f fff v vuh w wuh s sss z zzz h huh g guh l l r r j juh m mmm n nnn Dubbele medeklinkers. ch g ng ng Afstemmen op leesniveau. In de beginfase van het leren lezen is het heel belangrijk dat kinderen lezen volgens de elementaire leeshandeling. Ze leren zo letters aan klanken koppeen. Op deze manier lezen gaat echter langzaam en lange woorden zijn lastig te lezen. Daarom is het zaak dat kinderen snel op een efficiënte manier leren lezen. Aan het begin van groep 3 worden de leerlingen verdeeld over twee groepen. De maangroep is de groep met kinderen die nog moeten leren lezen. De kinderen die alle letters al kennen en eenvoudige woorden lezen komen in de zongroep terecht. De zonkinderen doen met de grote groep mee bij de start van een nieuw thema, bij alle taalactiviteiten en bij de afronding. Zij werken net als de maankinderen zelfstandig in lees- en werkboekjes, maar dan wel met leerstof op hun niveau. In de loop van het jaar deelt de leerkracht de maangroep nog verder in. Kinderen met een moeizame leesontwikkeling hebben behoefte aan extra instructie en/of oefening. Deze kinderen krijgen de steraanpak. Kinderen die snel door de leerstof gaan, komen in de raketgroep en krijgen extra pittige vervolgopdrachten die hen uitdagen zelf te experimenteren, bijvoorbeeld met de letters die nog niet aan de orde zijn geweest. Alle kinderen in de maangroep krijgen dezelfde basisinstructie, afgestemd op de gemiddelde lezer. Met extra instructie en materialen kan worden afgestemd op het niveau van de leerlingen. Veilig leren lezen meet op bepaalde momenten de leesontwikkeling van de leerlingen, ook wel signalering genoemd. De Herfstsignalering, de wintersignalering, de Lentesignalering en de Eindsignalering worden bij alle kinderen afgenomen.
Fouten verbeteren. Waar geleerd wordt, worden fouten gemaakt. Het is uw taak om leesfouten te verbeteren. Het maakt wel uit, op welke manier u dat doet. In het algemeen geldt: Negeer kleine fouten. Vaak doet uw kind erg zijn best en gaat het lezen geconcentreerd. Dan kan het wel eens voorkomen dat er heel kleine foutjes gemaakt worden, die eigenlijk niet van betekenis zijn. Verbeter steeds op dezelfde manier. Blijf rustig, wordt niet boos als het kind een fout maakt of een woord niet kan lezen. Geef uw kind een compliment als het zelf zijn fout verbeterd. Spreekt uw kind een letter of lettercombinatie verkeerd uit, noem dan meteen de goede klank. Aarzelt uw kind bij een letter of lettercombinatie, noem dan meteen de goede klank. Kinderen moeten leren zelf hun fouten te verbeteren. Hiervoor kunt u de volgende aanwijzingen geven: Geef een aanwijzing om het woord nog een keer te lezen. Als het kind zichzelf dan nog niet verbetert, zeg het wordt dan voor. Laat het daarna de hele zin nogmaals lezen Vindt het kind het moeilijk een woord te lezen, wacht dan vijf seconden. Lukt het niet of leest het het woord fout, zeg het woord dan voor. Laat het kind daarna de zin nogmaals lezen. Zwakke lezers. Vlot leren lezen gaat helaas niet bij ieder kind vanzelf. Om te voorkomen dat uw kind een hekel krijgt aan lezen, is het belangrijk dat leesproblemen zo snel mogelijk gesignaleerd worden. Uw inspanning als ouder levert meer op als u zich op de hoogte laat houden van de leesproblemen van uw kind. Geef dezelfde ondersteuning thuis, als welke het kind op school krijgt. Om goed te leren lezen is het belangrijk dat het kind leert om snel een klank bij een letter te koppelen. Als een kind er te lang over doet, is de kans groot dat het een spellende lezer wordt. Verbindt het kind echter letters te snel met betekenis, dan kan het een radende lezer worden. Spellende lezers kunnen slecht direct woorden herkennen en houden lang vast aan het spellen van letters of lettergroepen. Daardoor lezen ze langzaam. Ze lezen niet alle woorden spellend, ze lezen ook wel woorden meteen goed. Als een kind na ongeveer acht maanden leesonderwijs nog steeds spellend leest, is er een probleem. Radende lezers schakelen te vlug over naar het herkennen van lettergroepen of het lezen met behulp van de context. Ze denken te snel een woord te herkennen. Het gaat fout omdat ze het woord vluchtig lezen, bijvoorbeeld bek in plaats van hek of een verkeerde voorspelling doen, bijvoorbeeld het werd donker in plaats van het werd nacht. Een radende lezer heeft een normaal leestempo, maar maakt veel fouten. Een radende lezer leest meestal meer dan één op de zeven woorden direct fout. Radend en spellend lezen sluiten elkaar niet volledig uit. Er zijn namelijk kinderen die zowel raden als spellen.
Dyslexie De officiële definitie van dyslexie in Nederland is: een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem bij het aanleren en accuraat en / of vlot toepassen van het lezen en / of spellen op woordniveau. Het koppelen van teken aan klank en andersom kost een kind met dyslexie veel moeite. Deze kinderen hebben er meer tijd voor nodig voordat ze alle letters kennen en zij met die letters woorden kunnen vormen. Het foutloos leren schrijven duurt bij hen ook langer. Zij moeten vaker oefenen, maar blijven meer tijd en energie nodig hebben voor lezen en spellen. Pas wanneer extra begeleiding volgens een planmatige aanpak geen resultaat heeft, kan dyslexie worden vastgesteld. Gewone extra inspanning helpt niet veel. Dyslexie is een stoornis in het technisch lezen, maar niet in begrijpend lezen. Het begrijpend lezen kan er wel onder te lijden hebben, omdat het lezen veel energiekost, trager verloopt en de lezer sneller is afgeleid. Dyslexie is niet bij ieder kind hetzelfde. Sommige kinderen lijken alleen moeite te hebben met hardop lezen en kunnen eenvoudige teksten bijna probleemloos stillezen en begrijpen. Andere kinderen kunnen aardig lezen, maar hebben problemen met spelling Van kinderen met dyslexie kan aan het einde van de basisschool niet hetzelfde leesniveau verwacht worden. Bij dyslectische kinderen wordt gestreefd naar functionele geletterdheid Dit houdt in dat zij in staat zijn om geschreven taal te gebruiken voor communicatie en informatieverwerking. Door kinderen op meerdere momenten te toetsen en de vooruitgang te meten, komen achterstanden in het vizier. In overleg met ouders / verzorgers, leerkracht en intern begeleider zullen vervolgstappen besproken worden. De intern begeleider houdt zich bezig met de leerlingenzorg op school en is deskundig op het gebied van onder andere leesproblemen. Het technisch leesniveau van het kind geeft aan hoe goed het kind de woorden van een tekst kan lezen. Dus letterlijk hoe goed een kind kan lezen wat er staat. Het technisch leesniveau van een boek geeft aan of een boek veel of weinig moeilijk leesbare woorden bevat. Het technisch leesniveau wordt uitgedrukt in AVI-niveau. Dit wordt op school regelmatig getoetst. Het helpt u om kinderboeken te kiezen met de juiste leesmoeilijkheid. Er zijn twaalf AVI-niveaus, die gekoppeld zijn aan leerkaren. Er wordt een onderscheid gemaakt in het niveau halverwege het jaar (M voor Medio) en aan het einde van het leerjaar (E voor Einde). We hebben het dan over het gemiddelde niveau van onze lezers. Om goed te kunnen functioneren op school is het belangrijk dat de leesvaardigheid van kinderen niet te veel achterloopt ten opzichte van de AVI-niveaus. De teksten in de methodes die kinderen krijgen zijn hier namelijk op afgestemd. Met dit boekje hopen we u wat informatie te hebben gegeven over het leren lezen. Heeft u nog vragen, stel deze gerust aan de leerkracht. We wensen u en uw kind veel leesplezier.