de han op de kaart gezet Ook in 2007 is de Raad van Toezicht op adequate wijze door het College van Bestuur geïnformeerd over de ontwikkelingen en resultaten van de HAN. De viermaandelijkse managementrapportages, die zowel intern als extern gepubliceerd worden, voldoen naar mening van de Raad van Toezicht aan de eisen van transparante verantwoording volgens de Branchecode Governance Hogescholen. Ook het voorliggende jaarverslag geeft een open en helder beeld van de ontwikkelingen en resultaten van de HAN in 2007 in relatie tot haar doelstellingen zoals opgenomen in het Instellingsplan 2004-2008. De Raad van Toezicht stelt met tevredenheid vast dat de HAN wederom stappen voorwaarts heeft gemaakt in de HAN-brede invoering van het vernieuwde onderwijs (de HAN Onderwijs Flexibilisering) en de activiteiten ter realisatie van haar Kennispoortambitie. Daarbij is de HAN financieel gezond met voldoende ruimte om ook in de toekomst te blijven investeren in innovatie en kwaliteit. De Raad van Toezicht spreekt dan ook alle waardering uit voor de grote inzet en het enthousiasme waarmee de medewerkers van de HAN hebben bijgedragen aan de bereikte resultaten. Deze waardering geldt ook de wijze waarop het College van Bestuur in de afgelopen jaren sturing heeft gegeven aan de HAN. In het bijzonder dankt de Raad van Toezicht bestuursvoorzitter Marcel Wintels, onder wiens leiding de HAN stevig op de kaart is gezet als een van de best presterende hogescholen van het land. Na acht jaar gaat Marcel Wintels de hogeschool verlaten. Ron Bormans heeft per 1 maart 2008 de voorzittersfunctie op zich genomen en Kristel Baele is per 1 april 2008 als nieuw bestuurslid tot het College van Bestuur toegetreden. De Raad van Toezicht heeft er alle vertrouwen in dat de HAN onder hun aanvoering haar succesvolle koers van de afgelopen jaren zal vervolgen. De inzet van alle medewerkers van de HAN blijft daarbij essentieel om voor studenten, afnemers en samenwerkingspartners van de HAN het beste te kunnen bieden. Namens de Raad van Toezicht, H.L.J. Noy, voorzitter (Voor het volledige verslag van de Raad van Toezicht over 2007, zie Hoofdstuk 4 Organisatie en bestuur)
voorwoord Onder de titel De HAN op de kaart gezet presenteer ik u graag het Jaarverslag van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Het geeft u een goed beeld van de ontwikkelingen en prestaties van de HAN in 2007, open en transparant, in het licht van het verleden en van de toekomst. In de afgelopen jaren zijn de twee hoofddoelstellingen uit het Instellingsplan 2004-2008 voor mij leidend geweest: 1. de groei van de HAN naar een toppositie in Nederland voor wat betreft studenttevredenheid en onderwijskwaliteit en 2. het verder ontwikkelen tot hét opleidingscentrum en een van de belangrijkste kennispartners in de brede regio. Dit jaarverslag geeft u inzicht in de resultaten over 2007 en de afgelopen jaren. Oordeelt u vooral zelf! Met de presentatie van dit jaarverslag is tevens een einde gekomen aan mijn loopbaan bij de HAN. Na acht jaar, waarvan zes jaar als bestuursvoorzitter, leiding te hebben gegeven aan de hogeschool ga ik de HAN voorjaar 2008 verlaten. Ik heb van het begin tot het eind met bijzonder veel plezier voor de HAN gewerkt. Door de HAN ben ik het hoger onderwijs een fantastische sector gaan vinden. Ik ben trots op de HAN en heb alle waardering voor haar medewerkers; zonder hun loyaliteit en grote inzet was het niet mogelijk geweest de HAN zo op de kaart te zetten. Ik wens de HAN, en ook mijn opvolger Ron Bormans en het per 1 april 2008 aangetreden nieuwe bestuurslid Kristel Baele alle goeds toe. En heel veel succes in het doorgroeien van de HAN naar een toppositie in het hoger onderwijs. Namens het College van Bestuur, Marcel Wintels
Doelstellingen en resultaten Doel Resultaatgebied Doel 2008 Doel 2007 Resultaat 2007 Meer informatie Speerpunten Stijging studenttevredenheid 7.5 8.0 7.4 pag. 28 1Top 3 score voor wat betreft studenttevredenheid en kwaliteitsbeoordeling 2Hét opleidingscentrum en een van de belangrijkste kennispartners voor de brede regio Stijging medewerkertevredenheid 7.5 n.v.t. niet gemeten pag. 31 Daling ziekteverzuim 4.3% 4.6% 4.5% pag. 32 Toenemende Stijging Stijging Niet gemeten pag. 33 (afnemer)relatietevredenheid Top drie scores professionele Alle accreditatie Alle accreditatie aanvragen Alle accreditatie aanvragen pag. 33 onderwijskwaliteitstoetsen aanvragen positief oordeel NVAO Top 3 score Nederlandse hogescholen positief oordeel NVAO Top 3 score Nederlandse hogescholen positief oordeel NVAO Geen ranking bij accreditatie dus geen meting top 3 Groei in studenteninstroom 8.833 8.528 8.065 pag. 41 Groei in marktactiviteiten, innovatie en onderzoek K 30.370 K 27.776 K 28.744 pag. 44 HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) (zie pagina 57) Groei van de organisatie (zie pagina 56) Verbetering kwaliteit, efficiency en effectiviteit (zie pagina 59) Ondernemerschap (zie pagina 68) Ontwikkelingsgericht personeelsbeleid (zie pagina 76) Programma Kennispoort HAN (zie pagina 81) (Op termijn) Helft financiële middelen uit andere bronnen dan overheidsbekostiging 36% 38% 35% pag. 50
Organogram stichting hogeschool van arnhem en nijmegen raad van toezicht college van bestuur hogeschool van arnhem en nijmegen medezeggenschapsraad service bedrijf faculteit educatie faculteit gezondheid gedrag en maatschappij faculteit economie en management faculteit techniek deelraad service bedrijf sensor faculteitsraden Facilitaire Zaken Financieel Economische Zaken Informatie Communicatie Technologie Marketing Communicatie en Voorlichting Instituut Pabo Arnhem en Nijmegen Instituut voor Leraar en School (ILS) Afdeling Opleidingskunde Instituut Paramedische Studies Instituut Verpleegkundige Studies Instituut Sport en Bewegingsstudies Instituut Sociale Studies Instituut International Business & Communication Instituut Bedrijfskunde Instituut Financieel Management & Recht Instituut Engineering Instituut Built Environment Instituut Applied Sciences Informatica Communicatie Academie Personeel en Organisatie Afdeling Mondzorgkunde Service Centrum Onderwijs Studentzaken Lectoraten NDO, Dienstverlening in onderwijsontwikkeling Lectoraten Lectoraten Lectoraten VDO, Opleidings en Adviescentrum Post-hbo-cursussen en dienstverlening Post-hbo-cursussen en dienstverlening Naast de Stichting Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) bestaat HAN Holding BV. Deze BV bevat onder andere een aantal BV s waarin commerciële activiteiten zijn ondergebracht, zoals Interstudie BV. De Stichting Hogeschool van Arnhem en Nijmegen is de enige aandeelhouder van HAN Holding BV en het College van Bestuur van de HAN is als directeur belast met het bestuur van HAN Holding BV. Voor de samenstelling van de Raad van Toezicht, het College van Bestuur, het management en een overzicht van de opleidingen zie hoofdstuk Overzichten vanaf pagina 136.
Inhoud hoofdstuk 1 De HAN op de kaart gezet De veranderende omgeving 14 De HAN verandert mee 15 Resultaatgebieden 17 Strategische speerpunten 18 Aansluiting HAN-Instellingsplan met 23 Prestatieagenda OCW - HBO-Raad Koers voor de toekomst: vernieuwd Instellingsplan HAN 2008-2012 24 hoofdstuk 2 Resultaten per resultaatgebied Tevredenheid 28 Stijging studenttevredenheid 28 Stijging medewerkertevredenheid 31 Toenemende (afnemer) relatietevredenheid 33 Kwaliteit 33 Top drie scores voor professionele onderwijskwaliteitstoetsen 33 Externe kwaliteitszorg 34 Interne kwaliteitszorg 40 Onderwijsintensiteit 40 HAN Impulsfonds Onderwijs 41 Groei 41 Groei in studenteninstroom 41 Groei in marktactiviteiten, innovatie en toegepast onderzoek 44 Contractactiviteiten 44 Toegepast onderzoek: lectoraten 45 Masteropleidingen 48 De helft van de financiële middelen uit andere bronnen 50 dan overheidsbekostiging hoofdstuk 3 Resultaten op speerpunten Groei van de organisatie 56 HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) 57 Verbetering van kwaliteit, efficiency en effectiviteit 59 Service Bedrijf 59 ICT 62 Huisvesting 65 Ondernemerschap 68 Ondernemerschap bij studenten 68 Ondernemerschap bij medewerkers 73 Maatschappelijk verantwoord ondernemen 74 Ontwikkelingsgericht personeelsbeleid 76 Programma Kennispoort HAN 81 hoofdstuk 4 Organisatie en bestuur Organisatie 92 Een veranderd organisatieperspectief 92 Organisatiewijzigingen in 2007 93 Managementwijzigingen in 2007 93 Organogram 94 Bestuur op basis van good governance 95 Structuur HAN 95 College van Bestuur 96 Raad van Toezicht 102 Verticale en horizontale verantwoording 108 Medezeggenschap 110 Vervolgonderzoek Rekenschap 111 Integraal risicomanagement 112 Publiek-privaat 113 hoofdstuk 5 Financiën Financieel beleid 118 Financiële prestaties 119 Financiële positie 123 Financiering 127 Treasury 127 Deelnemingen 128 Risicobeheersing 129 Accountantsmededeling 131 hoofdstuk 6 Overzichten Hbo Bacheloropleidingen en Associate Degree Programma s 136 Hbo Masteropleidingen 139 Masters die de HAN onder licentie van een universiteit aanbiedt 140 Lectoraten 140 Samenstelling Collega van Bestuur en management 142 Samenstelling Raad van Toezicht 145 Samenstelling Medezeggenschapsraad 148
De HAN op de kaart gezet hoofdstuk 1 0-360
nederland 52 07 57.48 nijmegen 51 50 01.32 sportsmediator i cee ao 07 40.16 gelderland edeisende hulp: een p r o m o t i e t r a j e c t virtuele wereld Leren in Second Life 51 58 regio arnhem nijmegen han-kan marathon rbts: een andere kijk op ict 0-360 0-360 wereld Nolly Toenders (afstudeeropdracht deeltijdstudent Opleidingskunde) Leren in Second Life Nolly: In het kader van mijn afstudeerdopdracht voor de studie Opleidingskunde (in samenwerking met medestudent Sylvia Steinberg) hebben we Second Life als leeromgeving ingezet bij Getronics PinkRoccade. Wij hebben de mogelijkheid van virtueel leren voor de Support Desk van Getronics PinkRoccade in beeld gebracht. We hebben hiervoor drie producten afgeleverd: een adviesrapport, dat een antwoord geeft op de vraag hoe Second Life ingezet kan worden bij het trainen van de competenties communiceren en samenwerken, een prototype ter ondersteuning van het adviesrapport en een functioneel ontwerp voor de training. Het ontwerp is een prototype en zal nog moeten worden doorontwikkeld maar is ons inziens een didactisch verantwoorde blauwdruk waarmee Getronics PinkRoccade een goede start kan maken met het leren voor de toekomst. Het was speciaal voor ons, omdat we Second Life als leeromgeving hebben ingezet. Hiermee zijn we een van de eersten.
De veranderende omgeving De HAN verandert mee De voortgaande individualisering en mondialisering, de marktwerking en informatie-explosie beïnvloeden de behoeften van studenten en het beroepenveld. Hoe speel je in op de wensen van beide partijen? In de eerste plaats door als hogeschool voortdurend in ontwikkeling te blijven en steeds te investeren in de toekomst. Investeren in studenten en medewerkers, in onderwijskwaliteit en in onderzoek, in samenwerking met externe partners, partnerhogescholen en -universiteiten, en in faciliteiten en dienstverlening. Bedrijven, instellingen en de HAN weten elkaar steeds beter te vinden. Ook participeren steeds meer managers en medewerkers van de HAN samen met externe relaties in kennisnetwerken. De HAN beweegt: van overheidsoriëntatie naar omgevingsoriëntatie De HAN voelt een maatschappelijke verantwoordelijkheid betekenisvol te zijn voor een steeds complexer wordende omgeving. Dus is een gerichtheid op buiten van groot belang. Zij richt zich daarom steeds nadrukkelijker op de behoeften van studenten en cursisten en de steeds meer internationale maatschappelijke omgeving waarin zij hun beroep (zullen gaan) uitoefenen. van onderwijsinstituut naar kennisinstituut Door optimale afstemming op haar omgeving ontwikkelt de HAN zich verder van onderwijsinstituut naar een brede, marktgerichte, flexibele kennispartner met een uitgebreid scala aan vormen van onderwijs, opleiding, training, ontwikkelingsgericht onderzoek en advisering. van standaardprogramma s naar maatwerk De HAN organiseert haar onderwijs steeds meer rond de uiteenlopende persoonlijke wensen van studenten en cursisten. Uitgangspunten hiervoor zijn een aantrekkelijke, goed geoutilleerde en inspirerende leeromgeving en flexibele leerarrangementen met ruimte voor individuele profilering. In antwoord op de veranderende omgeving heeft de HAN haar missie en strategisch beleid geformuleerd in het Instellingsplan 2004-2008. Dit plan is tot stand gekomen op initiatief van het bestuur en management van de HAN, met betrokkenheid van individuele medewerkers en in samenspraak met de Medezeggenschapsraad en de Raad van Toezicht. Het Instellingsplan heeft twee hoofddoelstellingen: 1. De HAN wil in 2008 een hogeschool zijn die tot de top drie van Nederland behoort qua studenttevredenheid en kwaliteitsbeoordeling. 2. De HAN wil zich verder ontwikkelen tot hét opleidingscentrum en een van de belangrijkste kennispartners voor de brede regio. Ad 1 Studenttevredenheid Studenten groeien steeds meer uit tot kritische consumenten. De keuze van studenten voor bepaalde bachelor- en masteropleidingen bepaalt in toenemende mate de reputaties van onderwijsinstellingen. De HAN hecht dan ook grote waarde aan de studenttevredenheid. De HAN meet zelf de tevredenheid van studenten, maar er zijn ook landelijke meetinstrumenten. Het NIPO onderzoekt jaarlijks in opdracht van Elsevier de tevredenheid van studenten en vergelijkt de beoordeling van verschillende hogescholen. Daarnaast verschijnt ieder jaar de Keuzegids Hoger Onderwijs waarin de studenttevredenheid van verschillende hogescholen met elkaar wordt vergeleken. Kwaliteitsbeoordelingen (accreditatierapporten) Ieder jaar bezoeken visitatiecommissies een aantal opleidingen. Als de opleidingen aan alle kwaliteitseisen voldoen, worden ze geaccrediteerd jaarverslag han 2007 15
door de NVAO (Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie). Iedere opleiding wordt minstens één keer in de zes jaar gevisiteerd. Als een opleiding niet voldoet aan de kwaliteitseisen zullen studenten en het werkveld ontevreden zijn. Bovendien ontvangt de hogeschool geen bekostiging voor een niet-geaccrediteerde opleiding en krijgen de studenten er geen studiefinanciering voor. Accreditatie van de opleidingen is dus een must. De HAN zet daar een extra streven bovenop: zij wil met al haar opleidingen tot de top drie van Nederland horen. Ad 2 Veelzijdig kenniscentrum voor de brede regio De HAN werkt vanuit maatschappelijke betrokkenheid en in de overtuiging een bijdrage te kunnen leveren aan de ontwikkeling van de samenleving. Voor bedrijven, instellingen en individuen in de brede regio wil de HAN hét opleidingscentrum en een van de belangrijkste kennispartners zijn. Op basis van vragen uit de samenleving ontwikkelt de HAN zich verder van opleidingsinstituut voor jongvolwassenen naar een regionaal, veelzijdig kenniscentrum waarbij een sterk accent ligt op een leven lang leren en kennisontwikkeling. De activiteiten van de HAN op de markt van post-hbo onderwijs, advisering, dienstverlening en (ontwikkelingsgericht) onderzoek komen daarmee steeds nadrukkelijker in beeld. Als uitdrukking van haar taak als veelzijdig kenniscentrum streeft de HAN ernaar op termijn de helft van de middelen uit andere bronnen te genereren dan overheidsbekostiging. De HAN bouwt dan ook in actieve en continue wisselwerking met haar omgeving verder aan een uitgebreid regionaal netwerk met een groeiend aantal stakeholders dat zich uitstrekt tot in het Duitse achterland, waarin de meest uiteenlopende bedrijven en (overheids)instellingen te vinden zijn. Samen met de stakeholders richt de HAN zich op voor de regio relevante thema s, samenwerkingsrelaties en partnerships. Schakel in de kennisketen Als belangrijke schakel in de kennisketen wil de HAN een vooraanstaande rol spelen bij het toepasbaar maken van nieuwe kennis en technologieën. Dit vereist enerzijds een goede samenwerking in de HBO-WO-lijn met relevante universiteiten, in de eerste plaats de Radboud Universiteit Nijmegen, en daarnaast ook met bijvoorbeeld de Wageningen Universiteit en de Technische Universiteit Twente. Anderzijds vraagt de positie in de kennisketen om een versteviging van de MBO-HBO-lijn. Hiertoe participeert de HAN in RxH, het samenwerkingsverband met ROC A12, Graafschap College, Rijn IJssel College, ROC Nijmegen en ROC De Leijgraaf. Lectoren en kenniskringen Een belangrijke rol in het proces van kennisontwikkeling en kenniscirculatie ziet de HAN weggelegd voor de lectoren en hun kenniskringen. Er is inmiddels een groot aantal lectoraten ingesteld, waarmee toegepast onderzoek een wezenlijke plek krijgt binnen de HAN. Met de lectoraten wil de HAN tevens de kwaliteit van het onderwijs en de professionalisering van de eigen medewerkers een extra impuls geven. Resultaatgebieden De HAN is een maatschappelijke onderneming die haar verantwoordelijkheid naar mensen en omgeving wil waarmaken. Beoordeeld kunnen worden op het concreet realiseren van de doelstellingen maakt hiervan deel uit. Om de transparantie te verhogen, heeft de HAN de twee hoofddoelstellingen uit haar Instellingsplan vertaald in zeven resultaatgebieden op het terrein van tevredenheid, kwaliteit en groei: Tevredenheid 1 stijging studenttevredenheid 2 stijging medewerkertevredenheid jaarverslag han 2007 17
3 toenemende (afnemer)relatietevredenheid Kwaliteit 4 top drie scores voor professionele onderwijskwaliteitstoetsen Groei 5 groei in studenteninstroom 6 groei in marktactiviteiten, innovatie en toegepast onderzoek 7 de helft van financiële middelen uit andere bronnen dan overheidsbekostiging. Deze resultaatgebieden zijn vertaald naar concrete kwantitatieve en kwalitatieve resultaten die als prestatie-indicatoren de basis vormen van de jaarlijkse managementcontracten tussen het College van Bestuur en de faculteitsdirecties en de directeur Service Bedrijf. Strategische speerpunten De HAN onderscheidt zes kritische succesfactoren in het welslagen van haar missie. Deze speerpunten ondersteunen de uitvoering van het strategische beleid (de hoofddoelstellingen van het Instellingsplan) en het bereiken van de meetbare kwalitatieve en kwantitatieve resultaten (de resultaatgebieden). Groei van de organisatie De HAN heeft als brede hogeschool gekozen voor ambitieuze doelstellingen waarvan groei een belangrijk uitgangspunt is. Groei als middel om nog meer elan, dynamiek, mobiliteit, kwaliteitsimpulsen en schaalvoordelen te creëren. Kwantitatieve groei is voor een grote hogeschool zoals de HAN, die tot de top wil behoren, niet meer voldoende. Noodzakelijk is daarbij te groeien in de betekenis van kennispoort: in een open en intensievere relatie met de omgeving te staan, zodat kenniscirculatie en innovatie ontstaat. De HAN streeft er daarom naar substantieel meer practical driven professional masters aan te bieden, die een beroepsmatige verdieping of specialisatie geven. De universitaire, wetenschappelijk georiënteerde masters zijn immers vaak niet de geëigende vervolgstap voor HBO-bachelors. Het feit dat deze professional masters (nog) niet door de overheid bekostigd worden zal de ontwikkeling van deze opleidingen niet in de weg staan. Daarnaast is een substantiële versterking noodzakelijk van praktijk gedreven ontwikkelingsgericht onderzoek. Niet alleen om de kenniscirculatie tussen de HAN, bedrijven en instellingen te vergroten, maar ook om de studenten en hbo-professionals competenties mee te geven op het gebied van innovatieve praktijkreflectie. De lectoraten zijn de afgelopen jaren redelijk tot ontwikkeling gekomen. De HAN kent per 31 december 2007 31 lectoraten en wil deze de komende vier jaar tot zo n vijftig uitbreiden. Zo kunnen de lectoraten een veel substantiëler effect op de (kwaliteit van de) organisatie sorteren, zowel in relatie tot het onderwijs als tot de externe omgeving. Het spreekt voor zich dat een verdere versterking van het docentencorps ook een noodzakelijke voorwaarde is om bovenstaande ambities waar te maken. Toename van het aantal gepromoveerde docenten c.q. de ontwikkeling van een praktijk waarbij HAN-medewerkers kunnen promoveren kan daaraan een bijdrage leveren. Met deze groeidoelstellingen op de verschillende gebieden wil de HAN een dynamiek oproepen die de organisatie in een sterkere, meer flexibele relatie tot de studenten en het beroepenveld zal brengen. HAN Onderwijs Flexibilisering (HOF) De organisatiebrede verandering van het onderwijskundige en organisatorische kader van de bacheloropleidingen, met als uitgangspunt dat de student in toenemende mate zelf verantwoordelijk is voor het eigen leerproces. De individuele onderwijsvraag van studenten en de eisen en wensen van het werkveld zijn steeds meer leidend voor onderwijsvernieuwingen binnen de HAN. Sinds 2003 heeft de HAN het project HAN Onderwijs Flexibilisering in uitvoering. Het project bestaat uit drie kernthema s: de flexibiliteit van leerwegen vergroten, meer beroepsgericht opleiden, en efficiënter onderwijs ontwerpen. jaarverslag han 2007 19
Deze onderwijsvernieuwing vraagt veel van de organisatie. Enerzijds steekt de HAN veel energie in het ontwerp van het nieuwe flexibele onderwijs; een belangrijk aandachtspunt hierbij is dat de programma s voldoende intensief en dwingend blijven opdat deze studenten voldoende uitdagen en structureren. Anderzijds moet een organisatie juist in een dergelijke operatie voldoende aandacht geven aan zaken als roostering, professionalisering van medewerkers en een betrouwbare, op het nieuwe onderwijs ontworpen ICT-infrastructuur. In het nieuwe onderwijs heeft de student meer keuzevrijheid. Een goede en persoonlijke studieloopbaanbegeleiding speelt hierin een cruciale rol. Om dit waar te kunnen maken is een studentinformatiesysteem van groot belang, waarin resultaten van studenten kunnen worden vastgelegd en gevolgd. Al deze elementen komen als deelproject terug binnen het hoofdproject HOF. Onderwijsontwikkeling is kostbaar. Daarom is efficiënt onderwijs ontwerpen een belangrijk thema binnen HOF, onder andere door nieuwe onderwijseenheden multifunctioneel (binnen meerdere opleidingen) in te zetten. Het project HOF loopt tot 2008. Dan zullen alle opleidingen zijn omgevormd naar de nieuwe competentie- en beroepsgerichte opleidingen. Verbetering van kwaliteit, efficiency en effectiviteit Door maximaal gebruik te maken van schaalvoordelen. Om haar doelen te kunnen realiseren moet de HAN nadrukkelijk aandacht geven aan kwaliteit. Er is een breed terrein waarop kwaliteit een kritische succesfactor is. De HAN moet zorg hebben voor de kwaliteit van haar onderwijs en diensten op het gebied van onderzoek en advisering. Maar ook voor de kwaliteit van de administratieve organisatie en haar kwaliteiten als werkgever. Daarnaast is het voor een gezonde organisatie noodzakelijk om middelen en mensen zo efficiënt en effectief mogelijk in te zetten; de HAN wil maximaal gebruik maken van de schaalvoordelen van een grote hogeschool. Door deze factoren als speerpunt te benoemen, staan ze nadrukkelijk op de dagelijkse agenda. Ondernemerschap Zowel bij de ontwikkeling van de studenten als van de eigen organisatie. Sterk ondernemerschap, waarmee ook ondernemendheid wordt bedoeld, is van cruciaal belang voor de Nederlandse economie. Ondanks een lichte stijging van het aantal startende ondernemers loopt Nederland op het gebied van nieuw ondernemerschap achter bij andere Europese landen. Door stimulering van ondernemerschap in het onderwijs hoopt het Ministerie van Economische Zaken dat Nederland in 2008 op het Europees gemiddelde komt. De HAN ziet hier ook een belangrijke taak voor de hogeschool weggelegd en heeft ondernemerschap tot één van haar speerpunten gemaakt. Enerzijds integreert de HAN ondernemerschap in haar opleidingen, anderzijds in de organisatie zelf. De HAN wil de externe omgeving meer leidend laten zijn in haar eigen activiteiten, handelen en organisatie. Dit komt onder andere tot uiting in een project als HOF waarin student en beroepenveld centraal staan. Ontwikkelingsgericht personeelsbeleid Tevreden en professionele medewerkers zijn cruciaal voor het realiseren van de doelstellingen. De HAN formuleert dan ook nadrukkelijk het speerpunt ontwikkelingsgericht personeelsbeleid waarbij zij de rol, verantwoordelijkheid en professionaliteit van de medewerkers centraal stelt en faciliteert. De HRM-agenda voor 2007-2011 geeft invulling aan het ontwikkelingsgericht personeelsbeleid dat de HAN voorstaat. Thema s voor de komende jaren zijn de Resultaat- en Ontwikkelcyclus en het daaraan gekoppelde nieuwe beloningsbeleid, strategische personeelsplanning, aantrekkelijk werkgeverschap, levensfasebewust personeelsbeleid en professionalisering. Zo is de versterking van het niveau van de docent, onder andere door het aanbieden van promotietrajecten, een belangrijk element in het professionaliseringsbeleid van de HAN. jaarverslag han 2007 21
Programma Kennispoort HAN Strategie voor het HAN-beleid op uitbreiding van de marktactiviteiten, innovatie en onderzoek. De HAN is medio 2005 gestart met het Programma Kennispoort. Innoveren, kennis delen en ondernemen staan centraal in dit programma. Zowel binnen het onderwijs als nog nadrukkelijker samen met het bedrijfsleven en de overheid, via onderzoeks-, onderwijs- en adviestrajecten. Het Programma Kennispoort geeft niet alleen een impuls aan de vele initiatieven en activiteiten die de afgelopen jaren al op veel plekken binnen de HAN zijn ontwikkeld, maar verbindt deze activiteiten ook met elkaar. Het gaat dan om samenhangende kwalitatieve en kwantitatieve investeringen in lectoren, (toegepast en praktijkgericht) onderzoeksbeleid en bachelor- en masteropleidingen, om in samenspel praktijkgerichte oplossingen aan te kunnen reiken aan externe partners. Het programma vergroot het kennisvermogen van de HAN en verbetert de onderwijskwaliteit. Maar het Programma Kennispoort dient vooral ook een breder maatschappelijk doel: een verdere groei van de hogeschool als kennispartner en aanjager van innovatie in de beroepspraktijk, bedrijven en instellingen. Aansluiting Instellingsplan HAN met Prestatieagenda OCW - HBO-Raad De samenleving is in de afgelopen decennia in een hoog tempo kennisintensiever geworden. Opgedane kennis veroudert steeds sneller. Gevolg daarvan is dat steeds meer bedrijven en instellingen behoefte hebben aan een ander soort medewerkers: aan mensen die niet alleen beschikken over de juiste kennis, maar die óók beschikken over de vaardigheden om die kennis op peil te houden en toe te passen in steeds weer andere werkzaamheden. Onderwijsdeelname, arbeidsparticipatie en kennisontwikkeling en -uitwisseling zijn dus van cruciaal belang. Zo luidt de eerste passage van de Prestatieagenda die in 2005 is afgesloten tussen de branchevereniging HBO-Raad en het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De hogescholen verbinden zich hierin om op het terrein van kwaliteit, participatie en kenniscirculatie de prestaties te verbeteren. Het gaat dan bijvoorbeeld om verbetering van de kwaliteit van de opleidingen en de versterking van het niveau van de staf door middel van promotietrajecten. Ook de vergroting van deelname aan het hoger onderwijs en het bieden van meer variëteit in onderwijsprogramma s staan op de agenda. Dit zijn allemaal thema s die, zoals in voorgaande paragrafen beschreven, ook de basis vormen van het Instellingsplan van de HAN. Thema s waar de HAN in investeert en waarover zij graag verantwoording aflegt naar haar omgeving, onder andere in dit jaarverslag. jaarverslag han 2007 23
Resultaten per resultaatgebied hoofdstuk 2 Koers voor de toekomst: vernieuwd Instellingsplan HAN 2008-2012 140-60 Eind 2007 heeft het College van Bestuur in Ronde Tafelgesprekken met medewerkers, studenten, medezeggenschapsraad, lectoren en het HANmanagement van gedachten gewisseld over de strategische koers van de HAN voor de komende jaren. Op basis van deze gesprekken en thematische discussies met de Raad van Toezicht is een vernieuwd Instellingsplan HAN, voor de planperiode 2008-2012 in ontwikkeling. Het Instellingsplan zal medio 2008 gereed komen en vanaf dat moment de basis vormen voor de (jaar)verslaglegging. HAN www.han.nl
lesotho afrika 29 36 35.96 n e d e r l a n d sportsmediator 2 07 57.48 project afrika nijmegen i cee ao 51 50 01.32 regio arnhem nijmegen HAN-KAN Marathon 0-360 wereld wijd rbts: een andere kijk op ict triage op de spoedeisende 52 07 40.16 51 58 47.02 g e l d e r Jolien van der Steen (vierdejaars voltijdstudente Communicatie) HAN-KAN Marathon Jolien: Voor het project Sport- en Eventmanagement (SEM) mocht je zelf een evenement organiseren en uitvoeren. Voor mij en vijf andere studenten werd dat: de HAN-KAN Marathon organiseren. Ik merkte aan mezelf dat ik echte passie voor het organiseren ontwikkelde. Je werkt mee aan een grootschalig project en hebt veel verantwoordelijkheid. Er komt zoveel kijken bij het organiseren van zo n grote marathon. Je hebt te maken met veel verschillende partijen en je moet echt overal aan denken: website, flyers, persberichten, posters etc. Op de dag zelf zijn we om vijf uur s ochtends gestart met de voorbereidingen voor de marathon. Ik heb nog op een enge ladder gestaan om het spandoek op te hangen aan de brug met HAN wenst u succes!. Voor mij was alles, zowel het organiseren als het beleven van de dag zelf, echt een ervaring om nooit te vergeten. Ik heb er ontzettend veel van geleerd. Wij hebben toch wel een steentje bijgedragen aan de maatschappij door middel van sport.
Tevredenheid Stijging studenttevredenheid De score van het eigen studenttevredenheidsonderzoek is 73,5% ten opzichte van 80,6% in 2006. Hoewel dit nog steeds een zeer redelijke score is, moet tevens vastgesteld worden dat de HAN de bijzonder hoge scores van de afgelopen jaren niet heeft kunnen vasthouden. Op basis van nadere analyse van de daling is de doelstelling voor 2008 (was 80%) aangepast met de inzet om in 2010 weer terug te zijn op het niveau van 80%. HAN-studenttevredenheidsmeting 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Doelstelling managementcontract 2007 HAN-totaal 72% 75% 75% 79% 81% 74% 80% 75% Opvallend in de tevredenheidsmeting is dat studenten bij de totale tevredenheid over de opleiding nog steeds een zeer positief oordeel geven: 87,6% ten opzichte van 89,4% in 2006. Dit geeft aan dat de algehele kwaliteit van de opleiding nog steeds als zeer goed ervaren wordt. Daarnaast bevestigen de studenten in hun oordelen de doelstellingen van de ingezette onderwijsvernieuwing onder HOF (HAN Onderwijs Flexibilisering). Studenten vragen om meer flexibiliteit en waarderen de mogelijkheid van zelfstandig leren. Wel zijn ze kritisch over de manier waarop de implementatie en organisatie van HOF binnen de instelling plaats vindt. Dat de onderwijsvernieuwing zelf niet ter discussie wordt gesteld wordt ook ondersteund door het gegeven dat eerste- en tweedejaars meer tevreden zijn dan derde- en vierdejaars. Meting Elsevier/Nipo 2008 In het jaarlijkse Elsevier/Nipo-onderzoek naar de tevredenheid van studenten over universiteiten en hogescholen, staat de HAN op een gedeelde vierde plaats van (grotere en kleinere) hogescholen die over de hele breedte het beste scoren (over 2004-2007); in de afgelopen twee jaar stond de HAN op een gedeelde vijfde plaats. Meting Keuzegids Hoger Onderwijs De landelijke Keuzegids Hoger Onderwijs 2007 (Choice) laat een beeld zien dat in lijn ligt met de eigen studenttevredenheidsmeting. De studenttevredenheid van de HAN valt over de gehele linie iets terug. De grootste dalers in de tevredenheid liggen in Arnhem op de aspecten keuzeruimte en faciliteiten en in Nijmegen op inhoud, keuzeruimte, werkvormen en docenten. De HAN scoort ook minder op het deelgebied communicatie, maar in vergelijking met andere hogescholen scoort ze hier redelijk. De lagere score op communicatie, gebouwen en faciliteiten wordt deels veroorzaakt door de forse groei in studentenaantallen van de afgelopen jaren. Deze groei gaat gepaard met een toenemende druk op de organisatie. De HAN werkt voortdurend aan afstemming van de organisatie op de groei, onder andere door uitbreiding van de huisvesting en verbetering van faciliteiten. Het onderzoek van Choice laat dit jaar ook een lagere score op de keuzeruimte zien. De HAN gaat het aanbod van minoren en de begeleiding bij de keuze verbeteren. Daarnaast is in nauw overleg met de HBO-Raad en het Ministerie van OCW een regeling voor de vrije minoren opgesteld: studenten die bij een andere instelling voor hoger onderwijs een minor willen volgen, kunnen dat doen via een tweede inschrijving. Van de opleidingen onderzocht in 2007 staan twee deeltijdopleidingen en één voltijdopleiding in de top drie. Wil de HAN tot de top drie van grote hogescholen in Nederland behoren, dan is een gemiddelde score van 6,87 (gemeten over 2005-2007) nodig. De HAN heeft een gemiddelde score voor Arnhem van 6,80 en voor Nijmegen van 6,56. De totale range (van 21 grote HBO-vestigingen) van gemiddelde scores loopt van 6,45 naar 6,93. jaarverslag han 2007 29