b Niet compacte bouw (holten) Vesikel (blaasje) Verhevenheid vd huid, gevuld met helder vocht <0,5 cm (klein) Herpes simplex vesikels Dermatitis herpetiformis Kleine blaasjes thv extensorzijde (elleboog, knie) Bulla (blaar) Verhevenheid vd huid, gevuld met helder vocht (idem als vesikel) > 0,5cm Bulleus pemphigoid Strak gespannen subepidermale blaren Teken van Nikolsky negatief (bij druk op nle huid id buurt komt epiderm niet los) Fragiele intra-epidermale blaren Teken van Nikolsky positief Oppervlakkiger (Wikipedia: Het teken van Nikolsky is een teken v fragiliteit vd huid. Hierbij wordt over de huid gewreven. Als de huid kapot gaat en afgeschoven kan worden, wordt de uitkomst positief genoemd. Klassiek wordt het onderzoek uitgevoerd op gezonde (nietrode) huid. Het teken is positief bij huidaandoeningen die gekenmerkt worden dr blaarvorming id opper-huid (pemfigus, staphylococcal scalded skin syndrome, bulleuze impetigo (alleen in aangedane huid), toxische epidermale necrolyse) Bij ziekten waarbij de blaren op de overgang v epidermis en dermis (bulleus pemfigoid en dermatitis herpetiformis) is het teken van Nikolsky negatief. Zodoende kan het uitvoeren vd test bijdragen aan het onderscheiden tss deze aandoeningen. De test is niet zeer objectief. Enerzijds is er ook in gezonde huid dr wrijven wel blaarvorming op te wekken, en bij oudere mensen, prednisongebruik en zonlichtschade gebeurt dat relatief gemakkelijk. Omgekeerd kan bij pemfiguspatienten het teken van Nikolsky ten onrechte negatief lijken, als te voorzichtig gewreven wordt.) 8
Pustula (pustel) Kleine holte gevuld met seropurulent materiaal Kan wijzen op infectie (vb folliculitis) Kan ook steriel zijn (vb psoriasis pustulosa) Folliculitis Ontsteking haarzakje Pustel doorboord dr haartje Mstl bacterieel kweek: S. Aureus, maar kan ook steriel Acne vulgaris Psoriasis pustulosa Speldenkopgrote puntjes 2.1.2 Secundaire efflorescenties dr verdere evolutie vd primaire efflorescenties reactie van patiënt/huid op primaire lesie restletsels resultaat na behandeling 2.1.2.1 Krabeffecten/excoriaties Lokale verdwijning vd epidermiscellen, veroorzaakt dr het krabben (bij sterk jeukende aandoeningen, vb atopisch eczeem) Geneest afhankelijk vd diepte +/- littekenvorming 9
2.1.2.2 Squamae (schilfers) Ophoping vd hoornlaag ovv fragmenten die gemakkelijk loskomen en afpellen Pityriasiforme schilfering = fijne schilfering Vb: tinea pedis, interdigitaal type (typisch tss 4 de -5 de teen) Psoriasiforme schilfering = grove schilfering Vb: psoriasis capitis Lamellaire schilfering = in grote vellen loskomend Tinea pedis Psoriasis capitis Lamellaire schilfering 2.1.2.3 Korst (crusta) Opgedroogd wondvocht, serum/bloed/pus 10
2.1.2.4 Erosie Lokale verdwijning vd oppervlakkige laag vd epidermis (oppervlakkig) Geneest zonder litteken (duimlijnpatroon onveranderd) Pemphigus vulgaris Acuut eczeem 2.1.2.5 Ulcus Defect van epidermis en dermis (dieper dan erosie) Vaak vertraagde genezing Bij genezing treedt littekenvorming op Veneus ulcus Veneuze insufficiëntie 2.1.2.6 Fissuur/rhagade Verbreking vd continuïteit vh epiderm, waarbij kloofvorming soms tot in het derm doorloopt Diepe kloven Fissuren thv de mondhoeken: perlèche/angulaire stomatitis Chronische ontsteking vd mondhoek Diepe huidplooien speeksel blijft zitten vaak Candida infectie 11
2.1.2.7 Litteken Treedt op bij genezing van defect reikend tot in het derm Afwisselend patroon van rete ridges en dermale papillen (dus huidlijnen) verdwijnt op die plaats Kan atrofisch zijn: vb. spotted leg syndroom bij DM Kan hypertrofisch zijn: vb. keloiden 'Spotted leg' syndroom bij diabetes Micro-angiopathie Atrofisch Pretibiaal Keloiden na brandwonden Fibreus Buiten grenzen oorspronkelijk defect Pijnlijk R/ drukverband 2.1.2.8 Atrofie Verdunning vd huid door versmalling v epiderm en/of derm Afwisselend patroon van rete lijsten en dermale papillen (dus ook huidlijnen) verdwijnt Atrofie blanche Atrofisch litteken 2.1.2.9 Sclerose Verharding vd huid 12