Beleid verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn Juni 2014
Inleiding In juni 2013 heeft het bestuur van Stichting Pensioenfonds Zorg en Welzijn, hierna te noemen PFZW of het pensioenfonds, een nieuw beleggingskader vastgesteld voor de periode 2013-2020. Dit beleggingskader moet leiden tot beleggingen die gericht zijn op het doelmatig realiseren van de pensioenambitie (om een inkomensgerelateerd pensioen uit te kunnen keren), waarin duurzaamheid is verankerd en die begrijpelijk en beheersbaar zijn. PFZW heeft er voor gekozen om duurzaamheid nadrukkelijk te verankeren in dit beleggingskader. Het nieuwe beleggingskader vormt daarom de leidraad voor een herziening van het beleid van PFZW op het gebied van verantwoord beleggen. Dit document geeft de aangescherpte visie van PFZW ten aanzien van verantwoord beleggen weer. De implementatie van deze aangescherpte visie neemt meerdere jaren in beslag. Verantwoord beleggen PFZW ziet verantwoord beleggen als de manier om duurzaamheid te verankeren. PFZW wil hieraan invulling geven door het maken van keuzes ten aanzien van beleggingen en de manier waarop het pensioenfonds zich opstelt als speler aan het begin van de financiële keten, en ook via andere in dit document benoemde activiteiten op het gebied van verantwoord beleggen. De uitvoering van verantwoord beleggen is grotendeels uitbesteed aan de uitvoeringsorganisatie. Het Beleid verantwoord beleggen van PFZW is voor de uitvoeringsorganisatie overkoepelend en kaderstellend ten behoeve van de uitvoering. Overtuigingen Het Beleid verantwoord beleggen van PFZW is gestoeld op de volgende overtuigingen ten aanzien van de rol en verantwoordelijkheid van PFZW. PFZW neemt de verantwoordelijkheid om bij te dragen aan een leefbare, meer duurzame wereld, waarin de deelnemers hun pensioen ontvangen PFZW heeft als primaire verantwoordelijkheid de zorg voor een goed en bestendig pensioen voor de deelnemers, nu en in de toekomst. PFZW voelt daarbij de bredere verantwoordelijkheid om ook bij te dragen aan een leefbare, meer duurzame wereld, waarin de deelnemers dit pensioen ontvangen. Een goed pensioen is tenslotte meer waard in een leefbare wereld. Door de sturende kracht van geld in te zetten kan PFZW bijdragen aan een meer duurzame wereld De maatschappelijke impact van het omvangrijke kapitaal dat aan PFZW is toevertrouwd, is groot. Dat brengt zowel mogelijkheden als verantwoordelijkheden met zich mee. Door gericht te sturen met dit kapitaal kan PFZW een positieve bijdrage aan een houdbare wereld stimuleren en een eventuele negatieve bijdrage verkleinen. Een duurzame, leefbare wereld is noodzakelijk om op lange termijn voldoende rendement te kunnen genereren De manier waarop in de afgelopen decennia met de wereld is omgesprongen, is niet langer houdbaar. Hierdoor zijn sociale, ecologische, financiële en economische systemen nu fragiel. PFZW is ervan overtuigd dat dit van invloed zal zijn op toekomstige beleggingsresultaten. Om de pensioenambitie te realiseren, nu en in de toekomst, moeten we zorgvuldiger omgaan met de op lange termijn schaarse elementen voor economische groei, zoals grondstoffen, mensen en kapitaal. Het verankeren van duurzaamheid draagt bij aan meer verantwoorde, stabielere en minimaal vergelijkbare beleggingsresultaten. Op basis van conclusies van een toenemend aantal onderzoeken is PFZW ervan overtuigd dat duurzaamheidsfactoren in toenemende mate materieel van invloed zijn op het risico-rendementsprofiel van de beleggingen. Het verankeren van duurzaamheid in het beleggingsbeleid draagt op de lange termijn bij aan het rendement. 2
Visie op duurzaamheid PFZW wil bijdragen aan een leefbare, duurzame wereld en richt zich hierbij op langetermijnhoudbaarheid. PFZW sluit voor het definiëren van een duurzame wereld aan bij de definitie voor duurzame ontwikkeling van de VN-commissie Brundtland: Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling waarbij aan de behoeften van de nu levende generatie tegemoet wordt gekomen, zonder dat daardoor de mogelijkheden van toekomstige generaties om in hun behoeften te voorzien, in gevaar worden gebracht. Het gaat bij duurzaamheid uiteindelijk om het bereiken van een ideaal evenwicht tussen ecologische, economische en sociale belangen. Belangrijk hierbij is het besef dat de vraagstukken op gebied van duurzaamheid in grote mate met elkaar samenhangen en elkaar versterken. Om te komen tot een meer duurzame wereld, zal moeten worden voldaan aan drie belangrijke condities: een houdbaar en veerkrachtig ecologisch systeem, waarbij wordt ingezet op het behoud van natuurlijk kapitaal een maatschappij, waarin ontwikkeling niet ten koste gaat van kwetsbare groepen in de huidige samenleving of toekomstige generaties effectief bestuur en goed functionerende (financiële) markten Aandachtsgebieden PFZW kiest een aantal aandachtsgebieden en specifieke speerpunten voor de verankering van duurzaamheid in haar (beleggings)activiteiten. Dat betekent dat er ook terreinen zijn waarop PFZW zich niet richt. Dit vanuit de overtuiging dat een heldere focus bijdraagt aan het vergroten van de impact die het pensioenfonds via deze activiteiten kan bereiken. Als nadere invulling van de condities voor een duurzame wereld heeft PFZW een aantal duurzaamheidsthema s geïdentificeerd als bijzondere aandachtsgebieden. PFZW wil de sturende kracht van de beleggingen en haar invloed aanwenden om hieraan een positieve bijdrage te leveren. Zo worden deze aandachtsgebieden onder andere meegenomen bij de beslissingen over waarin juist wel of niet (meer) wordt belegd. PFZW gaat actief op zoek naar mogelijkheden om voor de volgende aandachtsgebieden, in de eerste plaats via de beleggingen, de negatieve aspecten van de voetafdruk te verminderen en/of een positieve impact te bereiken: klimaatverandering, uitstoot en vervuiling waterschaarste gezondheidszorg voedselzekerheid PFZW heeft de transitie naar een circulaire economie hierbij nadrukkelijk als een van de oplossingsrichtingen voor ogen. PFZW wil hieraan bijdragen bijvoorbeeld via beleggingen in oplossingen voor de bovenstaande vraagstukken. Naast de impact die PFZW op deze aandachtsgebieden heeft via de beleggingen, wil het pensioenfonds ook haar invloed inzetten om te komen tot betere prestaties van de ondernemingen en entiteiten waarin wordt belegd. PFZW kan via engagement ondernemingen of marktpartijen aansporen tot noodzakelijke veranderingen, bijvoorbeeld het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen of het ontwikkelen van duurzame producten. Verder zet PFZW via engagement zijn invloed in met betrekking tot aandachtsgebieden die voor het pensioenfonds belangrijke randvoorwaarden vormen voor het verankeren van duurzaamheid. Het gaat hierbij om de volgende aandachts gebieden: een stabiel financieel stelsel dat in dienst staat van de reële economie goed ondernemingsbestuur waarborgen van de mensenrechten Voor de activiteiten op het gebied van engagement worden binnen de bovengenoemde aandachtsgebieden steeds voor een bepaalde periode specifieke speerpunten benoemd. De speerpunten geven aan op welke terreinen PFZW in deze periode in het bijzonder zijn invloed wil inzetten. Voor goed ondernemingsbestuur zijn dat bijvoorbeeld bescherming van aandeelhoudersrechten, beheerst beloningsbeleid en effectief bestuur. PFZW legt in de jaarlijkse rapportage over verantwoord beleggen verantwoording af over de keuze voor de specifieke speerpunten en de resultaten die daarmee zijn behaald. 3
De uitvoering van ons beleid Voor de uitvoering van ons beleid hanteren wij de volgende uitgangspunten. Voor PFZW is de lange termijn leidend PFZW ziet een beleggingsbeleid dat op de lange termijn is gericht als de beste manier om de pensioenambitie te kunnen realiseren en bij te dragen aan een duurzame en houdbare wereld. PFZW ziet benchmarks niet langer als de vanzelfsprekende blauwdruk voor de invulling van de beleggingsportefeuille en ziet ook niet elke afwijking van de benchmark als risico. Dit leidt tot een veel bewustere invulling van de beleggingsportefeuille. Het schept meer ruimte om geld te alloceren aan beleggingen die bijdragen aan een duurzame wereld en om afscheid te nemen van beleggingen die dat niet doen. PFZW wil duurzaamheid verankeren in alle beleggingsactiviteiten PFZW zet die implementatievormen voor de beleggingen in die zo goed mogelijk zorgen voor het realiseren van de pensioenambitie en de verantwoordelijkheid om bij te dragen aan een duurzame, houdbare wereld. Daarnaast wegen we de risico s én kansen die duurzaamheidsvraagstukken met zich meebrengen bewust mee in alle beleggingsbeslissingen. Dat betekent dat bepaalde beleggingen bewust niet (meer) worden gedaan en andere juist wel. PFZW richt zich hierbij op het realiseren van de ambitie op een manier die resulteert in een zo positief mogelijke voetafdruk in de buitenwereld. PFZW wil bijdragen aan een stabiel en duurzaam financieel stelsel Voor het behalen van rendement is PFZW in hoge mate afhankelijk van de gezondheid van het financiële stelsel. De huidige kortetermijnfocus in markten vormt een belangrijk risico voor de stabiliteit van het financiële stelsel. PFZW staat aan het begin van de financiële keten en kan vanuit deze positie een voortrekkersrol vervullen om tot een meer stabiel en duurzaam financieel stelsel te komen. Enerzijds door middel van voorbeeldgedrag en anderzijds door invloed uit te oefenen om bij partijen in en buiten de financiële sector gedrag te stimuleren dat gericht is op de lange termijn. Wanneer een tegenpartij ongewenst gedrag blijft vertonen, kan op termijn afscheid worden genomen. PFZW stelt zich op als actief eigenaar PFZW gaat prudent om met zijn rechten en plichten als aandeelhouder. Voor de implementatie van actief aandeelhouderschap sluit PFZW aan bij standaarden en principes van verschillende organisaties, zoals het principe rondom actief aandeelhouderschap van de Principles for Responsible Investment (PRI), de Eumedion Best Practices voor betrokken aandeelhouderschap, de uitgangspunten van de Global Compact van de Verenigde Naties en de Richtlijnen voor multinationale ondernemingen van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). PFZW zet, in lijn met de bovenstaande standaarden en principes, haar invloed in om bij te dragen aan de duurzaamheid, kwaliteit en continuïteit van markten en ondernemingen. Wij geven hieraan direct of indirect invulling door de inzet van instrumenten, zoals de dialoog met ondernemingen en marktpartijen, het stemmen op aandeelhoudersvergaderingen en het voeren van juridische procedures. PFZW neemt afscheid van partijen wanneer deze de bijdrage aan een duurzame wereld ondermijnen PFZW hanteert hiertoe een uitsluitingenbeleid. In het uitsluitingenbeleid is bepaald dat wanneer producten of kernactiviteiten van een onderneming of entiteit niet passen bij de identiteit van het pensioenfonds en de normen en waarden van de deelnemers, deze worden uitgesloten. Zo sluit PFZW ondernemingen van belegging uit, wanneer zij betrokken zijn bij de productie van en/of handel in controversiële wapens of bij de productie van tabak. Controversiële wapens betreffen nucleaire, biologische en chemische wapens, clusterbommen, anti-personeelslandmijnen en munitie met verarmd uranium. Ook wordt niet belegd in staatsobligaties van staten die onderworpen zijn aan relevante sancties door de VN Veiligheidsraad en/of de Europese Unie. In het uitsluitingenbeleid is ook opgenomen dat wanneer bij een belegging sprake is van gedrag dat een duurzame wereld ondermijnt, in beginsel niet direct wordt uitgesloten, maar dat PFZW de betreffende onderneming of entiteit via dialoog tot verandering van dit gedrag aan spoort. Wanneer geen verandering teweeg wordt gebracht, kan op termijn afscheid worden genomen van de betreffende belegging. 4
PFZW wil via beleggingen bijdragen aan oplossingen voor duurzaamheidsvraagstukken PFZW wil de sturende kracht van het vermogen inzetten ten behoeve van een meer leefbare, duurzame wereld. PFZW wil daarom een materieel deel van de portefeuille gericht alloceren aan beleggingen in oplossingen voor duurzaamheidvraag stukken, in het bijzonder de genoemde aandachtsgebieden. In dit kader belegt het pensioenfonds in ondernemingen, waarvan wordt verwacht dat zij ook op de lange termijn als koplopers op het gebied van duurzaamheid succesvol zijn door nu al in te zetten op oplossingen voor de vraagstukken waarmee de wereld in de (nabije) toekomst wordt geconfronteerd. Door samenwerking komt PFZW tot synergie en vergroot het de impact van haar activiteiten op gebied van verantwoord beleggen. De veranderingen die PFZW wil bewerkstelligen kan het niet alleen bereiken. Door samenwerking kan het pensioenfonds zijn middelen effectiever inzetten en haar invloed vergroten. PFZW en haar uitvoeringsorganisatie PGGM werken daarom nauw samen met andere pensioenfondsen, financiële instellingen, overheden, toezichthouders en andere partijen om verantwoord gedrag te stimuleren. Monitoring PFZW verwacht dat gemandateerden naar letter en geest in het belang van het pensioenfonds handelen. Dit geldt zowel voor de bijdrage aan de pensioenambitie als voor de bijdrage aan een duurzame en houdbare wereld. Dat betekent voor de aansturing van de uitvoering dat mandaten worden afgegeven, die in het teken staan van de pensioenambitie en een duurzaamheidsdoelstelling hebben. De uitvoeringsorganisatie wordt getoetst op de implementatie en uitvoering van het Beleid verantwoord beleggen en brengt elk kwartaal verslag uit over de behaalde resultaten. PFZW vraagt PGGM om de financiële en maatschap pelijke impact van de keuzes ten aanzien van verantwoord beleggen inzichtelijk te maken. Daarbij wordt geaccepteerd dat resultaten van verantwoord beleggen soms (nog) moeilijk meetbaar of toewijsbaar kunnen zijn. Verantwoording Openheid is wat PFZW betreft een wezenlijk aspect van verantwoord beleggen. Het pensioenfonds is daarom helder en open over zowel het beleid als de uitvoering. Via de jaarlijkse rapportage ten aanzien van verantwoord beleggen legt PFZW verantwoording af aan deelnemers en andere belanghebbenden over het beleid en de keuzes die daarmee samenhangen. PFZW publiceert jaarlijks op de website een overzicht van alle beleggingen, de betrokken vermogensbeheerders en hun beleggingsmandaten. Belangrijke informatie Dit document wordt u uitsluitend ter informatie aangeboden en vormt geen advies alsmede geen uitnodiging of aanbod tot het kopen of verkopen van effecten of andere financiële instrumenten. U kunt geen rechten aan dit document ontlenen. PFZW heeft alle redelijkerwijs mogelijke zorg besteed aan de betrouwbaarheid van dit materiaal, echter aanvaardt geen aansprakelijkheid voor druk- en zetfouten. PFZW behoudt zich het recht voor dit document te wijzigen. 14-6360 juni 2014 Pensioenfonds Zorg en Welzijn Noordweg Noord 150 Postbus 117, 3700 AC Zeist pfzw.nl