Inhoud Voorwoord 9 Hoofdstuk 1 De permanentie in de kosten en de opbrengsten 13 1.1 Kosten worden voor een periode tegelijk vooruit- of achteraf betaald 16 1.1.1 Kosten worden voor een periode tegelijk vooruitbetaald 16 1.1.2 Kosten worden voor een periode tegelijk achteraf betaald 18 1.2 Opbrengsten worden voor een periode tegelijk vooruit- of achteraf ontvangen 21 1.2.1 Opbrengsten worden voor een periode tegelijk vooruitontvangen 22 1.2.2 Opbrengsten worden voor een periode tegelijk achteraf ontvangen 26 Samenvatting 31 Hoofdstuk 2 Boekingen in verband met duurzame productiemiddelen 33 2.1 Aankoop en financiering van duurzame productiemiddelen 33 2.1.1 De aankoop van een bedrijfsauto 33 2.1.2 De aankoop en financiering van een pand 34 2.2 De betaling van interest en aflossing van een hypotheek 37 2.3 Afschrijven op duurzame productiemiddelen 40 2.4 Het boeken van de kosten van afschrijving op duurzame productiemiddelen 43 2.4.1 De grootboekrekening Afschrijvingskosten 44 2.4.2 Een aparte afschrijvingsrekening in rubriek 0 46 2.4.3 De permanentie toegepast op de afschrijvingen 50 2.4.4 Afschrijven over delen van een jaar 51 2.5 Buitengebruikstelling, verkoop en inruil van duurzame productiemiddelen 53 Samenvatting 61 Inhoud 5
Hoofdstuk 3 De bepaling van de voorraden en de brutowinst 63 3.1 Voorraadwaardering en winstbepaling bij de permanentie 63 3.2 Voorraadwaarderingen tegen vaste verrekenprijs 65 3.2.1 Inkoopfacturen en verkoopfacturen 65 3.2.2 Creditinkoopfacturen en creditverkoopfacturen 67 3.3 Afwikkeling van het saldo van de rekening Prijsverschillen bij inkoop 69 3.4 Inventarisatie tegen vaste verrekenprijs en voorraadverschillen 72 3.5 Aanpassing van de vaste verrekenprijs 74 3.6 Toepassing van de vaste verrekenprijs inclusief directe inkoopkosten 74 Samenvatting 78 Hoofdstuk 4 Voorafgaande journaalposten, correctie boekingen en kolommenbalans 79 4.1 Correctieboekingen 79 4.2 Voorafgaande journaalposten 86 Samenvatting 95 Hoofdstuk 5 Het boeken van loonkosten 97 5.1 Het stelsel van sociale zekerheid 97 5.2 Werknemersverzekeringen 98 5.3 Volksverzekeringen 99 5.4 Te betalen premies en andere afdrachten 100 5.5 Loon, loonkosten en loonheffingen 101 5.6 Het boeken van uitbetalingen en inhoudingen 105 5.7 Het boeken van de sociale lasten 106 5.8 Het boeken van de betalingen 108 Samenvatting 112 Hoofdstuk 6 Ontvangst van goederen en facturen op verschillende tijdstippen 115 6.1 Eerst goederenontvangst, daarna ontvangst van de factuur 116 6 Elementaire kennis Bedrijfsadministratie
6.2 Eerst factuurontvangst, daarna ontvangst van de goederen 119 6.3 Er is geen vaste volgorde in de ontvangst van de goederen en de ontvangen factuur 122 Samenvatting 126 Hoofdstuk 7 Verzenden van goederen en facturen op verschillende tijdstippen 129 7.1 Eerst verzenden van de goederen, daarna verzenden van de factuur (nafacturering) 130 7.2 Eerst verzenden van de factuur, daarna verzenden van de goederen (voorfacturering) 132 7.3 Er is geen vaste volgorde in het verzenden van de goederen en het versturen van de factuur 135 Samenvatting 138 Hoofdstuk 8 Administratieve organisatie 141 8.1 Introductie 141 8.2 Doelbepaling 142 8.3 Doelrealisatie 146 8.4 Control 147 8.5 Controletechnische functiescheiding 150 8.6 Financiële administratie 153 Samenvatting 155 Hoofdstuk 9 Archivering 157 9.1 Inleiding 157 9.2 Het doel van archiveren en enkele begrippen 157 9.3 Soorten archieven 158 9.3.1 Het papieren archief 159 9.3.2 Het digitale archief 161 9.4 Bewaarplicht en bewaartermijnen 163 9.4.1 Bewaarplicht 163 9.4.2 Bewaartermijnen 166 Inhoud 7
9.4.3 Extra aspecten voor de bewaarplicht/bewaartermijn bij overstap naar digitaliseren van administratie en archieven 167 9.5 Het ordenen van archiefgegevens 170 9.6 Privacywetgeving 172 9.6.1 Wet bescherming persoonsgegevens 173 9.6.2 Het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) 174 Samenvatting 176 Hoofdstuk 10 Fiscale wetgeving voor de ondernemer 179 10.1 Functies van de financiële administratie voor de ondernemer 179 10.2 Een tweede belanghebbende: de Belastingdienst 180 10.3 De Belasting op de Toegevoegde Waarde (BTW) 183 10.3.1 De BTW-tarieven 184 10.3.2 De rekeningen van de BTW; afdracht en terugvordering 184 10.3.3 De administratie van de BTW 184 10.4 BTW en factuurvereisten 185 10.5 BTW en zaken doen binnen de Europese Unie 187 10.5.1 Intracommunautaire prestatie 187 10.5.2 Intracommunautaire verwerving 188 10.6 BTW en zaken doen buiten de Europese Unie 189 10.7 Het aangifteformulier voor de BTW 190 10.8 Het analyseren van de BTW uit de kolommenbalans en het invullen van de aangifte 196 10.9 Belastingen van provincies en gemeenten 204 Samenvatting 205 Rekeningschema 207 Trefwoordenregister 210 8 Elementaire kennis Bedrijfsadministratie
Voorwoord De serie Kennis en vaardigheden voor de Financiële Beroepen is gebaseerd op de kwalificatieprofielen van de sector Financiële Beroepen (Ecabo). Daarnaast dekt deze serie vanaf het schooljaar 2012-2013 alle SPL-toetstermen af. Dit boek, samen met Elementaire kennis Bedrijfsadministratie, deel 1, is gebaseerd op de toetsmatrijs met de aanduiding F1. Toch hebben we het boek willen voorzien van een aantal extra hoofdstukken. Enerzijds omdat docenten hebben laten weten daar prijs op te stellen mede omdat studenten op deze wijze beter zijn voorbereid op het hbo-onderwijs. Weliswaar komt in deze hoofdstukken van dit boek een aantal onderwerpen ter sprake die ook zijn opgenomen in de SPL-producten in het kader van Praktijkleren en om die reden niet in de SPL-tentamens worden getoetst, maar een theoretische component is bij het Praktijkleren soms ook welkom, zo lieten docenten ons weten. Anderzijds omdat we in ons lesmateriaal toch een samenhangend verhaal willen bieden en niet louter een overzicht van toetstermen. In het onderstaande schema geven we aan welke hoofdstukken het SPL-tentamen afdekken. Onderwerp Code Toetsterm Hoofdstuk Boekingen journaliseren 3.3 De kandidaat kan van een buitenlandse voorraadinkoopfactuur 10 inkoopboek 16% de journaalpost samenstellen in het inkoopboek. 3.4 De kandidaat kan voor een gegeven situatie de journaalpost 3 samenstellen in het inkoopboek met betrek king tot vaste verrekenprijs en prijsverschillen. 3.5 De kandidaat kan voor een gegeven situatie de journaalpost 6 samenstellen in het inkoopboek met betrek king tot gescheiden ontvangst van goederen en de inkoopfactuur. 3.6 De kandidaat kan voor een gegeven situatie de journaalpost samenstellen in het inkoopboek met betrekking tot vooruitbetaalde of achteraf betaalde kosten. 1 Voorwoord 9