RBS Markets Nummer 363, 23 april 2013 Turbo s & Trading Guy Boscart: visie op de markt wo 24 april 2013 Technische Analyse Philips Stevige correctie... P2 Tradesuggestie week 16 Inspelen op een pauze in de aardgasrally P3 De week in Turbo P4 Het is goud wat niet meer blinkt Ontmoet RBS P6 Seminars en webinars agenda Overzichten Kansrijke hollandse aandelen en slimme beleggers Alhoewel het steeds makkelijker is om te beleggen in buitenlandse aandelen, indices en grondstoffen blijven veel Nederlandse beleggers toch met name gericht op Nederlandse aandelen. Dit jaar is de AEX met 1% gestegen*, wat niet spectaculair klinkt, maar de prestaties van de onderliggende aandelen zijn zeer verschillend. Positieve uitschieter is DE Master Blenders (+39%), negatieve uitschieter PostNL (-44%). Met zulke verschillen is het dus nog belangrijker voor beleggers in individuele aandelen om een goede selectie te maken (het alternatief is spreiding door bijvoorbeeld alle AEX aandelen te kopen). Om u hierbij te inspireren organiseert RBS op 7 mei voor de derde keer de Hollandse aandelenavond... Net als voorgaande jaren laten we zowel fundamentele als technische analisten aan het woord. Dit jaar wordt de technische hoek vertegenwoordigd door Nico Bakker (BTAC) en Edward Loef (Loef Technische Analyse) en bekijken Jos Versteeg (Theodoor Gilissen) en Corné van Zeijl (SNS) de zaak van de fundamentele kant. Aan ieder is gevraagd de 3 meest kansrijke aandelen te kiezen op basis van zijn analyses en ook om niet van te voren overleg te voeren. Elke analist krijgt 15 minuten tijd om de selectie toe te lichten gevolgd door een paneldiscussie. Zo krijgt u niet alleen te horen welke aandelen mogelijk kansrijk zijn, maar ook (wellicht nog leerzamer) hoe de analisten tot deze conclusie zijn gekomen. Vorig jaar, op 7 mei 2012, werden door diverse analisten de volgende Nederlandse aandelen genoemd: Wolters Kluwer, Corio, Aegon, Royal Dutch Shell, KPN, DSM, ASML, Vopak, Brunel, Fugro en Nutreco. Gemiddeld genomen hebben deze aandelen een positieve performance laten zien (KPN was overigens door de betreffende analist al vrij snel vorig jaar verkocht). Voor meer details klik hier. Het seminar vindt plaats op het RBS hoofdkantoor in Amsterdam, maar u kunt het gehele seminar ook thuis volgen als webinar. Inschrijven kan op: markets.rbs.nl/seminars Naast deze Hollandse aandelen avond organiseert RBS op educatief gebied dit jaar weer de Slimste Belegger competitie in samenwerking met IEX. De belangrijkste doelstelling is dat deelnemers meer leren over de werking, voordelen maar ook de risico s van Turbo s. De hoofdprijs voor de Slimste Belegger is 5000 euro. Speciaal voor deelnemers die niet veel tijd hebben is er ook een prijs voor het beste rendement met minder dan 50 transacties. En net als voorgaande jaren is het mogelijk om een poule te maken zodat u het kunt opnemen tegen uw collega s, vrienden en/of de buren. Inschrijven kan op: slimste.iex.nl Tot slot willen we u er in verband met de Hollandse avond op wijzen dat de actie met lagere spread bij Turbo s op Nederlandse aandelen nog steeds loopt. Voor meer informatie ga naar: https://markets.rbs.nl/nl/showpage.aspx?pageid=191 Wij zien u graag op 7 mei op de Hollandse avond en alvast veel succes met de Slimste Belegger competitie! *Bloomberg, 23 april 2013 Heeft u een vraag over dit onderwerp dan hoor ik graag van u. U kunt mailen naar beleggen@rbs. com of een bericht sturen op Twitter (twitter.com/ ErikMauritz). 1
Technische Analyse Philips Stevige correctie... De wekelijkse TA van Nico Bakker Nico Bakker is hofleverancier van technische analyse binnen RBS Markets. Hij publiceert regelmatig artikelen in allerlei media. Ook verzorgt hij diverse trainingen en workshops en is hij een graag geziene spreker tijdens beleggingsevenementen. Voor de uitleg van technische analyse termen verwijzen wij u naar www.rbs.nl/markets. Het koersverloop van Philips staat deze week in de belangstelling. De beren gingen flink tekeer, de koers werd rap onderuit gehaald. Maar wat heeft de berenactie voor gevolg voor de technische conditie op langere termijn? Is de trend gebroken? Verandert het landschap drastisch? Is Philips niet meer koopwaardig? Ik heb goed nieuws voor u. Technisch gezien is er nog steeds een stijgende trendfase actief en als de chart ons niet bedriegt, staan we aan de vooravond van een nieuwe bodem. Ik zal Philips de weekgrafiek nader voor u duiden. Dat de ondertoon op het middellange termijn speelveld positief is, blijkt uit de serie hogere toppen en hogere bodems, alsook koersvorming boven een fier oplopende gemiddeldelijn. Charttechnisch gezien treedt er wel een verzwakking op, want met inmiddels twee zwarte candles op rij wordt de stijgende steunlijn uitgenomen. Dit impliceert een overgangsfase naar lagere niveaus, de berendruk wordt opgevoerd. Maar de indicatoren sturen niet aan op een trendbreuk. De sleepkabel is niet gepasseerd en de RSI als spanningsmeter staat inmiddels op OS- gebied. Er is dus een tegenstrijdigheid tussen visuele en objectieve bevindingen. Dan is het raadzaam om de kantelpunten goed in de gaten te houden. Dan blijkt dat op afgerond 19,50 een cruciaal steunpunt ligt. Daar komt straks ook de gemiddeldelijn het veld binnen. Dus bij koersvorming onder 19,50 gaat de huidige stevige correctie over in een trendbreuk en zullen alle technische bevindingen op één lijn staan. Echter, bodemvorming op of boven 19,50, geindiceerd door een witte candle, zal koopjesjagers aantrekken, waardoor de uptrend nieuw leven kan worden ingeblazen. Er is een stevige correctie gaande in de uptrend. De correctie noopt tot enige terughoudendheid. Bij het verschijnen van een witte candle op of boven de cruciale steungrens op 19,50 is een vervolg van de trend aannemelijk met 24,00 en 27,00 als koersdoelen. Figuur 1. Weekgrafiek Philips. Bron: BTAC Visuele Analyse, 23 april 2013. Selectie aanbod Philips Turbo's Met Turbo's kunt u inspelen op een stijging en/of daling van goud. Voor een compleet overzicht van het aanbod kijkt u op www.rbs.nl/markets. Vul in het scherm linksboven de zoekterm goud in. Naam ISIN code Hefboom Philips Turbo Long 18,30 NL0010175774 5,86 Philips Turbo Long 20,20 NL0010282752 11,93 Philips Turbo Short 24,20 NL0010225314 3,50 Philips Turbo Short 26,30 NL0010282760 2,54 Figuur 2. Een selectie van het aanbod Philips Turbo's. Bron: RBS, 23 april 2013. 2
Tradesuggestie week 16 Inspelen op een pauze in de aardgasrally Wie is Koen Lauwers: Koen Lauwers heeft een Master in de Handelswetenschappen afgerond aan de Hogeschool- Universiteit Brussel en is sinds 1999 actief als onafhankelijk financieel analist. Koen doet research voor de beleggingssector en is met name gespecialiseerd in de grondstoffenmarkten. Hij werkt op zelfstandige basis voor verschillende opdrachtgevers in de Benelux. Update week 12: Het ging de goede richting uit met de koffieprijs sinds het verschijnen van de vorige tradesuggestie (week 12). Het mei-termijncontract werd de voorbije vier weken 7 procent duurder terwijl de juli-future over dezelfde periode 5 procent liet bijschrijven. Deze laatste is intussen de referentiefuture geworden voor de 2 besproken Turbo s. Deze prijsstijging volstond om de Turbo met de laagste hefboom (NL0010249629) 27,5 procent hoger te laten klimmen. Bij de tweede Turbo (NL0010252706) loopt de winst zelfs op naar 44 procent. Aan de fundamentele situatie zoals beschreven in week 12 is er niets veranderd. Toch is er niets op tegen om nu al (al dan niet gedeeltelijk) winst te nemen. Binnenkort start de oogst in Brazilië en de voorbije jaren had dit extra aanbod vaak een tijdelijk prijsdrukkend effect. In deze nieuwe tradesuggestie bekijken we de situatie op de aardgasmarkt. In tegenstelling tot ruwe olie, waarvan de prijs in een dalende trend gevangen zit, werd aardgas de voorbije weken tegen de trend in steeds duurder. Het termijncontract voor levering van aardgas in juni (de actuele referentiefuture) dat noteert op de NYMEX werd dit jaar al meer dan 20 procent duurder. Eind vorige maand doorbrak de spot price (prijs van aardgas voor onmiddellijke levering) voor het eerst sinds 2011 de koers van 4 dollar per miljoen British Thermal Units of BTU, de eenheid waarin de aardgasprijs internationaal wordt uitgedrukt. Het contrast met een jaar eerder kon niet groter zijn. In het voorjaar van 2012 daalde de aardgasprijs onder de grens van 2 dollar/ miljoen BTU, het laagste peil in bijna 10 jaar! Aardgas noteert nu op hoogste niveau sinds juli 2011. Voor een eerste verklaring moeten we kijken naar de klimatologische omstandigheden. Niet alleen in Europa maar ook in grote delen van de Verenigde Staten duurde de winter uitzonderlijk lang. Bovendien lag de gemiddelde temperatuur in vergelijking met voorgaande jaren ook erg laag. Dit had 2 gevolgen. Enerzijds had het koude weer een impact op de productie van aardgas. Bij vriestemperaturen is het aantal actieve gas rigs of boorplatformen veel kleiner. Aan de vraagzijde is het net omgekeerd. Ongeveer de helft van de Amerikaanse huishoudens gebruikt aardgas als bron voor verwarming. De aardgasmarkt kent 2 seizoenen: de periode waarin de vraag hoger ligt dan het aanbod en de voorraden worden afgebouwd is het withdrawal season. Dit loopt in principe van oktober tot maart. Tussen april en september wordt aardgas aan de voorraden toegevoegd. Dit is het injection season. De voorbije wintermaanden werden de aardgasvoorraden bovengemiddeld afgebouwd. Na het vorige injection season bevonden de voorraden zich nog op het hoogste niveau ooit maar intussen zijn deze teruggevallen naar 4,2 procent onder het gemiddelde van de laatste 5 jaar. In april 2008 namen de voorraden voor het laatst met meer dan dat af. Tijdens de vorige verslagweek was er voor het eerst dit jaar een toename, maar die was kleiner dan verwacht. Aan de aanbodzijde zal de Amerikaanse aardgasproductie volgens het Ministerie van Energie dit jaar ondanks de strenge winter toenemen naar een recordniveau van 69,33 miljard cubic feet (cf) per dag. Dit is 0,7 procent meer dan vorig jaar. Naast het grote Marcellus shale gasveld (leisteengas) wordt later dit jaar ook het Utica gasveld operationeel. Daardoor zal de productie vanaf het tweede kwartaal opnieuw stijgen. We menen dat de opwaartse beweging, althans tijdelijk, op haar laatste benen loopt. Aardgas concurreert nl. met steenkool bij de productie van elektriciteit. Naargelang de prijsevolutie beslissen uitbaters van elektriciteitscentrales welk type brandstof ze gebruiken. De terugval naar 2 dollar per miljoen BTU bevatte vorig jaar de kiemen van het herstel van de aardgasprijs. We menen dat de situatie bij een prijs boven 4 dollar nu omgekeerd is. In maart daalde de vraag naar aardgas voor stroomproductie alvast met 16 procent tegenover dezelfde maand vorig jaar. Tijdens de komende zomerperiode moet aardgas bovendien ook concurreren met een hogere stroomproductie van waterkrachtcentrales. Een andere contra-indicator voor aardgas is het feit dat het aantal netto-long posities sinds januari 2010 niet meer zo hoog was. Inspelen op een lagere aardgasprijs kan met de Natural Gas Future Turbo Short. De prijscurve van aardgas is vrij vlak met een kleine contango (latere termijncontracten zijn duurder). Het verschil tussen de juni-future en de oktober-future (aan de start van het nieuwe withdrawal season dus) bedraagt amper 4 dollarcent. De spread met de maart 2014 future (einde withdrawal season) bedraagt 19 dollarcent. RBS Markets biedt op Euronext Amsterdam momenteel 4 Natural Gas Future Turbo Short aan. De onderliggende waarde is het juni-termijncontract. Lees verder op pagina 5 3
De week in Turbo Speculaties over verkoop goudreserves drukken goudprijs Beleggers verwachten een verlaging van Indiase rente De afgelopen beursweek waren de ogen van turbobeleggers voornamelijk gericht op de ontwikkelingen ten aanzien van de goudprijs. Volgens Goldman Sachs is de daling van de goudprijs voor een deel te verklaren door toenemende zorgen onder beleggers over de mogelijkheid dat meerdere Europese Centrale Banken een deel van hun goudreserves zullen verkopen. De World Gold Council schat dat ongeveer 19% van het 'bovengrondse' goud in handen is van Centrale banken. De VS en Duitsland zouden hiervan het grootste deel in bezit hebben. 1 Turbobeleggers lijken een herstel van de goudprijs te verwachten: de afgelopen week werd vaker in Goud Turbo s Long dan Goud Turbo s Short gehandeld. In de Turbo s & Boosters top 5 zijn Danone en Koffie de grote verassingen. Het Franse Danone maakte vorige week beter dan verwachte cijfers bekend over het eerste kwartaal. Met name de afzet van babyvoeding in China groeide sterker dan verwacht. De koffieprijs herstelde afgelopen week enigszins van eerdere forse koersdalingen. Ten opzichte van april 2011 is de eerstvolgende expirerende koffiefuture in waarde gehalveerd. Turbobeleggers lijken verdeeld over de verwachting ten aanzien van de AEX : er werd afgelopen beursweek vrijwel evenveel in AEX Turbo s Long als AEX Turbo s Short gehandeld. De komende week gaan verschillende AEX fondsen ex-dividend. Houdt u er alstublieft rekening mee dat de financieringsniveaus van de Turbo s en Boosters worden verlaagd op basis van het uitgekeerde dividend. Op basis van de huidige koersen wordt verwacht dat de dividenduitkeringen van AEX fondsen de komende week een daling van 1,35 punten in de AEX-Index tot gevolg hebben. Meer informatie over het effect van dividenduitkeringen op Turbo s vindt u ook op deze pagina. De twee Certificaten waarmee wordt belegd in India zijn deze week terug te vinden op de 2e en 3e plaats in de Certificaten Top 5. De Indiase aandelenbeurs steeg als gevolg van speculaties omtrent een mogelijke renteverlaging door de Indiase Centrale bank volgende week. De dalende grondstoffenprijzen en afnemende inflatie geven de Indiase Centrale bank iets meer ruimte om de economie te stimuleren met een renteverlaging. Meer informatie over de genoemde producten, waaronder een indexbeschrijving, het prospectus en de definitieve voorwaarden vindt u op de productpagina op www.rbs.nl/markets. 1. Bloomberg, 16 april 2013 Overzicht markten AEX 2,0% 341,68 350 348 346 344 342 340 338 336 146,2 146,1 146,0 145,9 145,8 145,7 EUR/USD 0,5% 1,3052 1,325 1,320 1,315 1,310 1,305 1,300 Bund Future 0,1% 146,03 146,3 145,6 Top 5 Stijgers Turbo s en Boosters ISIN code Rendement Rendement sinds introductie DAX Booster Short NL0010376349 114,95% 67,73% Sinds 5 Apr 2013 AEX Booster Short NL0010377214 103,16% 115,20% Sinds 12 Apr 2013 DAX Booster Short NL0010375010 81,52% 152,70% Sinds 26 mrt 2013 Danone Turbo Long NL0010289153 69,57% 49,23% Sinds 14 mrt 2013 Koffie Future Turbo Long NL0010252706 68,66% -48,40% Sinds 27 Nov 2012 Certificaten ISIN code Rendement Rendement sinds introductie Zonne-energie Certificaat NL0000847689 6,83% -90,33% Sinds 24 apr 2007 India Total Return Certificaat NL0000290302 6,65% 1,42% Sinds 2 dec 2005 India Certificaat NL0000456465 6,01% 99,02% Sinds 26 feb 2004 NYSE Arca Biotech Certificaat DE0006106701 5,25% 130,00% Sinds 20 feb 2001 Nikkei 225 Quanto Certificaat DE0006098205 4,22% -2,29% Sinds 24 apr 2007 Figuur 4. Top 5 stijgers periode 12 april t/m 19 april 2013. Deze tabel is gebaseerd op het gemiddelde van de bieden laatkoers van RBS. Een actueel overzicht vindt u op de website: www.rbs.nl/markets. Bron: RBS, 23 april 2013. 1,295 1,290 Brent Crude Olie Future 3,3% 99,65 104 103 102 101 100 99 98 97 Figuur 5. De prestaties van belangrijke markten van 12 april t/m 19 april 2013. Bron: Bloomberg, 23 april 2013. 4
Tijdelijke spreadverlaging bij Turbo s op Nederlandse aandelen! Actie verlengd! Bij de volgende Turbo s zal de minimale spread (het verschil tussen bied- en laatprijs) worden verlaagd. Deze spreads gelden in principe onder normale marktomstandigheden. RBS behoudt zich het recht voor om deze spreads te allen tijde te wijzigen (bijvoorbeeld bij cijfers). De actie loopt tot 31 mei 2013. Aan dit bericht kunnen geen rechten worden ontleend. De spreadverlaging betreft de volgende Turbo s: Akzo van 8 naar 6 cent Philips van 5 naar 2 cent ASMI van 8 naar 6 cent Randstad van 10 naar 4 cent Corio van 12 naar 4 cent SBM van 6 naar 2 cent DE Masterblend van 5 naar 1 cent PostNL van 3 naar 1 cent Deltalloyd van 12 naar 3 cent TNT van 7 naar 1 cent DSM van 9 naar 4 cent TomTom van 3 naar 1 cent Reed Elsevier van 4 naar 2 cent Unilever van 5 naar 3 cent Fugro van 9 naar 4 cent USG van 10 naar 3 cent Heineken van 8 naar 5 cent Wereldhave van 18 naar 8 cent KPN van 4 naar 1 cent Wolters Kluwer van 6 naar 2 cent Tradesuggestie week 16 Vervolg van pagina 3 Natural Gas Future Turbo Short* Isin-code : NL0010047148 Munt : EUR Financieringsniveau : 5,64 Referentieprijs : 4,37 Stop-loss : 4,96 Hefboom : 3,24 Koers : 0,98/1,01 De Turbo met de hoogste hefboom laten we links liggen wegens een stop-loss die te dicht ligt bij de referentieprijs. Bij de volgende uit het rijtje bevindt de stop-loss zich nog 13,5 procent boven de actuele aardgasprijs. We schatten de kans erg laag in dat aardgas zonder tussentijdse correctie doorstoomt richting 5 dollar. Natural Gas Future Turbo Short* Isin-code : NL0010374443 Munt : EUR Financieringsniveau : 6,28 Referentieprijs : 4,37 Stop-loss : 5,53 Hefboom : 2,21 Koers : 1,47/1,50 Deze Turbo bevindt zich nog een trapje lager op de risicoladder met een verschil van 26,5 procent tussen de stop-loss en de actuele aardgasprijs. *(cijfers 22 april) Bronnen: Reuters, Bloomberg (Natural Gas Rises to 20-Month High After U.S. Stockpile Decline (11 april 2013) De Turbo is uitsluitend geschikt voor ervaren, actieve beleggers met een hoge risicoacceptatie. Voor meer informatie, de algemene Turbo brochure, de brochure Turbo op grondstoffen en het prospectus, zie www.rbs.nl/markets. Ten tijde van het schrijven van dit artikel heeft Koen Lauwers noch privé, noch zakelijk een positie in het financieel instrument met de onderliggende waarde zoals beschreven in dit artikel en zijn er geen andere belangenconflicten bekend. De disclaimer grondstoffenweekoverzicht op pagina 7 alsmede de algemene disclaimers zijn van toepassing op de column van Koen Lauwers. 5
Ontmoet RBS Seminars en Webinars in 2013 In het vorige jaar hebben wij wederom vele duizenden kijkers gehad tijdens onze online webinars. Vanaf 2013 zullen de webinars voortaan op elke maandag van de maand vanuit een vernieuwde omgeving worden verzorgd. Dit biedt u naast de bekende functionaliteiten de volgende voordelen: Alle webinars terugzien in het archief Verbeterde interactie met moderators Grotere weergave van sheets en video Gericht zoeken op onderwerp in gearchiveerde webinars Webinars bekijken op tablet of smartphone Tip de redactie functie Let op: om live webinars of gearchiveerde webinars te bekijken dient u zich eenmaal in het nieuwe systeem te registreren. Klik hier om te registreren of ga naar www.rbs.nl/seminars. Programma in 2013 Op de eerste drie maandagen van de maand verzorgen wij om 20:00 uur een webinar en 1x per maand kunt u ons bezoeken tijdens een beleggersbijeenkomst: Op de eerste maandag van de maand geeft een gastspreker uit de financiële wereld in 30 minuten zijn of haar visie op een aantal specifieke markten De tweede maandag van de maand staat in het teken van educatie. Denkt u hierbij aan uitleg over de werking van een beleggingsproduct of uitleg over beleggingsstrategieën of methodes Op de derde maandag van de maand laat technisch analist Nico Bakker u 10 titels kiezen uit zijn TA carrousel die hij voor de camera behandeld. Elk webinar kijkt hij terug op zijn uitspraken van de voorgaande maand. Op de vierde maandag van de maand zullen wij afwisselend een webinar of een seminar organiseren rondom een actueel thema als daar aanleiding toe is. April en mei 2013 In april en mei bieden wij de volgende seminars en webinars aan: INSCHRIJVEN RBS WEBINARS Seminar en webinar agenda Datum Type Titel Spreker Aanvang 24 april 2013 Online webinar Guy Boscart: visie op de markt (let op: woensdag) Guy Boscart, Erik Mauritz 20 uur 6 mei 2013 Online webinar De Gouden 6 van: Tom Simonts Tom Simonts, Erik Mauritz 20 uur 7 mei 2013 Seminar De Hollandse aandelenavond (HQ RBS Amsterdam) Diverse sprekers 19 uur 13 mei 2013 Online webinar De basis van Turbo's Erik Mauritz 20 uur 21 mei 2013 Online webinar Bakker's Bull / Bear van de maand mei (let op: dinsdag) Nico Bakker 20 uur Overzichten Overzicht Volume/Omzet Onderliggende waarde Long Short Omzet(EUR) AEX 15.903.821 16.271.595 33.597.660 Brent Crude Oil Future 44.590 27.690 588.171 Bund Future 1.000 32.765 235.609 EUR/USD 68.524 120.585 583.974 Goud 405.380 428.488 6.807.862 Figuur 5. Overzicht Volume/Omzet, periode 12 april t/m 19 april 2013. Bron: RBS, 23 april 2013. Long/Short-Ratio Turbo Ratio AEX -1,02 Brent Crude Oil Future 1,73 Bund Future -122,55 EUR/USD -1,64 Goud 4,88 Figuur 6. Long/Short-Ratio van uitstaande posities per 23 april 2013. Bron: RBS, 23 april 2013. Top 10 meest verhandelde Certificaten: vorige week en All-Time Vorig week ISIN code All-Time ISIN code 1 Goud Certificaat NL0000455905 Water Certificaat NL0000290195 2 Brent Crude Oil Future Quanto Certificaat NL0000458701 Agribusiness Certificaat NL0000696565 3 BRIC II Certificaat NL0000290328 Goud Quanto Certificaat NL0000458735 4 RICI Natural Gas Certificaat NL0009057728 BRIC II Certificaat NL0000290328 5 Water Certificaat NL0000290195 Emerging 11 Certificaat NL0000842029 6 Goud Quanto Certificaat NL0000458735 AEX Certificaat NL0000778728 7 Emerging Market SRI Certificaat NL0009287721 RIC Enhanced Quanto Certificaat NL0006284580 8 Nikkei 225 Quanto Certificaat DE0006098205 Emerging Markets SRI Certificaat NL0009287721 9 Zonne-energie Certificaat NL0000847689 India Certificaat NL0000456465 10 NYSE Arca Biotech Certificaat DE0006106701 BRIC Certificaat NL0000459816 Figuur 6. Top 10 bestsellers Certificaten, periode 12 april t/m 19 april 2013 en All Time. Bron: RBS, 23 april 2013. Op de hoogte blijven Alle seminars & webinars zullen altijd aangekondigd worden op www.rbs.nl/markets en in deze nieuwsbrief. Wilt u op de hoogte blijven van onze webinars? Klik dan hier voor een actueel overzicht van de webinars, en vink bij het inschrijven aan dat u op de hoogte gehouden wilt worden. 6
Risico s De aanschaf van Turbo s en Certificaten brengen bepaalde risico s met zich mee, zoals prijsrisico, kredietrisico en liquiditeitsrisico. Turbo s en Certificaten zijn daarom niet geschikt voor iedere belegger. Het is van belang dat u de kenmerken en risico s van deze producten begrijpt voordat u een beleggingsbeslissing neemt. Tevens dient u zorgvuldig af te wegen of de Turbo s en Certificaten geschikt zijn voor u gezien uw ervaring, beleggingshorizon, overige beleggingen, financiële positie, risico-bereidheid en andere relevante omstandigheden. In geval van twijfel, dient u professioneel advies in te winnen. Deze nieuwsbrief dient slechts ter informatie en is geen aanbieding of een uitnodiging tot het doen van een aanbieding van Turbo s of Certificaten. Het aanbod van Turbo s en Certificaten vindt uitsluitend plaats op basis van het respectievelijke basisprospectus, eventuele bijbehorende supplementen en de definitieve voorwaarden. De beslissing om Turbo s en Certificaten te kopen moet dan ook op basis van deze documenten worden gemaakt. Deze documenten zijn kosteloos verkrijgbaar via www.rbs.nl/markets. Deze paragraaf bevat slechts een overzicht van de belangrijkste risico s. Lees voor een volledig overzicht het respectievelijke basisprospectus. Turbo s en Warrants zijn beleggingsinstrumenten voor actieve en ervaren beleggers. Door de hefboom is een belegging in Turbo s en Warrants risicovoller dan een directe belegging in de onderliggende waarde. Hoe hoger de hefboom die men kiest, hoe sneller een beweging van de onderliggende waarde doorwerkt in de waarde van de Turbo en de Warrant. Het stop loss-niveau van een Turbo kan wijzigen, waardoor bij een wijziging het stop loss-niveau dichter bij de koers van de onderliggende waarde kan komen. Bij indices zullen deze wijzigingen in periodes waarin veel dividend wordt uitgekeerd, groter zijn. De koers van een Certificaat volgt in principe één-op-één de prestaties van de onderliggende waarde, maar kan hiervan afwijken doordat de beheerkosten (jaarlijks) in rekening worden gebracht en door de marktbeweging van vraag en aanbod. Bij alle beleggingsinstrumenten kan gedurende zowel de looptijd als op de afloopdatum de volledige inleg verloren gaan. Veranderingen van de wisselkoersen van onderliggende waarden die niet in euro zijn genoteerd, beïnvloeden de waarde van de in euro genoteerde producten. Een stijging van de lokale valuta ten opzichte van de euro zal een positief effect hebben, een daling een negatief effect. Beleggen in aandelenmarkten van opkomende markten gaan gepaard met extra risico s op politiek, economisch, de sociaal en juridisch gebied. Daarnaast ontbreekt door gebrekkige beschikbaarheid van financiële verslaggeving en andere data in sommige markten transparantie. Ongunstige ontwikkelingen hebben hierdoor vaak een sterk negatieve invloed hebben op de waarde van beleggingen in opkomende markten. Beleggen in grondstoffen gebeurt meestal door middel van termijncontracten Door te beleggen in termijncontracten en deze op tijd te verkopen kan fysieke levering van een grondstof worden voorkomen. Wanneer een belegger voor lange termijn in een bepaalde grondstof belegt, dient hij/zij het termijncontract voor het aflopen door te rollen naar een termijncontract met een langere looptijd. Het doorrollen van termijncontracten kan rendement opleveren of juist rendement kosten. Dit is afhankelijk van de termijnmarkt en staat los van veranderingen van de spotprijs van de desbetreffende grondstof. Wanneer een termijncontract afloopt, zal de prijs daarvan de actuele spotprijs benaderen. Bij het doorrollen wordt het aflopende contract verkocht en het volgende contract gekocht. Het verschil tussen opeenvolgende termijnprijzen kan een negatief rendement opleveren voor de belegger. Turbo s en Certificaten worden uitgegeven door The Royal Bank of Scotland [plc. Beleggers lopen kredietrisico op deze bank. Dit betekent dat in geval van insolventie van de uitgevende instelling beleggers in Turbo s en Certificaten mogelijk minder terugkrijgen dan hun initiële belegging en in het slechtste geval zelfs hun gehele belegging verliezen. Turbo s en Certificaten worden gehouden via het bewaringssysteem van Euroclear Nederland en zijn daardoor afgescheiden van het vermogen van de uitgevende instelling. Het Nederlandse depositiogarantiestelsel is niet op Turbo s en Certificaten van toepassing. Beleggers krijgen met een belegging in Turbo s en Certificaten geen eigendom in onderliggende waarde daarvan. Turbo s en Certificaten worden genoteerd op Euronext Amsterdam met RBS als market maker. Dat wil zeggen dat RBS onder normale marktomstandigheden tijdens beursuren van Euronext Amsterdam, van 9:05 uur tot 17:30 uur bereid is om Turbo s en Certificaten te kopen en te verkopen. Hierdoor is het mogelijk om onder normale marktomstandigheden tijdens genoemde beursuren de Turbo s en Certificaten te kopen of verkopen. De prijs waarvoor RBS bereid is een Turbo of een Certificaat te kopen wordt de biedprijs genoemd en de prijs waarvoor RBS bereid is een Turbo of een Certificaat te verkopen wordt de laatprijs genoemd. Het verschil tussen de bied- en laatprijzen wordt de spread genoemd. Gedurende de looptijd van een Turbo of een Certificaat kan de spread aan wijziging onderhevig zijn. Bijvoorbeeld, indien er belangrijke cijfers worden gepubliceerd zoals jaarcijfers of macro-economische cijfers kan de spread (tijdelijk) wordt vergroot. Actuele informatie over de bied- en laatprijzen gehanteerd durende de looptijd van Turbo s en Certificaten treft u aan op de relevante product pagina van de website www.rbs.markets.nl. Door bijzondere omstandigheden kan het voorkomen dat RBS geen prijzen afgeeft. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren indien de handel in de onderliggende waarde wordt stilgelegd, een Turbo of een Certificaat is uitverkocht, indien in korte tijd een groot aantal orders wordt geplaatst, er een storing in het handelssysteem van RBS is opgetreden, er een storing is opgetreden in het handelssysteem van Euronext Amsterdam of de beurs waarop de onderliggende waarde wordt verhandeld of indien er extreme marktomstandigheden zijn. Indien RBS geen prijzen afgeeft kan het zijn dat het niet mogelijk is om een Turbo of een Certificaat te kopen of te verkopen of niet tegen de door u gewenste prijs. Dit laatste kan zich voordoen omdat u in dergelijke situaties voor koop en verkoop afhankelijk bent van andere beleggers die willen kopen of verkopen. Disclaimer Technische Analyse / Turbo Tip Het onderdeel technische analyse wordt verzorgd door Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. en uitgebracht door RBS. Nico Bakker is bestuurder van Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. en is een onafhankelijk analist. RBS en Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. in ruil voor een financiële vergoeding technische analyse verzorgd en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De technische analysen van Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Iedere (potentiële) investering dienen beleggers te toetsen aan hun persoonlijke beleggersprofiel en te bespreken met hun adviseur. De in de technische analyse genoemde standpunten en vooruitzichten zijn door Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. gegeven in zijn hoedanigheid als technisch analist. RBS kan van tijd tot tijd producten uitgeven die dezelfde onderliggende waarden kunnen hebben als de financiële instrumenten besproken in de technische analysen van Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. RBS heeft echter geen enkele betrokkenheid bij, op welke manier dan ook, invloed op, zeggenschap over of inspraak in van de totstandkoming van de technische analysen van of namens Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. of een aan haar gelieerde onderneming of persoon. RBS is niet verantwoordelijk voor de volledigheid, juistheid en geschiktheid voor welke doeleinden dan ook en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid in verband met de technische analysen van Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. of een aan haar gelieerde onderneming of persoon. Disclaimer RBS Dit document is opgesteld door The Royal Bank of Scotland plc of haar dochtervennootschappen of groepsondernemingen ( RBS ). Alle informatie in dit document is gebaseerd op informatie afkomstig van RBS en van andere instellingen die als betrouwbaar gelden. RBS geeft in dit document een getrouwe reproductie van dergelijke informatie, echter RBS biedt geen garantie voor de juistheid van de getoonde gegevens verkregen van derden. Geen garantie of zekerheid in welke vorm ook, expliciet of impliciet, wordt gegeven met betrekking tot de volledigheid en juistheid van de informatie opgenomen in dit document. RBS accepteert geen enkele verplichting om enige informatie opgenomen in dit document te herzien of te corrigeren. Geen handelen of nalaten van RBS of haar directeuren, werknemers, agenten of andere vertegenwoordigers met betrekking tot de informatie opgenomen in dit document vormt, of wordt geacht te vormen, een verplichting of garantie van RBS of enig ander persoon. Indicatieve prijzen of analyses in dit document zijn ter goede trouw opgesteld, uitgekozen en beoordeeld en derhalve wordt geen garantie gegeven ten aanzien van de juistheid, volledigheid en redelijkheid van deze prijsopgaven of analyses. Onverminderd de juridische verantwoordelijkheid voor informatievoorziening, accepteert RBS geen enkele vorm van aansprakelijkheid voor kosten, schade en claims ontstaan uit, of in verband met, een belegging in effecten beschreven in dit document. RBS en/of haar dochtervennootschappen of groepsvennootschappen, verbonden vennootschappen, werknemers of klanten kunnen een belang in financiële instrumenten hebben zoals de effecten beschreven in dit document of daaraan gerelateerde financiële instrumenten. Een dergelijk belang kan omvatten het handelen, aanhouden, onderhouden van een markt in zulke instrumenten als ook het verschaffen van bank-, krediet- en andere financiële diensten aan een vennootschap of de uitgevende instelling van de effecten en financiële instrumenten beschreven in dit document. RBS treedt met betrekking tot een transactie, de effecten of andere verplichtingen beschreven in dit document, niet op als financiële adviseur of in een fiduciaire rol. RBS geeft met betrekking tot geen enkele jurisdictie een garantie of advies over fiscale, juridische en boekhoudkundige zaken. Dit document is niet bedoeld voor de distributie of het gebruik door enig persoon of enititeit in een jurisidictie of land waarin een dergelijke distributie of gebruik in strijd is met locale wet- en regelgeving. De informatie opgenomen in dit document is eigendom van RBS en is verstrekt op verzoek van een geselecteerd aantal ontvangers en mag niet (geheel of gedeeltelijk) worden verstrekt of anderszins gedistributeerd aan een andere derde partij zonder de schriftelijke toestemming van RBS. Verenigde Staten van Amerika: Dit document is uitsluitend bestemd voor verstrekking aan major institutional investors zoals gedefinieerd in Rule 15a-6 van de Amerikaanse Exchange Act van 1934, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de Exchange Act ) en mag niet worden verstrekt aan andere Amerikaanse ingezetenen. Elke Amerikaanse major institutional investor die deze informatie ontvangt en komt door het ontvangst ervan overeen dat hij de informatie in dit document niet zal verstrekken of anderszins distributeren aan anderen. De effecten zoals hierin beschreven zijn en zullen niet worden geregistreerd zoals bedoeld in de de Amerikaanse Securities Act van 1933, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de Securities Act ) en mogen niet worden aangeboden of verkocht in de Verenigde Staten van Amerika, tenzij aan qualified institutional buyers (gekwalificeerde institutionele beleggers) in lijn met Rule 144A of op grond van een andere vrijstelling van of het niet van toepassing zijn van de registratieverplichting van de Securities Act. De aanbieding of verkoop van de effecten of transacties in de effecten kunnen verder beperkt worden door toepasselijke wet- en regelgeving van de Verenigde Staten of van haar afzonderlijke staten. Potentiële beleggers dienen zichzelf daarom op de hoogte te stellen van en juridische beperkingen bij het aangaan van transacties na te leven. Potentiële beleggers dienen zich te realiseren dat de effecten mogelijk niet geschikt zijn voor alle beleggers. The Royal Bank of Scotland plc staat in het Verenigd Koninkrijk onder toezicht van de Financial Services Authority. Behalve in landen waarin dit wettelijk is vereist is de inhoud van dit document is niet beoordeeld door toezichthouders in de landen waarin dit document wordt verstrekt. In geval van twijfel over de inhoud van dit document dient onafhankelijk professioneel advies te worden ingewonnen. The Royal Bank of Scotland plc. Alle rechten, behalve indien expliciet toegekend, worden voorbehouden. Reproductie in welke vorm ook van de inhoud van deze nieuwsbrief is zonder voorafgaande schriftelijke toestemming verboden tenzij voor persoonlijk gebruik. De nieuwsletter bevat merken van The Royal Bank of Scotland Group plc en andere vennootschappen binnen de RBS groep. De merken omvatten onder andere het logo van The Royal Bank of Scotland en de merknamen The Royal Bank of Scotland en RBS. Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de indices genoemd in dit document behoren toe aan de relevante Index sponsoren (de Index Sponsoren ). De relevante Index Sponsoren zijn op generlei wijze betrokken bij de totstandkoming of verkoop van de producten genoemd in dit document, noch wordt door hen enig advies tot aankoop van deze producten gegeven. TURBO en BOOSTER zijn merknamen van The Royal Bank of Scotland Group plc. Disclaimer Technische Analyse/ Turbo Tip/ Grondstoffen Weekoverzicht Het onderdeel technische analyse wordt verzorgd door Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. ("Bakker TAC") en uitgebracht door RBS. Nico Bakker is bestuurder van Bakker TAC en is een onafhankelijk analist. RBS en Bakker TAC zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Bakker TAC in ruil voor een financiële vergoeding technische analyse verzorgd en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De technische analysen van Bakker TAC zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Het onderdeel Grondstoffenweekoverzicht wordt verzorgd door Falesia bvba ("Falesia") en uitgebracht door RBS. Koen Lauwers is bestuurder van Falesia en is een onafhankelijk analist. RBS en Falesia zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Falesia in ruil voor een financiële vergoeding de grondstoffen weekoverzichten verzorgd. De grondstoffen weekoverzichten van Falesia zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies (de grondstoffen weekoverzichten en de technische analysen worden hierna gezamelijk de "artikelen" genoemd). Iedere (potentiële) investering dienen beleggers te toetsen aan hun persoonlijke beleggersprofiel en te bespreken met hun adviseur. De in de artikelen genoemde standpunten en vooruitzichten zijn door respectievelijk Bakker TAC gegeven in zijn hoedanigheid als technisch analist en door Koen Lauwers gegeven in zijn hoedanigheid als intermarket analist. RBS kan van tijd tot tijd producten uitgeven die dezelfde onderliggende waarden kunnen hebben als de financiële instrumenten besproken in de artikelen. RBS heeft echter geen enkele betrokkenheid bij, op welke manier dan ook, invloed op, zeggenschap over of inspraak in van de totstandkoming van de artikelen van of namens respectievelijk Bakker TAC of Falesia of een aan Bakker TAC of Falesia gelieerde onderneming of persoon. RBS is niet verantwoordelijk voor de volledigheid, juistheid en geschiktheid voor welke doeleinden dan ook en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid in verband met de artikelen van Bakker TAC of Falesia of een aan Bakker TAC of Falesia gelieerde onderneming of persoon." rbs.nl/markets 7