Aandoeningen van de schouder Alle informatie voor u op een rij over de behandeling van aandoeningen van de schouder Orthopedium houdt u in beweging!
Alle informatie voor u op een rij over de behandeling van aandoeningen van de schouder 2 Aandoeningen van de schouder - Orthopedium
Inhoudsopgave De schouder Aandoeningen van de schouder Voorbereiding voor de operatie De operatie en opname pag. pag. pag. pag. 4 5 7 9 Herstel en terug naar huis Veelgestelde vragen Belangrijke telefoonnummers Checklist pag. 11 pag. 14 pag. 16 pag. 16 Versie 1 Orthopedium - Aandoeningen van de schouder 3
De schouder Voorkant skelet Achterkant skelet Sleutelbeen Bovenarm Schouderblad Verbindingskraakbeen Gewricht Het schoudergewricht bestaat uit 3 botten: De bovenarm (de kop van de schouder). Het schouderblad (de kom van de schouder). Het sleutelbeen (dit vormt een gewricht met het schouderblad, maar heeft geen directe relatie met de schouder kop of kom). De kop van de schouder is een relatief grote bol ten opzichte van de kom. Daarom heeft de schouder een zeer sterke spierpees manchet (de zogenaamde rotator-cuff) om te zorgen dat de schouder stabiel blijft. De kop en de kom worden bedekt met een laag kraakbeen. De schouderkom heeft een soort extra stootkussen rondom de rand van de kom, het labrum. Deze schouder-meniscus bestaat uit een soort rubberachtig kraakbeen en zorgt voor extra stabiliteit van het gewricht. Kapsel Om het schoudergewricht ligt een kapsel die ook stabiliteit geeft aan het gewricht. Daaromheen ligt de sterke spier- en peesmanchet. Deze zorgt ervoor dat de schouder een zeer ruime beweeglijkheid heeft, zonder dat deze uit de kom schiet. Tussen de spiermanchet en het schouderblad bevindt zich een belangrijke slijmbeurs. Deze kan, indien er een ontsteking ontstaat, oorzaak zijn van veel pijnklachten. Daarnaast bevindt zich een aantal ligamenten (sterke banden) tussen de bovenarm en de schouderkom. Ook deze zorgen voor stabiliteit van het schoudergewricht. In de buurt van het schoudergewricht lopen voor de arm belangrijke bloedvaten en zenuwen. 4 Aandoeningen van de schouder - Orthopedium
De schouder Aandoeningen en behandeling van aandoeningen van de schouder De schouder is een complex gewricht en de ruimte voor de pezen om te bewegen in de schouder is erg klein. Sommige mensen zijn zo gebouwd dat de ruimte extra smal is en daardoor kan het dus zijn dat de pees te weinig ruimte heeft om te kunnen bewegen hierdoor kan een slijmbeursontsteking ontstaan. Bij regelmatige bewegingen met de arm boven het hoofd kan het proces versneld raken. Wanneer dit langer blijft bestaan, kan er een scheurtje ontstaan in de cuff (pees rondom het schoudergewricht). Scheur in de pees Een klein aantal patiënten met schouderklachten komt uiteindelijk bij een orthopeed terecht. Meestal lukt het met rust, fysiotherapie en/of injecties met corticosteroïden de klachten te verhelpen, zodat een operatie niet nodig is. Als deze maatregelen onvoldoende helpen kan een operatie uitkomst bieden. Bij een operatie om aandoeningen van de schouder te verhelpen kunnen de volgende ingrepen worden verricht: Verwijderen van een los brokstuk. Hechten van een gescheurde pees (cuff repair). Schouderstabilisatie. Verwijderen van een verdikte slijmbeurs evenals de onderzijde van het schouderdak (decompressie), waardoor er meer ruimte wordt gecreëerd om de arm vrij te laten bewegen. Uw klachten kunnen ook ontstaan door inklemming van een pees (supraspinatuspees) tussen de kop van de bovenarm en het dak van de schouder (het acromion). Orthopedium - Aandoeningen van de schouder 5
De behandeling De behandeling van aandoeningen van de schouder Afhankelijk van uw klachten, wordt een bepaalde behandeling bij u uitgevoerd. Dit zal gebeuren door middel van een kijkoperatie of een open operatie. Een kijkoperatie van de schouder, ook wel arthroscopie genoemd, (arthros=gewricht en scopie=kijken), houdt in dat er in het schoudergewricht wordt gekeken door middel van een aantal kleine openingen. Bij deze kijkoperatie wordt direct een behandeling uitgevoerd, zoals een schouderstabilisatie, het verwijderen van een kalkhaard, decompressie (verwijderen van een verdikte kalkhaard) of een cuff repair (de scheur in het peesmanchet wordt gehecht). Bij een schouderoperatie bekijkt de orthopedisch chirurg de schouder en kan aldus een indruk krijgen over de toestand van: Het kraakbeen van de schoudergewrichtdelen Eventueel loszittende bot- of kraakbeendelen Het kapselbandapparaat De cuff (=peesmanchet) De toestand en eventuele slapte van de schouder Eventueel aangeboren afwijkingen Letsel ten gevolge van een ongeval Waarom krijg ik een kijkoperatie? Een kijkoperatie geeft sneller herstel. De littekens zijn aanzienlijk kleiner (1 tot 2 cm) dan bij een open operatie. De kijkoperatie biedt mogelijkheden tot het verklaren van klachten aan het schoudergewricht en eventueel kunnen direct de klachten verholpen worden. Wij kunnen een snelle diagnose stellen waarvoor er geen open operatie noodzakelijk is en het herstel sneller verloopt. In enkele gevallen is een kijkoperatie niet mogelijk en wordt gekozen voor een open operatie. De specialist bespreekt welke mogelijkheden er voor u zijn. Verwachtingen De operatie van de schouder is in het algemeen een relatief kleine ingreep. De operatie kent gewoonlijk weinig complicaties en biedt goede resultaten binnen korte tijd. De verwachtingen die u mag hebben van de resultaten van deze ingreep, hangen af van de diagnose die werd gesteld en de behandeling die direct is uitgevoerd. Het verwachte resultaat wordt met u besproken op de polikliniek door uw orthopeed. 6 Aandoeningen van de schouder - Orthopedium
Voorbereiding voor de operatie Er vindt een aantal voorbereidingen plaats voorafgaand aan de operatie: U bezoekt de orthopedisch consulente. Deze geeft u uitleg over de verschillende vormen van verdoving en pijnbestrijding, zowel tijdens als na de ingreep. Meer informatie over anesthesie leest u in de folder Anesthesie en verdoving. De operatiedag wordt ingepland, het exacte tijdstip van de operatie wordt enkele dagen voor de operatie aan u doorgegeven. De operatie vindt plaats in kliniek Orthopedium in Delft. Een kijkoperatie vindt plaats in dagbehandeling. Dit betekent dat u dezelfde dag weer naar huis gaat. Het is van belang dat u zelf voldoende (minimaal 40 tabletten van 500 mg) paracetamol aanschaft als basispijnstiller na de operatie. Terugreis en ophalen Na de operatie mag u zelf 24 uur geen voertuig besturen, dit in verband met de verdoving. U dient dan ook vooraf voor vervoer naar huis te zorgen. U kunt op de uitslaapkamer uw begeleider bellen om opgehaald te worden. Uw begeleider heeft ook de mogelijkheid om in de kliniek op u te wachten, het verblijf in de kliniek duurt tussen de 3 en 4 uur. De eerste nacht na de operatie is het belangrijk dat u niet alleen thuis bent. Hulp na de operatie De eerste tijd na de operatie zit uw arm in een sling. Hoe lang u de armsling moet gebruiken is afhankelijk van de behandeling die is uitgevoerd. De duur varieert van ongeveer 1 tot 6 weken. Tijdens deze periode is het prettig als familie of vrienden een handje kunnen helpen. Anesthesie De operatie vindt plaats onder narcose, dat is algehele verdoving. Voor de operatie dient u nuchter te zijn, dat betekent dat u vanaf de avond voor de operatie, na 24:00 uur niets meer mag eten. Wij adviseren u 7 dagen tot tenminste 48 uur vóór de geplande operatiedatum te stoppen met roken. Uit onderzoek is gebleken dat roken de wondgenezing vertraagt en hierdoor kunnen mogelijke complicaties optreden na de operatie. U mag tot 6 uur voor de geplande operatietijd nog wel water en thee (zonder suiker en/of melk) drinken. U mag zich vanaf een week voor de operatie niet meer ontharen in het operatiegebied. Indien de operateur het noodzakelijk acht dat het operatiegebied onthaard wordt, wordt dit op de dag van de operatie op het OK-complex gedaan. U mag geen make-up, nagellak of bodylotion gebruiken op de operatiedag. Ook eventuele gelnagels dienen verwijderd te worden. Contactlenzen en/of piercing(s) mogen niet gedragen worden tijdens de operatie. Als u een gebitsprothese draagt, mag u deze tijdens de operatie inhouden, als deze met kleefpasta goed is vastgeplakt. Kostbare spullen adviseren wij u thuis te laten. Medicijnen die u gebruikt, kunt u innemen met een klein slokje water, uiterlijk tot 1 uur voor de operatie. De orthopedisch consulente en/of anesthesioloog zegt welke medicijnen u voor de operatie moet stoppen. Orthopedium - Aandoeningen van de schouder 7
Voorbereiding voor de operatie Waarom moet ik nuchter zijn voor de operatie? De reden dat een operatiepatiënt nuchter moet zijn is uit veiligheidsoogpunt. Door de narcose zijn de hoest- en slikreflexen weggevallen. Ook de reflexen die verhinderen dat voedsel vanuit de maag in de longen kan terechtkomen. Tijdens de narcose werkt de hoestreflex immers niet normaal bij verslikken. Voedsel dat in de longen overloopt kan levensbedreigende gevolgen met zich meebrengen. Dit heet aspiratie. Pijnstillers Het is van belang dat u zelf voldoende (minimaal 40 tabletten van 500 mg) paracetamol aanschaft als basispijnstiller na de operatie. Dit wordt niet via een recept verstrekt aangezien het niet vergoed wordt via uw ziektekostenverzekeraar. Het gaat om pure paracetamol en niet om combinatiepreparaten. U krijgt bij uw bezoek aan de doktersassistente een recept mee voor 20 capsules van een tweede pijnstiller: Celebrex (indien er medisch gezien geen bezwaren zijn tegen het voorschrift). Celebrex dient u (naast paracetamol 4 maal 2 tabletten van 500 mg) 1 week na de operatie twee maal daags te gebruiken. Zie verder punt b) pijnmedicatie thuis, na de operatie. Gebruikt u al pijnstillers behorende tot de groep van niet specifieke NSAID s (zoals ibuprofen, diclofenac of naproxen) dan dient u deze 48 uur voor de operatie niet meer in te nemen vanwege het negatieve effect op de bloedstolling. Celebrex heeft dit effect minder. Dit kunt u dus veilig gebruiken. a) Pijnmedicatie start reeds voor de operatie: De eerste 2 Celebrex capsules (400 mg als eenmalige dosering als oplaaddosis) neemt u in met een slokje water 1 uur voordat u zich moet melden in de kliniek. Vervolgens krijgt u in de kliniek 2 tabletten paracetamol die u ook met een klein slokje water inneemt. b) Pijnmedicatie thuis, na de operatie: Het is veilig om de basismedicatie paracetamol (4 maal 2 tabletten van 500 mg per dag) gedurende 5 10 dagen te gebruiken. Indien u een recept heeft gekregen gebruikt u naast paracetamol ook tweemaal daags Celebrex. Voor de eerste 24 uur na de operatie krijgt u daarbij een recept voor Oxycontin (10 mg) mee. Hiervan mag u zo nodig 1 tablet per 12 uur, dit medicijn (Oxycontin) gebruikt u alleen bij zeer veel pijn. U krijgt hiernaast ook een recept mee voor Zofran (4mg). Deze kunt u gebruiken bij eventuele misselijkheid na de operatie. Medicatie, ingrediënt: Oxycontin = oxycodon Celebrex = celecoxib Zorg ervoor dat u de medicatie zoveel mogelijk op vaste tijden inneemt. Gedurende de eerste 24 tot 48 uur is de pijn het meest hevig. Naar uw eigen inzicht kan er na 48 uur eerst de paracetamol en vervolgens na 1 week de Celebrex worden gestaakt. Indien de pijnmedicatie niet voldoende pijnstilling geeft, neemt u contact op met de behandeld specialist of de huisarts. 8 Aandoeningen van de schouder - Orthopedium
De operatie en dagopname Wat neem ik mee op de dag van de operatie en waar moet ik aan denken? U neemt 2 Celebrex capsules in met een slokje water 1 uur voordat u zich moet melden in de kliniek (zie onderwerp Pijnstillers). U meldt zich nuchter op de afgesproken tijd in kliniek Orthopedium te Delft. U dient een half uur voor de aangegeven operatietijd aanwezig te zijn. Op de dag van de operatie draagt u gemakkelijk zittende kleding waaronder ruime bovenkleding (in verband met de sling om uw arm na de operatie) en een makkelijk aan te trekken broek. Een afsluitbare tas waarin u uw kleding en schoenen kunt opbergen tijdens de operatie. U laat uw kostbare sieraden en geld thuis. U neemt uw identiteitsbewijs mee. U neemt uw dagelijkse medicijnen mee. U neemt uw medicatiepaspoort van de apotheek mee. Zie ook de checklist achterin de folder (blz.16) De behandeling Een schouderoperatie verloopt als volgt: Een OK-medewerker haalt u op vanuit de wachtruimte. U kleedt zich uit in het omkleedhokje, uw ondergoed en T-shirt met korte mouwen kunt u aanhouden. U kunt uw kleding opbergen in de meegenomen tas, deze wordt onder het bed, waarop u komt te liggen, bewaard. Voordat u de operatiekamer ingaat wordt u bloeddruk gemeten in de voorbereidingskamer en er wordt een infuusnaald in uw arm of hand geprikt; hier wordt later de narcosevloeistof toegediend. De behandeling vindt plaats onder verdoving. Hiernaast krijgt u een schouderblock. Een kijkbuis wordt geplaatst in de ruimte tussen het kapsel en het schouderdak. Met een arthroscoop (kijkbuis) wordt ook tussen de schouderkop en het kommetje (glenoid) gekeken. Via een 2e opening kunnen kleine instrumenten bij het schoudergewricht komen voor de behandeling. Het hele schoudergewricht wordt beoordeeld, de diagnose kan worden bevestigd en het operatieplan wordt nu definitief gemaakt. In sommige gevallen zijn meerdere openingen nodig voor extra instrumenten. Via een sneetje aan de voorkant van de schouder wordt een speciaal instrument ingebracht en wordt de schouder verder onderzocht. Afhankelijk van de grootte van de openingen wordt uw huid gehecht, meestal zijn hechtstrips voldoende. U ontvangt een schouderblock dit is voornamelijk voor de operatie en dient ter pijnbestrijding voor na de operatie. Na de ingreep komt u rustig bij van de verdoving in de uitslaapkamer, waar uw bloeddruk en hartslag gecontroleerd worden. U krijgt daar een broodje te eten en iets te drinken. Na de operatie geeft de arts u informatie over wat er bij de schouderoperatie is gezien en welke behandeling direct is uitgevoerd. De arts/verpleegkundige en/of fysiotherapeut komt u uitleggen hoe u uw arm mag gebruiken, of en hoe lang de sling om uw arm noodzakelijk is en welke oefeningen u thuis moet doen. Ook krijgt u informatie mee over hoe de eerste dagen na de operatie verlopen, het gebruik van het verband, de pijnstilling en wondcontrole. U ontvangt ook direct een afspraak voor de controle na de operatie. Orthopedium - Aandoeningen van de schouder 9
De operatie en dagopname Op het moment dat u voldoende bent opgeknapt na de operatie en de orthopeed en anesthesist akkoord zijn met uw ontslag, mag u huiswaarts gaan met uw begeleider. U mag na de ingreep niet zelf naar huis rijden. Wij maken gebruik van de modernste technieken waardoor er zo min mogelijk weefselschade is en het herstel spoedig verloopt. Welke behandeling is bij u verricht? (in te vullen door orthopeed na de operatie) o o o o o Schouderstabilisatie Verwijderen van een kalkhaard Decompressie (afvlakken onderzijde schouderdak om meer ruimte te maken) Cuff repair (de scheur in het peesmanchet wordt gehecht) Labrumfixatie (de gescheurde kraakbeenrand van de schouderkom wordt vastgezet. Dit voorkomt het uit de kom gaan van de schouderkop) o... 10 Aandoeningen van de schouder - Orthopedium
Herstel en terug naar huis Het herstel van een operatie aan de schouder duurt 2 tot 6 weken en verloopt in grote lijnen als volgt: U mag na de operatie dezelfde dag naar huis. De fysiotherapeut en/of orthopeed hebben u uitgelegd of/en hoelang u verder de armsling moet gebruiken en welke oefeningen u moet doen. De schouder is roze gekleurd door de ontsmettingsvloeistof die gebuikt is voor de operatie. Dit zal binnen 1-2 weken verdwenen zijn. De schouder kan gevoelloos zijn als gevolg van de plaatselijke verdoving (schouderblock). De schouder kan pijnlijk zijn. Hiervoor krijgt u pijnstillers mee, welke u op vaste tijden dient in te nemen. De wondjes zijn afgedekt met hechtpleisters met daar onder eventueel nog hechtingen. De hechtingen worden na ongeveer 14 dagen verwijderd. De hechtpleisters laat u over de wondjes zitten, tot deze vanzelf loslaten. U mag douchen, wel dient u de schouder(wondjes) 5 dagen droog en steriel te houden zodat de wondjes kunnen genezen en de kans op infectie zo klein mogelijk is. Als de wondjes dicht zijn en er mooi uit zien kunt u normaal douchen, in bad en/of naar de sauna gaan wordt afgeraden. Om zwelling en pijn tegen te gaan, kunt u na de operatie starten met het koelen van de schouder, hiervoor kunt u gebruik maken van coldpacks. Dit mag zo vaak als u wilt, maar niet langer dan 10-15 minuten achtereen, met een natte theedoek tussen de huid en coldpack. Zorg er voor dat het ijs niet rechtstreeks in contact komt met de huid. Na de operatie kan de schouder enige tijd dikker zijn dan normaal, door belasten/ oefenen kan deze zwelling toenemen. Orthopedium - Aandoeningen van de schouder 11
Herstel en terug naar huis Oefenschema decompressie behandeling en het verwijderen van een kalkhaard: Wanneer er bij u een decompressie behandeling is uitgevoerd of er is kalk verwijderd dan geldt onderstaand schema: Week 1 3: Toegestaan zijn lichte activiteiten onder de schoudergordel, te denken valt aan eten, wassen, schrijven. Week 4: Start met lichte activiteiten boven schouderhoogte en zwaardere activiteiten onder de schoudergordel. U mag autorijden als u twee dagen pijnvrij zonder sling heeft gefunctioneerd en u voldoende controle en bewegingsmogelijkheden heeft om veilig achter het stuur te zitten. De termijn waarop werk kan worden hervat, hangt af van het soort werk dat u doet. Dagelijkse oefeningen na decompressie en het verwijderen van een kalkhaard Na de kijkoperatie zit de arm in een sling. Het is de bedoeling dat u de eerste twee dagen na de operatie de arm op drie momenten van de dag uit de sling haalt en de volgende oefeningen 10 keer gaat doen. 4. Neem in beide handen een stok, stick of paraplu achter de billen. Beweeg deze stok naar achteren (los van de billen). Als deze oefening in eerste instantie pijnlijk is laat u deze dan achterwege. Na twee dagen gaat u de oefeningen op 6 momenten van de dag uitvoeren. Om verklevingen te voorkomen is het belangrijk dat u zo snel mogelijk na de operatie (binnen 5 dagen) een afspraak heeft bij uw behandelend fysiotherapeut. U moet namelijk passief (met hulp van uw fysiotherapeut) uw schouder in beweging houden. Het oefenen mag geen pijn doen. Er mag wel een mate van rek ervaren worden rondom de schouder. Dagelijkse oefeningen na een cuff repair/labrumfixatie De volgende oefeningen moet u direct na de operatie (5x daags) gaan uitvoeren om de doorbloeding van de gehele arm te stimuleren: 10x vingers en duim buigen/strekken en spreiden 10x met de duim alle vingertoppen aanraken 10x de pols buigen en strekken 10x de elleboog buigen en strekken waarbij de bovenarm ondersteund wordt door de goede arm 1. Elk uur de schouderbladen naar elkaar toetrekken. 2. Sla de handen in één en maak met gestrekte armen een voorwaartse beweging terwijl u op uw rug ligt. 3. Houd de ellebogen in de zij en draai de onderarm naar buiten todat de onderarm recht naar voren wijst. 12 Aandoeningen van de schouder - Orthopedium
Herstel en terug naar huis Complicaties Bij iedere ingreep kunnen complicaties ontstaan. Zo ook bij een schouderoperatie, al is de kans op een complicatie bij deze ingreep gering. Over complicaties die te maken kunnen hebben met de anesthesie, leest u meer in de folder Anesthesie en verdoving. Overleg bij onderstaande complicaties met uw specialist voor eventuele behandeling: Nabloeding van de wondjes. De wondjes blijven soms lang gevoelig. Infectie van het schoudergewricht. Schade door de operatie aan structuren rond de schouder, zoals zenuwen of bloedvaten; dit is zeer zeldzaam. Soms is het resultaat van de operatie niet wat u ervan had gehoopt. Dit kan te maken hebben met de oorzaak van uw klachten die niet of niet volledig met de kijkoperatie is op te lossen. Orthopedium - Aandoeningen van de schouder 13
Veelgestelde vragen Is een operatie van de schouder veilig? Ja, een schouderoperatie is een relatief veilige ingreep. De kans op een complicatie is klein. Is narcose veilig? Door betere bewakingsapparatuur en moderne geneesmiddelen is anesthesie tegenwoordig zeer veilig. Ook de goede opleiding van de anesthesioloog en zijn medewerkers draagt bij aan de veiligheid. Ondanks alle zorgvuldigheid zijn bijwerkingen en complicaties niet altijd te voorkomen. Heb ik thuis hulp nodig na de operatie? De eerste tijd na de operatie draagt u uw arm in een sling. Het is dan prettig als familie of vrienden een handje kunnen helpen. De eerste 24 uur na de operatie mag u niet alleen zijn. Wat gebeurt er als ik niet in Kliniek Orthopedium in Delft geopereerd kan worden? Als u niet in Delft geopereerd kunt worden, bijvoorbeeld door uw medische voorgeschiedenis, dan wordt u door uw eigen orthopeed in het Vlietland Ziekenhuis in Schiedam geopereerd. U krijgt dan van tevoren een afspraak bij de anesthesioloog in het Vlietland Ziekenhuis. Wanneer mag ik weer werken, sporten en deelnemen aan het verkeer? Wanneer u weer mag autorijden is afhankelijk van de aard van de ingreep. De termijn waarop werk kan worden hervat, hangt uiteraard af van het soort werk dat u doet. Sportactiviteiten kunnen worden hervat in overleg met uw fysiotherapeut en/of uw behandelend orthopeed. Wanneer moet ik contact opnemen met kliniek Orthopedium? Bij vragen kunt u altijd contact met ons opnemen, tijdens kantoortijden kunt u ons bereiken onder telefoonnummer 088-0088444. Na de operatie krijgt u ons noodnummer mee voor acute vragen buiten kantooruren, bijvoorbeeld als u na de operatie hoge koorts krijgt of de wond erg gaat lekken. Waarom moet ik nuchter blijven voor de ingreep? De operatie gebeurt onder verdoving. De reden dat de maag leeg moet zijn voor de operatie, is om te voorkomen dat maaginhoud in de longen kan komen. 14 Aandoeningen van de schouder - Orthopedium
Veelgestelde vragen Mag ik roken voor de operatie, wat is jullie advies? Wij adviseren u 7 dagen, maar zeker 48 uur vóór de geplande operatiedatum te stoppen met roken. Uit onderzoek is gebleken dat roken de wondgenezing vertraagt en hierdoor kunnen mogelijke complicaties optreden na de operatie. Hoe lang duurt de operatie? De operatie zelf duurt gemiddeld tussen de 45 en 75 minuten. De opname in de kliniek is meestal 3 tot 4 uur. U kunt zich thuis voorbereiden op de operatie door de u geleverde informatie goed door te nemen. Voor eventuele vragen kunt u telefonisch of via email contact op nemen met Kliniek Orthopedium. Orthopedium - Aandoeningen van de schouder 15
Checklist zaken mee te nemen naar de kliniek: Uw medicijnen in originele verpakking Uw medicatiepaspoort van de apotheek Uw identiteitsbewijs Verzekeringspapieren Gemakkelijk zittende kleding en schoeisel, waaronder ruime bovenkleding Afsluitbare tas Laat kostbare sieraden bij voorkeur thuis U mag na de ingreep niet zelf autorijden, regel vooraf vervoer naar huis voor na de ingreep. De eerste nacht na de operatie mag u niet alleen thuis zijn De eerste dagen na de operatie bent u niet zo handig met uw arm in een sling. Regel vooraf hulp van familie en/of vrienden. Belangrijke telefoonnummers Kliniek Orthopedium 088-0088444 Telefoonnummer in geval van nood buiten kantooruren 06-13443666 Openingstijden werkdagen van 08.00 17.00 uur Contactgegevens Olof Palmestraat 20 2616 LS Delft Emailadres info@orthopedium.nl www.orthopedium.nl