Bijlage c) Toelichting berekening van gemeenschappelijke prestatie-indicatoren ten behoeve van de evaluatie van de Nationale Strategie 2009-2013 1. Evaluatie Conform Uitvoeringsverordening (EU) nr. 543/2011 artikelen 125 en 127 dient in 2012 een evaluatie van de Nederlandse Nationale Strategie te worden uitgevoerd. (Zie bijlage teksten Vo (EU) 534-2011en GMO-012 2011). De nationale strategie wordt geëvalueerd aan de hand van indicatoren betreffende de uitgangssituatie, de resultaten en de impact. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van de informatie over de operationele programma's die de PO s bij de jaardeclaratie, de jaarlijkse informatieverstrekking en (indien van toepassing) bij de tussentijdse evaluaties en eindverslagen verstrekken. In het kader van de evaluatie wordt beoordeeld hoeveel vooruitgang ten aanzien van de voor de strategie vastgestelde doelen is geboekt. De evaluatie heeft tot doel conclusies te trekken die nuttig zijn om de kwaliteit van toekomstige nationale strategieën te verbeteren en met name vast te stellen of de voor steun in aanmerking komende doelen, streefcijfers of maatregelen wellicht niet geheel correct zijn gedefinieerd, dan wel of behoefte bestaat aan nieuwe instrumenten. De evaluatie dient door onafhankelijke onderzoekers te worden uitgevoerd. De evaluatie wordt in opdracht van het Ministerie van EL&I uitgevoerd door het LEI. De gegevens voor de evaluatie op basis van de opgave door de PO s worden door het PT bewerkt en aan het LEI verstrekt. Na uitvoering van de evaluatie door het LEI wordt het evaluatierapport bij de Europese Commissie (EC) ingediend. Wellicht ten overvloede dient nog vermeld te worden, dat de EC zeer veel belang hecht aan de evaluatierapporten van de nationale strategieën als sluitstuk van de GMO cyclus. 2. Uitgangssituatie-indicatoren (bijlage VI) a) De in bijlage VI vermelde definities worden ook gehanteerd bij de evaluatie van de Nationale Strategie 2009-2013. Voor de evaluatie van de Nationale Strategie 2009-2013 worden de uitgangssituatie-indicatoren voor 2009 als referentie gebruikt. Waar in de definities sprake is van het eerste jaar van het operationeel programma of aanvang van het operationeel programma moet dit met betrekking tot de evaluatie van de Nationale Strategie gelezen worden als het eerste jaar of de aanvang van de Nationale Strategie in het jaar 2009. De eventueel bij de start van een nieuw operationeel programma in latere jaren opgegeven uitgangssituatie-indicatoren worden bij de evaluatie buiten beschouwing gelaten. b) Bij de indiening van het operationeel jaarplan 2009 hebben alle PO s deze uitgangssituatieindicatoren (op basis van 2006/2007/2008 of alleen 2008) voor het eerst opgegeven (ook de PO s, die al in eerdere jaren met een operationeel programma gestart waren). Alle PO s worden verzocht na te gaan of de voor 2009 opgegeven uitgangssituatie-indicatoren (of in een volgend jaar aangebrachte wijzigingen) overeenkomen met de nu verstrekte definities en zo nodig aanvullende berekeningen te maken. In voorkomende gevallen zal het PT u hierover rechtstreeks benaderen. Alle in de bijlage Excel format Indicatoren 2009-2011, tabellen 1 t/m 4 gevraagde gegevens voor de uitgangssituatie-indicatoren 2009 (al dan niet herberekend) dienen te worden ingevuld. Voorts dienen de gevraagde gegevens voor de (nieuwe) uitgangssituatie-indicatoren 16 en 20 t/m 22 voor 2009 alsnog worden ingevuld in de tabellen 1 t/m 4 (op basis van het jaar 2008). c) Op basis van de in de tabellen 1 t/m 4 ingevulde gegevens berekent het PT de volgende uitgangssituatie-indicatoren 7, 16, 21 en 22. Handleiding 2012 prestatie-indicatoren en evaluatie 26-01-2012 1 van 6
3. Resultaat- en impactindicatoren (bijlagen VII en VIII) a) De in bijlagen VII en VIII vermelde definities worden ook gehanteerd bij de evaluatie van de Nationale Strategie 2009-2013. Voor de evaluatie van de Nationale Strategie 2009-2013 worden de uitgangssituatie-indicatoren 2009 als referentie gebruikt. De eventueel bij de start van een nieuw operationeel programma in latere jaren opgegeven uitgangssituatie-indicatoren worden bij de evaluatie buiten beschouwing gelaten. b) Bij de jaardeclaratie 2009 hebben alle PO s voor het eerst resultaatindicatoren opgegeven. Alle PO s worden verzocht na te gaan of de bij de jaardeclaratie 2009 opgegeven resultaatindicatoren overeenkomen met de nu verstrekte definities en zo nodig aanvullende berekeningen te maken. In voorkomende gevallen zal het PT u hierover rechtstreeks benaderen. De impactindicatoren worden nu voor het eerst gevraagd. Alle in de bijlage Excel format Indicatoren 2009-2011, tabellen 1 t/m 4 gevraagde gegevens voor de resultaat- en impactindicatoren 2009 (al dan niet herberekend), 2010 en 2011 dienen (voor zover relevant voor het uitgevoerde operationele programma) te worden ingevuld. Let op: Indien een actie in enig jaar van het operationeel programma is uitgevoerd, dient de resultaatindicator in alle daaropvolgende jaren van het operationeel programma opgegeven te worden. c) Op basis van de in de tabellen 1 t/m 4 ingevulde gegevens berekent het PT de resultaat- en impactindicatoren (bijvoorbeeld productiekosten, energie, afval en verpakkingen). 4. Indiening van de gegevens voor berekening van de indicatoren 2009-2011 Alle gevraagde gegevens worden ingevuld in bijlage Excel format Indicatoren 2009-2011, tabellen 1 t/m 4. De PO s worden verzocht de gevraagde gegevens van alle met lichtgeel aangeduide velden te verstrekken c.q. in te vullen conform de definities en eenheden. Op basis van de door de PO ingevulde gegevens worden andere indicatoren in de met lichtgrijs aangeduide velden vervolgens berekend. Met uitzondering van de lichtgele velden zijn alle definities en formules in de andere velden beveiligd tegen aanpassingen. Opmerkingen c.q. toelichtingen bij een bepaalde indicator kunnen worden gegeven in de kolom Opmerkingen/Toelichtingen rechts van de tabellen 1 t/m 4 of in tabel 5 Opmerkingen & Toelichtingen. In het voorblad van de bijlage Excel format Indicatoren 2009-2011 is een overzicht opgenomen van de betekenis van de gebruikte symbolen in de definities van de indicatoren en de gehanteerde formules. Het oorspronkelijke format dient na invulling, in zijn geheel elektronisch aan het PT te worden geretourneerd (per e-mail aan medebewind@tuinbouw.nl of per cd-rom). Andere bestanden kunnen niet worden verwerkt. Ook GMO Connection kan niet voor dit doel worden gebruikt. De uiterste datum van indiening is 2 april 2012. Na verwerking zal het PT u de uitkomsten ter fiattering voorleggen. 5. Input- en outputindicatoren De input- en outputindicatoren worden eveneens betrokken in de evaluatie van de Nationale Strategie. Deze hoeven niet apart opgegeven te worden. Voor de evaluatie wordt gebruik gemaakt van de in GMO Connection vastgelegde input- en outputindicatoren. Handleiding 2012 prestatie-indicatoren en evaluatie 26-01-2012 2 van 6
6. Beschikbaarheid gegevens Het PT is zich ervan bewust, dat het overleggen van de gevraagde gegevens van de PO s een extra inspanning vraagt. Maar het PT gaat er vanuit, dat de gevraagde gegevens (productie- en omzetcijfers, arealen, deelname van leden aan kwaliteitsregelingen, adviesdiensten, opleidingen, oogstverzekeringen, opgave voor de verpakkingsbelasting) in de administraties van de PO s beschikbaar zijn conform Handleiding bij de indiening 2012, Paragraaf 7.2 2 e alinea op pag. 28. Voor het overleggen van het energieverbruik van bedrijven met energie-intensieve teelten zal echter een beroep moeten worden gedaan op de medewerking van de betrokken leden. Gezien de korte doorlooptijd is het raadzaam de jaarafrekeningen van de energieleverancier (over 2009 t/m 2011; voor champignons en witloftrek tevens 2008) per omgaande bij de leden op te vragen. Indien de jaarafrekening voor 2011 nog niet beschikbaar is, kan volstaan worden met de voorlopige afrekeningen gedurende het jaar en een inschatting over de nog ontbrekende periode. Tevens dienen de leden opgave te doen van eventuele levering van energie aan derden (voor zover dit niet is aangegeven op de jaarafrekening van de energieleverancier). Voor belichte teelten dienen het gasverbruik en het electriciteitsverbruik in bijlage Excel format Indicatoren 2009-2011, tabel 3 gesplitst te worden opgegeven. Teksten Vo (EU) 534-2011 en Circulaire GMO-012 2011 Uitvoeringsverordening (EU) nr. 543/2011 Sectie 4 Controle en evaluatie van operationele programma s en van nationale strategieën artikel 125 Gemeenschappelijke prestatie-indicatoren 1. De controle en de evaluatie van de nationale strategieën en de operationele programma's hebben tot doel na te gaan in hoeverre en hoe efficiënt en doeltreffend vooruitgang wordt geboekt met het nastreven van de voor de operationele programma's vastgestelde doelen. 2. Vooruitgang, efficiëntie en doeltreffendheid worden beoordeeld aan de hand van een in bijlage VIII opgenomen lijst van gemeenschappelijke prestatie-indicatoren die betrekking hebben op de uitgangssituatie, de financiële uitvoering, de output, de resultaten en de impact van de uitgevoerde operationele programma's. (.) artikel 126 Controle- en evaluatieprocedures voor operationele programma's 1. De producentenorganisaties controleren en evalueren hun operationele programma's aan de hand van de desbetreffende indicatoren in de in artikel 125 bedoelde lijst van gemeenschappelijke prestatie-indicatoren en, in voorkomend geval, aan de hand van aanvullende, in de nationale strategie vastgestelde indicatoren. Hiertoe stellen zij een systeem vast om informatie die nuttig is voor de compilatie van deze indicatoren, te verzamelen, te registreren en bij te houden. 2. De controle heeft tot doel na te gaan welke vooruitgang wordt gemaakt ten aanzien van de voor het operationele programma vastgestelde specifieke doelen. De controle wordt uitgevoerd aan de hand van financiële, output- en resultaatindicatoren. De resultaten van de controle dienen om: a) de kwaliteit van de uitvoering van het operationele programma te verifiëren; b) na te gaan of en waar het operationele programma moet worden aangepast of herzien om de voor het programma vastgestelde doelen te bereiken of om het beheer van het programma, onder meer op financieel gebied, te verbeteren; c) bij te dragen tot de naleving van de voorschriften voor rapportering over de uitvoering van het operationele programma. 3. De evaluatie wordt verricht in de vorm van een afzonderlijk tussentijds evaluatieverslag. (.) Handleiding 2012 prestatie-indicatoren en evaluatie 26-01-2012 3 van 6
artikel 127 Controle- en evaluatieprocedures voor de nationale strategie 1. De nationale strategie wordt gecontroleerd en geëvalueerd aan de hand van de desbetreffende indicatoren in de in artikel 125 bedoelde lijst van gemeenschappelijke prestatie- indicatoren en, in voorkomend geval, aan de hand van aanvullende, in de nationale strategie vastgestelde indicatoren. 2. De lidstaten stellen een systeem vast om informatie die nuttig is voor de compilatie van de in artikel 125 bedoelde indicatoren, elektronisch te verzamelen, te registreren en bij te houden. Zij baseren zich hiervoor op de door de producentenorganisaties verstrekte informatie over de controle en evaluatie van hun operationele programma's. 3. De controle heeft tot doel continu na te gaan welke vooruitgang is gemaakt ten aanzien van de voor de operationele programma's vastgestelde doelen en streefcijfers. De controle wordt uitgevoerd aan de hand van financiële, output- en resultaatindicatoren. Hiertoe wordt gebruik gemaakt van de informatie over de controle van de operationele programma's die de producentenorganisaties in de jaarlijkse voortgangsverslagen verstrekken. De resultaten van de controle dienen om: a) de kwaliteit van de uitvoering van de nationale strategie te verifiëren; b) na te gaan of en waar de nationale strategie moeten worden aangepast of herzien om de voor de strategie vastgestelde doelen te bereiken of om het beheer van de uitvoering van de strategie, onder meer op financieel gebied, te verbeteren, en c) bij te dragen tot de naleving van de voorschriften inzake rapportering over de uitvoering van de nationale strategie. 4. In het kader van de evaluatie wordt beoordeeld hoeveel vooruitgang ten aanzien van de voor de strategie vastgestelde algemene doelen is geboekt. De evaluatie wordt uitgevoerd aan de hand van indicatoren betreffende de uitgangssituatie, de resultaten en, in voorkomend geval, de impact. Hiertoe wordt gebruik gemaakt van de resultaten van de controle en de tussentijdse evaluatie van de operationele programma's, die zijn opgenomen in de door de producentenorganisaties ingediende jaarlijkse voortgangsverslagen en eindverslagen. De resultaten van de evaluatie dienen om: a) de kwaliteit van de strategie te verbeteren; b) na te gaan of en waar de strategie ingrijpend moet worden bijgestuurd; en c) bij te dragen tot de naleving van de voorschriften voor rapportering over de uitvoering van de nationale strategie. De evaluatie in 2012 dient tijdig te worden verricht om de resultaten ervan te kunnen opnemen in een afzonderlijk evaluatieverslag dat in hetzelfde jaar bij het in artikel 97, onder b), bedoelde nationale jaarverslag moet worden gevoegd. Dit verslag bevat een analyse van het niveau van benutting van de financiële middelen, de efficiëntie en doeltreffendheid van de uitgevoerde operationele programma's en een beoordeling van de effecten en de impact van deze programma's, getoetst aan de in de strategie vastgestelde doelstellingen en streefcijfers en, in voorkomend geval, aan andere, in artikel 103 quater, lid 1, van Verordening (EG) nr. 1234/2007 vastgestelde doelen. De evaluatie heeft tot doel conclusies te trekken die nuttig zijn om de kwaliteit van toekomstige nationale strategieën te verbeteren en, met name, vast te stellen of de voor steun in aanmerking komende doelen, streefcijfers of maatregelen wellicht niet geheel correct zijn gedefinieerd, dan wel of behoefte bestaat aan nieuwe instrumenten. Circulaire GMO-012 2011 (Handleiding bij de indiening 2012). Hoofdstuk 7 Uitwerking prestatie-indicatoren Paragraaf 7.1 Doel van de prestatie-indicatoren Artikel 125 van de Uitvoeringsverordening (EU) nr. 543/2011 geeft aan dat de controle en de evaluatie van de nationale strategie en de operationele programma s tot doel hebben na te gaan in hoeverre en hoe efficiënt en doeltreffend vooruitgang wordt geboekt met het nastreven van de voor de operationele programma s vastgestelde doelen. Vooruitgang, efficiëntie en doeltreffendheid wordt beoordeeld aan de hand van een lijst van gemeenschappelijke prestatie-indicatoren die betrekking hebben op de uitgangssituatie, de financiële Handleiding 2012 prestatie-indicatoren en evaluatie 26-01-2012 4 van 6
uitvoering (input), de output, de resultaten en de impact van de uitgevoerde operationele programma s. Deze lijst van prestatie-indicatoren is opgenomen in Bijlage VIII van Uitvoeringsverordening (EU) nr. 543/2011. CONTROLE EN EVALUATIE VAN OPERATIONELE PROGRAMMA'S IN DE FRUIT- EN GROENTESECTOR Soort maatregel Crisispreventie- en crisisbeheersmaatregelen Crisispreventie Crisisbeheer Schema Operationele doelstellingen Specifieke doelstellingen Algemene doelstellingen Producentenprijzen stabiliseren Acties die gericht zijn op de productieplanning Prestaties op het gebied van productieplanning verbeteren In de handel brengen van producten van de leden vergemakkelijken Acties die gericht zijn op verbetering van de afzet Prestaties op het gebied van afzet verbeteren Ervoor zorgen dat de productie kwalitatief en kwantitatief aansluit op de vraag Concurrentievermogen verbeteren Acties die gericht zijn op verbetering of behoud van de productkwaliteit Prestaties op het gebied van productkwaliteit verbeteren Prestaties van bedrijven verbeteren door de productiefactoren doeltreffender te gebruiken Verbeteren van de handelswaarde van de producten Optimaliseren van de productiekosten Andere acties Logistiek, productvoorbereiding en verkooppotentieel ontwikkelen Operationele capaciteiten van OP's verbeteren Bevorderen van de concentratie van de toevoer Lidmaatschap PO aantrekkelijker maken Onderzoek, waaronder experimentele productie Nieuwe producten en/of technieken ontwikkelen Ontwikkeling van de technische en economische prestaties en bevordering van innovatie Opleidingsacties en acties die gericht zijn op bevordering van de toegang tot adviesdiensten Milieuacties Toegang tot technische opleiding en kennis zekerstellen Milieudiensten ontwikkelen Kennis verbeteren en menselijk potentieel bevorderen Productie: bijdragen tot behoud en bescherming van het milieu Vervoer: energie-efficiëntie verbeteren en gebruik van extra vervuilende brandstoffen terugdringen Milieu behouden en beschermen - Bodem - Water - Habitats & biodiversiteit - Landschap - Tegengaan klimaatverandering - Luchtkwaliteit - Vermindering afval Marketing: afvalproductie terugbrengen Schema 7.1 Interventielogica Om de controle en de evaluatie van de operationele programma s op doelstellingen doelmatig te kunnen uitvoeren, dienen producentenorganisaties alle indicatoren te verzamelen en te registreren die relevant zijn voor de maatregelen die in het kader van het operationele programma door de betrokken producentenorganisatie zijn geselecteerd. Deze relevantie wordt bepaald door de bijdrage die elke geselecteerde maatregel verwacht wordt te leveren aan de verwezenlijking van bepaalde specifieke en algemene doelstellingen van het operationele programma. Deze logische koppelingen (interventielogica) is weergegeven in schema 7.1. Volgens deze interventielogica is er tevens een verschil in schaalgrootte tussen de vijf types gemeenschappelijke prestatie-indicatoren uit Bijlage VIII van Uitvoeringsverordening (EU) nr. 543/2011. De input- (financiële uitvoering) en outputindicatoren hebben op het niveau van maatregelen direct betrekking op individuele activiteiten en uitgaven uit het operationele jaarplan. De resultaat-, de impact- en de uitgangssituatie-indicatoren hebben daarentegen op het niveau van de PO betrekking op de specifieke en algemene doelstellingen. Deze specifieke en algemene doelstellingen staan vermeld in de tabellen 3, 4 en 5 respectievelijk resultaat-, impact- en uitgangssituatie-indicatoren van bijlage VIII van Uitvoeringsverordening (EU) nr. 543/2011. Dit houdt ook in dat voor de beoordeling van veranderingen in resultaten en impact als referentie de uitgangssituatie genomen dient te worden. Paragraaf 7.2 Registratie en onderbouwing van de prestatie-indicatoren De uiteindelijke resultaten c.q. de waarden van de indicatoren moeten door de producentenorganisatie worden geregistreerd in GMO Connection. Tot en met de uiterste indieningdatum van 10 oktober 2011 (17.00 uur) kunnen gegevens over de prestatie-indicatoren in GMO Connection worden vastgelegd. Handleiding 2012 prestatie-indicatoren en evaluatie 26-01-2012 5 van 6
Vooralsnog hoeft voor wat betreft de prestatie-indicatoren geen nadere onderbouwing ingediend te worden. Artikel 126, lid 1 van Uitvoerverordening (EU) nr. 543/2011 geeft aan dat de producentenorganisaties hun operationele programma s controleren en evalueren aan de hand van de prestatie-indicatoren, die zijn opgenomen in Bijlage VIII van Uitvoeringsverordening (EU) nr. 543/2011. Hiertoe stellen de producentorganisaties een systeem vast om informatie die nuttig is voor het waarderen van deze indicatoren te verzamelen, te registreren en bij te houden. Hieronder verstaat de afdeling Regelingen van het Productschap Tuinbouw dat dit systeem transparant dient te zijn, dat de vastlegging navolgbaar moet zijn en dat de gevraagde informatie snel (= per ommegaande) opgeleverd moet kunnen worden. De PT-controles zullen in ieder geval plaatsvinden op grond van volledigheid en juistheid. Het spreekt voor zich dat het systeem niet alleen de uitkomsten van de diverse indicatoren dient te bevatten, maar ook de onderbouwing om tot deze uitkomsten c.q. resultaten te komen dient overzichtelijk, compleet en juist gedocumenteerd te zijn. De producentenorganisatie dient gegevens van telers te toetsen/controleren. Voorbeeld: de uitkomst van de outputindicator aantal bedrijven dat deelneemt aan de acties is 38. Via het systeem moet binnen niet al te lange tijd (= per ommegaande of in ieder geval binnen de controlegang) exact opgeleverd kunnen worden welke 38 bedrijven aan betreffende subactiviteit deelnemen. Ook de eventueel noodzakelijke omrekenfactoren dienen in dit systeem vastgelegd en toegankelijk te zijn. Paragraaf 7.3 Indienen startsituatie van de prestatie-indicatoren Voor de volgende indicatoren dient uiterlijk op 10 oktober 2011 een startsituatie c.q. 0-situatie per 1 januari 2012 ingediend te worden: 1. inputindicatoren, dit is de begroting (begrote bedragen) voor 2012. Definities van deze indicatoren zijn in bijlage IV van deze handleiding opgenomen; 2. outputindicatoren, dit zijn de begrote cijfers/aantallen voor 2012. Definities van deze indicatoren zijn in bijlage V van deze handleiding opgenomen. Ook zijn definities van deze indicatoren in GMO Connection beschikbaar. 3. in het geval van een nieuw operationeel programma de uitgangssituatie-indicatoren. Definities van deze indicatoren zijn in bijlage VI van deze circulaire opgenomen. GMO Connection geeft aan over welke indicatoren u gegevens dient te verstrekken. De resultaat- en impactindicatoren dienen bij de jaardeclaratie te worden ingediend. De definities en voorschriften over de berekening van de resultaat- en impactindicatoren worden in een later stadium toegezonden. Handleiding 2012 prestatie-indicatoren en evaluatie 26-01-2012 6 van 6