De Vlaamse Zorgkas. Werkingsverslag oktober 2003 december 2005

De Vlaamse Zorgkas Werkingsverslag oktober 2003 december 2005 1

Opmerking Voor de vlotte leesbaarheid is dit verslag in de mannelijke persoonsvorm geschreven. Overal waar u hij leest, mag u gerust zij invullen. Colofon Publicatiedatum Maart 2007 Samenstelling en redactie Catherine Vandemoortele en Peter Rabaey Copywriting Wim Trommelmans, voor Magelaan Fotografie Roger Laute Grafische vormgeving Magelaan cvba, Blekersdijk 14, 9000 Gent Verantwoordelijke uitgever Peter Rabaey, Vlaamse Zorgkas vzw, Koning Albert II-laan 35 bus 36, 1030 Brussel 2

Begin 2004 verscheen het eerste werkingsverslag van de Vlaamse Zorgkas. We zijn nu al 2007, dus hoog tijd voor een update. In de pagina s hierna vindt u een uitgebreide rapportage over onze werking in de periode oktober 2003 december 2005. Dit werkingsverslag staat niet op zich: alle leden van de Vlaamse Zorgkas hebben in maart 2007 een folder ontvangen met een beknopte versie van dit verslag. Daarin werd ook verwezen naar dit document: zo kon iedereen die meer wou weten, dit veel gedetailleerdere verslag downloaden. Een werkingsverslag is niet alleen een opsomming van feiten en cijfers, het is ook een aanleiding tot reflectie over het doen en laten van de organisatie. Wat hebben we in de voorbije jaren geleerd, wat is er veranderd en hoe kunnen we die kennis gebruiken om onze leden nog beter te bedienen? Dit werkingsverslag laat u toe te oordelen over hoe de Vlaamse Zorgkas haar taak vervult. Voorwoord Woord vooraf Zoals in de missieverklaring van de Vlaamse Zorgkas duidelijk staat, willen we een dienstverlening aanbieden die door competentie en kwaliteit wordt gekenmerkt, waarbij deskundigheid, betrouwbaarheid, klantgerichtheid, efficiëntie en flexibiliteit centraal staan. Een missie zonder visie echter, is als een huis zonder vensters. De Vlaamse Zorgkas wil (en moet) er voor zorgen dat elke burger zich bij de Vlaamse zorgverzekering aansluit, waardoor het principe samen zorgen voor morgen geen holle slogan blijft. Iedereen kan voor de aansluiting en de betaling van tussenkomsten bij de Vlaamse Zorgkas terecht. Maar onze organisatie biedt niet alleen een openbaar en pluralistisch alternatief voor de andere zorgkassen. Zij fungeert ook als vangnet voor zij die nagelaten hebben zich aan te sluiten. De Vlaamse Zorgkas moet er tevens voor zorgen dat iedereen die zich moet aansluiten bij een zorgkas, dat ook doet. Een belangrijke taak hierbij is de jaarlijkse ledenbijdrage innen. Zonder dat geld én de belangrijke bijdrage van de Vlaamse regering kan het solidariteitsprincipe niet worden waargemaakt. De maandelijkse tussenkomst die wij aan zorgbehoevenden betalen, komt immers uit die twee bronnen van inkomsten. Onze taken kunnen enkel uitgevoerd worden dankzij een sterke en soepel werkende interne organisatie. Daarom heeft de Vlaamse Zorgkas in de voorbije jaren doorlopend in haar informaticasysteem geïnvesteerd. Maar we doen meer dan wat er strikt genomen van een zorgkas wordt verwacht: zo leveren we veel inspanningen op het gebied van communicatie, bewijze daarvoor dit voor iedereen toegankelijke en uitgebreide werkingsverslag en de eerder genoemde beknopte folder over de werking van de Vlaamse Zorgkas. 3

Die werking is in 1999 bij decreet geregeld. In de loop der jaren is de inhoudelijke regelgeving op verschillende vlakken en tijdstippen aangepast en bijgestuurd, waardoor ze soms wat complex overkomt. Ook op dat punt tracht de Vlaamse Zorgkas haar informatietaak ter harte te nemen: via haar website, via e-mailnieuwsbrieven voor haar partners en in haar briefwisseling duiden we telkens weer de wijzigingen of aanpassingen, waardoor het beeld helderder wordt. Dit werkingsverslag handelt uiteraard niet alleen over de praktische kant van de zaak. Uit de cijfers kunnen we ook een aantal belangrijke besluiten trekken. Zoals u verderop kan lezen, is het aantal zorgbehoevenden die een tussenkomst kregen in de voorbije jaren aanzienlijk gestegen. Daarnaast was er eind 2005 een regularisatiecampagne: mensen die (al dan niet bedoeld) nog niet of slechts gedeeltelijk voor de Vlaamse zorgverzekering in regel waren, kregen de kans om zich in orde te stellen. Bijna 55.000 mensen hebben hiervan gebruik gemaakt: deze actie mag een succes genoemd worden. De Vlaamse Zorgkas heeft immers de nodige bijkomende inspanningen geleverd om haar leden hierover goed en volledig te informeren en de vele vragen hierover correct te beantwoorden. Een werkingsverslag is niet alleen een momentopname uit het verleden, maar het is ook en vooral een uitgangspunt voor de toekomst. De Vlaamse Zorgkas heeft in het verleden gekozen voor een kwalitatieve en vraaggestuurde dienstverlening, waarbij de specifieke behoeften van onze klanten het uitgangspunt was. Die koers willen we in de toekomst verderzetten. We willen onze leden verder een menselijke en vriendelijke dienst aanbieden. We willen hen verder correct en deskundig informeren. We willen daarbij rekening houden met de beleidsaccenten van de Vlaamse overheid. En we willen dat niet per se alleen doen, we zijn immers bijzonder tevreden over de samenwerking met een aantal partners en dat willen we ook zo houden. Ook op het vlak van dataverwerking willen we streven naar verdere automatisering en administratieve vereenvoudiging. Hoewel daar nog een weg te gaan is, beschikt de Vlaamse Zorgkas vandaag reeds over gegevens inzake het statuut van verhoogde tegemoetkoming en gegevens inzake een deelgroep van de in het buitenland verzekerde grensarbeiders. Deze gegevens zijn geïntegreerd in het eigen informaticasysteem. In een werkingsverslag kunnen we niet alles kwantificeren. De inzet van de medewerkers bijvoorbeeld. Dankzij hun flexibiliteit, hun leergierigheid en hun wilskracht om zaken aan te pakken staat de Vlaamse Zorgkas waar ze nu staat: een vaste waarde in het zorglandschap. Daarom wil ik alle medewerkers van harte bedanken voor hun inzet. Tot slot, dank aan alle leden. Dankzij hun bijdrage is het mogelijk om aan de hooggestemde verwachtingen van de Vlaamse zorgverzekering te voldoen. Op die manier konden we eind 2005 bijna 5.800 zorgbehoevenden een welgekomen financieel steuntje in de rug geven. Daar mogen we samen best fier op zijn. Peter Rabaey Directeur-bestuurder 4

Inhoud 1. De Vlaamse Zorgkas 6 1.1. Wat is de Vlaamse Zorgkas? 6 Oprichting 6 Profiel 7 Taken 7 Leden 7 Samenwerking 8 OCMW 8 HZIV 8 KGV 8 Structuur 9 Raad van beheer 9 Interne structuur 9 Organogram 10 1.2. De wetgeving over de zorgverzekering 11 Overzicht van de wetgeving tot 2003 11 De belangrijkste wetswijzigingen in de periode 2003-2006 11 De uitbreiding van het recht op een tenlasteneming 11 De uitbreiding van het zorgaanbod in Brussel 11 De aanpassing aan de Europese regelgeving 12 De controle op de tenlasteneming niet langer door de zorgkassen 12 2. Werking en resultaten 13 2.1. Aanvragen van zorgbehoevenden 13 De aanvraag zelf 13 Procedure 13 Geldigheidsduur tenlasteneming 14 Bezwaar tegen beslissingen 14 De controle op een lopend dossier 15 Cumulatie van tenlastenemingen met andere uitkeringen 15 Gegevens over de aanvragen 16 Gegevens over de zorgbehoevenden 17 Wijzigingen van zorgvorm 18 5

2.2. Ledenbeheer 18 Aansluiting van leden 18 Soorten leden 18 Spontaan aangesloten leden 18 Ambtshalve aangesloten leden 18 Vrijwillig aangesloten inwoners van Brussel 19 Gegevens over de leden 19 Mutaties 20 Inning van de bijdrage 20 Over de ledenbijdrage 20 De hoogte van de ledenbijdrage 20 De methode van inning 20 De ledenbijdrage van zorgbehoevenden 21 Sancties bij niet-betaling 21 Verwerking van de respons 21 Europese regelgeving 22 Wie is vrijgesteld van aansluitingsplicht? 22 Uitgaande grensarbeiders 22 Personeelsleden van een internationale instelling 22 Gedetacheerden 22 Verdrag van Wenen inzake diplomatiek verkeer 22 Hoe wordt de vrijstelling bepaald? 22 Bewijs voor uitgaande grensarbeiders 22 Bewijs voor personeelsleden van de EU of de NAVO 23 Terugbetaling van bijdragen 23 Tenlastenemingen 23 Gegevens over vrijstellingen 23 Inkomende grensarbeiders: wel aansluitingsplicht 23 Schuldbemiddeling 23 Regularisatie 24 Probleemstelling 24 De regularisatieprocedure van de Vlaamse Zorgkas 25 De regularisatie in cijfers 25 2.3. Klachtenbehandeling 26 2.4. Gegevensbeheer en IT 27 Zorba 27 Gegevensuitwisseling met het Vlaams Zorgfonds 27 Beheer van de applicaties 27 Informatieveiligheid 27 2.5. Financieel beheer 28 De betalingen van de tenlastenemingen 28 De betaling van de facturen voor indicatiestellingen 28 Matching en manuele registratie van betalingen 28 Terugvorderingen 29 2.6 Communicatie 30 Website 30 Trefdag VVSG 30 Electronische nieuwsbrief 30 Nieuwsbrief 30 Folder 30 Addendum: verklarende woordenlijst 31 6

1 De Vlaamse Zorgkas 1.1. Wat is de Vlaamse Zorgkas? Aan het eind van de jaren negentig riep de Vlaamse regering de Vlaamse zorgverzekering in het leven. Het principe is eenvoudig: elke Vlaming ouder dan 25 jaar betaalt jaarlijks een klein bedrag (sinds 2003 is dat vastgesteld op 25 euro/jaar en in bepaalde gevallen op 10 euro/jaar) en dat geld wordt in één pot gestopt. Elk jaar legt de Vlaamse overheid daar nog een pak geld bovenop. Wie zorgbehoevend wordt, kan een beroep doen op de zorgverzekering en een aanvraag indienen voor een vaste maandelijkse financiële tussenkomst, de zogeheten tenlastenemingen. Zorgbehoevenden die thuis wonen, kunnen dat geld gebruiken om professionelen (bijvoorbeeld gezinszorg) of helpende familie en vrienden te vergoeden. Wie in een rusthuis of een psychiatrisch verzorgingstehuis verblijft, kan met dat geld een stuk van de kosten betalen. Het Vlaams Zorgfonds is een Vlaamse openbare instelling die fungeert als overkoepelend orgaan voor de Vlaamse zorgverzekering. Zij staat onder meer in voor de subsidiëring van en de controle op de zorgkassen. De uitvoering van de Vlaamse zorgverzekering zelf werd toevertrouwd aan zorgkassen. Om deze activiteiten te mogen uitoefenen, moet een zorgkas erkend worden door het Vlaams Zorgfonds. Op 31 december 2006 waren er zeven erkende zorgkassen. In het decreet werd voorzien dat in eerste instantie ziekenfondsen en hun landsbonden een zorgkas konden oprichten, wat ze ook deden. Daarnaast konden ook private verzekeringsondernemingen dat doen: Ethias (vroeger OMOB) en DKV maakten gebruik van die mogelijkheid. In maart 2006 echter besliste Ethias die activiteit stop te zetten. Oprichting Het decreet bepaalde ook dat het Vlaams Zorgfonds zelf een zorgkas moest oprichten: de Vlaamse Zorgkas. Het Vlaams Zorgfonds stichtte die op 10 mei 2001. In tegenstelling tot de andere zorgkassen, is de Vlaamse Zorgkas bij decreet van rechtswege erkend. De Vlaamse Zorgkas heeft als rechtsvorm een vzw. De wet van 27 juni 1921 bepaalt dat een vzw moet worden opgericht door minstens drie (rechts)personen. Voor de Vlaamse Zorgkas waren dat: 7

Het Vlaams Zorgfonds, vertegenwoordigd door de Vlaamse minister van Welzijn, Gezondheid en Gelijke Kansen, De heer Guido Deblaere, secretaris-generaal van het departement Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, De Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG), vertegenwoordigd door haar voorzitter Annie Leysen. Profiel De Vlaamse Zorgkas kreeg een duidelijk profiel: ze is pluralistisch, niet verzuild, niet-gebonden en heeft een volledige en gedegen dienstverlening. Iedereen die zich niet wenst aan te sluiten bij een zuilgebonden zorgkas of bij een zorgkas van een private verzekeringsmaatschappij kreeg daardoor een alternatief. Haar troeven zijn: correcte informatieverstrekking, dienstverlening dicht bij huis en een vrije keuze van zorgverstrekker. Taken Zoals alle zorgkassen, staat de Vlaamse Zorgkas in voor de dagelijkse werking van de zorgverzekering. Haar belangrijkste taken zijn: het aansluiten van leden, het innen van de ledenbijdragen, het onderzoeken van aanvragen voor tenlastenemingen, de uitbetaling van de tenlastenemingen, het registreren van de gegevens over de aansluitingen, de aanvragen en de tenlastenemingen, de maandelijkse rapportering aan het Vlaams Zorgfonds. Een specifieke opdracht: de ambtshalve aansluiting van leden In tegenstelling tot de andere zorgkassen kreeg de Vlaamse Zorgkas een bijkomende opdracht: zij moest instaan voor het ambtshalve aansluiten en het innen van de bijdragen van die personen die in Vlaanderen wonen en die niet binnen de gestelde termijnen bij een erkende zorgkas aangesloten waren. Daardoor fungeert de organisatie als een vangnet voor de Vlaamse zorgverzekering. Door die ambtshalve aansluitingen zorgt de Vlaamse Zorgkas ervoor dat het solidariteitsprincipe van de Vlaamse zorgverzekering ook gerealiseerd wordt. Wie dus niet binnen de wettelijk gestelde termijnen bij een zorgkas aangesloten was, werd automatisch lid van de Vlaamse Zorgkas. Maar iedereen kan lid worden van de Vlaamse Zorgkas. Een deel van haar klanten zijn de leden van de Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (HZIV) en die van de Kas der Geneeskundige Verzorging Holding (KGV) van de NMBS. De Vlaamse Zorgkas heeft met deze organisaties dan ook een bijzondere samenwerking tot stand gebracht. Een andere groep wordt gevormd door mensen die zich om statutaire redenen niet kunnen aansluiten bij de zorgkas van hun mutualiteit. Daarom ging de Mutualité Chrétienne een samenwerkingsverband aan met de Vlaamse Zorgkas. 8

Samenwerking 1. OCMW Met de OCMW s gaat de samenwerking het verst: zij treden op als lokaal agent van de Vlaamse Zorgkas. Daarom is de Vlaamse Zorgkas is een logische keuze voor OCMW-cliënten. De maatschappelijke werkers van de sociale diensten regelen de intake van leden en zorgbehoevenden. De taken van het OCMW i.v.m. de zorgverzekering zijn in het ministerieel besluit van 21 januari 2002 vastgelegd: 1. iedereen die zich wil aansluiten bij de Vlaamse Zorgkas kan zich tot het OCMW van zijn gemeente wenden, 2. het OCMW bezorgt aan de aanvragers een inlichtingenblad en een voorgedrukt overschrijvingsformulier, 3. wanneer een lid geen bankrekening heeft, zal het OCMW de betaling van de ledenbijdrage contant ontvangen en doorstorten op de rekening van de Vlaamse Zorgkas, 4. het OCMW bezorgt de leden van de Vlaamse Zorgkas aanvraagformulieren en de lijst van de gemachtigde indicatiestellers, 5. het OCMW verstrekt inlichtingen over de Vlaamse zorgverzekering. Ze helpt de leden of de personen die lid willen worden bij de aansluitingsformaliteiten, het indienen van een aanvraag tot tenlasteneming of een herziening, 6. het OCMW fungeert als brievenbus voor de briefwisseling van de (potentiële) leden met de Vlaamse Zorgkas. Het OCMW licht deze brievenbus op elke werkdag en verstuurt de briefwisseling naar de Vlaamse Zorgkas. 2. De Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (HZIV) De HZIV heeft geen eigen zorgkas opgericht. Hun leden kunnen zich tot de Vlaamse Zorgkas wenden, maar kunnen ook lid worden van de zorgkas van DKV of onder bepaalde voorwaarden van een mutualistische zorgkas. De HZIV heeft een partnerschap aangegaan met de Vlaamse Zorgkas. De Vlaamse Zorgkas heeft er zich toe verbonden alle aangeslotenen van de HZIV dezelfde dienstverlening te bieden als diegene die wordt verleend door de HZIV. Voor informatie over de Vlaamse zorgverzekering kunnen de leden van de HZIV terecht bij de gewestelijke diensten. Ze kunnen er ook hun briefwisseling voor de Vlaamse Zorgkas afgeven. Bij de start van de Vlaamse zorgverzekering gingen de dossierbehandelaars van de Vlaamse Zorgkas op bepaalde dagen ter plaatse. Na verloop van tijd werd vastgesteld dat deze permanentie slechts weinig werd gebruikt en daarom werden die zitdagen afgebouwd. De Vlaamse Zorgkas houdt nu enkel nog zitdagen als er veel vragen zijn over de zorgverzekering, meer bepaald na het versturen van de uitnodigingen tot betaling van de bijdragen. Wanneer er nieuwigheden zijn op het vlak van de wetgeving, licht de Vlaamse Zorgkas de gewestelijke diensten in. Ze stuurt hen ook geregeld een elektronische nieuwsbrief. 3. Kas der geneeskundige verzorging van de NMBS Holding (KGV) De KGV heeft er voor geopteerd om geen zorgkas op te richten, hoewel die mogelijkheid in het decreet voorzien was. De leden van KGV kunnen zich tot de Vlaamse Zorgkas wenden, maar kunnen ook lid worden van de zorgkas van DKV of onder bepaalde voorwaarden van een mutualistische zorgkas. Tussen de Vlaamse Zorgkas en de KGV is er een samenwerkingsprotocol afgesloten. De Vlaamse Zorgkas onderhoudt nauwe contacten met de sociaal assistenten en de plaatselijke medewerkers van de gewestelijke diensten. Voor de postbedeling kan er gerekend worden op facilitaire diensten. Ook bij deze organisatie waren er oorspronkelijk lokale zitdagen, maar om dezelfde reden als bij de Hulpkas werd het systeem afgebouwd. Enkel als er veel vragen zijn, wordt een informatiesessie georganiseerd. De Vlaamse Zorgkas licht de vertegenwoordigers van de KGV geregeld in over de nieuwigheden in de reglementering. 9

Structuur Raad van bestuur De vzw Vlaamse Zorgkas wordt bestuurd door een raad van bestuur. De leden van de raad van bestuur waren op 31/12/2006: de heer Marc Morris, directeur-generaal van de administratie Gezin en Maatschappelijk Welzijn, leidend ambtenaar van het Vlaams Zorgfonds, de heer Luc Huybrechts, directeur-projectleider van het Vlaams Zorgfonds, mevrouw Marleen Vanhees, raadgever, vertegenwoordiger van de minister bevoegd voor welzijn, de heer Peter Rabaey, directeur-bestuurder van de Vlaamse Zorgkas mevrouw Sonja Becq, adjunct-kabinetschef, vertegenwoordiger van de minister-president, de heer Steven Vansteenkiste, kabinetschef, vertegenwoordiger van de vice-minister-president Fientje Moerman, mevrouw Ilse Van De Putte, expert, vertegenwoordiger van de vice-minister-president Frank Vandenbroucke, de heer François Boddaert, OCMW-secretaris, vertegenwoordiger van de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten, de heer Piet Schuylenbergh, vertegenwoordiger van het VVSG, Chris Van Der Auwera, administrateur-generaal, leidend ambtenaar van het agentschap Zorg en Gezondheid. De raad van bestuur heeft als taken: het algemeen bestuur van de vereniging, alle daden van bestuur en beschikking stellen die noodzakelijk zijn voor het bereiken van het maatschappelijke doel van de vereniging, behoudens de bevoegdheden die bij wet of door de statuten uitdrukkelijk aan de Algemene Vergadering zijn voorbehouden, waken over de naleving van de doelstellingen en het totale beleid van de vereniging, de goedkeuring van alle projecten en de stemming over de toegekende middelen, de controle van de rekeningen en het financieel beleid, de controle van de activiteiten en de evaluatie van de projecten, de behandeling van principiële kwesties en beleidsproblemen inzake de activiteit van de vereniging, de beslissing om in rechte op te treden. Huidig voorzitter van de raad van bestuur is Marc Morris. Hij zit de raad van bestuur voor, vertegenwoordigt en verbindt tegenover derden de vereniging in rechte, doet de aanwerving en ontslaat het personeel, en kan spoedeisende beslissingen nemen. Interne structuur Directeur-bestuurder De algemene leiding van de organisatie is toevertrouwd aan de directeur-bestuurder, die het toezicht uitoefent over de diensten van de vereniging. Hij tekent de strategische en operationele doelstellingen van de vereniging uit, maakt de planning op en waakt over de uitvoering ervan. Hij leidt en coördineert de opmaak van de begroting en ziet toe op de uitvoering ervan. Tenslotte heeft hij een aantal specifieke aan hem gedelegeerde opdrachten. Directieraad De directieraad is verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur van de Vlaamse Zorgkas. De leden zijn aangeduid door de raad van bestuur. De directieraad bereidt de agenda van de raad van bestuur voor en voert de beslissingen van de raad van bestuur uit. De secretaris van de raad van bestuur is tevens secretaris van de directieraad. Waren lid van de directieraad op 31/12/2006: de heer Peter Rabaey, directeur van de vzw Vlaamse Zorgkas, de heer Kris Pennings, teamverantwoordelijke gegevensbeheer bij de vzw Vlaamse Zorgkas, mevrouw Chantal Lefever, teamverantwoordelijke aanvraag- en ledenbeheer bij de vzw Vlaamse Zorgkas, Secretariaat De directiesecretaresse zorgt voor de logistieke, financiële en inhoudelijke ondersteuning van de Vlaamse Zorgkas. Daarnaast is zij ook de communicatieve schakel tussen de directeur en de personeelsleden. Zij deelt de voor het personeel relevante informatie mee. De personeelsverantwoordelijke binnen de Vlaamse Zorgkas is de directeur. Hij wordt daarin bijgestaan door de directiesecretaresse, die verantwoordelijk is voor het personeelsbeheer. De directiesecretaresse wordt op haar beurt bijgestaan door een secretariaatsmedewerker. Die is ook verantwoordelijk voor de inkomende post van de Vlaamse Zorgkas. Zij sorteert, dateert en opent alle inkomende post en zorgt ervoor dat alle correspondentie bij de juiste persoon terechtkomt. Daarnaast vervult zij ook deeltijds taken voor de cel Ledenbeheer. 10

Organogram op 31/12/2006 Peter Rabaey directeur-bestuurder Cel Management- en projectbeheer Anja Poffé Cindy Vanden Eynde Caroline Van Muylem Patricia Claes Sara Schillemans Cel Financieel beheer Teamverantwoordelijke Chantal Lefever Cel Leden- en aanvraagbeheer Algemeen Catherine Vandemoortele Ledenbeheer Elke Verbesselt Anne Vandoren Gisèle Wauters Teamverantwoordelijke Kris Pennings Gegevensbeheer Michaël Renier Zeycan Mavili Cel Gegevensbeheer Aanvraagbeheer Brenda Dieryckx Ariane Tavernier Nancy Van Der Auwera 11

1.2. De wetgeving over de zorgverzekering Overzicht van de belangrijkste wetgeving Op 30 maart 1999 keurde het Vlaamse Parlement het decreet over de organisatie van de zorgverzekering goed. Daarin werden de doelstellingen en de aansluitingsplicht toegelicht, samen met de te volgen procedure en de toepassingsvoorwaarden. Ook de organisatie en werking van het Vlaams Zorgfonds en de oprichting van de zorgkassen werden in dit decreet geregeld. Op 17 juli 2000 stemde de Vlaamse regering het Zorgkassenbesluit over de organisatie, de werking, de erkenning en de controle van de zorgkassen. Een zorgkas moest o.a. beschikken over een beleidsstructuur en een administratieve en boekhoudkundige organisatie die aan haar activiteiten aangepast zijn. Iedere zorgkas werd ook verplicht een intern controlesysteem op te zetten dat minstens betrekking had op de volledigheid en juistheid van de (verwerking van) financiële verrichtingen, boekhoudkundige documenten en rekeningen. Daarnaast moesten de technische en financiële middelen van een zorgkas aan haar activiteiten aangepast zijn, waardoor zij een goede uitvoering van haar verbintenissen kon waarborgen. De taken van het OCMW binnen de zorgverzekering werden vastgelegd via een ministerieel besluit van 21 januari 2002. Verder zijn er nog het besluit van 28 september 2001 houdende de erkenning, de registratie en de machtiging, en houdende de aansluiting, de aanvraag en de tenlasteneming in het kader van de zorgverzekering, en het besluit van de Vlaamse regering van 8 juni 2000 dat het beheer en de werking van het Vlaams Zorgfonds regelt. Een volledig overzicht van de wetgeving vindt u op www.juriwel.be. De belangrijkste wetswijzigingen in de periode 2003-2005 1. De uitbreiding van het recht op een tenlasteneming Het recht op een tenlasteneming werd in deze periode geleidelijk uitgebreid. Aanvankelijk kon een aanvraag enkel voor mantelzorg, professionele thuiszorg en/of producten, en mantelzorg met professionele thuiszorg worden ingediend. Zorgbehoevenden die verblijven in een rusthuis, een rust- en verzorgingstehuis met een C-score of in een psychiatrisch verzorgingstehuis kunnen vanaf 1 juli 2002 ook een aanvraag voor residentiële zorg indienen. Vanaf 1 januari 2003 kunnen ook zorgbehoevenden met een B-score in een rusthuis of rvt een aanvraag indienen en worden tenlastenemingen voor residentiële zorg voor onbepaalde duur toegekend. Vanaf 1 april 2003 leidde een terugzetting in score in de residentiële zorg (van bijvoorbeeld een C-score naar A-score) niet langer tot een stopzetting van de tenlasteneming. Zorgbehoevenden met een tenlasteneming mantel- en thuiszorg die naar een residentiële voorziening gingen, moesten als bewijs van hun opname enkel nog een verblijfsattest voorleggen. Alle inwoners van een rusthuis en rust- en verzorgingstehuis konden vanaf 1 januari 2004 een aanvraag indienen, ook de minst zorgbehoevenden (mensen met een O- of een A-score). 2. De uitbreiding van het zorgaanbod in Brussel Aanvankelijk kwamen in Brussel enkel de door de Vlaamse Gemeenschap erkende diensten en voorzieningen in aanmerking voor de terugbetaling van de kosten door de zorgverzekering. Zorgbehoevenden hadden enkel recht op een tenlasteneming als zij een beroep deden op een dergelijke instelling. Aanvankelijk was dat maar één rusthuis, later werden dat er drie. Het Besluit van 14 november 2003 houdende de gelijkstelling van voorzieningen gevestigd in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad zorgde voor een uitbreiding van het aanbod. Dit besluit bepaalde dat voorzieningen in Brussel die door de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie erkend zijn, vanaf 1 januari 2004 gelijkgesteld kunnen worden met de van rechtswege erkende voorzieningen en professionele zorgverleners. Om gelijkgesteld te worden moeten deze instel- 12

lingen een aanvraag tot gelijkstelling met erkenning indienen bij het Vlaams Zorgfonds. De Vlaamse overheid gaat na of de instelling aan de in de overeenkomst gestelde voorwaarden voldoet, in het bijzonder of zij hun hulpverlening in de Nederlandse taal kunnen aanbieden. Na het onderzoek formuleert het Vlaams Zorgfonds een advies, daarna neemt de bevoegde minister een beslissing. Op 31 december 2004 waren er 64 residentiële voorzieningen en zes thuiszorgvoorzieningen gelijkgesteld met erkenning. Zorgbehoevenden die in één van deze instellingen verbleven of er een beroep op deden, hadden recht op een tenlasteneming, voor zover ze aan alle voorwaarden voldeden. 3. De aanpassing aan de Europese regelgeving In 2002 deelde de Europese Commissie mee dat een aantal wettelijke bepalingen van de Vlaamse zorgverzekering niet in overeenstemming was met de Europese regelgeving, meer bepaald Europese Verordening 1408/71 en de principes inzake het vrije verkeer van personen, goederen en diensten. Aangezien de Europese regelgeving bindend is voor alle lidstaten van de Europese Unie, werd de regelgeving van de Vlaamse zorgverzekering daarmee in overeenstemming gebracht. Op 30 april 2004 en 25 november 2005 werd het basisdecreet van 30 maart 1999 aangepast. Het besluit van 28 september 2001 houdende de erkenning, de registratie en de machtiging, en houdende de aansluiting, de aanvraag en de tenlasteneming in het kader van de zorgverzekering werd gewijzigd bij het besluit van de Vlaamse regering van 15 april 2005. In afwachting van eventuele verdere aanpassingen werden in drie omzendbrieven de principes voor de toepassing van de Vlaamse zorgverzekering nader omschreven. In de omzendbrieven van 17 juni 2005 en 24 december 2004 werden de maatregelen uitgewerkt met betrekking tot de uitgaande grensarbeiders. In de omzendbrief van 23 december 2005 werd de aansluitingsplicht van de inkomende grensarbeiders vastgelegd. Het ministeriële besluit van 17 november 2006 verving deze omzendbrieven en trad in werking op 1 oktober 2006. Door de wijzigingen zijn sommige personen die in Vlaanderen of Brussel wonen vrijgesteld van aansluitingsplicht: zij die onderworpen zijn aan de sociale zekerheid van een andere EU- of EER-lidstaat dan België wegens actuele of vroegere tewerkstelling, zij die zich kunnen beroepen op een internationaal verdrag of protocol waardoor ze zijn vrijgesteld van sociale lasten in de verdrag- of protocolsluitende landen. Personen die in een andere EU-, EER-lidstaat of Zwitserland wonen, maar die wegens een huidige of vroegere tewerkstelling onderworpen zijn aan de Belgische sociale zekerheid, zijn wel onderworpen aan de aansluitingsplicht. 4. De controle op de tenlasteneming niet langer door de zorgkassen Indieners van een aanvraag voor mantel- en thuiszorg die niet over een geldig attest beschikten, kunnen een indicatiestelling laten uitvoeren door een gemachtigd indicatiesteller. Alle zorgkassen waren tot 31 december 2004 verplicht minstens 10% van die indicatiestellingen te controleren, om zo de kwaliteit ervan op te volgen. Op 1 januari 2005 ging de verantwoordelijkheid voor de controles rechtstreeks naar het Vlaams Zorgfonds, die hiervoor een beroep doet op een onafhankelijk en extern controleorgaan. Die opdracht werd tot 31 december 2007 toegewezen aan Mediwe. 13

2 Werking en resultaten 1.1. Aanvragen van zorgbehoevenden De cel Aanvraagbeheer van de Vlaamse Zorgkas behandelt de aanvragen voor tenlastenemingen. De aanvragen worden onderzocht door dossierbehandelaars, die zich exclusief met deze taak bezighouden. Daardoor zijn zij gespecialiseerd in deze materie en worden de dossiers deskundig behandeld. De aanvragen worden verdeeld per provincie. Een bepaald dossier wordt volledig door één dossierbehandelaar opgevolgd en afgehandeld. De aanvraag zelf 1. Procedure Om recht te hebben op een tenlasteneming moet een zorgbehoevende een aanvraagformulier invullen en dat sturen naar de zorgkas waarbij hij is aangesloten. Verblijft de aanvrager thuis dan moet hij een aanvraag voor mantel- en thuiszorg indienen. Woont hij in een residentiële voorziening (rusthuis, rust- en verzorgingstehuis of psychiatrisch verzorgingstehuis), dan moet hij een aanvraag voor residentiële zorg indienen. Het eerste wat een dossierbehandelaar doet, is nagaan of de zorgbehoevende aan de formele voorwaarden voldoet. De belangrijkste daarvan zijn (op 1 mei 2006): de aanvrager moet aangesloten zijn bij de Vlaamse Zorgkas, hij heeft tijdens het lopende jaar geen aanvraag bij een andere zorgkas ingediend, hij heeft de laatste vijf jaar ononderbroken in Vlaanderen of Brussel gewoond, of hij was ononderbroken sociaal verzekerd in een lidstaat van de EU of van de EER, indien het om een aanvraag voor een tenlasteneming voor residentiële zorg gaat, moet de aanvrager effectief in de residentiële voorziening verblijven. Tot 1 mei 2006 moest ook de ledenbijdrage van het lopende jaar betaald zijn. Na die datum kan iemand geen aanvraag indienen als hij niet alle bijdragen van 14

de voorgaande jaren heeft betaald. Is dat niet zo, dan zal de Vlaamse Zorgkas de nog ontbrekende bijdragen opvragen. De datum waarop deze bijdragen volledig betaald zijn, geldt dan als aanvraagdatum. Als de zorgbehoevende niet aan de formele voorwaarden voldoet, moet de zorgkas de aanvraag onontvankelijk verklaren, met als gevolg dat de zorgbehoevende geen recht heeft op een tenlasteneming. Hij wordt hiervan op de hoogte gebracht en er wordt vermeld onder welke voorwaarden de aanvraag wel verder kan worden behandeld. Als de aanvraag aan de formele voorwaarden voldoet, dan controleert de dossierbehandelaar of alle noodzakelijke gegevens aanwezig zijn: is er een aanvraagformulier ingediend, is het aanvraagformulier volledig ingevuld, is er een bewijs van zorgbehoevendheid? Als er gegevens ontbreken, dan worden die schriftelijk opgevraagd of contacteert de dossierbehandelaar de aanvrager telefonisch. Heeft de Vlaamse Zorgkas na een bepaalde periode de ontbrekende gegevens nog niet ontvangen, dan stuurt zij een herinneringsbrief. Reageert de zorgbehoevende niet, dan moet de zorgkas de aanvraag negatief beslissen. Ontbreekt er een attest, dan is de zorgkas sinds 2006 verplicht om na zestig dagen de aanvrager erop te wijzen dat hij/zij nog dertig dagen de tijd heeft om het attest te bezorgen. Doet hij dat niet, dan moet de zorgkas de aanvraag weigeren. Als alle formele voorwaarden vervuld zijn en alle gegevens aanwezig zijn, kan de aanvraag zelf onderzocht worden. Het ernstig en langdurig verminderd zelfzorgvermogen moet aangetoond worden via een attest waarvan de geldigheidsduur niet verstreken is. Bij een aanvraag voor residentiële zorg moet er een verblijfsattest gevoegd worden dat aantoont dat de aanvrager effectief in de residentiële voorziening verblijft. Bij een aanvraag voor mantel- en thuiszorg kunnen verschillende attesten aanvaard worden: minstens score 35 op de BEL-profielschaal van de gezinszorg, minstens score B op de Katz-schaal in de thuisverpleging, minstens score 15 op de medisch-sociale schaal die wordt gebruikt voor de evaluatie van de graad van de zelfredzaamheid met het oog op het onderzoek naar het recht op integratietegemoetkoming, hulp aan bejaarden en hulp aan derden, bijkomende kinderbijslag op basis van minstens 66% handicap en minstens zeven punten met betrekking tot de graad van zelfredzaamheid uit hoofde van het kind, bijkomende kinderbijslag op basis van minstens 18 punten op de medisch-sociale schaal (samengesteld uit de pijlers P1, P2 en P3), minstens score C op de evaluatieschaal tot staving van de aanvraag naar een tegemoetkoming in een verzorgingsinrichting. Kan de aanvrager een geldig attest voorleggen en voldoet hij aan alle formele voorwaarden, dan wordt het dossier positief beoordeeld en heeft de zorgbehoevende drie maanden later recht op een tenlasteneming. Vanaf 2006 is deze carensperiode tot vier maanden verlengd. Elke beslissing wordt steeds schriftelijk meegedeeld. In de brief staat onder meer of de persoon in aanmerking komt voor een tenlasteneming, vanaf wanneer, voor hoelang en op welk bedrag hij recht heeft. Bij een negatieve beslissing wordt duidelijk uitgelegd waarom de aanvraag werd geweigerd. Ook de mogelijkheid tot het indienen van een bezwaar wordt steeds vermeld. 2. Geldigheidsduur tenlasteneming Het recht op een tenlasteneming voor residentiële zorg wordt steeds toegekend voor onbepaalde duur. Het recht op een tenlasteneming wordt stopgezet wanneer de persoon niet langer in een residentiële voorziening verblijft of overlijdt. Een zorgbehoevende met een tenlasteneming voor mantel- en thuiszorg heeft recht op een tenlasteneming voor een bepaalde duur: minstens zes maanden, maximaal drie jaar. Sinds 1 mei 2006 kan een positieve beslissing voor mantel- en thuiszorg op basis van een attest van de medisch-sociale schaal ook voor onbepaalde duur toegekend worden, op voorwaarde dat ook het attest een onbepaalde duur heeft. De zorgbehoevende kan een verlenging van zijn recht op een tenlasteneming aanvragen. De Vlaamse Zorgkas verwittigt de zorgbehoevende drie maanden vooraf dat zijn tenlasteneming ten einde loopt. Hij moet dan een nieuw attest opsturen. 3. Bezwaar tegen beslissingen Als de aanvrager het niet eens is met de beslissing van de zorgkas, kan hij bij het Vlaams Zorgfonds een bezwaarschrift indienen. Dit moet gebeuren per aangetekende brief, binnen de 30 dagen na de ontvangst van de beslissing. De aanvrager kan ook vragen om gehoord te worden. 15

4. De controle op een lopend dossier Tot eind 2004 stonden de zorgkassen zelf in voor de controles op de indicatiestellingen. De Vlaamse Zorgkas moest zoals de andere zorgkassen minstens 10 % van alle aanvragen voor tenlastenemingen controleren. Dit gebeurde door het heropmaken van een nieuwe BEL-foto. Sinds 1 januari 2005 staat het Vlaams Zorgfonds voor die controles in. Zij doen hiervoor een beroep op een onafhankelijke en externe controledienst, MEDIWE. Deze dienst stuurt in opdracht van het Vlaams Zorgfonds of de zorgkas iemand naar de zorgbehoevende. De controle gebeurt door het opnieuw uitvoeren van een indicatiestelling. Een controle wordt steeds uitgevoerd op een lopend dossier, een aanvraag dus waarin reeds een positieve beslissing over de tenlasteneming werd genomen. De controles worden uitgevoerd aan de hand van de Bel-profielschaal van de zorgverzekering. Scoort de zorgbehoevende minder dan 35 punten, dan wordt de positieve beslissing stopgezet. Na de controle wordt de beslissing schriftelijk aan de zorgbehoevende meegedeeld. Bij een negatieve beslissing deelt de zorgkas ook steeds mee dat de zorgbehoevende een bezwaarschrift kan indienen bij het Vlaams Zorgfonds en wordt de procedure hiervoor uitgelegd. 5. Cumulatie van tenlastenemingen met andere uitkeringen Mensen die een beroep doen op een persoonlijk assistentiebudget (PAB) of die voltijds verblijven in een residentiële instelling die erkend is door het Vlaams Fonds voor de Sociale Integratie van Personen met een Handicap (VFSIPH), hebben geen recht op een tenlasteneming omdat die niet niet kan worden gecumuleerd met andere uitkeringen. Deze mensen kunnen wel een aanvraag voor mantel- en thuiszorg indienen. Na een positieve beslissing wordt er een tenlasteneming uitbetaald voor die maanden dat zij geen PAB ontvingen of minstens 21 dagen ononderbroken thuis verbleven in plaats van in de instelling. De Vlaamse Zorgkas krijgt regelmatig van het Vlaams Zorgfonds een geactualiseerd bestand met de namen van mensen met een PAB. Zorgbehoevenden die minstens 21 dagen ononderbroken thuis verblijven, moeten dit aantonen met een attest van de instelling. 16

Gegevens over de aanvragen 1. Aantal inkomende aanvragen per zorgvorm Het aantal ingediende aanvragen nam in 2004 aanzienlijk toe. Die toename situeerde zich volledig in de aanvragen voor residentiële zorg. Reden daarvoor was de gewijzigde wetgeving: vanaf 1 januari 2004 konden alle inwoners van erkende residentiële voorzieningen een aanvraag indienen; voordien konden inwoners met een A- of een O-score dat niet doen. 5.000 4.000 3.000 2.000 1.330 1.415 2.745 2.733 1.397 4.130 1.458 2.162 Bovendien werd het zorgaanbod in Brussel uitgebreid en werden een aantal bijkomende residentiële voorzieningen en professionele thuiszorgdiensten erkend of gelijkgesteld met erkenning. In 2004 ontving de Vlaamse Zorgkas 1.198 aanvragen van inwoners uit Brussel, het jaar daarvoor slechts 133. 1.000 0 2003 Residentieel 2004 Mantel- en thuiszorg 704 2005 Totaal 2. Aantal ontvangen dossiers per provincie in % De meeste aanvragen kwamen uit de provincies Antwerpen, Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant. Deze cijfers komen grosso modo overeen met het aandeel leden uit deze provincies. Zoals hiervoor al vastgesteld werd, steeg in Brussel het aantal aanvragen met bijna duizend, als gevolg van de uitbreiding van het zorgaanbod in Brussel vanaf 1 januari 2004. 3. Aantal ontvangen aanvragen volgens beslissing (in %) Goedgekeurd Geweigerd Overige 2003 83% 14% 3% 2004 86% 12% 2% 2005 77% 21% 2% In de periode 1 januari 2003 tot 31 december 2005 werden gemiddeld 82% van de aanvragen goedgekeurd. In de kolom overige zitten de aanvragen die eigenlijk voor een andere zorgkas waren bestemd omdat de aanvrager was geen lid was van de Vlaamse Zorgkas en aanvragen waarover nog geen beslissing werd genomen omdat er bij de aanvraag gegevens ontbraken. Provincie 2003 2004 2005 Antwerpen 22% 18% 18,6% Brussel 5% 29% 7,4% Limburg 11% 7% 12,9% Oost-Vlaanderen 25% 19% 23,9% Vlaams-Brabant 22% 16% 23,5% West-Vlaanderen 15% 11% 13,7% Totaal 100% 100% 100% 17

Gegevens over de zorgbehoevenden 1. Totaal aantal lopende dossiers, opgedeeld naar zorgvorm 31/12/2003 % 31/12/2004 % 31/12/2005 % Residentieel 1.654 48% 3.312 61% 3.406 59% Mantel- en thuiszorg 1.818 52% 2.120 39% 2.389 41% Totaal 3.472 5.432 5.795 In de voorbije jaren steeg het aantal zorgbehoevende leden. Op 31 december 2005 waren dat er 5.795. Op 31 december 2003 hadden een meerderheid van de zorgbehoevenden recht op een tenlasteneming voor mantel- en thuiszorg, vanaf 2004 geniet de meerderheid van een tenlasteneming voor residentiële zorg. Deze trend zet zich ook de volgende jaren voort. 2. Totaal aantal zorgbehoevenden, naar leeftijd < 25 jaar 25-44 45-64 65-85 >85 Totaal 31/12/2003 65 119 264 2.000 1.024 3.472 31/12/2004 65 158 570 3.091 1.548 5.432 31/12/2005 68 185 643 3.183 1.716 5.795 De grote meederheid van de zorgbehoevenden is 65 jaar of ouder: in 2003 was dat 87%. 29% van alle zorgbehoevenden is ouder dan 85 jaar. Personen jonger dan 26 jaar betalen weliswaar geen bijdrage aan de zorgverzekering, maar zij kunnen toch een aanvraag indienen. Zij moeten voldoen aan dezelfde formele voorwaarden en moeten ook een geldig attest voorleggen. Een indicatiestelling voor kinderen tussen 5 en 18 jaar gebeurt aan de hand van een aangepaste BEL-schaal. Voor kinderen jonger dan 5 jaar kan er geen indicatiestelling worden uitgevoerd. 3. Totaal aantal zorgbehoevenden, per provincie en in Brussel op 31 december 2005 Totaal aantal zorgbehoevenden % t.o.v. het totaal aantal zorgebehoevenden % zorgbehoevenden t.o.v. het aantal leden van die provincie Antwerpen 1.129 19,5% 1,2% Brussel 804 13,9% 9,7% Limburg 551 9,5% 1,1% Oost-Vlaanderen 1.354 23,3% 1,9% Vlaams-Brabant 1.151 19,9% 1,2% West-Vlaanderen 806 13,9% 1,5% Totaal 5.795 100% 18

2.2. Ledenbeheer Aansluiting van leden De cel Ledenbeheer sluit nieuwe leden aan en beheert het ledenbestand. Zij registreert wijzigingen in de centrale beheersapplicatie, b.v. bij de stopzetting van aansluiting of een adreswijziging. De cel schrijft de leden aan voor de inning van de ledenbijdrage en staat in voor de verwerking van de reacties van klanten op de brieven en op de uitnodigingen tot betaling. Wijzigingen van zorgvorm De term wijziging van zorgvorm wordt gebruikt wanneer een persoon overgaat van een thuissituatie naar een residentiële voorziening of omgekeerd. Tussen 1 januari 2003 en december 2005 gingen 600 zorgbehoevenden over van mantel-en thuiszorg naar residentiële zorg. In de omgekeerde richting ging het slechts om veertien mensen. De verklaring daarvoor ligt voor de hand: eens iemand van thuis naar een rusthuis verhuist, gebeurt het zelden dat de toestand in die mate verbetert dat hij naar huis kan terugkeren en voor zichzelf kan zorgen. Van R naar M&T Van M&T naar R 2003 2 165 2004 6 217 2005 6 218 Totaal 14 600 Soorten leden 1. Spontaan aangesloten leden De Vlaamse Zorgkas is een erkende zorgkas waarbij iedereen zich kan aansluiten die onderworpen is aan de aansluitingsplicht. Dat kan heel eenvoudig door een online aansluitingsformulier op de website in te vullen of door de persoonsgegevens over te maken via brief, telefoon, fax of email. De medewerkers van de cel Ledenbeheer brengen deze gegevens in de centrale database. Daarna ontvangt de nieuwe klant een brief en overschrijvingsformulier waarmee hij de ledenbijdrage kan betalen. Na betaling is de persoon effectief aangesloten bij de Vlaamse Zorgkas. 2. Ambtshalve aangesloten leden De aansluiting bij een erkende zorgkas en de betaling van de ledenbijdrage is verplicht voor iedereen die ouder dan 25 jaar is en in Vlaanderen woont. Wie in Vlaanderen komt wonen, heeft zes maanden de tijd om zich spontaan aan te sluiten bij een zorgkas naar keuze. Wie in een kalenderjaar 26 wordt, moet zich voor 1 juli van dat jaar aansluiten. Niet iedereen sluit zich spontaan bij een zorgkas aan. Daarom kreeg de Vlaamse Zorgkas de wettelijke opdracht om die groep van mensen automatisch aan te sluiten bij de Vlaamse Zorgkas: dit zijn de ambtshalve aangesloten leden. De Vlaamse Zorgkas krijgt op regelmatige basis van het Vlaams Zorgfonds de gegevens van wie ambtshalve moet worden aangesloten. De Vlaamse Zorgkas moet deze personen schriftelijk op de hoogte brengen van hun ambtshalve aansluiting bij de Vlaamse Zorgkas. In dezelfde brief vragen we hen om de verplichte bijdrage te betalen. Aangezien de aansluiting pas effectief is na die betaling, kunnen deze mensen na de ambtshalve aansluiting bij de Vlaamse Zorgkas zich toch nog aansluiten 19

bij een andere zorgkas, op voorwaarde dat ze nog geen enkele ledenbijdrage aan de Vlaamse Zorgkas betaalden. Betaalde men die wel, dan kan men zich enkel bij een andere zorgkas aansluiten door het invullen van een mutatieformulier. Op de ommezijde van de brief worden de verschillende erkende zorgkassen vermeld. Wanneer de ambtshalve aangesloten persoon zich bij een andere zorgkas heeft aangesloten, dan brengt het Vlaams Zorgfonds de Vlaamse Zorgkas daarvan op de hoogte. Ambtshalve aangesloten leden zijn meestal niet goed op de hoogte van de Vlaamse zorgverzekering. In de uitnodigingsbrief leggen we daarom uit wat de zorgverzekering is, welke voordelen daar aan verbonden zijn en wijzen we hen op hun verplichtingen. Samen met de brief krijgen zij ook een folder waarin de zorgverzekering wordt uitgelegd. Na de betaling van de opgevraagde ledenbijdrage(n) zijn zij effectief aangesloten bij de Vlaamse Zorgkas. Betalen deze mensen de opgevraagde bijdragen tijdig, dan krijgen zij geen sanctie. Bij de brief zitten ook twee formulieren die men kan gebruiken om onjuiste informatie te corrigeren. De ambtshalve aangeslotenen zijn ofwel mensen die 26 jaar zijn geworden, ofwwel mensen die in de loop van een jaar ingeschreven worden in het bevolkings- of vreemdelingenregister in een gemeente in Vlaanderen. De ambtshalve personen die in de eerste helft van een kalenderjaar in Vlaanderen zijn ingeschreven, hebben tijd tot 31 december van het daaropvolgend jaar om de eerste en tweede ledenbijdrage zonder sancties te betalen. De ambtshalve personen die in de tweede helft van een kalenderjaar in Vlaanderen zijn ingeschreven, hebben tijd tot 31 december van het tweede jaar volgend op het jaar dat men in Vlaanderen is komen wonen om de eerste, tweede en derde ledenbijdragen zonder sancties te betalen. Zij die in een bepaald jaar 26 jaar zijn geworden, hebben tijd tot 31 december van het daaropvolgend jaar om de eerste en tweede ledenbijdrage zonder sancties te betalen. 3. Vrijwillig aangesloten inwoners van Brussel Vanaf de leeftijd van 26 jaar kunnen de inwoners van het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad zich vrijwillig aansluiten bij de Vlaamse zorgverzekering. Zij kunnen dit bij alle zorgkassen. Bij de Vlaamse Zorgkas zijn ruim 8.000 inwoners van Brussel aangesloten. 400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 Voor Brusselaars die zich niet aansluiten van zodra dit mogelijk is, gelden speciale maatregelen. Zij kunnen niet onmiddellijk een aanvraag voor een tenlasteneming indienen. Zij moeten eerst een bepaalde termijn ononderbroken aangesloten zijn voor ze een aanvraag kunnen indienen. Die termijn was in 2003 één jaar, in 2004 drie jaar, in 2005 vijf jaar en sinds 2006 tien jaar. Bovendien wordt het recht op een tenlasteneming met vier maanden geschorst voor ieder jaar dat een Brusselaar zich kon aansluiten, maar dat niet heeft gedaan. Deze maatregelen werden genomen om te vermijden dat Brusselaars zich pas zouden aansluiten op het moment dat ze zorgbehoevend worden. Aantal aangesloten inwoners van Brussel 31/12/2003 8.525 31/12/2004 8.832 31/12/2005 8.244 Gegevens over de leden Totaal aantal leden 0 280.211 65.609 345.820 31/12/2003 Ambtshalve leden 292.365 64.119 356.484 31/12/2004 Eigen leden 305.057 62.203 31/12/2005 Totaal De voorbije jaren steeg het aantal leden van de Vlaamse Zorgkas naar 367.260. Dat is een groei met ongeveer 6% ten opzichte van 2003. De grote meerderheid zijn ambtshalve aangesloten leden: in 2005 was dat 83% van alle leden. In deze cijfers zijn ook de personen opgenomen die ambtshalve werden aangesloten maar nog geen enkele ledenbijdrage hebben betaald. Eigen leden hebben zich spontaan bij de Vlaamse Zorgkas aangesloten, als nieuw lid of na een mutatie van een andere zorgkas. 367.260 20

Aantal leden volgens leeftijd 31/12/2003 31/12/2004 31/12/2005 < 25j 100 106 125 25-44j 153.817 167.036 181.797 45-64j 136.693 136.855 135.653 65-84j 45.910 44.472 42.791 +85j 9.300 8.015 6.894 Totaal 345.820 356.484 367.260 Aantal leden volgens provincie 31/12/2003 31/12/2004 31/12/2005 Antwerpen 86.780 89.418 92.809 Brussel 8.525 8.832 8.244 Limburg 44.645 46.891 48.926 Oost-Vlaanderen 67.338 68.533 69.867 Vlaams-Brabant 87.136 90.763 94.474 West-Vlaanderen 51.396 52.047 52.940 Totaal 345.820 356.484 367.260 Inning van de bijdrage Over de ledenbijdrage De hoogte van de ledenbijdrage Sinds 2003 is de bijdrage 25 euro. Wie op 1 januari van het voorgaande jaar recht had op een verhoogde tegemoetkoming, betaalt slechts 10 euro. Het Vlaams Zorgfonds brengt sinds 2004 de Vlaamse Zorgkas op de hoogte van welke personen recht hebben op deze verhoogde tegemoetkoming, waardoor de Vlaamse Zorgkas onmiddellijk de juiste bijdrage kan opvragen. Personen aan wie de Vlaamse Zorgkas ten onrechte 25 euro vraagt, kunnen hun statuut aantonen met een attest van het OCMW of van hun ziekenfonds. De Vlaamse Zorgkas kan enkel attesten aanvaarden waarop de aanvangsdatum vermeld staat. Aantal leden met een verminderde ledenbijdrage Mutaties Wie dat wil, kan altijd veranderen van zorgkas, ook als men reeds van een tenlasteneming geniet. Veranderen van zorgkas gebeurt door middel van een mutatieformulier. Dit formulier moet uiterlijk op 5 december bij de nieuwe zorgkas ingediend zijn. De persoon zal dan de bijdrage voor het volgende jaar aan de nieuwe zorgkas betalen. Meer dan 90% van de personen die de Vlaamse Zorgkas verlaten, zijn ambtshalve aangesloten leden. De meeste daarvan muteren naar een andere zorgkas omdat zij zowel hun zorgverzekering als hun ziekteverzekering bij dezelfde instantie willen. Positieve mutaties Negatieve mutaties 2003-2004 884 8.338 2004-2005 543 6.018 Totaal ledenaantal Aantal leden met een verminderde bijdrage % t.o.v. het geheel 2003 345.820 27.188 7.8% 2004 356.484 30.974 8.6% 2005 367.260 28.886 7.8% De methode van inning van de ledenbijdrage De cel Ledenbeheer int de ledenbijdrage. De bijdrage wordt in de eerste jaarhelft opgevraagd. Tot 2005 was de uiterste betalingsdatum 31 december van het betrokken jaar, vanaf 2006 is dat 30 april. In 2006 werd de uiterste betalingstermijn uitzonderlijk verlengd naar 10 mei 2006. Leden die niet of onvolledig betaalden, ontvangen aan het einde van het jaar een herinneringsbrief. In de uitnodiging tot betaling wordt een aantal standaardgegevens vermeld: hoeveel een lid moet betalen en voor welk jaar dit bedrag geldt, er wordt op gewezen dat de bijdrage verplicht is voor inwoners van Vlaanderen en dat er sancties mogelijk zijn bij niet-betaling, een lid kan zich tot het OCMW wenden als hij betalingsproblemen heeft, er wordt ook steeds vermeld hoe men de Vlaamse Zorgkas kan bereiken, op de ommezijde van de brief zijn uittreksels van toepasselijke wetgeving opgenomen. 21