Stichting Windmotor Groote Veenpolder Verslagjaar: 2012 Publicatie t.b.v. status culturele ANBI RS van der Mark Windmotor Groote Veenpolder 1 december 2013
Publicatie t.b.v. culturele ANBI; verwijzingslijst: Hfst. 3: De doelstelling en het beleidsplan Hfst. 4: Verslag van de uitgeoefende activiteiten Hfst. 5: Financiële verantwoording Hfst. 6: de naam van de instelling, het RSIN/fiscaal nummer, de contactgegevens, bestuurssamenstelling, namen van de bestuurders en het beloningsbeleid 2
0 Inleiding 1 Samenvatting 2 Historie 3 Doelstelling, beleid en middelen 3.1 Doelstelling 3.2 Beleid 3.3 Middelen 4 Operationele planning 4.1 Realisatie tot nu toe 4.2 Huidige status 4.3 Activiteitenplan 2013-2015 5 Financiële planning en verantwoording 5.1 Financieringsplan 5.2 Resultatenrekening 2012 5.3 Balansen per 01-01-2012 en 31-12-1012 5.4 Begroting Project 5.5 Financieel Plan 2013-2017 6 Organisatie 6.1 Stichting Windmotor Groote Veenpolder 6.2 Inzet en beloning vrijwilligers 3
0 Inleiding Alleen het betonnen voetstuk herinnert nog aan de eens zo machtige Windmotor Groote Veenpolder te Munnekeburen. Na een werkzaam leven vanaf de bouw in 1921 is de molen vanaf ongeveer 1970 zwaar in verval geraakt. Gebrek aan onderhoud heeft gezorgd voor de crash van de Windmotor in een zware storm begin jaren tachtig. De in 2010 opgerichte Stichting Windmotor Groote Veenpolder wil de stalen reus weer volledig in ere herstellen. En zelfs meer dan dat: naast volledig maalvaardig wil de Stichting het (gemeentelijk) monument verder herbestemmen d.m.v. het opwekken van elektriciteit en een (heel beperkte) recreatieve functie. In 2013 wil de Stichting echt aan de slag met de restauratie. Met als doelstelling om uiterlijk 2015 gereed te zijn. De Windmotor: voorlopig sluitstuk van herstel van een stuk unieke cultuurhistorie rond de Scheenesluis in de Rottige Meente!! 4
1 Samenvatting De Stichting Windmotor Groote Veenpolder is in 2010 opgericht met als doel het realiseren van de volledige restauratie van de windmotor aan de Veendijk te Munnekeburen (type Amerikaanse windmotor Herkules Metallicus met 12m roos). De volledige restauratie is begroot op 275.000,- De Stichting heeft tot nu toe gerealiseerd: Aankoop van de molen; Toezegging voor subsidie van provinsje Fryslan (Plattelandsprojecten); In 2013 wil de Stichting echt aan de slag met: Fondsenwerving; Aanvraag status culturele ANBI; Eerste ijzerwerk: prefabricage van de eifeltoren. In 2014 en 2015 vindt dan het leeuwendeel van de restauratie plaats; dit alles wel onder de aanname dat de fondsenwerving zodanig verloopt dat het project voldoende voortgang kan houden. 1979.1983 2010.2013.? 5
2 Historie De bemaling van de Groote Veenpolder is in 1855 begonnen met molen no. 1 (= De Rietvink). Na 1855 zijn nog 5 achtkantige klassieke poldermolens gebouwd, teneinde over voldoende capaciteit te beschikken om de polder te bemalen. Van deze 6 achtkanten zijn alleen De Rietvink (no. 1) en De Reiger (no. 5; gebouwd in 1871) nog over. De Rietvink is het langst in functie geweest en in 1964 stilgezet. Na een grondige restauratie is De Rietvink vanaf juni 2010 weer volledig functioneel. Poldermolen De Rietvink anno 2010 In 1921 is als aanvulling op de bemalingscapaciteit een grote windmotor geplaatst. Windmotoren zijn ontwikkeld in Amerika. De kenmerkende verschillen met de klassieke Hollandse molen zijn: - Constructie van staal i.p.v. hout - Windroos met groot aantal bladen (van 10 tot 30) i.p.v. 4 wieken - Zelfkruiend d.m.v. grote windvaan i.p.v. handbediening door molenaar 6
- Zelfzwichtend d.m.v. 2 e windvaan i.p.v. zwichten d.m.v. minderen van zeilvoering door de molenaar (later zijn ook wel zelfzwichtende wieksystemen ontwikkeld voor de traditionele molens) Windmotoren zijn in staat continu zonder bediening (afgezien van onderhoud, smering, etc.) te functioneren; bij de klassieke Hollandse molen is voortdurende aandacht van de molenaar vereist. De windmotor die bij de Groote Veenpolder is geplaatst, was een molen naar Amerikaans model van het type Herkules Metallicus met een windroosdiameter van 12 m met 30 bladen, gefabriceerd door de 7
Vereinigte Windturbine Werke AG te Dresden en geïmporteerd in Nederland door de fa. R.S. Stokvis & Zonen Ltd. Te Rotterdam. De windmotor heeft gefunctioneerd tot 1964 toen alle molens werden stilgezet (of al waren afgebroken), omdat een elektrisch gemaal de bemaling over nam. In 1977 is de molen door het waterschap verkocht aan een particulier, dhr. Mohr uit Tiendeveen (Drenthe). Door onvoldoende onderhoud is de molen lawaaiig geworden en door een buurtbewoner vastgelegd. Daarmee was het lawaai van de baan, maar ook werd de mogelijkheid van de molen om zich uit de wind te draaien bij storm geblokkeerd. In 1983 heeft een storm vervolgens de molen letterlijk omver geblazen. De restanten hebben jaren bij de molenstomp gelegen, maar zijn uiteindelijk grotendeels verwijderd. Sindsdien is de molenstomp voornamelijk als opslag en/of vuilnisvat gebruikt Op 1 juli 2010 is het eigendom van de molen(stomp) overgegaan naar Stichting Windmotor Groote Veenpolder. De Stichting Windmotor Groote Veenpolder is op 25 juni 2010 opgericht (bij de opening van de gerestaureerde molen De Rietvink). 8
3 Doelstelling en beleid 3.1 Doelstelling De Stichting heeft ten doel (letterlijke tekst uit de oprichtingsakte): De restauratie en exploitatie van de Amerikaanse Windmotor aan de Veendijk te Munnekeburen, alsmede, indien mogelijk, het produceren van elektriciteit en het creëren van recreatiemogelijkheden; Het verrichten van alle verdere handelingen, die met het vorenstaande in de ruimste zin verband houden of daartoe bevorderlijk kunnen zijn. De Stichting wil dus een volledig functionerende windmotor creëren met bijbehorend cultuurhistorisch verantwoorde aanblik. Als bonus wordt gestreefd naar elektriciteitsopwekking. De Stichting heeft nadrukkelijk geen winstoogmerk. 3.2 Beleid De Stichting wil haar doelstelling realiseren door: - Plaatsing van een windmotor naar oorspronkelijk model - Herstel van de betonnen onderbouw - Herstel van de molenbiotoop - Herstel van vijzel en watergang naar volledig maalvaardig - Herstel van de mogelijkheid om af te meren in de uitwatering met een schip - Realisatie van elektriciteitsopwekking Ter toelichting het volgende. Maalvaardige windmotor Volledig herstel naar maalvaardig is mogelijk als de restauratie uit subsidies gedekt kan worden. Aangezien de molen een gemeentelijk monument is wordt dit haalbaar geacht. De Eifeltoren wordt weer geplaatst (originele tekening is beschikbaar). De windmotor zelf wordt een kopie van de molens in Koudum en Weidum: dat zijn eveneens 12m Herkules windmotoren. De stalen vijzel en betonnen vijzelbak worden gerestaureerd en weer functioneel gemaakt evenals de waterloop door de molen en de uitwatering vanaf de molen naar de Helomavaart. 9
Beperkte recreatieve bestemming De uitwatering van de molen leent zich voor het afmeren van een schip zonder dat de doorgaande vaart in de Helomavaart belemmering ondervindt. De Stichting streeft verder naar realisatie van ligplaatsen voor Varend Erfgoed schepen; voor deze relatief grote schepen (ordegrootte 25 m lengte) zijn immers maar heel weinig ligplaatsen beschikbaar. Gebruik t.b.v. energie-opwekking Een windmotor heeft als grote voordeel t.o.v. een traditionele Hollandse molen het feit dat zonder bediening continu gedraaid kan worden. Daarmee kwalificeert een windmotor zich als energie-opwekker (zoals ook bij een aantal windmotoren al is toegepast). De windmotor Groote Veenpolder is bovendien één van de grootste van Friesland en kan een behoorlijke capaciteit opwekken. Naar berekening zou ongeveer 25 kw maximaal mogelijk moeten zijn. Bekeken moet nog worden welke mogelijkheden voor het transport van de opgewekte elektriciteit aanwezig zijn (voeding aan het net of rechtstreeks naar molen De Rietvink of??). 3.3 Middelen De geldmiddelen van de Stichting bestaan uit (letterlijke tekst uit de oprichtingsakte): Donaties De inkomsten uit haar vermogen; De opbrengsten uit eventuele elektriciteitsproductie en recreatie; Subsidies, schenkingen, erfstellingen en legaten; Eventuele andere baten. In hoofdstuk 5 wordt verder op de geldmiddelen ingegaan. 10
4 Operationele planning 4.1 Realisatie tot nu toe In 2010 heeft de Stichting de restanten van de Windmotor (inclusief ondergrond) gekocht. Sindsdien is met name gezocht naar een aantal essentiële onderdelen. In 2012 zijn alleen de afgedankte bladen van de windroos van de windmotor uit Koudum (om niet) in het bezit van de SWGV gekomen. 4.2 Huidige status De Windmotor bestaat op dit moment alleen maar uit de stomp en vijzelbak met vijzel. Het betonwerk van de stomp is slecht. Hetzelfde geldt voor de vijzelbak en de vijzel zelf. De toren ontbreekt; de oorspronkelijke toren is vlak boven het beton afgebrand. De watergang naar de Helomavaart lijkt nog intact. Het waterpeil aan de polderkant is zodanig lager dan oorspronkelijk dat gevreesd wordt dat de vijzel verlengd zal moeten worden. De sloot aan de polderkant is er nog maar behoeft wel onderhoud (baggeren). 4.3 Activiteitenplan 2013-2015 Opmerking vooraf: Het activiteitenplan is sterk afhankelijk van de (realisatie van de) fondsenwerving. M.a.w. als de fondsenwerving tegenvalt (bijv. dat het langer duurt) zal het activiteitenplan daarop aangepast (moeten) worden. Het is wel zo dat gestart zal worden met activiteiten die een lage investering vergen maar aan de andere kant wel arbeidsintensief zijn doordat ze vrijwel volledig d.m.v. zelfwerkzaamheid en met hulp van vrijwilligers gerealiseerd zullen worden. De dure activiteiten (veelal uitbesteed werk) worden later in de tijd gepland. 11
Activiteit 2013 2014 2015 2016 Opbouw Eifeltoren prefabricage Plaatsing Eiffeltoren Restauratie naaf Fabricage kroonwiel Prefab vanen Prefab windroos Fabricage "kop" Assemblage opbouw Onderbouw Reparatie betonwerk Reparatie vijzelbak Reparatie vijzel Reparatie wachtdeur en uitbreken muur Herstel ramen en deur Aanbrengen elektrische installatie Fabricage bonkelaar vijzelwiel Fabricage lagering vijzelas Assemblage onderbouw Utskoat Waterwerken utskoat 5 Financiële planning en verantwoording 5.1 Financieringsplan Net zoals bij de restauratie van De Rietvink zullen ook voor de Windmotor diverse fondsen benaderd worden. Te denken valt o.a. aan Wetterskip Fryslan, Prins Bernard Fonds, Plattelandsprojecten Fryslan, Stichting Jonge Arnoldus, etc. In totaal hebben we ongeveer 20 potentiële subsidiegevers op de korrel : 12
Ver. De Hollandsche Molen uit het molenbudget van de: Stichting en van : M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting Bercoop Fonds STICHTING MEINDERSMA-SYBENGA Mei stipe fan de 13
Rabobank De Stellingwerven Er zijn nog weinig aanvragen de deur uitgegaan. De reden hiervoor is dat eerst de erkenning door de gemeente als gemeentelijk monument rond dient te zijn. Het eerste subsidieverzoek is naar Plattelandsprojecten Fryslan (per 25 april 2012) gegaan en toegekend ( 10.000,-). Het Wetterskip Fryslan heeft beleid ontwikkeld voor ondersteuning van dergelijke projecten en subsidiëring zeker in het geval van bemaling is zeer waarschijnlijk. Net als bij de restauratie van De Rietvink zal de fam. Van der Mark via zelfwerkzaamheid trachten de kosten te drukken en bovendien financieel garant staan voor realisatie van het project. In 2013 wordt een aanvraag ingediend bij de belastingdienst voor erkenning als culturele Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). 14
Subsidieplan: Subsidiegever Bedrag gepland Provincie Fryslan 20000 St. De Jonge Arnoldus 25000 Bankgiroloterij 35000 Prins Bernard Cultuurfonds 15000 VSB fonds Friesland 5000 SNS Reaal fonds 10000 stichting Bercoop fonds 5000 (Friesland bank) Plattelandsprojecten ZO 10000 Friesland (pmpj) Meindersma-Sybenga 5000 St. Sneek 1818 5000 Fonds Bolsward Dronrijp 1993 5000 Wetterskip Fryslan 25000 Gemeente Weststellingwerf 2500 SBB 1000 M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting 4500 (via De Hollandsche Molen) 0 Schoolfonds Slijkenburg 2500 Rabobank Weststellingwerf/Heerenveen 10000 Bouwcultuurfonds 5000 Nog in te vullen 4500 200000 5.2 Resultatenrekening 2012 Resultatenrekening Windmotor 2012 Totaal inkomsten 2012 0,00 Totaal uitgaven 2012 64,92 Saldo 2012-64,92 Stand bank 31-12-2011 141,85 Stand bank actueel 76,93 Winst/verlies -64,92 15
5.3 Balansen per 01-01-2012 en 31-12-2012 Balansen SWGV Balans per 1 januari 2012 Molenstomp en grond 12.500,00 Eigen Vermogen -2.273,33 Schuld lang aan fam. Van der Mark 14.915,18 Banksaldo 141,85 12.641,85 12.641,85 Balans per 31 december 2012 Molenstomp en grond 12.500,00 Eigen Vermogen -3.226,51 Schuld lang aan fam. Van der Mark 15.803,44 Banksaldo 76,93 12.576,93 12.576,93 16
5.3 Begroting Project De totale begrote kosten zijn 275.000,-; begroting opgesteld door bouwmeester G van Reeuwijk: Herstel windmotor Hercules te Munnekeburen gemeente Weststellingwerf Herstel onderbouw 54.961,50 Herstel staalwerk 86.935,00 Herstel/aanmaak onderdelen 38.500,00 180.396,50 Indirecte kosten Algemene kosten 14.432 Subtotaal incl. algemene bouwplaatskosten 194.828 winst en risico 9.741 Subtotaal incl. algemene kosten 204.570 opstellen restauratieplan 4.091 begeleiding 8.183 Leges 2.500 CAR-verzekering 716 Subtotaal incl. leges en CAR 220.060 0 0 onvoorzien 11.003 0 231.063 0 0 BTW 43.902 0 274.965 Totaal 275.000 17
5.4 Financieel Plan 2013-2017 Activiteit 2013 2014 2015 2016 2017 Uitgaven Staalwerk toren 5 40 Staalwerk onderdelen molen 10 40 Betonreparatie/onderbouw 120 Vijzel en utskoat 30 Diversen restauratie 15 15 Aflossing lening 8 12 10 Rentebetaling 1 1 1 Totaal uitgaven/jaar 15 215 54 13 11 Inkomsten Donaties 3 8 8 8 8 Subsidies 8 140 30 2 Zelfwerkzaamheid 6 30 15 Lening van prive 36 Entree/elektriciteitsproduktie 1 3 3 Totaal inkomsten/jaar 17 214 54 13 11 Liquiditeit cumulatief 2 1 1 1 1 Schuldpositie stichting 0-36 -28-16 -6 6 Organisatie 6.1 Stichting Windmotor Groote Veenpolder De Stichting Windmotor Groote Veenpolder is op 25 juni 2010 opgericht. Op 1 juli 2010 heeft de Stichting de Windmotor aangekocht. NAW gegevens Stichting: Naam Adres : Stichting Windmotor Groote Veenpolder : Veendijk 6 8481 JC Nijetrijne KvK nr : 50301845 RSIN nr. E-mail : 8226.62.474.B01 : zeetjalkviod@hotmail.com of rolfvandermark@gmail.com Website : www.swgv.nl 18
Facebook : Stichting-Windmotor-Groote-Veenpolder Per oktober 2013 bestaat het bestuur van de Stichting uit 3 personen: RS van der Mark Nijetrijne Voorzitter/secretaris T: 06 29 264 252 M. Swanink-Heezius Coevorden Penningmeester E. van Schie Coevorden Lid Het bestuur ontvangt geen beloning; onkosten worden wel vergoed op basis van werkelijke kosten (aan te tonen middels declaratie en bonnen) en 0,19 per gereden kilometer. 6.2 Inzet en beloning vrijwilligers De stichting kent geen (betaalde) personeelsleden. Vrijwilligers werken ofwel om niet of voor de fiscaal toegestane maximale vrijwilligersvergoeding: 4,50 per uur ( 2,50 voor minderjarigen) Max. 150,- per maand en maximaal 1500,- per jaar 19