JAARVERSLAG 2009 MUSEUMHUIS GRONINGEN JAARVERSLAG 2009 MUSEUMHUIS GRONINGEN 1
INLEIDING Het gaat goed met de culturele instellingen in Groningen. Er zijn veel plannen, veel activiteiten en veel mensen die zich vrijwillig voor cultureel erfgoed in de provincie willen inzetten. Het museumhuis Groningen wil er voor al die mensen en al die instellingen zijn. Als koepel, niet alleen voor musea, maat steeds meer ook voor andere organisaties die zich met cultureel erfgoed bezighouden. Als huis waar je collega s tegenkomt, waar je kennis, advies en begeleiding kunt vragen en waar je kunt deelnemen aan samenwerkingsprojecten. Door het contact met alle organisaties, medewerkers en vrijwilligers in Groningen en door de intensieve banden met collega s in de rest van Nederland is het Museumhuis goed op de hoogte van de mogelijkheden en knelpunten binnen de wereld van cultureel erfgoed in Groningen. Eén van die knelpunten is de geringe hoeveelheid geld voor de cultuursector in Groningen. Daar staat de mogelijkheid tegenover dat veel bereikt kan worden door de beschikbaarheid van veel vrijwilligers. Ook de professionele instellingen maken hier dankbaar gebruik van. Dat heeft zijn weerslag op de samenleving: betrokken inwoners zijn de beste garantie voor een goed leefklimaat waarin mensen zich thuis voelen. Daarom maakt het Museumhuis zich sterk om de kracht van de regio en plaatselijke organisaties te versterken, door vrijwilligers op te leiden en door toegevoegde expertise te bieden aan de organisaties die actief zijn. Een andere unieke kans voor cultureel Groningen is de samenhang tussen landschap, cultuurhistorie en ondernemerszin. Daarom is het Museumhuis begonnen met het project Waddenland Groningen, waarbij regionale samenwerking mogelijk wordt tussen de vele erfgoedinstellingen, ondernemers en landschapsorganisaties. Deze samenwerking komt heel langzaam tot stand, maar begint nu zijn vruchten af te werpen. Nu de resultaten van samenwerking zichtbaar beginnen te worden, is het ook gemakkelijker om nieuwe thema s op te zetten. Het Museumhuis slaat hiermee ook nieuwe wegen in, omdat de doelgroep steeds breder wordt. Een ontwikkeling die noodzakelijk is omdat cultureel erfgoed in het algemeen en musea in het bijzonder niet geïsoleerd in de samenleving kunnen bestaan, maar verbonden zijn met toerisme, educatie, werkgelegenheid en leefbaarheid van de samenleving. Het Museumhuis wil hierin voorwaardenscheppend zijn en wil daarom inspelen op deze toekomstige ontwikkelingen. Dat kan door een brede maatschappelijke visie te koppelen aan de kernkwaliteiten van onze organisatie: kennis van het cultureel erfgoed, deskundigheid op het gebied van collectiebeheer en publieksbereik en een visie op maatschappelijke ontwikkelingen. Met deze inleiding hopen wij dat u de feitelijke opsomming van alles wat in 2009 is gebeurd, voor u als lezer in een context wordt geplaatst. JAARVERSLAG 2009 MUSEUMHUIS GRONINGEN 2
ORGANISATIE Bestuur voorzitter Meindert Schollema secretaris Petra Maters penningmeester Hans van der Werff leden Jacqueline Clements, Patty Wageman, Luc Eekhout Het bestuur vergaderde vanaf 2009 gezamenlijk met het bestuur van het Groninger Molenhuis in verband met verdergaande samenwerking tussen beide organisaties. Meindert Schollema is eveneens voorzitter van het Groninger Molenhuis. Er werd vergaderd op 2 februari, 6 april, 8 juni, 14 september en 9 november. Bestuurlijk overleg met de provincie Op 2 februari overlegden vertegenwoordigers van het bestuur van het Museumhuis en het Molenhuis met gedeputeerde Hans Gerritsen. Er werd gesproken over de mogelijkheden de samenwerking tussen beide instellingen te intensiveren en concretiseren. Tevens gaf de gedeputeerde aan dat hij zeer tevreden was over de rol die zowel het Museumhuis als het Molenhuis in de provincie Groningen vervullen en over de kwaliteit van dienstverlening van beide organisaties. Algemene Ledenvergaderingen De ledenvergadering vond plaats op 2 december in het Museumhuis. In deze vergadering werden twee nieuwe bestuursleden benoemd: Erik Triemstra als opvolger van Meindert Schollema, die om persoonlijke redenen afscheid moest nemen, en Mabel Schalij als opvolger van Jacqueline Clements die volgens rooster aftrad. Nieuwe leden In 2009 traden geen nieuwe instellingen toe. JAARVERSLAG 2009 MUSEUMHUIS GRONINGEN 3
Bureau In 2008 is een begin gemaakt met het samenvoegen van de interne bureauorganisatie van het Museumhuis Groningen en het Groninger Molenhuis. Door samenvoeging is een efficiënte bureauorganisatie ontstaan die voor hetzelfde geld meer diensten kan verlenen. Het team heeft hiervoor een intern opleidingstraject gevolgd. Bewaking van en verbetering van de professionaliteit van de medewerkers zal ook in 2010 punt van aandacht zijn. De interne organisatie werkt voor 30% voor het Molenhuis en voor 70% voor het Museumhuis. De taakverdeling is als volgt: Roeli Broekhuis, beleid en projectontwikkeling tevens directeur (36 uur) Gea Geertsema, logistiek en secretariaat (26 uur) Tom Heyne, museale zaken, opleidingsmogelijkheden; collectieregistratie; presentatie (16 uur) Frank Houwaard, administratie algemeen en documentatie (32 uur) Yvonne Nijlunsing, consulent Behoud en Beheer (8 uur) Thea Pol, communicatie/public relations, relatiebeheer, algemene zaken (32 uur) Arie de Jager, veiligheidszorg (vrijwilliger 12 uur) Hülya Caĝan, intererieurverzorgster (4 uur) Constance Sciarone platform educatie (0 uren contract) Frans Driesens werk vanuit zijn eigen bedrijf als systeembeheerder/webmaster. Projectmedewerkers Masterplan Waddenland Als projectleiders waren ook in 2009 freelancer Albert Buursma en Elles Bulder, eigenaar van Onderzoeksbureau Elles Bulder, verbonden aan het project. Veiligheidszorg Veiligheidsdeskundige Ton Cremers wordt sinds de start van het project Veiligheidszorg, in september 2005, als externe deskundige ingeschakeld. In 2009 werd de eerste fase van het project afgesloten. In september 2009 werd begonnen met de tweede fase. Samen met Arie de Jager bezocht Ton Cremers de deelnemende instellingen om te adviseren over de implementatie van de calamiteitenplannen. Erfgoededucatie Het Museumhuis heeft, in opdracht van de Provincie Groningen, vanaf 2009 de taak erfgoedinstellingen te ondersteunen op het gebied van erfgoededucatie. Het Museumhuis heeft Tineke de Danschutter belast met het schrijven en het uitwerken van het visiestuk. Bij de uitwerking wordt nauw samengewerkt met Kunststation C, het IVAK en Cultuureducatie Stad. Vertegenwoordiger erfgoed/musea De volgende personen vertegenwoordigen het erfgoed in het algemeen en de musea in het bijzonder in de volgende overleggen: Roeli Broekhuis LCM, Landelijk Contact van Museumconsulenten LAC, Landelijke Advies Commissie Museumregistratie OPEN, Overleg Provinciale Erfgoedinstellingen Nederland VEN, Vereniging Educaties Nederland Platform Monumenten Groningen Stuurgroep Het Verhaal van Groningen JAARVERSLAG 2009 MUSEUMHUIS GRONINGEN 4
Yvonne Nijlunsing / Arie de Jager Landelijke werkgroep veiligheidszorg ICN, platform consulenten behoud en beheer Tineke de Danschutter Bijeenkomsten erfgoededucatie Een hechte groep. JAARVERSLAG 2009 MUSEUMHUIS GRONINGEN 5
DESKUNDIGHEIDSBEVORDERING Het Museumhuis wil een kenniscentrum zijn voor zowel musea en aanverwante instellingen als voor overheden. Daarom werden ook in 2009 diverse platformbijeenkomsten georganiseerd en cursussen uitgevoerd. PLATFORMBIJEENKOMSTEN Binnen het Museumhuis functioneren de platforms educatie en directeurenoverleg. Daarnaast heeft het Museumhuis ook een platformtaak voor de 16 Groninger Borgen. Vanuit het project Veiligheidszorg zijn vijf netwerken ontstaan, die ieder eens per jaar bijeen komen. In deze platformoverleggen worden aspecten van veiligheidszorg, behoud en beheer en dergelijke besproken. Voor de kleine musea werd in maart en in november een Kijkje in de Keuken gehouden. [zie Kijkje in de keuken] Directeurenoverleg Het Directeurenoverleg kwam op 1 april bijeen in de Hortus Haren en op 4 november in het Nationaal Rijtuigmuseum in Leek. Er werd onder andere gesproken over provinciaal en gemeentelijk beleid en de rol die musea in de samenleving willen/kunnen vervullen. Verder werd aandacht besteed aan kansen en ontwikkelingen voor Groninger musea en museumdirecteuren. Voor dit project, Musea met ambitie, werd subsidie verkregen van het J.B. Scholtenfonds, omdat dit fonds graag op een meer structurele manier iets wil betekenen voor musea. Het Museumhuis schakelde Charlotte van Rappard-Boon, voormalig erfgoedinspecteur van het Ministerie van OCW en eigenaar van het bureau Collectieconsult, in om per museum een plan op maat te maken. In januari/februari 2010 zijn de eerste resultaten van deze gesprekken gepresenteerd. Benchmark In 2008 is het Museumhuis Groningen begonnen met het opzetten van een Benchmark voor de musea die betrokken zijn bij het directeurenoverleg. Veel musea hebben aan de Benchmark meegedaan en in 2009 is de ontwikkeling van dit instrument verder doorgezet. Het Museumhuis werkt samen met Charlotte van Rappard-Boon. Met de Benchmark willen musea leren van elkaar door eigen prestaties met die van anderen te vergelijken. Daarnaast is het een goed instrument om knelpunten te signaleren die voor alle musea gelden. Eind 2009 is speciaal hiervoor een digitaal systeem ontwikkeld, zodat musea ook in 2010 eenvoudig hun gegevens kunnen invoeren. Samen met de deelnemende musea wordt overlegd hoe in 2010 alle gegevens gepresenteerd kunnen worden. Platform Educatie In verband met het visiestuk Erfgoededucatie in Groningen; contouren voor een infrastructuur erfgoededucatie 2009-2012 organiseerde het Museumhuis een aantal bijeenkomsten waarin met vertegenwoordigers van erfgoedinstellingen en onderwijskoepels van gedachten werd gewisseld. Op 18 mei waren erfgoedinstellingen uit de stad Groningen te gast in het Museumhuis. Mark Floor, beleidsmedewerker kunsten, cultuur en media, dienst OCSW van de gemeente Groningen hield een inleiding over het cultuur- en erfgoededucatiebeleid 2009-2012 van deze gemeente. Op 8 juni werd een bijeenkomst gehouden voor deskundigen op het gebied van erfgoededucatie. Ter discussie stond het visiestuk van het Museumhuis Groningen. Het reguliere platform kwam bijeen op 10 juni in de Martinikerk in Groningen. Op uitnodiging van het Museumhuis verzorgde Monica Boekholt een presentatie over de resultaten van het project Erfgoed à la Carte (stad). Op 15 september volgde in het Groninger Museum de officiële eindpresentatie van het JAARVERSLAG 2009 MUSEUMHUIS GRONINGEN 6
project. Daarnaast werd op de platformvergadering van 10 juni ook aandacht besteed aan het visiestuk van het Museumhuis. Kijkje in de keuken Het doel van de bijeenkomsten is het ontmoeten van museale medewerkers in een breder kader, het uitwisselen van ervaringen, het delen van expertise en het versterken van de onderlinge samenwerking tussen musea. Alhoewel de opvolger van het platform voor kleine musea, worden deze bijeenkomsten zo geprogrammeerd dat ze ook interessant zijn voor grotere instellingen. Op 25 maart werd in het Abel Tasman Kabinet in Lutjegast het thema (interne) communicatie behandeld. Het Nederlands Stripmuseum in Groningen verleende op 4 november gastvrijheid aan bijna 50 museummedewerkers. In tegenstelling tot de voorjaarsbijeenkomst, was er nu een hele dag uitgetrokken met diverse lezingen en workshops over onder andere audio-guides, lichtbeheersing en papierconservering. CURSUSSEN Anders dan in voorgaande jaren werd een cursusaanbod ontwikkeld voor de wintermaanden, van november tot en met maart, onder het motto Bijspijkeren in de winter. 22 januari Adlib voor beginners Openbare Bibliotheek Stadskanaal Docenten Tom Heyne en Hillebert Siemensma verzorgden de cursus. Het programma bestond uit kennismaken en werken met het registratieprogramma Adlib. Ook werd aandacht besteed aan het gebruik van de AAT (Art and Architecture Thesaurus). Aan de cursus deden 15 cursisten mee van vier instellingen. 29 januari Art-handling Museumhuis Groningen Voor medewerkers transport van het Groninger Museum werd in het Museumhuis een cursus transport van museale objecten gegeven. Docenten: Tom Heyne (behoud en beheer, Arbo en omgang museale voorwerpen), Hans Bielen van Van Kralingen (extern transport, materialen en verpakkingen) en Pieter Duijser van Oosterpoort/CBK (intern transport, inrichten en afbreken tentoonstellingen). 6 februari Museaal denken en handelen Domies Toen Voor het bestuur van Domies Toen verzorgde Tom Heyne de cursus Museaal denken en handelen. 13 februari Interne workshop Nationaal Rijtuigmuseum Leek Omgaan met bezoekers Tom Heyne, Yvonne Nijlunsing en Arie de Jager hadden een aandeel in een workshop Omgaan met bezoekers voor de vrijwilligers van het Nationaal Rijtuigmuseum. 31 maart Studiedag Spectrum Museumhuis Groningen Een studiedag om musea kennis te laten maken met Spectrum, een handboek met interne richtlijnen voor alle handelingen rond de collectie. Het is een kwaliteitsinstrument waarmee musea hun bedrijfsprocessen kunnen professionaliseren. Twintig museummedewerkers namen hier aan deel. Zij leerden hoe Spectrum hun kan helpen bij het creëren van een goed collectiemanagement en een goed informatiebeheer. De cursus werd verzorgd door Tom Heyne, Roeli Broekhuis en Charlotte van Rappard. JAARVERSLAG 2009 MUSEUMHUIS GRONINGEN 7
Innovatievouchers Op 2 september werd in het Museumhuis een bijeenkomst gehouden over innovatievouchers. Deze digitale waardebonnen worden uitgegeven door SenterNovem, een onderdeel van het Ministerie van Economische Zaken. In een brainstorm werd nagedacht over de manier hoe de bon, ter waarde van 2.500,-, kon worden ingezet, bijvoorbeeld op het gebied van marketing, financiën, personeelsbeleid, kwaliteitsbeheer, marktonderzoek,doorlichten van processen en beleid en strategie. Daarna werd de voucher aangevraagd. De bijeenkomst werd georganiseerd in samenwerking met HanzeConnect, onderdeel van Hanzehogeschool Groningen. ADVISERING EN BEGELEIDING Medewerkers van het Museumhuis worden regelmatig geconsulteerd. Soms kunnen vragen telefonisch worden afgehandeld, maar in andere gevallen is een bezoek en/of langdurige(re) begeleiding gewenst. Gemeente Vlagtwedde Zo heeft het Museumhuis, op verzoek van de gemeente Vlagtwedde, zich ingespannen om het voormalige Kamp De Beetse bij Sellingen op te laten nemen in het subsidieprogramma Erfgoed van de Oorlog van het Ministerie van VWS. De aanvraag, die werd voorbereid door het Museumhuis, is niet gehonoreerd. Gekeken wordt of het wel mogelijk is een beroep te doen op subsidie getuigenverhalen. Museum t Rieuw Nuis Het Museumhuis adviseerde museum t Rieuw in Nuis, naar aanleiding van hun verhuizing, over het maken van inrichtingsplan in samenhang met andere presentaties in het Westerkwartier. Stoomgemaal Winschoten Wat betreft de plannen rond de inrichting van een presentatie in de nieuwe bezoekersruimte van het Stoomgemaal Winschoten heeft intensief overleg met het Museumhuis plaatsgevonden. In 2010 zal de planvorming klaar zijn. Muzeeaquarium Delfzijl Het Museumhuis werd ook ingeschakeld bij de plannen rond de professionalisering van Muzeeaquarium Delfzijl en onderhield daartoe, naast medewerkers van het museum, ook contacten met ambtenaren van de gemeente Delfzijl. Landgoed Nienoord De directeur van het Museumhuis was betrokken bij een reorganisatietraject van Landgoed Nienoord waar het Nationaal Rijtuigmuseum deel van uitmaakt. JAARVERSLAG 2009 MUSEUMHUIS GRONINGEN 8
PROMOTIE Museummagazine 2009-2010 In 2009 verscheen wederom het succesvolle Museummagazine voor Noord-Nederland en Noord- Duitsland waarin meer dan 200 musea zich presenteren. Evenals vorig jaar hadden de Duitse musea onderaan hun vermelding een zin in het Nederlands en de Groningse musea een zin in het Duits. Het blad, met een oplage van circa 125.000 exemplaren, werd breed verspreid over musea, VVV-kantoren, campings, bungalowparken en culturele instellingen. Er werd enkele malen overlegd over de toekomst van het blad. Groningen. Nieuwsbrief Cultureel Erfgoed Groningen. Nieuwsbrief Cultureel Erfgoed is onderdeel van het tijdschrift Stad & Lande maar wordt ook los verspreid. De oplage is 2.500 exemplaren. Het Museumhuis maakte voor ieder kwartaal een tentoonstellingenoverzicht. De nieuwsbrief wordt gemaakt voor iedereen die geïnteresseerd is in de (Groninger) erfgoed. Intermuseaal De digitale nieuwsbrief Intermuseaal werd zes keer uitgegeven waarvan twee reguliere en vier extra uitgaven. In de extra uitgaven werd aandacht besteed aan onder andere teruggave energiebelasting en erfgoededucatie. Vanaf het julinummer is de nieuwsbrief voorzien van een speciaal vormgegeven kop. Intermuseaal wordt verstuurd naar aangesloten instellingen,de politiek (medewerkers Provincie, wethouders, leden statencommissie cultuur) en (zakelijke) contacten. De uitgaven worden ook geplaatst op de website. Coupure Coupure, de digitale nieuwsbrief van Waddenland Groningen verscheen in het verslagjaar negen keer. Er werd aandacht besteed aan het symposium Bouwen in baksteen, steenhuizen en vruchtbare zeeklei onderwerpen die in het RTV Noord-programma Het Verhaal van Groningen werden behandeld, het onderwijsproject Waddenland in beeld en het dijkevenement de Stormvloed van 1509. Daarnaast werden interviews geplaatst met projectleider Albert Buursma en Sjoerd Moes, pr-functionaris van Visserijmuseum Zoutkamp. Ook Coupure kreeg een nieuwe, door Dineke Buist vormgegeven, kop. De nieuwsbrief wordt verzonden aan aangesloten instellingen, de politiek (medewerkers Provincie, wethouders, leden statencommissie cultuur) en (zakelijke) contacten. De uitgaven worden ook opgenomen op de website www.waddenlandgroningen.nl. Omdat er veel ontwikkelingen zijn met betrekking tot Waddenland Groningen is Coupure een belangrijk middel om te informeren over de voortgang.[zie ook Projecten] De redactie werd gevormd door de beide projectleiders, Elles Bulder en Albert Buursma, en Thea Pol. Website De website van het Museumhuis wordt regelmatig bijgehouden met informatie over bijvoorbeeld cursussen en ontwikkeling rond projecten. JAARVERSLAG 2009 MUSEUMHUIS GRONINGEN 9
BORGEN Platform borgen Het platform kwam in het verslagjaar bijeen op 16 januari, 20 maart en 4 juni. Op 20 maart werd voor betaalde en vrijwillige medewerkers en bestuursleden van de borgen een Borgavond gehouden in het Noordelijk Scheepvaartmuseum. Het museum is gehuisvest in het Canterhuis en het Gotisch Huis in Groningen en kan, net als Museum Stad Appingedam, worden getypeerd als een borg in de stad. Directeur Jan Wiebe van Veen verzorgde een inleiding over de herinrichting van het museum. Met name een voorvertoning van de 3D-presentatie van de stad rond 1470 wekte veel bewondering. Baksteenhistorie Aan historicus Nick Kieft werd de opdracht verleend om voor Het Verhaal van Groningen van iedere borg de bouwgeschiedenis te beschrijven. Borgbrief Borgbrief, de digitale nieuwsbrief over de Groninger borgen, verscheen drie keer, namelijk in februari, augustus en november. Er werd ondermeer aandacht besteed aan het symposium Bouwen in baksteen dat in juni plaatsvond op landgoed Ekenstein bij Appingedam. JAARVERSLAG 2009 MUSEUMHUIS GRONINGEN 10
PROJECTEN MASTERPLAN WADDENLAND Organisatie In het voorjaar van 2008 is Fase I van Masterplan Waddenland geëvalueerd. Deze evaluatie vormde de basis voor Het Tussenproject dat vanuit Leader en de provincie is gefinancierd. Dit project werd in december 2009 afgesloten, om een vervolg te krijgen als Waddenland Groningen. De manier van regionale inhoudelijke samenwerking is een goede formule gebleken om de mogelijkheden van erfgoedinstellingen en de wensen van regionale ondernemers en bezoekers aan elkaar te verbinden. Bovendien is het mogelijk om door samenwerking kwalitatief betere presentaties te maken. Waddenland is een formule voor regionale samenwerking en regiomarketing die de komende jaren uitgebouwd gaat worden. Eind 2009 waren vooral producten in het kader van Vloot en Visserij gereed. In 2010 zal gewerkt worden aan het realiseren van arrangementen. Daarnaast worden nieuwe thema s uitgewerkt als Bouwen in baksteen, Vruchtbare Zeeklei en De kracht van water (Oldambt). In het kader van Waddenland Groningen is ook een aanvraag voor het Waddenfonds ingediend. Deze aanvraag is helaas afgewezen. Stormvloed 1509 Op 26 september 2009 was het 500 jaar geleden dat de Cosmas- en Damianusvloed 34 dorpen in het Dollardgebied, zowel aan de Nederlandse als aan de Duitse kant, verwoestte waarbij talloze mensen en dieren verdronken. Om dat te herdenken waren in Nieuw-Statenzijl en in Emden en Pogum om en nabij duizend mensen getuige van een speciaal programma met een licht- en geluidsshow als hoogtepunt. De namen van de verdwenen dorpen werden genoemd en tegelijkertijd werd voor ieder dorp een lichtstraal naar boven gezonden. Deze indrukwekkende gebeurtenis vormde het begin van het project De kracht van Water, waarin de samenwerking in het Oldambt wordt vormgegeven. Zoals gezegd vormt De kracht van water een integraal onderdeel van Waddenland Groningen. In 2009 is een netwerk opgezet voor organisaties in het Oldambt om op deze manier gezamenlijk projecten en presentaties te kunnen ontwikkelen. IVN-programma Scholen voor duurzaamheid Samen met samen met het IVN Consulentschap Groningen heeft Waddenland Groningen een lesprogramma ontwikkeld dat de komende schooljaren kan worden ingezet binnen het Voortgezet Onderwijs. Om jonge Waddenlanders bewust te maken van de landschapswaarden van hun eigen achtertuin en de rijke cultuurhistorie ervan, organiseert Scholen voor Duurzaamheid in het kader van Waddenland voor het voortgezet onderwijs het onderwijsproject Waddenland in beeld. Vanuit de overheids- of erfgoedsector krijgt een deelnemende klas (alle leerjaren en alle niveaus van VMBO, HAVO en VWO) de opdracht om het verhaal van Groningen in beeld te brengen. Als documentairemakers leren ze vervolgens (een deel van) de cultuurhistorie van Waddenland goed kennen, onder andere door literatuuronderzoek, interviews met oud-bewoners en/of experts en eigen veldonderzoek. Nadrukkelijk dient daarbij ook de toekomst in beeld te komen. Het Hogeland College heeft in opdracht van de gemeente Eemsmond een eerste documentairereeks gemaakt. Op 26 juni werd in t Zielhoes te Noordpolderzijl naar aanleiding van deze opdracht het eerste documentaire festival georganiseerd waar namens de opdrachtgever Alie Boekhoudt, wethouder cultuur van de gemeente Eemsmond, aanwezig was. JAARVERSLAG 2009 MUSEUMHUIS GRONINGEN 11
Bouwen in baksteen De sprekers van de eerste dag beantwoorden onder leiding van de dagvoorzitter vragen van het publiek. Op 26 en 27 juni vond in het Schathoes van Landgoed Ekenstein bij Appingedam het symposium Bouwen in baksteen plaats. Op de eerste dag stond de periode na en op de tweede dag de periode tot de Middeleeuwen centraal. Aan dit symposium werkten diverse sprekers mee die in hun lezing ingingen op de waarde van baksteen in het verleden en het belang en gebruik hiervan in de toekomst. Aan het symposium namen, beide dagen, ongeveer 60 personen deel. Bouwen in baksteensteen is een thema dat ook op de nieuwe website van Waddenland Groningen zal worden uitgewerkt. Van het cultuurhistorisch-tijdschrift Stad & Lande verscheen een speciaal themanummer Bouwen in baksteen met de schriftelijke neerslag van een groot gedeelte van de voordrachten met daarbij veel afbeeldingen die de tekst ondersteunen. Dit themanummer werd verzonden aan congresgangers, gemeenten en provincie. Met de Stichting Verdronken Geschiedenis zijn goede contacten. Met de Stichting werd een aantal maal vergaderd. PROJECT VEILIGHEIDSZORG In het verslagjaar waren er besprekingen met de brandweer en met de deelnemende instellingen. Enkele musea, die hun calamiteitenplan nog niet af hadden, zijn door het Museumhuis begeleid. Daarna zijn de deelnemende instellingen nog een keer bezocht door de veiligheidsdeskundige Ton Cremers en Arie de Jager, medewerker van het Museumhuis. Het doel van deze gesprekken was om de gemaakte calamiteitenplannen te bespreken en te adviseren over de implementatie ervan. De begeleiding vanuit het Museumhuis werd verzorgd door Tom Heyne, Arie de Jager en Yvonne Nijlunsing. NEDERLANDS MUSEUMREGISTER Het Museumhuis begeleidde enkele musea bij hun herijking. Na vijf jaar worden geregistreerde musea opnieuw getoetst zodat kwaliteit gewaarborgd blijft. Met één museum werd het proces van registratie gestart. Twee musea gaven aan, om verschillende redenen, niet langer te kunnen voldoen aan de eisen van het register en werden uitgeschreven. ERFGOEDEDUCATIE De Provincie Groningen heeft in haar beleidsvisie 2009-2012 verwoord dat het ontwikkelen van aanbod bij erfgoedinstellingen op het gebied van educatie gestimuleerd moet worden. De afgelopen jaren is met name ingezet op de vraaggerichte wijze. Het Museumhuis heeft de opdracht gekregen erfgoedinstellingen te ondersteunen bij de ontwikkeling van aanbod. In opdracht van het Museumhuis heeft Tineke de Danschutter het visiestuk Contouren voor een infrastructuur erfgoededucatie 2009-2012 geschreven aan de hand van gesprekken die zij voerde met zowel medewerkers van onderwijskoepels als met vertegenwoordigers van de erfgoedwereld. Ook werden er speciale JAARVERSLAG 2009 MUSEUMHUIS GRONINGEN 12
bijeenkomsten belegd. Op 18 mei werd een bijeenkomst gehouden voor erfgoedinstellingen in de stad Groningen met vertegenwoordigers van erfgoedinstellingen en onderwijskoepels (ABCG Cultuureducatie Stad). Mark Floor van de gemeente Groningen verzorgde een inleiding over het cultuur- en erfgoededucatiebeleid 2009-2012 van de gemeente Groningen. Op 18 juni vond een bijeenkomst plaats voor deskundigen in Groningen op het gebied van erfgoededucatie. Ter discussie stond het visiestuk van het Museumhuis. Het Visiestuk werd in september definitief vastgesteld en verspreid onder de betrokkenen zoals erfgoedinstellingen, koepels voor onderwijs, en andere gesprekpartners. JAARVERSLAG 2009 MUSEUMHUIS GRONINGEN 13
AANGESLOTEN INSTELLINGEN Abel Tasman Kabinet Abel Tasmanweg 17 9866 TA Lutjegast Nederlands Stripmuseum Schippersstraat 2 9804 PN Noordhorn 't Steenhuus Molenweg 31 9365 PB Niebert Museum Stad Appingedam Wijkstraat 25 9901 AE Appingedam Museum Wierdenland Van Swinderenweg 10 9891 AD Ezinge Fraeylemaborg Hoofdweg 30 9621 AL Slochteren Nationaal Rijtuigmuseum Nienoord 1 9351 AC Leek Openluchtmus. Het Hoogeland Schoolstraat 2 9989 AG Warffum Borg Verhildersum Wierde 40 9965 TB Leens Domies Toen Hoofdstraat 76 9968 AG Pieterburen Streekhistorisch Centrum Ceresstraat 2 9502 EA Stadskanaal Museum De Oude Wolden Hoofdweg 161 9695 AE Bellingwolde Nrd-Ned. Trein & Trammuseum Tromp Meestersstraat 9 9636 EP Zuidbroek Vestingmuseum Oudeschans Molenweg 6 9690 XN Oudeschans St. Historische Scheepswerf p/a Jan Sangerslaan 14 9601 BA Hoogezand Vesting Bourtange W. Lodewijkstraat 33 9545 PA Bourtange Vestingmuseum Nieuweschans 1e Kanonniersstraat 2 9693 EB Nieuweschans Nederlands Stripmuseum Postbus 1528 9701 BM Groningen Klooster Ter Apel Postbus 139 9560 AC Ter Apel Radio en Speelgoedmuseum Boslaan 3a 9591 BG Onstwedde Muzeeaquarium Delfzijl Zeebadweg 7a 9933 AV Delfzijl Museum Sint Bernardushof Hofstraat 45 9831 RB Aduard Veenkoloniaal Museum Museumplein 5 9641 AD Veendam Grafisch Museum Rabenhauptstraat 65 9725 CC Groningen Kinderwagenmuseum Hoofdweg west 25 9944 EA Nieuwolda Museum 't Rieuw Willemstad 5 9363 XE Marum Abel Tasman Kabinet Abel Tasmanweg 17 9866 TA Lutjegast Kostuummus. De Gouden Leeuw Langestraat 48 9804 PL Noordhorn Oudheidkamer Uithuizermeeden Stationsstraat 18 bis 9982 HA Uithuizermeeden Museum 1939-1945 Dingeweg 1 9981 NC Uithuizen Visserijmuseum Zoutkamp Zuiderstraat 3 9774 PL Adorp Hortus Haren Postbus 179 9750 AD Haren Noordelijk Busmuseum P. van Dijkstraat 5 9672 AK Winschoten Universiteitsmuseum Groningen Oude Kijk in 't Jatstraat 7a 9712 EA Groningen Menkemaborg Menkemaweg 2 9981 CV Uithuizen Groninger Museum Postbus 90 9711 ME Groningen Noord. Scheepvaartmuseum Brugstraat 24-26 9711 HZ Groningen Boerderijmuseum Duurswold Hoofdweg 271 9621 AK Slochteren Kapiteinshuis Pekela Zagerij 6 9713 DD Groningen Museumspoorlijn STAR Stationsstraat 3 9503 AD Stadskanaal Stichting Oude Groninger Kerken Coehoornsingel 14 9711 BS Groningen Oorlogs- en Verzetscentrum Postbus 30040 9700 RM Groningen Stichting Geertsemaheerd Padje 9 9621 TG Slochteren Stichting Martinikerk Groningen Martinikerkhof 3 9712 JG Groningen Museumspoorlijn STAR Stationsstraat 3 9503 AD Stadskanaal Groninger Forum Postbus 780 9700 AT Groningen Museumgemaal De Hoogte p/a Molenkade 16 9944 BL Nieuwolda Museaal Centrum Noorderstraat 151 9611 AD Sappemeer Museum Stoomgemaal St. Vitusholt 97 9674 AH Winschoten Dr. S. van Mesdagkliniek Engelse Kamp 5 9722 AX Groningen St. Behoud Beeldende Kunsten p/a NRAC Antonius Deusinglaan 2 9713 AW Groningen Stichting Johan Dijkstra Postbus 9529 9703 LM Groningen JAARVERSLAG 2009 MUSEUMHUIS GRONINGEN 14