Protocol Versnelde leertijd / Leertijdverlenging Groep 1 tot en met 8.
Inhoud Inleiding 3 1. Standpunt van de scholen binnen Het Groene Lint 4 1.1 Leertijdverlenging 4 1.1.1 Kleuterverlenging 4 1.1.2 Doubleren in de groepen 3 tot en met 8 4 1.2 Versnellen 5 1.2.1 Versnellen in de groepen 1 tot en met 8 5 2. De procedure 5 2.1 De procedure voor groep 1 2 5 2.1.1 Stap 1: Signaleren 5 2.1.2 Stap 2: Analyseren en diagnosticeren 6 2.1.3 Stap 3: Criteria versnelde leertijd / leertijdverlenging 6 7 2.1.4 Stap 4: Besluitvorming 7 8 2.1.5 Stap 5: Continuering van aanbod 9 2.2 De procedure voor groep 3 tot en met 8 9 2.2.1 Stap 1: Signaleren 9 2.2.2 Stap 2: Analyseren en diagnosticeren 9 2.2.3 Stap 3a: Criteria versnelde leertijd 10 2.2.3 Stap 3b: Criteria leertijdverlenging 11 2.2.4 Besluitvorming 12 2.2.4 Continuering van het aanbod 12 3. Bijlages 3.1 Bijlage 1: Besluitvormingsformulier Beslissingsmoment groep 1 13 14 3.1 Bijlage 2: Besluitvormingsformulier Beslissingsmoment 2 15 16 3.2 Bijlage 3: Planning toetsen en oudergesprekken 17 3.3 Bijlage 4: Besluitvormingsformulier Beslissingsmoment groep 3 8 18 19 2.1.3 Bijlage 5: Criteria versnelde leertijd/leertijdverlenging 20 21 2
Inleiding Tot 1986 bepaalde de 1 oktoberregeling of een kind van de kleuterschool overging naar de lagere school. Met de invoering van de Wet Basis Onderwijs en daarna de Wet Primair Onderwijs is er geen duidelijke verandering in gekomen. Veel scholen blijken nog steeds deze datum te hanteren bij het besluit of een kind in groep 2 blijft of overgaat naar groep 3, ondanks het feit dat dit geen wettelijke verplichting meer is. De inspectie geeft aan dat de school moet bevorderen dat een leerling 8 aaneengesloten jaar primair onderwijs krijgt. In uitzonderingsgevallen mag het 9 jaar zijn. Dat betekent concreet dat de basisschool verlenging/zittenblijven zoveel mogelijk dient te vermijden. Dit geldt voor alle verlengingen / doublures tijdens de gehele schoolloopbaan. 1 Overgangsregels vallen onder het beleid van de school. In de wet op het primair onderwijs komt de term zittenblijven / doubleren niet voor. Wat wel in de wet staat is dat een leerling in elk geval de basisschool moet verlaten aan het einde van het schooljaar waarin deze de leeftijd van 14 jaar heeft bereikt. Bron: Loket Onderwijsinspectie. De inspectie stelt specifiek bij de herfstkinderen de school de vraag of een leerling door kan naar groep 3 los van de geboortedatum. Zij geeft geen oordeel over de aard van het besluit. Voor sommige leerlingen blijkt de 8 jaar niet haalbaar/nodig doordat: zij meer tijd nodig hebben om de aangeboden leerstof beter te kunnen volgen en begrijpen. zij de leerstof van het primair onderwijs versneld doorlopen. De school moet inzichtelijk maken op basis van welke criteria een besluit tot het vertraagd of versneld doorlopen van de basisschool is genomen. Daartoe is een procedure opgesteld aan de hand waarvan alle basisscholen van het Groene Lint met ouders komen tot het nemen van een besluit. Schoolspecifieke zaken worden in dit document grijs gearceerd. De uiteindelijke beslissing ligt bij de directie van de school. Doelen van deze procedure: 1. Helderheid geven over het standpunt van de school in de procedure vertragen/versnellen. 2. Inzicht geven in de procedure die de school volgt. 3. Het vaststellen van de doelgroep. 4. Het opstellen van een stappenplan dat vooraf gaat aan de besluitvorming. 5. Het benoemen van de verschillende betrokkenen. 1 Ook het verlengen van de kleuterperiode en zittenblijven zijn doorgaans geen effectieve maatregelen (Roeleveld & Van der Veen, 2007; Van de Grift, 2005). Een extra jaar onderwijs kan zeker zinvol zijn, maar alleen als het aanbod in dat extra jaar doelgericht inspeelt op problemen van leerlingen. Bij het traditionele zittenblijven herhalen leerlingen alleen de stof die ze in een eerder stadium niet onder de knie kregen. Uit: De staat van het Nederlandse Onderwijs onderwijsverslag 2007-2008 van de inspectie van het onderwijs. 3
6. Het definiëren van de te ondernemen acties na besluitvorming. 7. Evaluatie 1. Standpunt van de scholen binnen Het Groene Lint 2 De scholen delen de mening van de onderwijsinspectie: de school bevordert acht jaar aaneengesloten primair onderwijs. Bij uitzondering mag dat negen jaar zijn. Een extra jaar onderwijs kan zeker zinvol zijn, maar alleen als het aanbod in dat extra jaar doelgericht inspeelt op de aandacht en zorgpunten in de ontwikkeling van leerlingen. 1. De schoolloopbaan van een kind wordt niet bepaald door de ouders en ook niet door de inspectie, maar door de school. 2. Niet de leeftijd, maar het ontwikkelingsniveau en het ontwikkelingsverloop bepalen de schoolloopbaan van een kind. 3. Niet de sociaal emotionele problematiek is doorslaggevend, maar het totaalbeeld van een kind. 4. Niet het doubleren is zinvol, maar de functionele leertijdverlenging. Bron: Luc Koning, Pravoo instituut. Uit Praxisbulletin mei 2011: 1.1. Leertijdverlenging 1.1.1 Kleuterverlenging De scholen zijn van mening dat kleuters die niet toe zijn aan groep 2 of 3 in aanmerking (moeten kunnen) komen voor de optie van kleuterverlenging. De kinderen geboren in de maanden oktober, november en december zullen op alle ontwikkelingsgebieden nauwkeurig geobserveerd worden, met de nadruk op de sociaal emotionele ontwikkeling. Dit gebeurt a.d.h.v. ons observatie en registratiesysteem. Er zijn een tweetal beslissingsmomenten waarop we de leerlingen screenen. We willen duidelijk hebben of de ontwikkeling van een kind gemiddeld verloopt. Soms zullen we n.a.v. screening besluiten tot vervroegde doorstroming en soms tot een verlengde kleuterperiode. Het Beslissingsmodel dat we hebben ontwikkeld is daarbij de leidraad. Tevens zullen deze kinderen onderwerp van gesprek worden in het overleg tussen de leerkracht en de Intern Begeleider. Deze gesprekken vinden 3x per jaar plaats tijdens de groeps/leerlingbespreking. In principe gaan deze leerlingen mee naar groep 2 of naar groep 3 tenzij dit aantoonbaar niet haalbaar is. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van dit protocol. Hierbij dient te worden opgemerkt dat kinderen geboren in de maanden oktober, november en december, vaak geen specifieke ontwikkelingsproblemen hebben. Gezien hun geboortedatum hebben zij een kortere kleuterperiode wat soms niet voldoende blijkt te zijn. Indien bij een bepaald beslissingsmoment blijkt dat een kind nog niet toe is aan doorstromen naar de volgende groep (1, 2 en/of 3), wordt gebruik gemaakt van dit protocol. 1.1.2 Doubleren in de groepen 3 tot en met 8 Een extra jaar onderwijs kan zinvol zijn als dat doelgericht inspeelt op de onderwijsbehoeften van de leerling. Bij traditioneel zittenblijven herhalen de leerlingen alleen de leerstof die zij in een eerder stadium niet onder de knie kregen. 2 Voortaan HGL genoemd 4
Op de HGL scholen willen wij dat de kinderen de basisschool in acht aaneengesloten jaren doorlopen. Doubleren of verlengde leertijd proberen we te vermijden. Soms zal het voorkomen dat een leerling toch een leerjaar over doet omdat de ontwikkelingskansen vergroot kunnen worden door 3 leertijdverlenging. Hieraan kunnen zowel kind als omgevingsfactoren ten grondslag liggen. Het kind wordt dan besproken met de Intern Begeleider en in geval van twijfel opgenomen in de procedure versnelde leertijd/leertijdverlenging. 1.2. Versnellen 1.2.1 Versnellen in groep 1 t/m 8 Daarnaast hebben wij ook te maken met leerlingen die de school versneld doorlopen. Zij doorlopen de school in 7 schooljaren en slaan één jaar in de basisschool over. Dan hebben we te maken met de versnelde leertijd. 2. De procedure Om in een overzicht de resultaten van de te nemen stappen te kunnen overzien is een besluitvormingsformulier opgenomen dat de leerkracht, IB en ouders ten behoeve van een leerling doorlopen en invullen. Tijdens het intake gesprek wordt aan ouders aangegeven welke procedure er gehanteerd wordt m.b.t. de najaarsleerlingen aan de hand van het Gesprek format najaarsleerlingen. 2.1. De procedure voor groep 1 2 2.1.1. Stap 1 Signaleren 2.1.2. Stap 2 Analyseren en diagnosticeren 2.1.3. Stap 3 Criteria versnellen / vertragen 2.1.4. Stap 4 Besluitvorming 2.1.5. Stap 5 Continuering van aanbod 2.1.1. Stap 1 : Signaleren Het signaleren gebeurt vanaf de start van de leerling op De Driesprong en wordt bijgehouden in Parnassys. Aanvullende voorschoolse gegevens worden hierin meegenomen, evenals gegevens van externe instanties indien hiervan sprake is. Toetsen/observaties worden afgenomen volgens de toetskalender. De school bepaalt de afnamefrequentie van de kleutertoetsing. Het is verstandig nog een afnamemoment te wachten wanneer de leerling nog geen drie maanden op de basisschool zit of ten tijde van de eerste afname nog twee jaar in de basisschool blijft. Bron: Cito handleiding Rekenen / Taal voor Kleuters. Voor beslissingsmoment 1 betekent dit dat kinderen die vanaf het begin van het schooljaar t/m december van dat schooljaar zijn ingestroomd aan de vraag worden onderworpen of zij al een dusdanige ontwikkeling hebben doorgemaakt dat ze wel of niet naar groep 2 kunnen doorstromen. Hierin wordt ons observatie en registratiesysteem meegenomen. 5
De leerkracht is in eerste instantie verantwoordelijk voor de signalering en kan hierbij ondersteuning krijgen van de Intern Begeleider tijdens de groeps/leerling bespreking. De ouders worden betrokken bij de signalering; de resultaten worden besproken en gedeeld. Ouders delen ook signalen die zij thuis waarnemen. Alle gegevens die gedurende het schooljaar verzameld zijn moeten steeds meegewogen worden in de beoordeling. De gegevens worden bewaard in het leerlingendossier / Parnassys. 2.1.2. Stap 2 : Analyseren en diagnosticeren Het analyseren en diagnosticeren vindt plaats op basis van de resultaten van toetsen, observaties, de groeps/ leerling bespreking en het leerlingvolgsysteem. Specifieke informatie kan verkregen worden vanuit bijvoorbeeld Protocol Leesproblemen en Dyslexie, het Protocol Hoogbegaafdheid of uit informatie van externen (bijv. GGD, logopedist, Collegiale Consultatie SBO, AB SO, onderzoeksgegevens). Tijdens de groeps/leerling bespreking, drie keer per schooljaar, tussen IB en leerkracht wordt de ontwikkeling van de leerling besproken. De ouders worden over de stand van zaken geïnformeerd door de groepsleerkracht. Indien de groeps/leerling bespreking onvoldoende handelingsadviezen oplevert, wordt het kind besproken binnen het Zorgteam. Observatie of onderzoek door externen ( Collegiale Consultatiegever of Onderwijsadviseur Leerlingenzorg Edux) kan behoren tot één van de ZT adviezen. De bevindingen en de advisering van de externen zullen bij de besluitvorming worden meegenomen. Op basis van beschermende en belemmerende factoren wordt de zorgroute voor de leerling bepaald. De uitkomst van het advies zal met de ouders besproken worden door de leerkracht, indien nodig zal de Intern Begeleider de leerkracht ondersteunen. Tijdens dit overleg wordt samen gekeken naar de onderwijsbehoefte van de leerling. 2.1.3. Stap 3 : Criteria versnelde leertijd / leertijdverlenging. Voorafgaand aan het besluit tot versnellen of verlengen moeten de vastgestelde criteria beoordeeld worden. Om voor versnellen / verlengen in aanmerking te komen moet het kind een ontwikkeling vertonen die een voorsprong of achterstand laat zien op de volgende gebieden: Van groep 1 naar groep 2: *Sociaal emotioneel *Taakwerkhouding *Fijne motoriek *Spraaktaalontwikkeling *Visueel ruimtelijke vaardigheden *Rekenvaardigheden 6
Van groep 2 naar groep 3: *Sociaal emotioneel *Taakwerkhouding *Fijne motoriek *Spraaktaalontwikkeling *Visueel ruimtelijke vaardigheden *Rekenvaardigheden *Leesvoorwaarden Zie bijlage 5. Voor leerlingen die onvoldoende uitdaging hebben van de aangeboden leerstof, cognitief meer aankunnen ( de zogenaamde (hoog)begaafden) en specifieke gedragskenmerken laten zien, kan het Digitaal Handelingsprotocol Hoogebegaafdheid 4 worden doorlopen. Criteria: De bovenstaande gebieden worden vergeleken met de eigen leeftijdsgenoten. Het ontwikkelingsniveau van de leerling moet leeftijdsadequaat zijn. De scores van het LVS (Cito Rekenen voor Kleuters, Cito Taal voor Kleuters, CPS toetsen) ondersteunen deze resultaten. 2.1.4. Stap 4: Besluitvorming Uiterlijk 6 weken voor einde schooljaar wordt het definitieve besluit omtrent verlenging/versnelling genomen en vult de leerkracht het Besluitvormingsformulier in. Bij deze besluitvorming worden bovenstaande criteria genomen. Er wordt een korte motivering gegeven en de leerachterstand/leervoorsprong wordt bezien in relatie met de sociaal emotionele ontwikkeling en/of taakwerkhouding. Bij deze besluitvorming zijn naast de leerkracht ook de ouders en de Intern Begeleider betrokken. Indien de meningen uiteenlopen en er geen overeenstemming kan worden bereikt, ligt de uiteindelijke beslissing bij de directeur van de school. Het besluit wordt opgenomen in het Besluitvormingsformulier en bewaard in het leerling dossier en Parnassys.. De groepsleerkracht draagt hier zorg voor. De besluitvorming gebeurt volgens de verschillende beslissingsmomenten: Beslissingsmoment groep 1: mei/juni ( uiterlijk 6 weken voor einde schooljaar) Hier worden de leerlingen die vanaf het begin van een schooljaar t/m december van dat schooljaar zijn ingestroomd (en dus leerlingen van groep 1 zijn) onderworpen aan de vraag of zij 4 Digitaal Handelingsprotocol Hoogbegaafdheid (DHH) Gerven E. van, Drent S. (2007, 2 e online editie) 7
al een dusdanige ontwikkeling hebben doorgemaakt dat ze wel of niet naar groep 2 kunnen doorstromen. Is hier het antwoord ja, dan volgt deze leerling een normale/reguliere leerweg. Is het antwoord nee, dan blijft de betreffende leerling in groep 1 en onderbouwen we de gemaakte keuze. In geval van twijfel over verlengen of vervroegen observeren en volgen we het kind in de periode juli herfstvakantie en stellen we de beslissing uit tot de herfstvakantie om dan de uiteindelijke beslissing te nemen. Beslissingsmoment groep 2: mei/juni (uiterlijk 6 weken voor einde schooljaar) Hier worden de leerlingen die besproken zijn tijdens beslissingsmoment 1 beoordeeld n.a.v. de vraag of zij door kunnen stromen naar groep 3. Is het antwoord ja, dan onderbouwen we de keuze. Is het antwoord nee, dan onderbouwen we waarom de leerling in groep 2 blijft. Bij de besluitvorming worden bovenstaande criteria meegenomen. Er wordt een korte motivering gegeven en de leerachterstand / leervoorsprong wordt bezien in relatie met de sociaal emotionele ontwikkeling en/of taakwerkhouding. Buiten deze vaste beslissingsmomenten om kan het voorkomen dat al eerder een beslissing genomen wordt op basis van de ontwikkeling van een kind. Indien de meningen uiteenlopen ligt de uiteindelijke beslissing bij de directeur van de school. Het besluit wordt opgenomen in het leerling dossier. De groepsleerkracht draagt hier zorg voor. 8
2.1.5. Stap 5: Continuering van aanbod Het kind dat de procedure heeft doorlopen, zal in een (groeps) handelingsplan vastgelegde zorg ontvangen op basis van zijn onderwijsbehoeften. Dit wordt tevens vastgelegd in het digitaal leerlingvolgsysteem. Dit wordt tevens vastgelegd in het leerlingdossier. 2.2 De procedure voor groep 3 8 2.2.1 Stap 1 Signaleren 2.2.2 Stap 2 Analyseren en diagnosticeren 2.2.3 Stap 3 Criteria versnellen / vertragen 2.2.4 Stap 4 Besluitvorming 2.2.5 Stap 5 Continuering van aanbod 2.2.1 Stap 1: Signaleren Alle kinderen worden opgenomen in het groepsoverzicht. Daarbij wordt uitgegaan van de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Bij het signaleren maakt de leerkracht gebruik van methode gebonden toetsen, Cito toetsen en SEO observaties 5. Eventueel kunnen andere aanvullende observaties van o.a. de intern begeleider of collegiale consultatiegever ook van meerwaarde zijn. De informatie verkregen uit evaluaties van HGPD 6 en/of groeps of handelingsplan, gesprekken met leerlingen en ouders behoren eveneens tot de signaleringsfase. De leerkracht is de verantwoordelijke in deze fase en kan op verzoek hierbij worden ondersteund door de intern begeleider. Vanuit deze signalering benoemt de leerkracht de onderwijsbehoeften van een leerling. Op basis van clustering van deze onderwijsbehoeften wordt het onderwijsaanbod van de (sub)groep bepaald. Signalering kan in principe het hele jaar door plaatsvinden, maar wordt temminste drie keer per jaar 7 besproken tijdens de groeps/leerlingbespreking. Deze vindt plaats tussen de leerkracht en de intern begeleider. 2.2.2 Stap 2: Analyseren en diagnosticeren Indien de leerkracht onvoldoende gegevens heeft om de onderwijsbehoeften van een leerling te benoemen, worden aanvullende gegevens verzameld om een beeld te vormen. Dit wordt besproken tijdens de groeps/ leerling bespreking met de intern begeleider. De ouders worden door de leerkracht geïnformeerd over de uitkomst van deze bespreking. Indien dit onvoldoende handelingsadviezen oplevert, wordt het kind aangemeld voor (externe) consultatie. Op basis van beschermende en belemmerende factoren wordt de zorgroute voor de leerling bepaald. De uitkomst van deze consultatie wordt met de ouders besproken. Voor leerlingen die onvoldoende uitdaging hebben van de aangeboden leerstof, cognitief meer aankunnen ( de zogenaamde (hoog)begaafden) en specifieke gedragskenmerken laten zien, kan het Digitaal Handelingsprotocol Hoogebegaafdheid 8 worden doorlopen. 5 Signaleringslijsten SEO 6 Handelings Gerichte Proces Diagnostiek 7 Groepsbesprekingen vinden plaats in de periode november/december, maart/april, juni/juli. 8 Digitaal Handelingsprotocol Hoogbegaafdheid (DHH) Gerven E. van, Drent S. (2007, 2 e online editie) 9
2.2.3 Stap 3a: Criteria versnelde leertijd Bij de criteria is het belangrijk om steeds het totaalbeeld van het kind in ogenschouw te houden. Per criterium bekijken wat het voor deze leerling, in deze groep, met deze leerkracht en ouders op onze school betekent. Voorafgaand aan het besluit moeten vastgestelde criteria beoordeeld worden: Bij versnelde leertijd gaat het over kinderen die: Onvoldoende uitdaging hebben van de aangeboden leerstof. Cognitief meer aankunnen (zgn.(hoog)begaafden) en gedragskenmerken laten zien die aangeven dat het welbevinden in het geding is. De school handelingsverlegen is in het begeleiden van de leerling in de huidige groep. Criteria versnelde leertijd 1. Sociaal emotioneel: Basiskenmerken (relatie, autonomie, competentie) moeten op leeftijd voldoende ontwikkeld zijn: * betrokkenheid / welbevinden * relatie met volwassenen * relatie met kinderen * spelontwikkeling * weerbaarheid * welbevinden / plezier op school (observaties en gesprekken met de leerling) * SEO overzicht uit het leerlingvolgsysteem 9 2. Taak werkhouding * kan taak zelfstandig uitvoeren * taakbesef / doorzettingsvermogen * zelfsturing * heeft interesse om te leren * motivatie (vanuit observatie en gesprek) 3. Leervorderingen * taal * lezen: technisch en begrijpend * rekenen * zaakvakken * Voor versnelde leertijd zijn vooral de leervorderingen voor rekenen en begrijpend lezen belangrijke gegevens 9 SEO observatielijsten ingevuld door de leerkracht 10
Bij versnelde leertijd moeten de toetsen conform het LVS minimaal 1 jaar vooruit goed worden gemaakt (Cito I of II) en na invullen van het DHH de versnelling ook als wenselijk aangegeven worden. Bij het doortoetsen dient in acht genomen te worden wat het leerstofaanbod is geweest. 2.2.3 Stap 3b: Criteria leertijdverlenging. Bij de criteria is het belangrijk om steeds het totaalbeeld van het kind in ogenschouw te houden. Per criterium bekijken wat het voor deze leerling, in deze groep, met deze leerkracht en ouders op onze school betekent. Bij leertijdverlenging gaat het om kinderen die: * Een duidelijke achterstand laten zien in de leervorderingen. * In combinatie met enkele aandachtspunten of specifieke onderwijsbehoeften op het gebied van de sociaal emotionele ontwikkeling en taakwerkhouding. * De school handelingsverlegen is in het begeleiden van de leerling in de huidige groep. Criteria leertijdverlening 1.Sociaal emotioneel Basiskenmerken zijn gezien de leeftijd onvoldoende ontwikkeld: * betrokkenheid / welbevinden * relatie met volwassenen * relatie met kinderen * spelontwikkeling * weerbaarheid * welbevinden / plezier op school (observaties en gesprekken met de leerling) * SEO overzicht uit het leerlingvolgsysteem 10 2.Taak werkhouding * taak zelfstandig uitvoeren * taakbesef / doorzettingsvermogen * zelfsturing * interesse om te leren * motivatie (vanuit observatie en gesprek) 3.Leervorderingen * taal * lezen: technisch en begrijpend * rekenen * zaakvakken 10 SEO-observatielijsten ingevuld door de leerkracht 11
Bij vertraagde leertijd moet aangegeven worden welke onderdelen van de leerstof de leerling onvoldoende beheerst en wat het effect van het extra aanbod zal zijn tijdens de verlengde leertijd. Voor zowel 2.2.3a als 2.2.3b geldt dat de uitkomsten van de beoordeling aan de hand van de criteria worden vergeleken met de eigen leeftijdsgroep. Steeds weer dient de vraag gesteld te worden in welke groep de ontwikkelingskansen voor het betreffende kind het grootst zijn in relatie tot de ontwikkelingsbehoeften van het kind. Het ontwikkelingsperspectief is hierbij belangrijk. Daarbij wordt concreet aangegeven wat het onderwijsaanbod zal zijn. 2.2.4 Stap 4: Besluitvorming Wanneer er een besluit ten aanzien van vertragen / versnellen genomen gaat worden zullen bovenstaande criteria beoordeeld worden. Daarnaast wordt een korte motivering omschreven en wordt de leervoorsprong of de leerachterstand bezien in combinatie met de sociaal emotionele ontwikkeling en / of taakwerkhouding. In het besluit wordt meegenomen in welke groep het kind de meeste ontwikkelingskansen heeft. Hiervoor wordt een besluitvormingsformulier ingevuld. Bij de besluitvorming zijn de ouders de leerkracht en de intern begeleider betrokken. Indien de meningen uiteenlopen ligt de uiteindelijke beslissing bij de directeur van de school. Het besluit wordt opgenomen in het leerlingdossier.. De groepsleerkracht draagt hier zorg voor. 2.2.4 Stap 5: Continuering van het aanbod Het kind dat de procedure heeft doorlopen zal in het groepsoverzicht en/of in een (groeps)handelingsplan vastgelegde extra zorg ontvangen op basis van zijn onderwijsbehoeften. 12
3.1 Bijlage 1. Besluitvormingsformulier Beslissingsmoment 1 versnelde leertijd / leertijdverlenging groep 1 Naam: Groep: Geboortedatum: Leerkracht: Intern begeleider: 2.1.0 Start Data en notities 2.1.1. Stap 1 Signaleren Datum vermelden Info voorschools Info leerkracht Gesprek IB Leerlingbespreking Gesprek ouders Info uit groepsplan/handelingsplan Gegevens LVS Ev. Protocol Leesproblemen en Dyslexie Ev. Quick Scan Digitaal Handelingsprotocol Hoogbegaafdheid Verwijzen naar gespreksverslagen en observaties. Samenvattende conclusies hier opnemen 2.1.2. Stap 2 Analyseren/diagnosticeren Periode genoten onderwijs: maanden Diagnostiek: CPS Eigen toetsgegevens(groen boekje) SEO observatielijst Gesprek IB Gesprek ouders Ev. Informatie externen Eventuele gegevens uit PLD of DHH 2.1.3. Stap 3 Criteria ontwikkelingsmijlpalen Sociaal emotionele ontwikkeling Taakwerkhouding Fijne motoriek Spraaktaalontwikkeling Taalontwikkeling Visueel ruimtelijke vaardigheden Rekenvaardigheden Datum vermelden van toets Resultaten toetsen Samenvattende conclusies hier opnemen Datum vermelden van gegevens Resultaten Samenvattende conclusies hier opnemen 13
2.1.4. Stap 4 Besluitvorming Datum: Beslissingsmoment : 1 Conclusie: gaat door / blijft in groep.. op basis van.. 2.1.5. Stap 5 Continuering van zorg Onderwijsbehoefte wordt vastgelegd in: Groepsplan / handelingsplan van aanpak. Specifieke aandacht voor: Handtekening voor akkoord: d.d. Ouders: d.d. IB, namens de school: Leerkracht: *Criteria versnellen: Leerling scoort minimaal leeftijdsadequaat op de leerdoelen en de sociaal emotionele ontwikkeling. Op het gebied van ontluikende geletterdheid en gecijferdheid en de leervoorwaarden heeft de leerling een duidelijke voorsprong op de leeftijdgenoten. Cito Taal voor Kleuters en Cito Rekenen voor Kleuters en de CPS toetsen scoort A of A+ niveau. * Criteria verlengde leertijd: Leerling scoort op meerdere ontwikkelingsgebieden niet leeftijdsadequaat. Hierbij wordt specifiek gekeken naar de leerdoelen en de sociaal emotionele ontwikkeling. Op het gebied van ontluikende geletterdheid en gecijferdheid en de leervoorwaarden laat de leerling een achterstand zien; CPS toetsen en eigen toetsboekje. Cito Taal voor Kleuters en Cito Rekenen voor Kleuters scoort matig tot onvoldoende = een (lage) C D of E 14
3.2 Bijlage 2. Besluitvormingsformulier Beslissingsmoment 2 versnelde leertijd / leertijdverlenging groep 2 Naam: Groep: Geboortedatum: Leerkracht: Intern begeleider: 2.1.0 Start Data en notities 2.1.1. Stap 1 Signaleren Datum vermelden Info voorschools Info leerkracht Gesprek IB Leerlingbespreking Gesprek ouders Info uit groepsplan/handelingsplan Gegevens LVS Ev. Protocol Leesproblemen en Dyslexie Ev. Quick Scan Digitaal Handelingsprotocol Hoogbegaafdheid Verwijzen naar gespreksverslagen en observaties. Samenvattende conclusies hier opnemen 2.1.2. Stap 2 Analyseren/diagnosticeren Periode genoten onderwijs: maanden Diagnostiek: CPS Eigen toetsgegevens(groen boekje) SEO observatielijst Gesprek IB Gesprek ouders Ev. Informatie externen Ev. Gegevens uit PLD of DHH Cito 2.1.3. Stap 3 Criteria ontwikkelingsmijlpalen Sociaal emotionele ontwikkeling Taakwerkhouding Fijne motoriek Spraaktaalontwikkeling Taalontwikkeling Visueel ruimtelijke vaardigheden Rekenvaardigheden Leesvoorwaarden Datum vermelden van toets Resultaten toetsen Samenvattende conclusies hier opnemen Datum vermelden van gegevens Resultaten Samenvattende conclusies hier opnemen 15
2.1.4. Stap 4 Besluitvorming Datum: Beslissingsmoment : 1 Conclusie: gaat door / blijft in groep.. op basis van.. 2.1.5. Stap 5 Continuering van zorg Onderwijsbehoefte wordt vastgelegd in: Groepsplan / handelingsplan van aanpak. Specifieke aandacht voor: Handtekening voor akkoord: d.d. Ouders: d.d. IB, namens de school: Leerkracht: *Criteria versnellen: Leerling scoort minimaal leeftijdsadequaat op de leerdoelen en de sociaal emotionele ontwikkeling. Op het gebied van ontluikende geletterdheid en gecijferdheid en de leervoorwaarden heeft de leerling een duidelijke voorsprong op de leeftijdgenoten. Cito Taal voor Kleuters en Cito Rekenen voor Kleuters en de CPS toetsen scoort A of A+ niveau. * Criteria verlengde leertijd: Leerling scoort op meerdere ontwikkelingsgebieden niet leeftijdsadequaat. Hierbij wordt specifiek gekeken naar de leerdoelen en de sociaal emotionele ontwikkeling. Op het gebied van ontluikende geletterdheid en gecijferdheid en de leervoorwaarden laat de leerling een achterstand zien; CPS toetsen en eigen toetsboekje. Cito Taal voor Kleuters en Cito Rekenen voor Kleuters scoort matig tot onvoldoende = een (lage) C D of E 16
3.3 Bijlage 3: Planning toetsen en oudergesprekken Toetsen: zie toetskalender Oudergesprekken: Binnen 6 weken na instroom: intakegesprek Het schooljaar is in drie periodes verdeeld. Na periode 1 (november) en periode 2 (maart) vinden er oudergesprekken plaats. Bij leerlingen waar er sprake is van verlenging / versnelling worden ouders ook in de laatste periode uitgenodigd voor een gesprek (mei/juni: uiterlijk zes weken voor het eind van het schooljaar.) 17
3.4 Bijlage 4: Besluitvormingsformulier verlengde leertijd / leertijdversnelling groep 3 8. Naam: Groep: Groepsverloop: Leerkracht: Intern Begeleider: Datum: 2.1.0 Start Datum: Notities: 2.1.1. Zorgniveau 1 Signaleren: Datum vermelden Stap 1 Methode gebonden toetsen Verwijzen naar gespreksverslagen Cito en observaties. SEO observatie Samenvattende conclusie hier Andere observatie(s) opnemen Ev. handelingsplan 2.1.2. Zorgniveau 2 Analyseren/diagnosticeren Datum vermelden Stap 2 Terug/doortoetsen Cito (bepalen huidig niveau) Resultaten Cito Samenvattende conclusie Didactisch onderzoek Info derden Ev. Invullen PLD of DHH 2.1.3. Stap 3 Criteria Datum vermelden Sociaal emotioneel resultaten Taak werkhouding Leervordering In welke groep is de ontwikkelingskans het grootst? 2.1.4. Stap 4 Besluitvorming (uiterlijk 6 weken voor einde schooljaar) Datum: Beoordeling criteria: Korte motivering: In welke groep zijn ontwikkelingskansen het grootst? 2.1.5. Stap 5 Continuering van zorg Onderwijsbehoefte wordt vastgelegd in: Groepsplan / handelingsplan Specifieke aandacht voor: 18
Handtekening voor akkoord: d.d. Ouders: d.d. I.B. namens de school: Criteria: Versnelde leertijd: Leerling vindt onvoldoende uitdaging in de aangeboden leerstof en heeft minimaal een didactische voorsprong van een jaar. Leerling kan cognitief meer aan (zgn.(hoog)begaafden) en laat gedragskenmerken zien die aangeven dat het welbevinden in het geding is. De school is handelingsverlegen in het begeleiden van de leerling in de huidige groep. Leertijdverlenging: Leerling laat een duidelijke achterstand zien in de leervorderingen. Het onderwijsaanbod tijdens de verlengde leertijd kan concreet worden aangegeven. Leerling heeft specifieke onderwijsbehoeften op het gebied van de sociaal emotionele ontwikkeling en taakwerkhouding. De school is handelingsverlegen in het begeleiden van de leerling in de huidige groep. 19
2.1.3 Bijlage 5: Criteria versnelde leertijd/leertijdverlenging Van groep 1 naar groep 2 Sociaal emotioneel: toont initiatief. houdt zich aan de regels heeft een goede relatie met andere kinderen en de leerkracht is weerbaar Taakwerkhouding: kan eenvoudige opdrachten onthouden; b.v. pak de schaar, een kwast heeft voldoende interesse neemt initiatief Fijne motoriek: kan tekenen, plakken, knippen, verven Spraaktaalontwikkeling: spreekt ongeremd heeft voldoende woordenschat kan zich voldoende met taal uitdrukken kan een versje nazeggen kan woorden nazeggen kan een zinnetje nazeggen kan verschillen horen tussen klanken o Moet voldoende scoren op rijmtoets en woordenschattoets 1 (CPS) Visueel ruimtelijke vaardigheden: kan lichaamsdelen aanwijzen en benoemen kan kleuren herkennen (primaire kleuren) kan eenvoudige puzzel maken (20 stukjes) Rekenvaardigheden: kan de telrij t/m 5 opzeggen kent de begrippen: groot/klein; dik/dun; hoog/laag; zwaar/licht; lang/kort Van groep 2 naar groep 3. Sociaal emotioneel: toont initiatief. houdt zich aan de regels heeft een goede relatie met andere kinderen en de leerkracht is weerbaar Taakwerkhouding: kan geconcentreerd werken kan gedurende 20 minuten zelfstandig werken begrijpt de instructie Fijne motoriek: is capabel om lettervormen te oefenen. Spraaktaalontwikkeling: heeft voldoende articulatie en hanteert een logische zinsbouw heeft een grammaticaal juist taalgebruik Leesvoorwaarden: kunnen rijmen herkennen van: letter / woord / zin / regel o Auditieve discriminatie van klanken en woorden langste / kortste woord eerste / laatste woord eerste / middelste / laatste letter dezelfde letter horen in een serie woorden o Auditief geheugen nazeggen van zinnen met 4 tot 10 woorden nazeggen van 4 woorden zonder relatie het ontbrekende woord noemen nazeggen van cijferreeksen o o Auditieve analyse (woorden in klanken verdelen) Auditieve synthese (van klanken een 20
woord maken) o Klappen van woorden in lettergrepen o Lettergrepen samenvoegen tot een woord. o Zinnen verdelen in woorden o Auditief taalbegrip. een zin langer maken woorden noemen in een bepaalde categorie vragen beantwoorden n.a.v. een verhaal/boek tegenstellingen kennen o Moet voldoende scoren op woordenschattoets 2, analyse en synthese, letterkennis (CPS 2 / Anneke Smits) Visueel ruimtelijke vaardigheden: kan van links naar rechts werken kan memoryplaatjes herkennen kan vormen herkennen (driehoek, cirkel, vierkant, rechthoek) kan mozaïekfiguren van 30 stukjes naleggen Rekenvaardigheden: heeft kennis van de begrippen veel/weinig; meer/minder/evenveel; erbij/eraf kan de telrij opzeggen van 1 t/m 10 en terug tellen: synchroon tellen, doortellen en terugtellen tot 10 cijferkennis t/m 10 kan kleine hoeveelheden overzien kan kleine hoeveelheden splitsen/samenvoegen o kan kleine hoeveelheden optellen/aftrekken 21