gehandicapten ehandicaptenzorg

Uitko komste msten kwaliteitskader gehandicapten ehandicaptenzorg 2012 Lang Verblijf Pijler 1 en 2a Opgesteld door Hans van Wijk, concernbeheerder kwaliteitskader gehandicaptenzorg, Stichting Epilepsie Instellingen Nederland, Resultaat Verantwoordelijke Eenheid Lang Verblijf, juli 2013. Het kwaliteitskader gehandicaptenzorg De doelstelling van het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg is het genereren van kwaliteitsinformatie op basis van het Visiedocument Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg op drie pijlers, te weten: Pijler 1 Meet de kerngegevens kwaliteit op organisatieniveau waaronder: - Zorgafspraken en ondersteuningsplan - Cliëntveiligheid - Belangen - Kwaliteit van de medewerkers en organisatie Pijler 2a Meet de kerngegevens kwaliteit op cliëntniveau waaronder: - Zorgafspraken en ondersteuningsplan - Cliëntveiligheid De gegevens uit pijler 1 en 2A worden (wettelijk verplicht) jaarlijks opgenomen in het Jaardocument Maatschappelijke Verantwoording (JVM). Pijler 2b Middels Pijler 2b krijgen wij op een aantal levensdomeinen inzicht in de kwaliteit van bestaan van onze cliënten. Met behulp van een vragenlijst (die door de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland en de stuurgroep kwaliteitskader is goedgekeurd) meten wij de ervaringen van de cliënt, de cliëntvertegenwoordiger en de medewerker. Pijler 2b wordt eens per drie jaar uitgevraagd. Binnen SEIN maken wij hiervoor gebruik van de zogenaamde Quality Cube van bureau Buntinx. De resultaten van de meting kwaliteit van dienstverlening verwachten wij medio 2013. Ongeveer 30 % van de cliënten is (op basis van een steekproef) geïnterviewd. Daarnaast hebben wij de vertegenwoordigers van cliënten en medewerkers gevraagd een schriftelijke vragenlijst in te vullen. 1

Toelichting op de resultaten kwaliteitskader pijler 1 kwaliteit op organisatieniveau meetperiode 2012 De groene balken betekenen dat wij op die kwaliteitdimensie alle vragen positief konden beantwoorden, betreffende deze onderwerpen hebben wij onze werkprocessen en procedures goed op orde. De oranje balken of delen daarvan betekenen dat wij op die kwaliteitdimensie kunnen verbeteren. Rode en grijze balken betekenen dat wij op die kwaliteitsdimensie moeten verbeteren. In deze toelichting gaan wij vooral in op de oranje, rode en grijze uitkomsten. 2

Zorg- en ondersteuningsplan Wij kunnen niet voor honderd procent garanderen dat wij voor iedere cliënt binnen zes weken na opname een individueel ondersteuningsplan (IOP) klaar hebben. We proberen dat natuurlijk wel voor elkaar te krijgen. In de meeste gevallen lukt ons dat ook. 3

Registratie en evaluatie van incidenten Op een aantal onderliggende vragen scoren wij oranje omdat deze onderdelen in ontwikkeling zijn. Vorig jaar hebben wij het Veilig Incidenten Melden (VIM) geïntroduceerd. De meldingsprocedure is vereenvoudigd opdat alle medewerkers digitaal kunnen melden. Dit jaar zijn wij begonnen met analyses van de meldingen op cluster-, afdeling- en individueel cliëntniveau. Mede op grond van de Inspectie voor de Volksgezondheid (IGZ) verbeterplannen analyseren wij ernstige incidenten/meldingen via de zogenaamde Prismamethode. Deze ontwikkeling geeft ons het vertrouwen dat wij de komende jaren groen zullen scoren op dit gebied. 4

Vrijheidsbeperkende maatregelen Wij scoren oranje op de vraag of we kunnen aantonen dat vrijheidsbeperkende maatregelen worden geëvalueerd. Dit was en is een duidelijk verbeterpunt die wij inmiddels in een nieuwe procedure hebben vastgelegd. Alle vrijheidsbeperkende maatregelen worden in de loop van 2013 op individueel cliëntniveau geëvalueerd. 5

Vermoeden seksueel misbruik Wij scoren oranje op de vraag of de organisatie aantoonbaar beleid heeft op het gebied van seksualiteit. In 2013 is ons beleid op het gebied van seksualiteit geactualiseerd. Tevens worden er startconferenties seksualiteit en intimiteit gevolgd door cyclische scholing hieromtrent georganiseerd. Op basis van de verbeteracties zullen wij ook op dit onderwerp groen gaan scoren De rode vraag is foutief ingevuld, alle vrijwilligers moeten een verklaring omtrent gedrag kunnen overleggen. 6

Toelichting op de resultaten kwaliteitska aliteitskader pijler 2a meetperiode 2012 Kwaliteitdimensies en onderliggende vragen waarin minder dan tien cliënten zijn gescoord, genereren geen resultaten/score. Wij hebben ervoor gekozen een papieren vragenlijst per individuele cliënt te laten invullen door de persoonlijk begeleiders. Bij de overige kwaliteitdimensies kunt u in de kolom N lezen hoeveel dossiers van cliënten op dit onderdeel meegedaan hebben. Bij dwangvoeding ziet u dat de rode score is gebaseerd op één dossier. De rode score op lichamelijke gezondheid borstkanker betreft een fout van SEIN bij het invullen. Op een enkele vraag na konden alle vragen beantwoord worden op basis van het individuele cliëntendossier en werkmap van betreffende cliënt. Gebleken is dat de vragen hier en daar door sommige persoonlijk begeleiders niet goed werden begrepen en/of geïnterpreteerd. Op het onderwerp medicatie en de vraag of de afspraken over het medicatiegebruik aantoonbaar zijn vastgelegd in het zorg-ondersteuningsdossier is verschillend geantwoord. We lichten dat toe onder het kopje medicatie. Het gevolg is wel dat sommige uitkomsten multi-interpretabel zijn. Ook bleek dat de papieren versie van de vragenlijst niet geheel overeenkwam met de digitale versie. De concernbeheerder kwaliteit en een administratief medewerker hebben alle vragenlijsten medio 2012 geanonimiseerd verwerkt in de webapplicatie van het kwaliteitskader (VGN/MediQuest). Op de volgende pagina s komt ieder item met de achterliggende vragen specifiek aan bod. 7

Zorgafspraken en ondersteuningsplan In ongeveer drie procent van de ondersteuningsplannen is er geen formele (ondertekende) overeenstemming. In een aantal situaties, vanwege diverse oorzaken (een van de disciplines en/of vertegenwoordigers is afwezig), wordt een IOP-bespreking uitgesteld. Sommige cliënten (die zichzelf vertegenwoordigen) of vertegenwoordigers wensen niet te tekenen. Soms hangt dat samen met de bijkomende problematiek van betrokkene. Desalniettemin leveren wij, indachtig de wensen van betrokkenen en ons professioneel oordeel, de zorg en ondersteuning die nodig is conform het betreffende zorgzwaartepakket. Vanaf 2013 leggen wij schriftelijk vast dat ondanks herhaalde verzoeken betrokkene het IOP niet wenst te ondertekenen. 8

Medicatie De eerste vraag betreft de verantwoordelijkheden van SEIN met betrekking tot medicatieverstrekking. Vrijwel al onze cliënten hebben epilepsie en vaak ook bijkomende lichamelijke of andersoortige problemen/aandoeningen. SEIN is verantwoordelijk voor de medicatie van alle cliënten. Zijn afspraken over medicatiegebruik aantoonbaar in het zorg- en ondersteuningsplan/dossier opgenomen? Voor alle cliënten is in het ondersteuningsdossier vastgelegd of betrokkene medicatie gebruikt. Toch scoren wij hier op basis van 24 cliënten een rood balkje in de verder groene score. Sommige persoonlijk begeleiders hebben de vraag heel erg letterlijk opgevat. De medicatievoorschriften en de medicatiedeellijsten (aftekenlijst) zitten in de medicatiemap die in de medicatiekast ligt. Vanuit de medicijnkast wordt de medicatie per uitgifte (volgens voorschrift) aan betrokken cliënt gegeven en/of toegediend. Onder andere vanwege regelmatig voorkomende medicatieveranderingen, moeten medewerkers overeenkomstig ons geneesmiddelenprocesprotocol altijd volgens de actuele medicatiedeellijst medicatie verstrekken. Een rode score op Vindt er jaarlijks een evaluatie van het gebruik van alle medicatie plaats door arts en apotheker? Tweemaal per jaar wordt de epilepsie (aanvallen), de medicatie (bijwerkingen enz.) van alle cliënten besproken in de zogenaamde Multidisciplinaire Epilepsiezorg Bespreking (MEB). Aan deze bespreking nemen de huisarts/avg, de persoonlijk begeleider, de neuroloog en de Verpleegkundig specialist/epilepsieverpleegkundige deel. De ziekenhuisapotheker die aan SEIN verbonden is namens de Stichting Apotheken Haarlemse Ziekenhuizen (SAHZ) ziet toe op het medicatieproces. In 2013 starten wij met zogenaamde medicatiereviews waarbij ter zake kundige medewerkers van de SAHZ alle medicatievoorschriften, 9

mogelijke interacties enz. voorafgaande aan de MEB beoordeelt en zo nodig medicatie-adviezen voorlegt aan de behandelend artsen (neuroloog en/of AVG/huisarts). Hebben er zich in het afgelopen jaar incidenten voorgedaan op dit punt? Wij stimuleren medewerkers incidenten te melden! De uitkomsten komen overeen met onze verwachtingen; gelukkig melden medewerkers medicatie-incidenten. Overigens is het aantal incidenten dat gemeld is in 2012 (tachtigmaal: wij veronderstellen overigens dat ondanks onze Veilig Incidenten Meldingsprocedure nog niet alle incidenten gemeld worden) in samenhang tot het aantal geneesmiddelen dat per innametijd gegeven moet worden bescheiden. De meldingen op medicatiegebied worden besproken in de Geneesmiddelencommissie en op afdelingsniveau. Op basis van de meldingen wordt er gekeken naar verbeteringen in procedures om fouten te voorkomen. Wij streven er immers naar de incidenten terug te dringen. Daarnaast speelt de menselijke factor natuurlijk ook vaak een rol. Medewerkers kunnen door allerlei omstandigheden medicatie vergeten te verstrekken. Gelukkig komen zij daar in de meeste gevallen snel achter en wordt de medicatie (vaak in overleg met de neuroloog) alsnog gegeven. In onze driejaarlijkse cyclische scholing Medicatie besteden wij ook aandacht aan de medicatiemeldingen, de oorzaken en de verbetermogelijkheden. Ondanks de uitkomsten op medicatiegebied is, zoals hierboven toegelicht, ons medicatieproces en beleid veilig. De verbetering betreft, naast de bespreking van VIM op afdelingsniveau, de medicatiereview waarmee wij in 2013 gaan starten. 10

BOPZ Vrijheidsbeperkende maatregelen Afzondering Alternatieven zijn niet besproken met de cliënt? Een duidelijke verbeteractie in het licht van het terugdringen van vrijheidsbeperkende maatregelen die ook inspeelt op de nieuwe wet (in 11

voorbereiding) Zorg en Dwang. Inmiddels hebben wij, mede op grond van de Inspectie voor de Volksgezondheid (IGZ) verbeterplannen, nieuwe formularia en procedures opgesteld waarin de dialoog met cliënt of vertegenwoordiger en het overwegen van alternatieven is geborgd. Naar verwachting zal eind 2013 de procedure zijn ingevoerd. Bovendien krijgen alle medewerkers eind 2013/ begin 2014 een scholing indachtig de voorgenomen wet Zorg en Dwang. Vrijheidsbeperkende maatregelen separeren 12

Vrijheidsbeperkende maatregelen Fixatie De verbeteracties, zoals beschreven onder vrijheidsbeperkende maatregelen Afzondering, zijn vanzelfsprekend ook van toepassing op fixatie. 13

Vrijheidsbeperkende maatregelen Gedwongen medicatie Het gaat hier om vier dossiers waarbij sprake was van gedwongen medicatie. Het is een bijzonder gering (vier) aantal gevallen. Op individueel cliëntniveau zal, op basis van de problematiek, door het multidisciplinair team overwogen moeten worden of er alternatieven zijn om gedwongen toedienen van medicatie te voorkomen. 14

Vrijheidsbeperkende maatregelen onder dwang geven van vocht/voeding Hier gaat het om één dossier waarbij sprake was van gedwongen vocht/voeding. Op individueel cliëntniveau zal, op basis van de problematiek, door het multidisciplinair team overwogen moeten worden of er alternatieven zijn om gedwongen toedienen van vocht en voeding te voorkomen. 15

Veiligheid-Vallen Vallen Op de eerste vraag Is er bij de cliënt sprake van incidenten op gebied van vallen? scoren wij groen. Tegen de achtergrond van de doelgroep i.c. de aandoening vallende ziekte (epilepsie) is het niet verwonderlijk dat al onze cliënten wel eens of meerdere malen vallen. Op de tweede vraag Is het incident 'vallen' gemeld in het incidentmeldingensysteem? scoren wij deels rood. Wij stimuleren onze medewerkers incidenten te melden, dus ook vallen. In de bespreking van de incidenten rondom vallen, proberen wij valonveilige situaties te verbeteren (denk aan losliggende snoeren, drempels minimaliseren, wegen- en padenonderhoud enz.). In de vragenlijst wordt geen onderscheid gemaakt tussen vallen algemeen en vallen vanwege de epilepsie. Dat is soms ook nog moeilijk te achterhalen. Vallen vanwege epilepsie proberen wij met behulp van de anti-epileptica zoveel mogelijk te voorkomen. Helaas is het zo dat niet alle aanvallen voorkomen kunnen worden. In een aantal gevallen nemen wij (het multidisciplinair team) in overleg met de cliënt beschermende maatregelen (helmen, driewielerfietsen, looprekken, bedhekken, enz. enz.) om vallen en valletsel zoveel mogelijk te voorkomen. 16

Veiligheid-Agressie Op de eerste vraag Is er bij de cliënt sprake van incidenten op gebied van agressie? scoren wij groen. Op de tweede vraag Is het incident 'agressie' gemeld in het incidentmeldingensysteem? scoren wij deels rood. Wij zullen onze medewerkers nog meer moeten stimuleren agressie-incidenten te melden. In de cyclische scholingen en in de afdelingswerkoverleggen zullen wij daar aandacht aan besteden. 17

Veiligheid-Ve Verslaving Op de eerste vraag Is er bij de cliënt sprake van incidenten op gebied van verslaving? scoren wij groen. Op de tweede vraag Is het incident verslaving gemeld in het incidentmeldingensysteem? scoren wij grotendeels rood. Indien verslaving voorkomt, (bekend is) is dat onderdeel van het ondersteuningsplan (behandelplan). Het daarnaast melden van verslaving in het incidentenmeldingssysteem is niet gebruikelijk. Het gaat immers niet om een incident maar om een onderdeel van het leven en van de ondersteuning van betrokkene. Wij moeten op termijn onderzoeken wat de meerwaarde kan zijn van het melden van verslaving in het incidentmeldingensysteem. 18

Veiligheid eid-slachtoffer seksueel geweld Op de eerste vraag Is er bij de cliënt sprake van incidenten op gebied van slachtoffer van seksueel geweld (grensoverschrijdend gedrag en/of seksueel misbruik)? scoren wij groen. Op de tweede vraag Is het incident 'slachtoffer van seksueel geweld' gemeld in het incidentmeldingensysteem? scoren wij deels rood. Wij zullen onze medewerkers nog meer moeten stimuleren 'slachtoffer van seksueel geweld' incidenten altijd te melden. In de cyclische scholing seksualiteit en intimiteit en in de afdelingswerkoverleggen besteden wij hier aandacht aan. 19

Veiligheid- Dader seksueel geweld Op de tweede vraag Is het incident 'dader van seksueel geweld' gemeld in het incidentmeldingensysteem? scoren wij deels rood. Wij zullen onze medewerkers nog meer moeten stimuleren 'daders van seksueel geweld' incidenten altijd te melden. In de cyclische scholing seksualiteit en intimiteit en in de afdelingswerkoverleggen besteden wij hieraan aandacht. 20

Lichamelijke gezondheid- Diabetes Geen toelichting. 21

Lichamelijke gezondheid- Borstkanker Wij scoren op alle vragen rood. De eerste vraag betreft een schiftingsvraag. Hoeveel cliënten nemen er deel aan het bevolkingsonderzoek? N=116. De vervolgvragen waren niet opgenomen in de papieren versie van de vragenlijst. Wij hebben er zelf ook overheen gekeken. Volgende keer bestuderen wij de vragenlijsten beter! 22

Lichamelijke gezondheid- Epilepsie Zoals van een gespecialiseerde epilepsie-instelling verwacht mag worden, scoren wij hier nagenoeg honderd procent op. 23

Lichamelijke gezondheid- Visus Is er bij de cliënt visusonderzoek (oogonderzoek) door een ter zake deskundige uitgevoerd? Schiftingsvraag. Was er sprake van een voorgestelde behandeling? Kennelijk was er in 63 gevallen geen aanleiding om te behandelen. De rode score is niet meer dan het aantal niet behandelen. Is deze behandeling uitgevoerd? Vijf van de eenentachtig niet. Wellicht zijn er gegronde redenen waarom de behandeling niet is (kon worden) ingezet? Zijn uitkomsten en afspraken n.a.v. het visusonderzoek aantoonbaar in het IOP/dossier opgenomen? In acht gevallen niet. Het kan zijn dat dit niet nodig was. Afspraken (of de reden waarom van afspraken afgezien wordt) moeten altijd in het ondersteuningsdossier (werkmap) zijn opgenomen. Wij zullen dit onder de aandacht brengen van de behandelaren en afdelingsmanagers. 24

Lichamelijke gezondheid- Gehoor Is er bij de cliënt gehooronderzoek door een ter zake deskundige uitgevoerd? Schiftingsvraag. Was er sprake van een voorgestelde behandeling? Kennelijk was er in elf gevallen geen aanleiding om te behandelen. De rode score is niet meer dan het aantal niet behandelen. Is deze behandeling uitgevoerd? Een van de zesentwintig niet. Wellicht zijn er gegronde redenen waarom de behandeling niet is/kon worden ingezet? Zijn uitkomsten en afspraken n.a.v. het visusonderzoek aantoonbaar in het IOP/dossier opgenomen? In twee gevallen niet. Het kan zijn dat dit niet nodig was. Afspraken (of de reden waarom van afspraken afgezien wordt) moeten altijd in het ondersteuningsdossier (werkmap) zijn opgenomen. Wij zullen dit onder de aandacht brengen van de behandelaren en afdelingsmanagers. 25