Inhoud: Les 1: De plasfabriek en de poepfabriek Inleiding pag. 3 Instructie bij les 1 en achtergrond informatie pag. 4-8 Vragenlijst leerkrachten pag. 5 Klachten en kinderbekkenfysiotherapie pag. 6 De bekkenbodem pag. 7 Stroomschema pag. 8 Les 1 over de plasfabriek en de poepfabriek met invullijsten pag. 9-17 De plasfabriek pag. 13 De poepfabriek pag. 15-16 Les 2: Plassen Instructie bij les 2 en achtergrond informatie pag. 18-19 Les over plassen (kinderboek) pag. 20-25 Plasoefening pag. 25 Les 3: Poepen Instructie bij les 3 en achtergrond informatie pag. 26-29 Les over poepen (kinderboek) pag. 30-39 Poepoefening pag. 33 Dit zijn Sara en Sem, zij helpen jullie bij de lessen..
Instructie bij les 1: De plasfabriek en de poepfabriek Poepen en plassen, hoe moet dat? Sara en Sem leggen uit wat je wel en niet moet doen. Plassen en poepen zijn dagelijkse processen die heel normaal zijn. Wij doen dit allemaal. Sara en Sem ook. Plassen en poepen gaat meestal goed vanaf je geboorte. Als baby plas en poep je nog in een luier en als je wat groter wordt, dan leer je om op het potje of de wc te gaan zitten om te plassen en poepen. In jullie werkboekje staat een plasdagboek. Ook kun je aankruisen hoe jij op de wc zit en kun je een poepdagboek invullen. Probeer maar eens te denken aan vandaag of gisteren. Wanneer ga jij meestal naar de wc om te plassen en te poepen? Doen: U vult met behulp van de bijgeleverde PowerPoint presentatie stap voor stap de lijsten met de kinderen in. Vragen zoals: hoe vaak ga je naar de wc op een dag, hoe zit je op het toilet, hoe veel drink je op een dag en heb jij al een poep gedaan vandaag kunnen op een snelle en overzichtelijke wijze worden ingevuld / ingekleurd. Mochten de kinderen vaker plassen, of meer brood eten of bekers drinken dan kunnen ze zelf extra smileys tekenen en kleuren onder een passend plaatje. Bij de toilethoudingen is het meest linkse plaatje de juiste houding, de andere plaatjes geven houdingen aan die kinderen vaak (noodgedwongen) aannemen op de wc. Een gezonde ontlasting frequentie is 4-7 keer per week. Bij kinderen zien we het liefst dat ze elke dag een poep doen. Voor uzelf zit in deze handleiding op de volgende pagina een vragenlijst over hoe u omgaat met kinderen, die moeten plassen / drinken in de lessen. U kunt zelf of in overleg met de kinderbekkenfysiotherapeut uit uw buurt de kinderen aan de hand van een PowerPoint presentatie instrueren over gezond toiletgedrag. De lessen bestaan uit overzichtelijke informatie en platen, die zorgvuldig zijn uitgezocht en getekend. De lessen zijn in kindertaal uitgeschreven, zodat u de lessen goed en begrijpelijk kunt doceren. De meest voorkomende klachten op kinderleeftijd zijn: Natte plekken in de onderbroek Overdag ongewild urine verliezen Heel vaak of juist heel weinig plassen Onverwachte, moeilijk te onderdrukken aandrang om te plassen Bedplassen Obstipatie, moeilijk kunnen ontlasten, niet durven te ontlasten Buikpijn Ontlastingsverlies, poepvegen in de onderbroek Pijn bij het poepen Regelmatig blaasontsteking
Kinderbekkenfysiotherapie Kinderbekkenfysiotherapie is gespecialiseerde fysiotherapie in het gebied van buik, bekken en bekkenbodem bij kinderen. De kinderbekkenfysiotherapeut is na de opleiding bekkenfysiotherapie of kinderfysiotherapie opgeleid om het kind op ongedwongen, speelse wijze de controle te laten krijgen over de bekkenbodemspieren, toiletgedrag en vocht en vezelinname. In Nederland hebben veel kinderen problemen op het gebied van plassen en poepen. Veel van deze kinderen kunnen baat hebben bij de behandeling door een kinderbekkenfysiotherapeut. Voorbeelden hoe de kinderbekkenfysiotherapeut kan helpen zijn: uitleg over hoe het bekken en bekkenbodem, blaas en darmen werken het bewust leren aan- en ontspannen van de bekkenbodemspieren ademhalingsoefeningen, van belang bij goed leren plassen en poepen uitleg over en oefenen van een juiste toilethouding en toiletgedrag verbeteren of (her)krijgen van controle tijdens vullen en legen van blaas en darmen advies over vochtinname en inname van voedingsvezels de kinderbekkenfysiotherapeut zal helpen bij het aanleren van de oefeningen en de kinderen en ouders blijven motiveren door te gaan met oefenen De behandeling bij de kinderbekkenfysiotherapeut duurt ongeveer 30 minuten en vindt eerst één keer per week of één keer in de 14 dagen plaats. Soms zijn de tussenpozen tussen behandelingen nog langer. Dan is het de bedoeling dat het kind thuis de oefeningen blijft doen die bij de kinderbekkenfysiotherapeut zijn geleerd. Les 1: een korte indruk: De plasfabriek De plasfabriek bestaat uit twee nieren en de blaas. Je blaas zit onder in je buik ter hoogte van je schaambeen en navel. In je blaas wordt je plas verzameld en bewaard. De twee nieren zorgen voor de productie van de plas. Je kunt ze voelen als je jouw handen in je zij zet met je vingers aan de voorkant. Op de plek waar nu je duimen zitten, onder je ribben, zitten je nieren. Nieren zijn net wasmachines die uit drinken maar ook het vocht uit eten de goede stoffen filteren. Je lichaam heeft vocht en andere goede stoffen, zoals vitaminen, vetten en mineralen nodig om te kunnen groeien of te kunnen bewegen. Het is ook belangrijk voor je botten, je huid en je bloed. Alles wat niet nodig is gaat door buisjes van je nieren naar je blaas en wordt plas. Je plas bestaat dus eigenlijk uit vocht en afvalstoffen.
De poepfabriek Van je mond tot je kont. Hoe werken de darmen? Alles wat je eet maakt een lange reis door je lichaam. Er gebeuren veel dingen onderweg. Tijdens deze reis worden voedingsstoffen uit het eten gehaald, waardoor je kunt groeien, kunt bewegen en kunt denken. Het eten en drinken is brandstof voor je lichaam. Alles wat het lichaam niet meer nodig heeft wordt afval en poep je uit. Een boterham is niet meteen brandstof. Eerst kauw je met je tanden de boterham tot kleine stukjes. Hiervoor is spuug nodig, dat de hele dag in je mond gemaakt wordt. Door het spuug wordt je eten zacht. Als je het doorslikt komt het via je slokdarm in je maag. In je maag zit maagzuur en hier wordt het eten een aantal uren bewaard en wordt het tot één grote brij gemalen. Als het eten een aantal uren in je maag heeft gezeten dan gaat deze brij naar de dunne darm. De dunne darm is wel 7 meter lang. In de darmen komen galsappen bij het eten. Dit zijn sappen die er voor zorgen dat het vet, dat in het eten zit tot heel kleine druppeltjes wordt gemaakt. Ook worden er door je lichaam allerlei voedingsstoffen uit je darmen gehaald, die weer doorgegeven worden aan je bloed. Het is dus een drukte van belang in je darmen. Er moet hard gewerkt worden. Les 2 over plassen: Algemene plasadviezen Doel: Is het volledig leren uitplassen. Dit kan alleen als de bekkenbodemspieren goed ontspannen zijn. Instructie plashouding Beide voeten moeten plat op de grond staan, lukt dit niet, zet dan een klein krukje neer waar je voeten op kunnen staan. Dit is belangrijk om de bekkenbodemspieren en beenspieren goed te laten ontspannen. Ga met een rechte rug zitten, en leg beide handen op de benen. Probeer nu rustig te zitten, en doe alsof je heel zachtjes een kaarsje uitblaast. Je mag tijdens het plassen niet mee drukken maar ook niet stoppen. Probeer goed uit te plassen. Als je klaar bent dan maak je even een bolle rug, dan een holle rug en dan knijp je jouw plaspoortje even goed dicht. Daarna pak je een stukje wc papier en veeg je de billen van voren naar achteren af. Niet te hard vegen.
Les 3 over poepen: Leefregels Probeer gezond en regelmatig te eten. Tijd nemen voor het eten, aan tafel eten en goed kauwen is belangrijk. Genoeg drinken is ook belangrijk, probeer anderhalve liter te drinken per dag. Het gebeurt ook vaak, dat je net aan tafel zit, en je dan ineens moet plassen of poepen. Dit komt omdat de ontlastingsreflex dan wordt geactiveerd. Vijftien minuten na elke maaltijd is het verstandig om naar de wc te gaan, de darmen zijn dan heel hard aan het werk om alle poep naar beneden te duwen. Instructie poephouding Ga zitten op het toilet zo, dat beide voeten plat op de grond staan. Dit is belangrijk om de bekkenbodem- en beenspieren goed te laten ontspannen. Lukt het thuis niet om met beide voeten de grond te raken, zet dan een klein krukje in het toilet waar de voeten op kunnen rusten. Draai de voeten en daarmee de knieën licht naar buiten. Ga met een afgevlakte rug zitten, kantel het bekken achterover en laat de beide armen ontspannen rusten op de benen. Voel hoe je iets wegzakt in de toiletbril. Probeer bewust te ontspannen: diepe zucht of doen alsof je zachtjes een kaarsje uitblaast. Neem de tijd en pers een klein beetje mee via de buik richting je poepgaatje. Zorg dat je blijft doorademen. Als je de adem vasthoudt dan zet jij je poeppoortje dicht, terwijl deze juist open moet. Als je helemaal klaar bent, knijp dan je poeppoortje even dicht en pak een wc papiertje. Daarmee veeg je rustig je billen schoon. Veeg altijd naar achter. Maak je poepgaatje niet van binnen schoon, dit veroorzaakt wondjes. Soorten poep 1. losse harde kleine keutels 2. harde keutelige poep 3. als een worst met scheuren in de buitenkant 4. een zachte lange worst 5. zachte losse stukken 6. een zachte brei ontlasting
Een normale ontlasting frequentie voor een volwassene is een frequentie van één tot drie keer per dag tot één keer per drie dagen. Kinderen behoren één keer per dag of één keer per twee dagen te ontlasten. Afspraken: Denk je wel aan: Handen wassen na het poepen en het plassen? 6-8 bekers drinken per dag. Tijd nemen te drinken. 6-8 keer plassen per dag. Tijd nemen om te plassen. Let op gezonde voeding / ook met traktaties. Liefst elke dag een poep.
Drinkafspraak 1. Ontbijt: 2 bekers 2. Pauze school: 1 grote beker 3. Middagpauze: 2 bekers 4. Na school: 2 bekers 5. Avondeten: 1 beker 6: Verder naar wens Plasafspraak Wanneer ga ik plassen? 1. Voor school 2. In de pauze 3. In de middagpauze 4. Na school 5. Voor / na het avondeten 6. Voor het slapen Poepafspraak Wanneer ga ik toilet zitten? 1. Na het ontbijt 2. Na het middageten 3. Na het avondeten 4. Voelen is gaan De handleiding en het lesboek voor kinderen zijn rijk geïllustreerd met tekeningen in de stijl van Sem en Sara. Op alle plaatjes zit een copyright. (.)