Een veilig sportklimaat bij VV Haaglanden Door het bestuur van VV Haaglanden zijn Ilonka Novak (D4) en Hendrik Sytema (retro s) onlangs aangesteld als vertrouwenspersonen binnen VV Haaglanden. In het kader van die functie is hen gevraagd na te denken over: 1. een beleid voor een veilig sportklimaat binnen de vereniging. 2. de rol en taken van een vertrouwenspersoon 3. de rol die een VOG (Verklaring Omtrent het Gedrag) kan vervullen om te komen tot een veilig sportklimaat Ad 1 Een veilig sportklimaat is een actueel onderwerp dat bij alle sportbonden en bij veel sportverenigingen op de agenda staat. Daarbij staat het belang van respectvol en sportief gedrag voorop. Het NOC*NSF en de sportbonden zijn gezamenlijk een programma gestart dat moet leiden tot een veilig sportklimaat voor alle sporters. Voor VVH geldt dat het bestuur het belangrijk vindt dat de leden zich bewust zijn van hun eigen bijdrage aan een veilig sportklimaat. Dit komt tot uitdrukking in de volgende visie: Binnen volleybalvereniging Haaglanden heerst een sociaal veilig sportklimaat, waar leden veilig kunnen sporten en de persoonlijke grenzen van leden gerespecteerd worden. Wanneer de persoonlijke grenzen van leden onverhoopt overschreden worden door anderen heerst er bij VV Haaglanden een klimaat waarin openlijk over grensoverschrijdend gedrag gesproken kan worden met leden, technisch kader en het bestuur. Hoewel er op dit moment geen signalen zijn dat het sportklimaat bij VVH ónveilig is, doen de vertrouwenspersonen toch enkele voorstellen om zowel bewustwording bij de leden te vergroten als preventief afspraken te maken ten aanzien van enkele functies binnen de vereniging. a) Algemene bewustwording Vanuit diverse sportbonden wordt aanbevolen om binnen de vereniging afspraken te maken over algemene gedragsregels van leden. Het betreft algemene regels die zien op de omgang tussen leden - in en buiten het veld -, de omgang met tegenstanders, publiek en arbitrage. Deze omgangsregels omvatten een groot aantal open deuren, maar kunnen zeker bijdragen aan de bewustwording van leden en het creëren van mogelijkheden om leden op gedrag aan te spreken. De algemene omgangsregels zijn in de bijlage opgenomen. Voorstel: 1. Plaatsen van deze omgangsregels op de website onder een zichtbaar kopje algemene omgangsregels ; 2. Aan nieuwe leden de omgangsregels ter kennisgeving toesturen bij informatie m.b.t. hun lidmaatschap. b) Social media en pesten Sinds de opkomst van social media-functies als whats-app, twitter, facebook, etc. is het risico op pesten via deze media fors toegenomen. Dit speelt natuurlijk niet alleen bij sportverenigingen, maar kan zeker bij een teamsport als volleybal wel onwenselijke vormen aannemen. Het bestuur realiseert zich dat het lastig is om pesten via social media te
voorkomen, maar wil vooral bij de jeugdteams aandacht voor dit onderwerp. De gezamenlijke sportbonden hebben een aantal do s en don ts opgesteld (zie bijlage). Voorstel: 1. Plaatsen do s en don ts op de website bij de jeugdafdeling met een inleidende tekst over het belang dat eventueel pesten gemeld wordt bij trainer, coach of vertrouwenspersoon. Ad 2 Met het (opnieuw) instellen van twee vertrouwenspersonen wil het bestuur het signaal geven dat het een veilig sportklimaat belangrijk vindt voor de leden van VVH. Het protocol dat is opgesteld voor de behandeling van klachten over / signalen van pesten, (structureel) onsportief gedrag, agressief gedrag, uitsluiting, discriminatie of (seksuele) intimidatie, vormt een leidraad om ongewenst gedrag aan te pakken. Het opstellen van een protocol of het instellen van een Vertrouwenscontactpersoon (VCP) kan bovengenoemd ongewenst gedrag niet voorkomen, maar het kan wel bijdragen aan het bespreekbaar maken van dit gedrag. Rol en taken Vertrouwenscontactpersoon: De vertrouwenscontactpersoon: 1. wordt door het bestuur en met goedkeuring van de ALV benoemd 2. functioneert volledig onafhankelijk 3. behandelt de hem/haar toevertrouwde kwestie in beginsel vertrouwelijk 4. kan gevraagd en ongevraagd advies uitbrengen aan het bestuur 5. luistert naar klachten en problemen 6. gaat na of bemiddeling of informele afhandeling van de klacht wenselijk en mogelijk is 7. bepaalt in samenspraak met de klager de te ondernemen stappen 8. verwijst indien nodig naar (professionele) hulpverlening en/of VCP van de NeVoBo 9. ondersteunt de klager bij het indienen van een klacht bij het bevoegd gezag of bij het doen van aangifte bij de politie 10. verleent nazorg 11. handelt in beginsel niet zonder toestemming van de melder 12. heeft kennis van en werkt zoveel mogelijk volgens het protocol voor Vertrouwenscontactpersonen (VCP) van het NOC-NSF 13. registreert de meldingen 14. kan bemiddelen in geval van niet-technische kwesties in of rond een team. Ad. 3 Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) a) Trainers Het vragen van een VOG voor personen met een bepaalde functie binnen de vereniging is één van de maatregelen die genomen kunnen worden binnen het veiligheidsbeleid. Het vermindert de kans dat personen die in het verleden de fout in zijn gegaan binnen onze vereniging in een vergelijkbare functie in herhaling kunnen vallen. Binnen VVH is nagedacht of het eisen van een VOG voor (categorieën van) trainers een zinvolle bijdrage kan leveren binnen dit veiligheidsbeleid. De conclusie is dat dit niet het geval is. Om te beginnen dient in
ogenschouw genomen te worden dat een VOG als zodanig geen garantie biedt tegen ongewenst gedrag. Het zegt hoogstens dat de persoon in kwestie geen justitieel verleden heeft dat aan het trainen binnen een sportclub in de weg staat. Belangrijker is dat het gros van de trainers binnen VVH vanuit de eigen gelederen gerekruteerd wordt. De meeste (jeugd)trainers zijn ouders van jeugdleden en vaak zelf ook spelend lid. Voor nagenoeg alle andere trainers is er hoe dan ook een binding met VVH of haar voorgangers. Binnen een relatief kleine sportvereniging als VVH, zonder eigen hal, kantine of extern personeel, komt het daarom nogal geforceerd over om voor trainers een VOG te eisen. Daarbij komt dat de stap naar het trainerschap in veel gevallen een geleidelijke is, die begint met incidenteel helpen bij een training en soms overgaat in de verantwoordelijkheid voor een heel team gedurende het seizoen. Het moment waarop dan een VOG vereist is, is daarom niet in regelgeving vast te leggen. Bij het voorgaande is meegewogen dat het aanvragen van een VOG relatief eenvoudig en kosteloos is, maar op dit moment is er onvoldoende meerwaarde om de VOG binnen VVH te introduceren. Dit betekent niet dat er geen concrete stappen genomen kunnen worden om uiting te geven aan het streven van VVH naar een veilig sportklimaat. Naast de hierboven genoemde voorstellen m.b.t. gedragsregels, do s en don ts m.b.t. social media en het instellen van het instituut van de Vertrouwenscontactpersoon en het daarbij behorende protocol van de NOC- NSF, formuleert de vereniging op schrift gestelde gedragsregels waaraan iedere trainer zich dient te conformeren. Dit biedt weliswaar ook geen garantie tegen incidenten, maar het maakt het onderwerp bespreekbaar. Iedere trainer kan er bovendien in voorkomend geval op worden aangesproken (zie bijlage gedragsregels trainers). Voorstel: Bij de start van het trainerschap (en dat is soms lastig te bepalen bij instromende vrijwillige ouders tijdens het seizoen), ondertekenen trainers de gedragsregels. Daarmee committeren zij zich aan het beleid van VVH om een actieve bijdrage te leveren aan een veilig sportklimaat. b) Coaches Ten aanzien van coaches is VVH van mening dat er twee soorten coaches bestaan: Trainer/coaches: deze groep wordt via de ondertekening van de gedragsregels al gecommitteerd aan het beleid m.b.t. veilig sportklimaat Incidentele coaches: voor deze groep stelt VVH dat het incidentele karakter maakt dat het niet zinvol is om de gedragsregels te ondertekenen. Bij de jeugd komt het regelmatig voor dat 1 of meerdere ouders roulerend coachen. Ook daarvoor ziet VVH op dit moment geen aanleiding om ondertekening van gedragsregels te introduceren. c) Jeugdkamp Wat betreft de begeleiders van de jeugdkampen stelt de vereniging voor om in de voorbereiding van het kamp nadrukkelijk het onderwerp veiligheid mee te nemen in afspraken t.a.v. één op één contacten, douchebeleid, nachtelijke controles, contact met het thuisfront, etc.. De kampleiding zal aan het bestuur schriftelijk voorleggen hoe zij met de hiervoor genoemde aspecten omgaat. Dit plan is uiteraard kenbaar voor de ouders en jeugdleden.
Bijlage 1 Algemene omgangsregels 1. Ik accepteer en respecteer de ander zoals hij is en discrimineer niet. Iedereen telt mee bij VV Haaglanden. 2. Ik houd rekening met de grenzen die een ander aangeeft. 3. Ik val de ander niet lastig. 4. Ik scheld niet en maak geen gemene grappen of opmerkingen over anderen. 5. Ik negeer de ander niet en betrek iedereen die daar behoefte aan heeft bij de activiteiten van VV Haaglanden. 6. Ik doe niet mee aan pesten, uitlachen of roddelen. 7. Ik vecht niet, ik gebruik geen geweld, ik bedreig de ander niet en ik neem geen wapens mee. 8. Ik kom niet ongewenst te dichtbij en raak de ander niet tegen zijn of haar wil aan. 9. Ik geef de ander geen ongewenste seksueel getinte aandacht. 10. Ik stel geen ongepaste vragen en maak geen ongewenste opmerkingen over iemands persoonlijk leven of uiterlijk. 11. Ik behandel mijn tegenstander met respect en gebruik geen geweld of scheldwoorden tegen mijn tegenstander. 12. Ik behandel de arbitrage met respect en gebruik geen geweld of scheldwoorden tegen de arbitrage.
Bijlage 2 Do s en don ts bij Social Media Niet sportief op social media: don ts 1. Als je iets niet zou doen in real life, doe het dan ook niet online. Tel eerst tot 10 voordat je iets post, de hele wereld kijkt mee. 2. Behandel anderen online, zoals je zelf ook behandeld wilt worden: sportief en met respect. 3. Schrijf geen kwetsende of beledigende dingen, ook niet als grapje. Online kun je niet zien hoe iets precies is bedoeld. 4. Negeer pesterijen of vervelende opmerkingen. Ga niet terugschelden. Als je wordt lastiggevallen, maak dan een schermafdruk als bewijs en ga naar de trainer/coach/manager, of naar de vertrouwenspersoon. 5. Zet niet zomaar alles online. Alles wat je op internet publiceert, zoals foto s, filmpjes of chats, blijft voor eeuwig terug te vinden. Oók als je denkt dat het weg is. 6. Breng jezelf of je sport(vereniging) niet in verlegenheid met tekst, filmpjes of foto s waarmee je niet gezien wilt worden. 7. Respecteer de privacy van jezelf en van anderen. Zet dus niet zomaar foto s of persoonlijke informatie online, maar vraag eerst toestemming. 8. Laat zien dat je een goede verliezer bent, óók online. Wel sportief op social media: do s 1. Vergelijk online zijn met een bomvol stadion: duizenden mensen kunnen meekijken met wat je doet. Werk dus aan je persoonlijke pr en laat zien hoe sportief je bent. 2. Net als jij vinden anderen een aardig bericht of een compliment ook leuk. Aardig en respectvol zijn loont, óók online. 3. Een grapje is leuk, maar wees wel duidelijk over je bedoelingen. Dat voorkomt misverstanden. Grijp in als je merkt dat een ander te ver gaat, bijvoorbeeld door te zeggen dat iets niet aardig overkomt. Blijft iemand anders schelden, negeer dat dan. 4. Het mooie van een smartphone of ander apparaat is dat je m kunt uitzetten of wegleggen. Is het even niet zo gezellig online? Dan ga je toch wat anders doen? 5. Internet is een ontzettend handig uithangbord om je sportieve prestaties met de rest van de wereld te delen. Wedstrijd gewonnen? Nieuw trucje geleerd? Record verbeterd? Deel het!
6. Neem jezelf niet té serieus. Humor is op sociale media een handig hulpmiddel. Ook inhaken op wat er in de rest van de wereld gebeurt, kan best met een origineel grapje. 7. Wees online ook sportief naar anderen: feliciteer je concurrent met de winst, complimenteer een ander team en bedank de scheids via Twitter. Succes verzekerd. 8. Blijf altijd respectvol en sportief op sociale media.
Bijlage 3: Verklaring akkoord gedragsregels Plaats: Datum: (naam), trainer van VV Haaglanden (team), verklaart akkoord te gaan met de volgende gedragsregels: 1. De begeleider moet zorgen voor een omgeving en een sfeer waarbinnen de sporter zich veilig kan voelen. 2. De begeleider onthoudt zich ervan de sporter te bejegenen op een wijze die de sporter in zijn waardigheid aantast. 3. De begeleider onthoudt zich van elke vorm van (machts)misbruik of seksuele intimidatie tegenover de sporter. 4. Seksuele handelingen en seksuele relaties tussen de begeleider en de jeugdige sporter tot zestien jaar zijn onder geen beding geoorloofd. 5. De begeleider mag de sporter niet op een zodanige wijze aanraken dat de sporter en/of de begeleider deze aanraking naar redelijke verwachting als seksueel of erotisch van aard zal ervaren, zoals doorgaans het geval zal zijn bij het doelbewust (doen) aanraken van geslachtsdelen, billen en borsten. 6. De begeleider onthoudt zich van (verbale) seksueel getinte intimiteiten via welk communicatiemiddel dan ook. 7. De begeleider zal tijdens training en wedstrijden gereserveerd en met respect omgaan met de sporter en met de ruimte waarin de sporter zich bevindt, zoals de kleedkamer. 8. De begeleider heeft de plicht - voor zover in zijn vermogen ligt - de sporter te beschermen tegen schade en (machts)misbruik als gevolg van seksuele intimidatie. 9. De begeleider zal er actief op toezien dat deze regels worden nageleefd door iedereen die bij de sporter is betrokken. Indien de begeleider gedrag signaleert dat niet in overeenstemming is met deze gedragsregels zal hij de daartoe noodzakelijke actie(s) ondernemen. 10. In die gevallen waarin de gedragsregels niet (direct) voorzien, ligt het binnen de verantwoordelijkheid van de begeleider in de geest hiervan te handelen.
Ondertekening van deze verklaring betekent dat de trainer van het team zich te allen tijde aan deze gedragsregels zal houden. Wanneer de trainer deze gedragsregels niet naleeft heeft het bestuur van VV Haaglanden het recht om passende maatregelen te nemen, in overleg met de vertrouwenspersoon van VV Haaglanden en van de Nevobo. In het uiterste geval kan een tuchtrechtelijke procedure volgen. Handtekening: