Lekkersamenvandekaart,deeldrie Hetgebruikvanalcoholendrugsdoorjongeren indezesgemeentenvanhet(politie)districtrivierenland GelderlandMidden Herhalingsmeting2012
2
Voorwoord HetalcoholgebruikdoorjongereninNederlandwordtdelaatstejarenalseengrootprobleem ervaren.nietalleenwordtinpublicatiesvermelddatnederlandsejongerenalopjongeleeftijd drinken,ookdrinkenzijvaakenvéél.nederlandsescholierenzijn,ookbijeenlandenvergelijkingineuropa,stevigedrinkers.hetgebruikvan(soft)drugsonderscholierenopmiddelbare scholenisindeafgelopenjarenredelijkgestabiliseerd.hetgevaarvandrugsisechterhetrisico vanafhankelijkheidendezekansisgroterbijjonge,intensievegebruikers.deontwikkelingen inhetalcohol enookdrugsgebruikdoorjongerenhebbendeafgelopenjarendebeleidsaandachtgetrokkenenondermeertotdestartvannieuwelandelijkecampagnesgeleid. OokinhetpolitiedistrictRivierenland,politieregioGelderland Midden,hebbendezesbetreffendegemeentenalenkelejarengeledeneenzorggeuitoverhetgebruikvanalcoholendrugs onderjongeren.hetbetreftdegemeentenduiven,lingewaard,overbetuwe,rijnwaarden, WestervoortenZevenaar. Omnaderzichtopdezematerietekrijgeneneeneffectiefbeleidteontwikkelendatgerichtis opbevorderingvaneenalcohol endrugsmatigingbijjongeren,zijndezeslokaleoverhedenen enkelebetrokkenorganisatieseind2006meteenintergemeentelijkesamenwerkinggestart. Eenvandeeerstestappeninditsamenwerkingstrajectwashetlatenonderzoekenvanhet gebruikvanalcoholendrugsdoorjongerenzodateenhelder,empirischbeeldontstondvande ernstvandeproblematiekindezeregio.bbsoheeftinditkadereenuitgebreidekwantitatieve enkwalitatievestudieverrichtnaarhetalcohol endrugsgebruikdoorjongerenindezes gemeenteninhetpolitiedistrictrivierenland,regiogelderlandmidden 1. HetonderzoeksrapportvanBBSOisvoordegemeentenaanleidinggeweestomeengefundeerdplanoptestellenvoordebestrijdingvandegeconstateerdeproblematiek. 2 Ditplanvan aanpakbouwtvoortopdeaanbevelingenuithetonderzoeksrapportenrichtzichopdedrie beleidsterreinenjeugdenwelzijn,gezondheid(szorg)enopenbareordeenveiligheid. Hoofddoelstellingvanhetin2008gestarteproject Jongeren,Alcohol+Drugs ishetverminderen vanhetalcohol endrugsgebruikonderjongerenindeleeftijdvan10tot24jaar.defocusvande aanpakligtdaarbijinhetbijzonderopdejongerentot18jaar. Medegeziendeactiviteitendiesindsdestartvanhetprojecthebbenplaatsgevonden,ishetvan belangzichttekrijgenopde(ontwikkelingeninde)aardenomvangvandeproblematiek.op verzoekvanhetregionaleprojectishiertoedoorbbsoaanvullendonderzoekverricht.in2010is eentweedemeting 3 uitgevoerdeneind2012heefteenderdemetingplaatsgevonden,waardoor overeenlangere(project)periodeeencijfermatigbeeldontstaatoverhetalcohol endrugsgebruikonderjongerenindezesgemeenten. BBSO Nijmegen december2012 1 Boekhoorn,P.e.a. Lekkersamenvandekaart :hetgebruikvanalcoholendrugsdoorjongerenindezesgemeentenvanhet(politie)districtrivierenlandgelderland Midden,BBSO,maart2007. 2 PlanvanAanpak2008 2011Jongeren,alcohol&drugs; Niettejong,niettevaak,nietteveel,regioRivierenland Gelderland Midden,1februari2008. 3 Boekhoorn,P.e.a. Lekkersamenvandekaart,deeltwee :hetgebruikvanalcoholendrugsdoorjongereninde zesgemeentenvanhet(politie)districtrivierenlandgelderland Midden.Herhalingsmeting2010.BBSO,februari 2011. 3
Inhoud Samenvatting 5 1. Inleiding 13 1.1 Landelijkeontwikkelingeninalcohol endrugsgebruik 13 1.2 RegionaalgebruikvanalcoholendrugsonderscholiereninGelderland 14 1.3 Doelvanhetonderzoek 15 1.4 Onderzoeksaanpak 15 2. Alcohol endrugsgebruikjongerenrivierenland 17 2.1 Hetgebruikvanalcoholdoorjongeren 17 2.2 Hetgebruikvansoftdrugsdoorjongeren 40 2.3 Hetgebruikvanharddrugsdoorjongeren 51 2.4 Kennisvanhetproject Jongeren,AlcoholenDrugsRivierenland 56 Bijlage Samenstellingonderzoeksbestand 60 4
Samenvatting Aanleiding HetalcoholgebruikdoorjongereninNederlandwordtdelaatstejarenalseengrootprobleem ervaren.nietalleendrinkenzijalopjongeleeftijd,ookdrinkenzijvaakenvéél.nederlandse scholierenzijn,ookbijeenlandenvergelijkingineuropa,stevigedrinkers.hetgebruikvan (soft)drugsonderscholierenopmiddelbarescholenisindeafgelopenjarenredelijkgestabiliseerd.hetgevaarvandrugsisechterhetrisicovanafhankelijkheidendezekansisgroterbij jonge,intensievegebruikers. Deontwikkelingeninhetalcohol enookdrugsgebruikdoorjongerenhebbendeafgelopen jarendebeleidsaandachtgetrokkenenondermeertotdestartvannieuwelandelijkeen regionalecampagnesgeleid. OokinhetpolitiedistrictRivierenland,politieregioGelderland Midden,hebbendezesbetreffendegemeentenalenkelejarengeledeneenzorggeuitoverhetgebruikvanalcoholendrugs onderjongeren.hetbetreftdegemeentenduiven,lingewaard,overbetuwe,rijnwaarden, WestervoortenZevenaar.Eenvandeeerstestappenineensamenwerkingstrajectvande gemeentenwashetlatenonderzoekenvanhetgebruikvanalcoholendrugsdoorjongeren zodateenhelder,empirischbeeldontstondvandeernstvandeproblematiekindezeregio. BBSOheeftinditkadereenuitgebreidekwantitatieveenkwalitatievestudieverrichtnaarhet alcohol endrugsgebruikdoorjongerenindebetreffendegemeenten(boekhoorn,etal., 2007) 4. HetonderzoeksrapportvanBBSOisvoordegemeentenaanleidinggeweestomeengefundeerdplanoptestellenvoordebestrijdingvandegeconstateerdeproblematiek. 5 Hoofddoelstellingvanhetin2008gestarteproject Jongeren,Alcohol+Drugs ishetverminderenvanhet alcohol endrugsgebruikonderjongerenindeleeftijdvan10tot24jaar.defocusvandeaanpak ligtdaarbijinhetbijzonderopdejongerentot18jaar. Aanpakonderzoek BBSOheeftopverzoekvandeintergemeentelijkewerkgroepnajaar2012eenderdemeting verrichtnaardeaardenomvangvanhetalcohol endrugsgebruikonderjongerenindegemeentenduiven,lingewaard,overbetuwe,rijnwaarden,westervoortenzevenaar.deonderzoeksaanpakbestonduiteengrootschaligeinternetenquêtewaaropruim1.300jongerenin deleeftijdvan12tot24jaarindezesgemeentenhebbengereageerd. 4 Boekhoorn,P.e.a. Lekkersamenvandekaart :hetgebruikvanalcoholendrugsdoorjongerenindezesgemeentenvanhet(politie)districtrivierenlandgelderland Midden,BBSO,maart2007. 5 PlanvanAanpak2008 2011Jongeren,alcohol&drugs; Niettejong,niettevaak,nietteveel,regioRivierenland Gelderland Midden,februari2008. 5
6 Alcohol endrugsgebruikdoorjongeren Deresultatenvandederdemetingleidensamenvattendtotdevolgendebevindingen: Alcoholgebruik Ooit gebruik(lifetime prevalentie) Vandejongerenheeftbijnatweederde(65%)ooitalcoholgedronken.Invergelijkingmetde voorgaandemetingin2010isindezelifetimeprevalentieeendalingvan3%teherkennen. Indejongsteonderzochtegroep(dejongerenvan12totenmet15jaar)ishetaandeeldat nognooitalcoholheeftgedronkenmet6%gestegen.vandezejongerenheeft80%nognooit alcoholgedronken;zesvierjaargeledenspeeldeditbijdecircahelftvandejongeren. Degemiddeldeleeftijdwaaropdejongerenvolgensdederdemetingdeeersteervaringmet alcoholhebbenis14,6jaar;indeeerstemetingwasdezegemiddeldeleeftijd13,9jaar.dit wijstopeeninmiddelsietshogerestartleeftijdvoorhetdrinkenvanalcoholbijdejongeren. Dezestartleeftijdloopttussenjongensenmeisjesnauwelijksuiteen. Delifetimeprevalentieis,alsgemiddeldeoverdegroepscholierenvanhetvoortgezetonderwijs indeleeftijd12totenmet18jaar,inrivierenlandlagerdanbijanderevo scholierenvandeze leeftijdinnederland. Actueelgebruik(maandprevalentie) Ietsmeerdandehelftvandejongeren(51%)heeftindemaandvoorafgaandaanhetonderzoekalcoholgedronken;14procentheeftweleens(ofvaker)alcoholgedronkenmaarnietin deafgelopenmaand(meerdaneenderdevandejongerensteltnognooitalcoholtehebben gedronken).ditgebruikissterkuiteenlopendtussendeleeftijdsgroepen;bijdejongstegroep heeft9%indeafgelopenmaandéénofmeerderekerenalcoholgedronken,bijdejongeren tussen16en20jaar74%enbijdejongvolwassenen78%. Hetactueelalcoholgebruikisietstoegenomensindsdemetingin2010(met4%).Dezetoenamezienwevooralbijde16 19jarigen.Ookbijdeoudsteleeftijdsgroep(20 23jaar)issprake vaneenlichtetoenameinhetactuelealcoholgebruik(met3%).meerdaneenderdevandevoscholieren(36%)heeftindemaandvoorafgaandaanhetonderzoekalcoholgedronken;de maandprevalentievanalcoholgebruikvandejongerenindistrictrivierenlandisdaarmeelager danhetlandelijkgemiddelde(43%). Regelmatigeen binge drinkers Vandejongerendieindeafgelopenmaandalcoholhebbengedronken(51%vanhettotaal), blijktdatruim40%ditéénoftweekeerheeftgedaan,meerdandehelftdrietottienkeeren 7%heeftindeafgelopenmaandmeerdantienkeeralcoholgedronken. Eriseensignificantverschiltussendejongensenmeisjesindeintensiteitvanhetdrinken; jongensdrinkenvakeralcoholdanmeisjes.vandejongensdieafgelopenmaandhebben gedronkendrinktbijnaeentiendezeerregelmatig(meerdan10keerinafgelopenmaand). Naasthetgegevendatjongensvakeralcoholdrinkendanmeisjes,neemtookdefrequentie vanhetalcoholgebruiktoenaarmatedejongerenouderworden;deintensiteitvanhetalcoholgebruikindeafgelopenmaandisrelatieflaagbijdejongerenvan12 15jaarenhoogbijde jongerenvan20 23jaar.Bijdezelaatstgenoemdegroepheeftruim10%indeafgelopen maand10keerofvakeralcoholgedronken.invergelijkingmettweejaargeledenisde(gemiddelde)frequentievanalcoholdrinkenonderdejongereninalledrieleeftijdsklassenietstoegenomen.
7 Bijruim50%vandejongereninRivierenlandiséénkeerofvakerindeafgelopenmaand sprakegeweestvan bingedrinken.dit bingedrinking geldtinhetalgemeenalseenvormvan overmatigenschadelijkalcoholgebruik.bingedrinkenkomtsignificantvakervoorbijjongens danbijmeisjes.bijmeerdaneenkwartvandejongens(28%)ishetindeafgelopenmaandin drieofmeergevallenvoorgekomendatzemeerdanvijfalcoholischedrankjeshebbengenomen;bijmeisjesisdit10%. Hetpercentage bingedrinkers onderdejongerenligtindederdemetinghogerdaninde tweedemetingvan2010;hetgaatomeentoenamevan41%naar52%.dezetoenameis vooralteherkennenbijdejongensvan16jaarenouder;hetaandeelbingedrinkersbijdeze groepissindsdetweedemetingmet10 12%gestegen.Ookdegemiddeldefrequentievanhet bingedrinkenisbijdezegroeplichttoegenomen. Drinkendoordeweekseninhetweekend Eenkwartvandejongerendrinktopéénofmeerderedoordeweeksedagen,ditgeldtsignificantvakervoorjongensdanvoormeisjes.Invergelijkingmet2010isergeengrootverschilin hetaantaljongerendatdoordeweeksalcoholdrinkt. Eriseengrotegroepjongeren,85%,datwelinhetweekendalcoholdrinkt.Meerdandehelft vandezejongerendrinktéénavondinhetweekend,eenkwartdrinktoptweeavondeninhet weekend.vandejongerendrinkt50%opeenzaterdagavondvijfofmeerglazenalcohol.eris invergelijkingmet2010eenlichtestijgingvanhetaantaljongerendatinhetweekendalcohol drinktenvandegemiddeldealcoholconsumptie.inhetdrinkpatroonvolgendejongereninde zesgemeenteneenlandelijkbeeld:jongensdrinkenfrequenterdanmeisjes,zijdrinkenop meerdoordeweeksedagenenopmeerweekenddagen.ookdrinkenzijgroterehoeveelheden pergelegenheid.ditallesismetnamehetgevalbijdeouderejongens. Oordeeloudersalcoholgebruik Derolvandeoudersals positievevoorbeeldfiguren inrivierenlandwasbijdeeerstemeting in2006weinigrichtinggevend:eengrootdeelvandejongeren(60%)steldedathunoudershet goedvondendatzijalcoholdronken,slechtséénopdetienoudersraaddehetalcoholgebruik bijhunkinderenaf.bijdetweedein2010keurdenoudershetdrinkenvanalcoholdoorhun kinderenietsmindervaakgoed;volgensdejongerenvond55%vanhunoudershetgoed.op ditmomentsteltweer60%vandejongerendathunoudershetdrinkenvanalcoholgoedkeuren.bijeenglobalevergelijkingishetoordeelvandeoudersindeloopderjarennietsterk gewijzigd. Eenpositieveontwikkelingwasechterdatvooraloudersvankinderenonderde16jaarhet veelvakernietgoedvondendathunkinderenalcoholdrinken;overdeperiode2006 2010is bijheneenafnamegemetenvan38%naar12%.ouderslekendaarmeeminderonverschilligte zijngewordentenaanzienvanhetalcoholgebruikdoorhunjongerekinderen.indederde metingzienwedatbijdejongsteleeftijdsgroep18%aangeeftdathunoudersgoedkeuringaan hetdrinkengeven,hetgeeneenlichtestijginggeefttenopzichtevandetweedemeting.welis ernueengroepvan38%oudersdiehetalcoholgebruikafraadt,danwelverbiedt(in2010gold ditvoor31%vandeouders). Typendrank,locatiesalcoholgebruiken aankoop Doorjongerenwordenverschillendesoortenalcoholischedrankengenuttigd,waarbijbier, mixdrankjes,wijnenbreezersdevoorkeurhebben.jongensdrinkenvooralbier,meisjesdrinkenwijn,mixdrankjesenbreezers.dejongerendiealcoholdrinkenhebbeneenvoorkeurdit opverschillendelocatiestedoen;involgordevanpopulariteitisditopeenfeest,thuismet familieofvrienden,ineendiscotheekenbijanderevriendenthuis.invergelijkingmet2010 hebbenzichhieringeengroteverschuivingenvoorgedaan.
8 Indetweedeenderdemetingisbijhet drinkenthuis weleenopsplitsinggemaaktinhet drinkenmetouders/verzorgers enhet drinkenmetvrienden.opmerkelijkhierbijisdat (opnieuw)15%vandejongerenindejongsteleeftijdsklasseaangeeftdatzijthuissamenmet deoudersofverzorgersalcoholdrinken.het thuisdrinken werdin2006vooraldoorde jongstegroepgedaanenbijdejongerenvanaf16jaarwasmeersprakevandrinkentijdenshet uitgaan.opditmomentishetthuis(in)drinkenbijdedrieleeftijdsgroepenevenpopulair.bij dejongereninderegiovalthetopdathetdrinkeninketenofhokkenweinigvoorkomt.alcoholhoudendedrankenwordendoorjongerenbijdesupermarkt,discotheek,caféenslijtergekocht.desupermarktiseenpopulaireplaatsvoordeaankoopvandrank,ooknogvooreendeel vandejongerenonderde16jaar. Negatieveeffectenalcoholgebruik Eenkleindeelvandedrinkendejongeren(3%)geeftaandathunalcoholgebruikeennegatief effectheeftophunprestatiesopschoolofwerk;ditpercentageisvergelijkbaarmetdemeting tweejaargeleden.hetalcoholgebruikleidtbijeenvijfdedeelvanjongeren(18%)totnormovertredendgedrag,zichvooraluitendinoverlastenvandalisme;hetgaathiermetnameomjongensvan20 23jaar.Hetdoordejongerenzelfgerapporteerdewangedragvanwegehetdrankgebruik,islichtgedaaldin2012tenopzichtevan2010.Hetdrinkenvanalcoholheeftvolgens4% vandezejongerenookweleenstotpolitiecontactengeleid;hetgaatookhiervooralomjongens, vanaf16jaar.hetpercentagejongerendatin2012inaanrakingkwammetdepolitievanwege hundrinkgedragisietsgedaaldinvergelijkingmet2010. Softdrugsgebruik Ooit enactueelgebruik Meerdaneenvijfdedeelvandejongeren(22%)heeftooitweleenssoftdrugsgebruikt;jongenshebbensignificantvaker weleens geblowddanmeisjes.hetooit gebruikvansoftdrugs isgemiddeldbeschouwdvergelijkbaarmetdevoorgaandemeting,alleenbijde(oudere) jongensishetgebruikbijdederdemetingietshoger(3%).hetaantaljongerendat weleens geblowdheeft,neemtsterktoeindeleeftijdsgroepvan16enouder.indeleeftijd20 23jaar blijktdat45%vandejongerenweleensgeblowdheeft;bijde12 15jarigenisditgemiddeld 2%;bijdegroep16 19jarigenishetooit gebruik25%. Vandescholierenvanhetvoortgezetonderwijsvan12 18jaarindezesgemeentenheeft12% weleensofvakergeblowd;ditzijnernagenoegevenveelalsin2006en2010.hetooit gebruik islagerdandelandelijkecijfersuit Jeugdenriskantgedrag2011 waarinwordtaangegeven datcircaéénofdezesleerlingenvanhetvoortgezetonderwijs(17%)ooitcannabisheeft gebruikt Bijdejongerendieweleensgeblowdhebben,heefteenvijfdedeel(20%)ookindeafgelopen maandgeblowd.hetactuele,frequenteresoftdrugsgebruikisvooralteherkennenbijjongens indeleeftijd16tot20jaar.invergelijkingmettweejaargeledenishetpercentageactuele softdruggebruikersmet6%gedaald;dezedalinggeldtvooralledrieonderscheidenleeftijdsgroepenenzowelvoordejongensalsbijdemeisjes. Vanallescholierenindezesgemeentenstelt2%indeafgelopenmaandtehebbengeblowd. Ditcijferligtlagerdande8%vandescholierendieinhetpeilstationsonderzoekhebbenaangegevenafgelopenmaandhasjofwiettehebbengebruikt(Verdurmen,etal,2012).Erisindit opzichtweinigverschilmettweejaargeleden:toenblowde3%vandevo scholiereninrivierenlandregelmatig.
9 Regelmatigsoftdrugsgebruik Bijdejongerendieafgelopenmaandhebbengeblowd,blijktbijnaeenvijfdeeenzeerregelmatigegebruikertezijn(20keerofvakerpermaand).Ofschoonsoftdrugsgebruikveelminder wijdverbreidisdanalcoholgebruik,komthetblowenvanhasjofwietbijjongerenindeleeftijd 16 24jaarregelmatigvoor.Erzijngeengroteverschillenindeintensiteitvanhetactuele softdruggebruikdoorjongerenindehuidigesituatieinvergelijkingmettweeenzesjaargeleden. Locatiesvansoftdrugsaankoopen gebruik Detweebelangrijkstekanalenvoorhetverkrijgenvansoftdrugsdoorjongerenzijnvriendenen coffeeshops.bijdejongsteleeftijdgroepzijnnaastvriendenook(huis)dealerseenbelangrijk kanaalvoorsoftdrugsaangeziendeaankoopviacoffeeshopsvoorhenveellastigeris.de coffeeshopisvooraleenbelangrijkeleveranciervoordegebruikendejongerenvan20 23jaar. Ookisdecoffeeshop,ondanksdeleeftijdsgrensvanminimaal18jaar,eenlocatiewaareen deelvandeblowendescholieren(onderde18jaar)softdrugsaanschaffen.hierinzijninhet algemeengeenopmerkelijkeverschillenmet2010.bijdejongstegroepvaltwelopdatin vergelijkingmetdevoorgaandemetingverhoudingsgewijsmindervaakopstraatblowenmaar vakerbijvrienden(thuis)en(ookweer)openrondschool. Oordeelvanouderssoftdrugsgebruik Hetgebruikvansoftdrugswordtvolgensdejongerendoordeoudersveelmindergetolereerd danhetdrinkenvanalcohol:11%vandeouderskeurthetblowengoed,bijalcoholisdit60%. Uitdereactiesvandejongerenkomtnaarvorendatoudersinvergelijkingmettweejaargeleden hetsoftdrugsgebruikvanhunkinderenmindervaakafraden.bovendienismenbijdejongste leeftijdsgroepmindervaakopdehoogtevanhetblowenvanhunkinderen(bijdezegroepweet bijnadriekwartvandeoudersnietdatdejongerblowt).detolerantievanouderstenopzichte vanhetgebruiklijktietsvergrootbijde oudere jongeren. Negatieveeffectensoftdrugsgebruik Eendeelvandeblowendejongeren(14%)geeftzelfaandathunsoftdrugsgebruikeennegatief effectheeftophunprestatiesopschoolofwerk;ditgeldt(significant)vakervoorjongensdan voormeisjes.erzijngeengroteverschillenhierinindeafgelopenjaren. Hetgebruikvansoftdrugsheeftopditmomentvooreendeelvandejongeren(3%)ookweleens totpolitiecontactengeleid;hierinziteensignificantverschiltussenjongensenmeisjes.het aandeeljongerenmetpolitiecontactenvanwegesoftdruggebruikisglobaalvergelijkbaarmetde voorgaandemetingin2010.hetaandeelisbijdejongenswellichtgedaald. Harddrugsgebruik Ooit enactueelgebruik Vandejongerenindezesgemeentengeeftopditmoment5%aanweleensandere(dansoft )drugstehebbengebruikt.ditgebruikkomtovereenmetdemetingin2010enligteenfractie lagerdanin2006.bijdeeerstemetingin2006laghetgebruikbijjongenssignificanthogerdan bijmeisjes;ditverschilingebruiknaarsexewasin2010verminderd.opditmomenthebben jongens(weer)significantvaker(ooit)harddrugsgebruiktdanmeisjes.hetharddrugsgebruik speeltvooralbijdejongerenvan20 23jaarenisvergelijkbaarmetdemetingin2010(12% gebruikbijdezegroep).vandejongerendieharddrugsgebruikenheeftbijnaeenkwart(24%) ditookafgelopenmaandgedaan;hetactuelegebruikvanharddrugsislagerdanin2010.de maandprevalentie,bezienoverallejongeren,is1,2%(in2010wasdit1,3%en20061,8%).bij degebruikendejongerenblijkenmetnamextcenspeedpopulairtezijn.
10 VandescholierenophetvoortgezetonderwijsinRivierenlandblijktdat1,3%vanhenweleens harddrugs(heeft)gebruikt(in2010wasdit1,2%en2006wasdit2,0%).ditcijferislagerdan hetlandelijkgemiddelde(3,5%vandevo scholieren).ookhetactueelharddrugsgebruikonder vo scholiereninrivierenlandligtlagerdanhetlandelijkgemiddelde(0,5%respectievelijk 1,6%).HetactueelharddrugsonderdezescholiereninRivierenlandisvergelijkbaarmetde vorigemetingenin2006en2010(respectievelijk0,6%en0,4%). Regelmatigeharddrugsgebruikers Bijeenbeoordelingvanhet(regelmatig)harddrugsgebruikblijktdatindezesgemeenten: - geen/nauwelijksjongerenvan12 15jaaralsgebruikervanharddrugswordengerapporteerd; - bij5%vandejongerenvan16tot20jaarsprakeisvanexperimenteelensomsrecentelijk gebruik; - bijdegroepjongvolwassenencirca3%regelmatigharddrugs(vooralxtc)gebruikt. Voorkeurenvoordrugs Vandejongerendieinhunlevenéénofmeerdereharddrugshebbengebruiktofnoggebruiken,komtnaarvorendatinaantallengebruikersXTCdemeestpopulairedrugwasenblijft, gevolgddooramfetaminen(speed)encocaïne.heroïnewordtnietofnauwelijksgebruikt. TweeprocentvandejongerengeeftopditmomentaandatzijweleensGHBhebbengebruikt (netalsin2010). Locatiesvangebruikenaanbod Degroepjongerendieharddrugsgebruiktdoetditbijvoorkeurineendiscotheek,opeenfeest ofhouseparty;ookwordtrelatiefvaakbijvriendenthuisgebruikt.eriseengroepvan15% harddrugsgebruikersdiebuitenopstraatofparkgebruikt. Negatieveeffectenharddrugsgebruik Eenvijfdedeelvandeharddrugsgebruikersbemerktnegatievegevolgenvoorhunprestatiesop schoolofwerk.hetpercentageharddrugsgebruikersdatdezenegatieveinvloedherkent,ligtin 2012weerhogerdanin2010(toeneentiendedeel).Hetgebruikvanharddrugsleidtbij17% vandezegebruikendejongerentotpolitiecontacten.invergelijkingmettweejaargeledenrapporterenopditmomentmeerjongerenovernegatievegevolgenvanhetharddrugsgebruiken overpolitiecontacten. Combinatiegebruikvanalcoholendrugs Hetgelijktijdig,gecombineerdgebruikvanalcoholendrugsdoorjongerenisafgenomen.In2006 combineerde10%vandejongerenweleensalcoholendrugs,opditmomentisdat4%.het overgrotedeelvandejongerencombineertderhalvegeenalcoholmetdrugsopééngelegenheid. Kennisvanhetproject Jongeren,AlcoholenDrugsRivierenland BekendheidmethetprojectJongeren,AlcoholenDrugsRivierenland Vandejongerenindezesgemeentenweetopditmomenteenderdedeel(34%)datinhun omgevingeenprojectwordtuitgevoerdomjongerenopdehoogtetestellenvanderisico svan hetgebruikvanalcoholendrugs;hetmerendeelvandejongerenishierderhalveniet(goed)van opdehoogte.debekendheidmethetprojectisbijdehuidigejongerenookietslagerdanbijde metingin2010.vooraldejongerenvan12 15jaarenleerlingenvandevmbo opleidingzijnvaker bekendmethetprojectdandejongerenvan16jaarenouderenscholierenvaneenhavo/vwoopleiding.
11 Ofschoonhetregionalealcohol endrugsmatigingsprojectbijtweederdevandejongerennietals zodanigbekendis,heefthetovergrotedeelvandejongeren(86%)vanéénofmeerdereaanhet projectvoortvloeiendeactiviteitengehoord;14%heeftvangeenéénvandeactiviteitenvernomen.indebekendheidvandeafzonderlijkeactiviteitenvanhetprojectzijninvergelijkingmet 2010nauwelijksveranderingenopgetreden.Dejongerenzijnvooralbekendmetdevoorlichtingsactiviteitendieopscholenwordenondernomeninhetkadervanalcohol endrugsmatiging, gevolgddoordecontroleopleeftijdbijdeverkoopvanalcoholendealcoholvrijefeesten.ookde ingangscontrolesopalcoholgebruikbijdeorganisatievan(school)feestenzijnredelijkbekend(bij meerdaneenderdevandejongeren).deoverigeactiviteitenzijnmindergoedbekend,danwel wordenmindervaakexplicietbenoemd. Kennis engedragsveranderingmetbetrekkingtothetdrinkenvanalcohol Deinformatiediejongerenhebbenverkregenoveralcoholgebruikheeftbijéénopdetien jongerentoteenpositiefeffectgeleid;10%vande,vooraljongstegroep,jongerenisdoorde verkregeninformatiemeerovertuigdgeraaktvanderisico svanalcoholgebruikvoordegezondheiddanzijineeneerderstadiumwas.dezescorewerdookbijdemetingin2010vastgesteld. Bovendienstelt,netalsindevoorgaandeherhalingsmeting,10%vandejongerendatzijdoor devoorlichtingoveralcoholfeitelijkminderzijngaandrinken.vooraljongerenindejongste categorievan12 15jaargevenrelatiefvaakaandatzijminderalcoholzijngaandrinken. Belangrijkstebevindingenoverdeperiode2006 2012 Debelangrijkstecijfermatigebevindingenuitdedrieonderzoekenoverhetgebruikvangenotmiddelenwordenpuntsgewijsopeenrijgezet: Alcoholgebruikonderjongerenisafgenomen hetalcoholgebruikdoorjongereninrivierenlandisoverdegeheleperiode2006 2012afgenomen;ditgeldtzowelvoorhetooit gebruikalsvoorhetactueelgebruik.degemiddeldelifetimeprevalentieoverdegroepjongerenvan12tot24jaarismet10%ende maandprevalentiemet6%afgenomen. Hethuidig,actueelalcoholgebruikvanjongerenisin2012lichtgestegeninvergelijking metdetweedemetingin2010maarhetgebruikligtwellagerdanbijdeeerstemetingin 2006.Hetpercentagejongerendatsteltnognooittehebbengedronkenisdaarentegen ookgestegenenligtdaarmee10%hogerdanbijdeeerstemeting Vooraljongstegroepdrinktminderenstartopietslatereleeftijdmetalcohol dedalinginhetalcoholgebruikheeftzichinbelangrijkematevoorgedaanonderdejongeren tot16jaar;hetaantaljongerenindezegroepdatnognooitalcoholheeftgedronkenisaanzienlijktoegenomenenookhetactueelalcoholgebruikbijdejongstegroepisafgenomen.de gemiddeldestartleeftijdvoorhetdrinkenvanalcoholisverderverhoogd(tot14,6jaar);jongerenbeginnen,metanderewoorden,ietslatermetdrinken Frequentieenintensiteitvanalcoholgebruiklichttoegenomen defrequentievanhet(regelmatig)alcoholgebruikisonderdegehelegroepvan12toten met23jaarnadetweedemetingnietmeerverderafgenomenmaarlichtgestegen;het aantal bingedrinkers isvooralonderdejongerenouderdan16jaar(licht)toegenomen. Ookdegemiddeldefrequentievanhet bingedrinken isgestegen.hetglobalebeeldisdat defrequentieenintensiteitvanhetalcoholgebruiknaeenafnameindeeersteperiodebij deouderejongerenweerlichtistoegenomen
Ouderskeurdendrinkenvanalcoholdoorjongerepubersmindervaakgoed ouderskeurdenin2010hetgebruikvanalcoholdoorjongerenonderde16jaarvakeraf; éénopdetwaalfoudersverboodhetdrinkendoordezejongeren.deboodschap geenalcoholonderde16jaar leekdaarmeeaanteslaanbijouders.desalniettemingeeft15% vandezejongeren(ook)aansamenmethunouderstedrinken.welisernuookeengroteregroepvanouderszichtbaardiehetalcoholgebruikafraadt,danwelexplicietverbiedt bijdejongstegroepjongeren Softdrugsgebruikbijjongerengelijkgebleven hetgebruikvancannabisonderdejongerenisglobaalbeschouwdoverdegeheleperiode redelijkstabiel;eenvijfdedeelvanhenheeftooitcannabisgebruikteneenvijfdevandeze groepiseenactuelesoftdrugsgebruiker Harddrugsgebruiknagenoeggelijk ookhetgebruikvanharddrugs,vooralvoorkomendonderdejongerenvan20 23jaar,isbij dezegroepredelijkstabiel(gemiddeldoverdegroepvan12 24jaar5%ooit gebruikersen 1,2%regelmatigegebruikers) Mindervaakcombinatiegebruikvanalcoholendrugsonderjongeren degroepjongerendiealcoholendrugsgelijktijdigbijééngelegenheidgebruikeniskleiner geworden Inspanningengerichtopalcoholmatigingonderjongerenwerpen(voorzichtig)vruchtenaf hetregionaleproject Jeugd,alcoholendrugs isopditmomentbekendbijruimeenderde vandejongeren;hetprojectheeftrelatiefweinigbekendheidgekregenbijdegroepjongerenvan16jaarenouder.desalnietteminweeteenzeergrotegroepjongeren(bijna90%) eenaantalactiviteitentebenoemendievanuithetprojectzijngeïnitieerden(mede)uitgevoerd.dejongerenzijnvooralbekendmetdevoorlichtingsactiviteitenopscholen,dealcoholvrijefeestenendecontroleopleeftijdbijdeverkoopvanalcohol. Eénopdetienjongerenisdoordeverkregeninformatiemeerovertuigdgeraaktvanderisico svanalcoholgebruikvoordegezondheiddanzijineeneerderstadiumwas.bovendiensteltéénopdetienjongerendatzijdoordevoorlichtingoveralcoholfeitelijkook minderisgaandrinken.dejongstegroepvan12 15jaarishetmeestontvankelijkgebleken;onderhenstelteenkwartmindertezijngaandrinken,bijde16 jarigenenouderstelt circa6%datzijhetdrankgebruikheeftverminderd. 12
1. Inleiding 1.1 Landelijkeontwikkelingeninalcohol endrugsgebruik Alcohol UithetmeestrecentejaarberichtvandeNationaleDrugMonitor(NDM) 6 komtnaarvorendat alcoholgebruikindenederlandsesamenlevingnogsteedswijdverbreidis. Hetaantalrecenteconsumentenvanalcoholindebevolkingvan15 64jaarligtop84%,bij actueelgebruikisdit76%;dezepercentageszijndelaatstejarenvrijstabiel 7.Hetpercentage bingedrinkers daaldeindeperiode2001 2009welsignificantvan40naar32procent. UitdelandelijkePeilstationsonderzoekenvanhetTrimbos instituutonderjongerenkomtnaar vorendatin201170%vandescholierenvanhet( regulier )middelbaaronderwijservaringhad metalcohol.datwasminderdanin2007toennog79%ervaringhadmetalcoholenminder dantijdensdepiekin2003(85%).ditpercentageschommeldeechterweloverdeafgelopen 15jaar.In2011heeft43%vandeondervraagdeleerlingenindemaandvoordepeilingalcohol gedronken,minderdanin2007(51%)enin2003(58%). Uitdepeilstationsonderzoekenblijktdathetalcoholgebruikonderjongerenaanverandering onderhevigis 8.Devolgendebelangrijkstetrendszijnonderjongerenteconstateren: hetaantalscholierendatooitalcoholheeftgedronkenisin2011verdergedaaldtenopzichtevan2007en2003; ookhet(actuele)alcoholgebruikindeafgelopenmaandistenopzichtevan2007gedaald; dezedalinginhetgebruikvanalcoholooitinhetlevenenindelaatstemaanddoetzich voornamelijkvooronderscholierenindeleeftijdvan12totenmet14jaar; hetaantalscholierendatindeafgelopenvierweken5glazenofmeerheeftgedronkenbij ééngelegenheid(bingedrinken),istenopzichtevan2007en2003eveneensgedaald(van 40%,naar36%envervolgens30%).Hetbingedrinkenneemtechtersneltoemetdeleeftijd;opzestienjarigeleeftijdheeft57%weleensaanbingedrinkegedaanindeafgelopen maand(onderdetwaalfjarigenisdat3%). Onrustoverdealarmerendestijgingvanalcoholgebruikbijjongekinderenenmeerkennisover dehersenschadediealcoholkanveroorzaken,hebbenertoegeleiddatindeafgelopenjaren opverschillendefronteninhetlandpreventieveactiviteitenzijnondernomen.dezehebben zichondermeergerichtopoudersendesleutelroldiezijspeleninhetalcoholgebruikvanhun opgroeiendekind.ookveelscholenengemeentenhebbenactiviteitenontwikkeldopdit gebied.hetlijktdatdezeactiesvoorde12tot14jarigenresultaathebbenopgeleverd.ofschoonhetalcoholgebruiknogsteedshoogis,isoptimismeopzijnplaatsoverdemogelijkhedenomalcoholgebruikbijdezejongerenterugtedringen. 6 Laar,M.van,e.a.,NationaleDrugMonitor,Jaarbericht2011,Trimbos instituutenhetwodc,utrecht,2012. 7 Bij recentgebruik wordtbedoeldhetgebruikvanalcoholindeafgelopen12maanden,bij actueelgebruik gaat hetomhetdrinkenvanalcoholindeafgelopenmaand. 8 Verdurmen,J.e.a.,Jeugdenriskantgedrag2011,Kerngegevensuithetpeilstationsonderzoekscholieren,Utrecht. 2012. 13
14 Drugs Hetooit gebruikvancannabisonderscholierenisindeafgelopenvijftienjaarredelijkstabiel; ongeveeréénopdevijfleerlingenvanhetmiddelbaaronderwijsheeftooitweleensgeblowd. UitdemeestrecentelandelijkecijfersvanhetPeilstationsonderzoek2011blijktdat17%van dezeschoolgaandejongerenooitinhetlevenheeftgeblowden8%nogindeafgelopenmaand (Verdurmen,etal.,2012).Ietsmeerjongensdanmeisjesgebruikencannabis,deschoolniveaus verschillennauwelijkswatbetrefthetpercentagegebruikers.welblowendejongerenophet laagsteniveauvanhetvmbofrequenterenrokenzemeerjointsperkeerdanophetvwo. Intensievegebruikerskunnenvancannabisafhankelijkworden.Jongerenmeteenuitgesprokenvoorkeurvoor sterke cannabislopenookeengeredekansopafhankelijkheid.onder uitgaandejongerenenvooral probleemjongeren komtcannabisgebruikrelatiefvaakvoor. Hetooit gebruikvanharddrugsalsxtc,cocaïne,amfetamineenheroïneligtmomenteelonder middelbaarscholierenop3,5%.hetpercentagescholiereninhetvoortgezetonderwijsdatde afgelopenmaandnogheeftgebruikt,bedraagtvooralleharddrugsenpaddo'sminderdan1% (Verdurmen,etal.,2012). 1.2 RegionaalgebruikvanalcoholonderscholiereninGelderland Voorenigvergelijkendinzichtinregionaleontwikkelingeninhetalcoholgebruikonderjongeren,besprekenwekorthetE MOVOonderzoekzoalsdatondermeerinGelderlandiedervier jaarwordtuitgevoerd.e MOVOomvateeninternetenquête,doordeGGD engeorganiseerd, dieklassikaalwordtingevulddoorleerlingeninhetvoortgezetonderwijsuitklas2en4.belangrijkeonderwerpenzijngezondheidenleefstijl. InhetonderstaandebesprekenweresultatenvanE MOVO2011waaroverdoordeVeiligheids engezondheidsregiogelderlandmidden(vggm)ineenbeknoptefactsheetisgerapporteerd 9.HetwerkgebiedvanVGGMbetreft16gemeenten,waaronderookdezesgemeenteninhetpolitiedistrictRivierenland.Indefactsheetiseenapartecijfermatigebespreking opgenomenoverdegemeentendiedeelnemenaanhetproject Jongeren,Alcohol+Drugs. EenbelangrijkaspectvandeonderzoeksmethodevanE MOVOisdatalleenjongerenvanklas 2en4vandemiddelbarescholenindemonitoringwordenopgenomen.Omenigevergelijking metderesultatenvane MOVOmogelijktemaken,hebbenwebijdebesprekingvanonze enquêteresultatenopverschillendeaspecteneenaparteanalysegemaaktvoordegroep scholieren van12totenmet16jaarwoonachtigindezesgemeenteninhetdistrictrivierenland(ziehoofdstuktwee). Vandejongerenuitklastweeenviervanhetvoortgezetonderwijsindezesgemeenteninhet project Jongeren,Alcohol+Drugs inhetpolitiedistrictrivierenland,heeftin201154%inzijn levenweleensalcoholgedronken.ditpercentageislagerdanin2007,toenhetnog70%was. Vandejongerenheeft43%indeafgelopenvierwekenalcoholgedronken;in2007wasdit 54%.Ookhetbingedrinkenisafgenomen:vandejongerenheeft30%indeafgelopenvier wekenweleensvijfofmeerdrankjesmetalcoholbijééngelegenheidgedronken,in2007was dit39%.hetooit enactueelgebruikvanalcoholenhet bingedrinken onderdezescholieren vanklastweeenviervanhetvoortgezetonderwijsindezesgemeentenisderhalveinde periode2007 2011volgensdeE MOVOrapportageaanzienlijkafgenomen. 9 VGGM,FactsheetAlcohol.Gezondheid,welzijnenleefstijlvanjongeren,E MOVO2011,RegioGelderlandMidden.
1.3 Doelvanhetonderzoek Dederdemetingheefttotdoeleenhelderenaccuraatbeeldtegevenvandehuidigeaarden omvangvanhetalcohol endrugsgebruikonderjongereninhetpolitiedistrictrivierenland.de doelgroepomvatjongerenvan12tot24jaar,woonachtigindezesgemeentenvallendbinnen hetpolitiedistrictrivierenland(politieregiogelderlandmidden). DeonderzoeksresultatenwordendaarbijvergelekenmetdeenquêteresultatenvandenulmetingenherhalingsmetingdieBBSOin2006en2010heeftuitgevoerd.Dederdemetinggeeft alduseengoedeenbetrouwbarebasisvoorvergelijkingentussenhethuidigalcohol endrugsgebruikenhetgebruikvangenotmiddelentweeenzesjaargeleden. Centralevraagnaaralcohol endrugsgebruikvanjongeren Dealgemeneonderzoeksvraagbetreft dehuidigeaardenomvangvanhetalcohol endrugsgebruikonderjongereninzesgemeentenbinnenhetpolitiedistrictrivierenland.dezehoofdvraag isnaderuiteengelegdineenaantaldeelvragendiewenaarenkelethema shebbeningedeeld. Vooreenadequateeneenduidigemetingisdevragenlijstvandevoorgaandemetingengehanteerd,zodatdevraagstellingenrubriceringvanantwoordcategorieënidentiekzijn.Bovendien zijninhetkadervandeherhalingsmetingenkeleaanvullendevragentoegevoegddiebetrekking hebbenopdekennisdiejongerenhebbenvanhetprojectenopdemogelijkeveranderingsgezindheidinhetdrank endrugsgebruikvanjongeren,(mede)naaraanleidingvandeverkregen informatieoverhetalcohol endrugsmatigingsproject. Onderzoeksvragen hoeveeljongerenindegemeenteninhetpolitiedistrictrivierenlandgebruiken(regelmatig) alcoholen/ofdrugs;watishunaandeelindetotalepopulatievanjongerenindegemeentenindeleeftijd12tot24jaar? watzijndeachtergrondenenkenmerkenvandejongerendiealcoholen/ofdrugsgebruiken (naarleeftijd,geslacht,opleiding/typevoortgezetonderwijs,woonplaats)? welkesoortenalcoholendrugsgebruikenjongerenenhoeveelgebruikenze? watzijnredenenvanhetalcohol endrugsgebruikvandezejongeren? wanneerzijnjongerenmethetalcohol endrugsgebruikbegonnen(opwelkeleeftijd)? wanneer,opwelkemomentengebruikendejongerenalcoholendrugs,waargebruiken jongerendrugs? hoekomenjongerenaanalcoholendrugs,metwiegebruikenjongerendrugs? watzijndedoordejongerengerapporteerdeeffectenvanhetgebruikvanalcoholendrugs? watishetoordeelvanoudersoverhetalcohol endrugsgebruikvanjongeren? zijnjongerenbekendmethetalcoholmatigingsprojectinrivierenland;metwelkeinzet/actiesvanhetprojectzijnzijbekend? isdekennisoverenhetgebruikvangenotmiddelendoorjongerenveranderd(mede)vanwegedeinformatiediezijover(activiteitenvan)hetprojecthebbenontvangen? 1.4 Onderzoeksaanpak Omeenbreed,kwantitatiefonderbouwdenbetrouwbaarbeeldtekrijgenvandehuidigeaard enomvangvanhetalcohol endrugsgebruikdoorjongereniseengrootschalige(herhalings) enquêteuitgevoerd.deenquêtebetreftwederomeen selfreportstudie,datwilzeggendat jongerenzelfeenbeoordelinggevenvanhunalcohol endrugsgebruik.eendergelijkebenaderingenvraagstellingwordtookinandereonderzoekennaarhetgebruikvangenotmiddelenvaak gebruikt(zieondermeeronderzoekenvanhettrimbos instituut). 15
Indeenquêtezijnvragenopgenomendievooreenbelangrijkdeelvoortvloeienuitdethema s diebijdedeelvragenzijngenoemd.hetgaatondermeeromdevolgendeaandachtspuntenbij hetgebruikvanalcoholendrugs:welkproduct,hoevaak,hoeveel,combinatiegebruikgenotmiddelen,locatievangebruik,redenenvangebruikenoordeelouders.dederdemetinggeeft voordeverschillendethema szichtopdemogelijkewijzigingendienadetweedemetingzijn opgetreden.hiertoewordtinderapportageeenoverzichtgegevenvanderesultatenin2010en 2012naardeonderscheidenleeftijdsgroepen,meteenduidelijkerubriceringnaardoelgroepen. OpbasisvanaselectesteekproevenuitdeGBA szijnindezesgemeenten5.300jongereninde leeftijdvan12totenmet23jaaraangeschrevenmethetverzoekomaandeenquêtemeete werken.dezebriefisdoordegemeenteopgesteldendoordebetrokkenburgemeesterofdoor eenwethouderondertekend.debetreffendevragenlijstisdoormiddelvaninternetterbeschikkinggesteldeningevuld.degehanteerdeonderzoeksaanpakheeft,invergelijkingmetandere onderzoekenopditterrein,hetgrotevoordeeldatdejongerenindividueelineenprivésituatie devragenlijstinvullenwaardoorergeen(directe)invloeden vanbuiten zijnopdebeantwoordingvandevragen.deenquêteisindeperiodeoktober november2012afgenomen. 16
2. Alcohol endrugsgebruikjongerenrivierenland 2.1 Hetgebruikvanalcoholdoorjongeren Alcoholgebruikafgelopenmaand(actueelgebruik) Eenvandeindicatorendievaakgebruiktwordenomzichttekrijgenophetalcoholgebruikvan jongerenisdemaandprevalentie;hetbetreftdevraagaandejongereofhijofzijindemaand voorafgaandaanhetonderzoekalcoholheeftgenuttigd. Dezevraagwordtopditmomentdoor51%vandejongerenindezesgemeentenbevestigend beantwoord;14procentheeftweleens(ofvaker)alcoholgedronkenmaarnietindeafgelopenmaand.meerdaneenderdevandejongerensteltnognooitalcoholtehebbengedronken. Tabel1 Actueelalcoholgebruik,inafgelopenmaand(naargeslacht,in%) 10 2012 jongens meisjes totaal ja 55 46 51 nietinafgelopenvierweken,weldaarvoor 12 16 14 nee,nognooit 33 37 35 Totaal 100 Inhetactueelalcoholgebruikkomtnaarvorendatjongenssignificantvakerindeafgelopen maandhebbengedronkendanmeisjes.invergelijkingmetdevoorgaandemetingblijktdatbij jongensvakersprakeisvanactueelalcoholgebruik,bijmeisjesisditgelijkgebleven.erisdaarentegenookeentoenameteconstaterenvanjongerendiestellennognooitalcoholtehebben gedronkeneneendalingvanjongerendieweleens(maarnietindeafgelopenmaand)alcohol hebbengenuttigd(ziegrafiek1). Hetalcoholgebruikissterkuiteenlopendtussendeleeftijdsgroepen;bijdejongerenonderde 16jaarheeft9%indeafgelopenmaandéénofmeerderekerenalcoholgedronken,bijde jongerentussen16en20jaarisdit74%enbijjongerenvan20tot24jaar78%.erisderhalve eensterkestijginginhetalcoholgebruikonderjongerenvanafhun16 e jaar. Dejongerendiestellennognooitalcoholtehebbengedronkenzijnvooralindegroep12 15 jarigentevinden(80%vanhen).deprevalentievanalcoholgebruikwijktbijdejongegroepvan 12 15jaarsignificantafvanjongerenvan16jaarenouder. 10 Indegepresenteerdetabellenwordenvoordeleesbaarheidalleende(veelalkolom )percentagesvermeld.ook komthetvanwegedeafrondingvanpercentagesinenkelegevallenvoordathettotaalpercentagenietop100% uitkomtmaarop99%of101%. 17
Tabel2 Actueelalcoholgebruik,afgelopenmaand(naarleeftijd,in%) 2012 12 15 16 19 20 23 totaal ja 9 74 78 51 nietinafgelopenmaand,weldaarvóór 11 15 17 14 nee,nognooit 80 11 4 35 Totaal 100 Invergelijkingmetdevoorgaandemetingvaltopdatdejongeren(i.c.jongens)ouderdan16 jaarietsvakeropregelmatigebasisalcoholnuttigen.hetaandeeljongerenonderde16jaar datgeenalcoholdrinktisechterooktoegenomen,van74%naar80%. Alcoholgebruikeerste,tweedeenderdemeting;2006 2012 Hethuidig,actueelalcoholgebruikvanjongerenis,invergelijkingmetdetweedemetingin 2010,gemiddeldbeschouwdweerietstoegenomen.Hetgebruikligtwellagerdanbijde eerstemetingin2006.hetaandeeljongerendatafgelopenmaandalcoholheeftgedronken,is invergelijkingmetdetweedemetingmet4%gestegen.hetpercentagejongerendatsteltnog nooittehebbengedronkenisdaarentegenookgestegen(met3%)enligtdaarmee10%hoger danbijdeeerstemeting.hetaandeeljongerendatooitweleensalcoholismet7%gedaalden ligtonderhetniveauvandeeerstemeting. Grafiek1 Actueelenniet actueelalcoholgebruikjongeren,2006 2012(in%) Eenlichtetoenameinhetactueledrinkenonderjongereninvergelijkingmetdetweedemetingisvooralteherkennenbijdeleeftijdsgroepvan16totenmet19jaar;bijdezejongerenis circadriekwarteenactueledrinker.hetactueelalcoholgebruikisbijalledrieonderscheiden leeftijdsgroepenlagerbijdeeerstemeting. 18
Grafiek2 Actueelalcoholgebruikjongeren,2006 2012,naarleeftijdscategorie Detoenameinhetactueelalcoholgebruikspeeltmetnamebijdejongens(eentoenamevan 7%),bijdemeisjesisdezegelijkgebleven. Grafiek3 Actueelalcoholgebruikjongeren,2006 2012,naargeslacht Uitdederdemetingblijktdatereengroteregroepjongerenisdienognooitalcoholheeft gedronken(35%).dezejongerenzijnmetnametevindenonderde16jaar,bijhenishet aandeeldatnognooitalcoholheeftgedronkengestegenvan80%.bijdeandereleeftijdscategorieënishierineenlichtewijzigingopgetreden: 19
Grafiek4 Jongerendienognooitalcoholhebbengedronken,2006 2012 naarleeftijdscategorie UitdevolgendegrafiekkanwordenafgeleiddatjongerenindezesgemeenteninRivierenland in2010en2012opeenietslatereleeftijdeninminderematealcoholdrinkendanin2006.de startleeftijdvanhetdrinkenvanalcoholis,gemiddeldbeschouwd,verhoogd(jongerenstarten metanderewoordenopietslatereleeftijdmetdrinken): Grafiek5 Actueelalcoholgebruikjongeren,2006 2012naarleeftijd(in%) 20
Andersombeschouwd,ishetnooit gebruikvanalcoholonderjongerenprocentueeltoegenomenwaarbijjongerenditooklanger volhouden danin2006en2010: Grafiek6 Nooit alcoholgebruikjongeren,2006 2012,naarleeftijd(in%) Actueelalcoholgebruiknaargemeente Bijeenuitsplitsingnaargemeentekomt,globaalgesteld,naarvorenerslechtslichteverschillenzijninhetactueelgebruikvanalcohol.InLingewaardiserweleenrelatiefkleinegroep jongerendiesteltnognooitalcoholtehebbengedronken: Tabel3 Actueelalcoholgebruik,afgelopenmaand(naargemeente,in%) 2012 Lingewaardtuwewaardenvoort Overbe Rijn Wester Duiven Zevenaar totaal ja 45 53 52 53 52 50 51 nee,weldaarvoor 13 18 10 14 15 15 14 nognooit 42 29 37 32 35 35 35 Totaal 100 Delichtetoenameinhetactueelalcoholgebruikisinvergelijkingmetdevoorgaandemeting vooralherkenbaarindegemeentenoverbetuweenwestervoort: 21
Grafiek7 Actueelalcoholgebruikjongerennaargemeente,2006 2012(in%) Alcoholgebruiklifetimeprevalentie Devoorgaandegegevensleidentotdeconstateringdatbijnatweederde(65%)vandejongerenminimaaléénkeerinzijnofhaarlevenalcoholheeftgebruikt,ruimeenderdezegtnog nooitalcoholtehebbengedronken.indezelifetimeprevalentieiseendalingvan10%teherkennentussen2006en2012.dezedalinginlifetimeprevalentievanalcoholisbijmeisjesmeer uitgesprokendanbijjongens(respectievelijk12%en7%): Grafiek8 Ooitalcoholgebruikjongerennaargeslacht,2006 2012(in%) 22
AlcoholenscholierenvoortgezetonderwijsRivierenland Bijeennadereanalysevandegegevensnaarjongerenindemiddelbareschoolleeftijd(12tot enmet18jaar)komentenaanzienvandehuidigemaand enlifetimeprevalentievanalcoholgebruikdevolgendecijfersnaarvoren: Tabel4 Alcoholgebruikvo scholieren(naargeslacht,in%) 2012 jongens meisjes totaal alcoholinafgelopenmaandgedronken 37 36 36 nietinafgelopenvierweken,weldaarvoor 12 13 12 nognooitalcoholgedronken 51 51 51 Totaal 100 Decijfersoverhethuidigalcoholgebruikonderscholierengevenaandatbijnadehelftvanhen (48%)indeafgelopenmaanddanweldaarvooréénofmeerderekerenalcoholheeftgedronken;meerdandehelftvandezescholierensteltnognooitalcoholtehebbengedronken(51%). Ditlaatstegeldtvooralvoorde12totenmet15jarigen. Hetactueeldrinkenisinvergelijkingmetdemetingin2010bijdezejongerenmet4%toegenomen,maarookhetpercentagescholierendatnognooitalcoholheeftgedronkenistoegenomen,met5%.Bovendienishetniet actueeldrinkenafgenomen(met10%): Grafiek9 Alcoholgebruikvo scholierenrivierenland2006 2012(in%) Bijeenbeoordelingvandeopleidingvandevo scholiereninrelatietothunalcoholgebruik, blijkttenaanzienvandelifetimeprevalentiedatdeleerlingenvandeonderscheidenschooltypenenigszinsverschillendscoren.ookisdetoenamevanhet nooithebbengedronken herkenbaar,vooralbijhetvmboendehavo leerlingen: 23
Tabel5 Alcoholgebruikinhelelevenbijvo scholieren2010 2012(naarschooltype) vmbobb/kb/pr vmbo t havo vwo (roc) totaal ak nognooitalcoholgedronken 2010 54 51 49 51 2 46 nognooitalcoholgedronken 2012 72 59 60 52 12 51 Totaal 100 Alswekijkennaardemaandprevalentievanhetalcoholgebruikvanvo scholierenzijnde verschillentussendeschooltypenopmerkelijk.indemaandvoorafgaandaanhetonderzoek heeftin2012ruimeenderde(36%)vandevo scholierenindezesgemeentenalcoholgedronken.bijdezemaandprevalentielagendevmbo praktijkenvmbo tleerlingenredelijkdichtbij elkaar,terwijlde(oudere)havo envwo leerlingenvakeraangevenindeafgelopenmaandte hebbengedronken.bijde(ookoudere)roc leerlingenheeftbijna70%indeafgelopenmaand alcoholgedronken. Grafiek10 Actueelalcoholgebruikvo scholierenrivierenland,2006 2012(naarschooltype) Hetactueelalcoholgebruikondervo scholiereninrivierenlandisindeperiode2006 2012 vooralafgenomenbijdeleerlingendieeenvmbo tofeenhavo opleidingvolgen;bijdevwoleerlingenisergeenafnamemeer(bijderoc leerlingenisooksprakevaneenafnameoverde geheleperiodevanzesjaar,maarhierissprakevaneenkleineraantalleerlingen). Bijdescholierenblijkenlichte(nietsignificante)verschillentebestaantussendegemeenten: opditmomentisinduivenhetaantalscholierendatactueelalcoholheeftgedronkenhet laagst(31%),inlingewaardenwestervoorthethoogst(respectievelijk41%en42%). 24
Tabel6 Actueelalcoholgebruikvo scholieren2010 2012(naargemeente) Lingewaardtuwewaardenvoortvenaar Overbe Rijn Wester Ze Duiven totaal 2010 33 35 30 32 30 29 32 2012 31 42 33 39 41 36 36 Hetaandeeljongerenbinnenhetvoortgezetonderwijsdatsteltnognooitalcoholtehebben gedronken,isgemiddeldtoegenomenvan46%naar51%.dezetoenameisvooralbijdevoscholierenherkenbaardiewoonachtigzijninduiven,overbetuwe,westervoortenzevenaar: Tabel6b Geenalcoholgebruikvo scholieren2010 2012(naargemeente) Lingewaardtuwewaardenvoortvenaar Overbe Rijn Wester Ze Duiven totaal 2010 47 46 48 51 44 44 46 2012 56 42 57 47 51 52 51 AlcoholgebruikvanscholierenRivierenlandinlandelijkperspectief OmdeonderzoeksresultatenonderjongereninhetvoortgezetonderwijsinRivierenlandin perspectiefteplaatsen,islandelijkreferentiemateriaalverzameld. Inhetlandelijkonderzoek Jeugdenriskantgedrag2011 (Verdurmen,etal,2012)komtnaar vorendatvanalleleerlingenvanhetvoortgezetonderwijs70%(in200779%)ooitalcohol heeftgedronken(bijmeisjes67%,bijjongens72%) 11 ;inonderhavigonderzoekisdat48%. Bovendienbleekuitditlandelijkpeilstationsonderzoekdat43%(in200751%)vandeleerlingenvanhetvoortgezetonderwijsindemaandvoorafgaandaanhetonderzoekalcoholheeft gedronken;bijdejongereninonderhavigonderzoekindezesgemeentengeldtditvoor36%. Hetooit enhetactuelealcoholgebruikvanvo scholiereninrivierenlandisderhalveflinklager danhetlandelijkgemiddeldealcoholgebruikonderscholieren(zoalsgemetenin2011). Intensiteitalcoholgebruik(alle)jongeren12tot24jaar Alcoholafgelopenmaand Vandejongerendiestellenindeafgelopenmaandalcoholtehebbengenuttigd(51%vanhet totaal),blijktdatruim40%ditéénoftweekeerheeftgedaan,meerdandehelftdrietottien keeren7%heeftindeafgelopenmaandmeerdantienkeeralcoholgedronken. Eriseensignificantverschiltussendejongensenmeisjesindeintensiteitvanhetdrinken; jongensdrinkenvakeralcoholdanmeisjes. 11 Verdurmen,J.e.a.,Jeugdenriskantgedrag2011,Kerngegevensuithetpeilstationsonderzoekscholieren,2012. 25
Tabel7 Hoevaakalcoholgebruikdoorjongerenafgelopenmaand(naargeslacht,in%) 2012 jongens meisjes totaal 1 2keer 32 43 36 3 10keer 59 56 58 meerdan10keer 9 1 6 Totaal 100 Degemiddeldefrequentievanalcoholdrinkenonderdejongerenissinds2010ietsverhoogd. Naasthetgegevendatjongensvakeralcoholdrinkendanmeisjes,neemtookdefrequentie vanhetalcoholgebruiksignificanttoenaarmatedejongerenouderworden: Tabel8 Hoevaakalcoholgebruikafgelopenmaand(naarleeftijd,in%) 2012 12 15 16 19 20 23 totaal 1 3keer 83 53 47 53 4 6 13 30 31 29 7 9 2 10 9 9 10keerofvaker 2 6 12 9 Totaal 100 Uitdetabelblijktdatdeintensiteitvanhetalcoholgebruikindeafgelopenmaandrelatieflaag isbijdejongerenvan12 15jaarenhoogbijdejongerenvan20 23jaar.Bijdejongstegroep drinkt17%minimaaléénkeerperweekalcohol,bijdeoudstejongerendrinktmeerdan50% minimaaléénkeerperweekalcohol. Doordeweeksgebruikvanalcohol Aantaldagenalcoholgebruikdoordeweeks Driekwartvandejongerendrinktnietopdoordeweeksedagen,ditgeldtsignificantvakervoor meisjes(80%)danvoorjongens(69%).erzijnhieringeengroteverschillenmetdetweede meting.bijdejongerendrinktderhalveeenkwartweléénofmeerdereavondendoordeweeks, bijdejongensdrinktmeerdan30%éénofmeerderedagendoordeweeksalcohol. Tabel9 Hoevaakalcoholgebruikdoordeweeks(naargeslacht,in%) 2012 jongens meisjes totaal 2012 totaal 2010 nooitdoordeweeks 69 80 74 76 1avond 23 18 21 16 2 5 1 3 4 3 1 1 1 2 4avonden 1 1 1 Totaal 100 100 26
Bijdejongerendie,minimaal,ééndagperweekbuitenhetweekendalcoholdrinken,houdt bijna50%hetopéénàtweeglazendrank,27%drinkt3tot4glazenopeenavond.eengroep van10%drinkt7glazenofmeer.hetgemiddeldgebruikligtietshogerdanin2010. Deveeldrinkersopdezedoordeweekseavondenzijnsignificantvakertevindenbijjongens,bij demeisjesdrinktbijna70%maximaal2glazenalcoholopeendoordeweekseavond. Tabel10 Gemiddeldaantalglazenalcoholopdoordeweeksedag 2012 jongens meisjes totaal 1 2 34 67 49 3 4 29 23 27 5 6 15 9 13 7 10 14 1 10 11ofmeer 3 2 Totaal 100 Alcoholgebruikinhetweekend Aantalavondenalcoholgebruikinhetweekend Invergelijkingmetdedoordeweeksedagen,isereenveelgroteregroepjongerendiewelin hetweekendalcoholdrinkt(85%).meerdandehelftvandejongerendrinktéénavondinhet weekend,eenkwartdrinktoptweeavondeninhetweekend(bijjongensisditeenderde deel).dezaterdagavondisdaarbijaanzienlijkpopulairderdandevrijdagavond.eenkleine groepjongeren(3%,vooraljongens)nuttigtalcoholopalledrieweekendavonden.invergelijkingmetdemetingin2010isereenlichtestijginginhetaantaljongerendat(meerdereavonden)inhetweekendalcoholdrinkt. Tabel11 Hoevaakalcoholgebruikinweekend(naargeslacht) 2012 jongens meisjes totaal 2012 totaal 2010 nooitinweekend 14 16 15 18 1avond 47 67 56 55 2avonden 34 16 26 21 3avonden 5 1 3 3 Totaal 100 100 Hetaantalglazendatjongerenopeenweekendavonddrinkenloopttussendevrijdagen zaterdagnietveruiteenenligtgemiddeldopvijfglazen.opbeideavondenscoort8 13%van dejongerenmeerdan10glazendrankopeenavond,circa32 37%vandejongerendrinkt5tot 10glazenalcoholopeenvrijdag ofzaterdagavond(enzijnaanhet bingedrinken ). Opzondagwordt,dooreenveelkleineregroepdrinkendejongeren(11%vanhettotaal), rustigeraangedaan ;bijna60%vanhendrinktmaximaal2glazenopdezeavond. 27
Tabel12 Gemiddeldaantalglazenalcoholopweekendavond 2012 opvrijdag opzaterdag opzondag 1 2 37 30 59 3 4 23 20 17 5 6 19 21 9 7 10 13 16 10 11 14 4 9 3 15 19 3 2 20glazenofmeer 1 2 1 Totaal 100 100 100 Invergelijkingmet2010wordenerin2012opdeweekendavondengemiddeldietsmeer glazenalcoholgenuttigd,ofwordt,metanderewoorden,meergedronken.indegrafiekwordt alsvoorbeeldhetalcoholgebruikvoordezaterdagavondaangegevenin2010en2012: Grafiek11 Alcoholgebruikjongerenopzaterdagavond,2010 2012 (aantalglazenalcohol,in%) Effectenalcoholwatbetreftaangeschotenofdronkenzijn Indeenquêteisaandejongerengevraagdinhoeverrezijooitenindeafgelopenvierweken vanwegealcoholgebruikdronkenofaangeschotenzijngeweest.uitdeantwoordenkomtnaar vorendat76%vandejongerenminimaaléénkeerinhunlevenaangeschotenofdronkenis geweest.vandejongerenisbijnaeenderdedeelminimaal10keerinhunlevendronkenof aangeschotengeweest. Inhetalgemeenblijktdatjongenssignificantvakerdronkenofaangeschotenzijndanmeisjes; bijdejongenssteltruimeenderdeminimaal10keerdronkenofaangeschotentezijngeweest, bijmeisjeszegteenkwartditinhetverledentehebbenervaren.erisnauwelijksverschilte herkennenindematewaarinjongerenaangevendronkenofaangeschotentezijngeweest tussendetweedeenderdemeting. 28