Aangepaste vakanties Nadenkend over vakantie moet je je een paar zaken afvragen. Aan de ene kant de standaard vragen, zoals waar wil je naar toe, met wie en hoeveel geld wil je eraan uitgeven?. Aan de andere kant brengt het op reis gaan in een rolstoel een aantal extra vragen met zich mee die ook invloed (kunnen) hebben op je standaard vragen: Wat voor speciale eisen worden er gesteld aan de accommodatie, het vervoer, hoe kom ik aan hulpmiddelen en aan de evt. hulp die ik nodig heb? Maak je gebruik van een speciale reisorganisatie met ervaring in gehandicapten reizen, waardoor een aantal obstakels mogelijk uit de weg geruimd zal worden, of kies je voor een reis uit een gewone reisgids van een reisbureau? Bij een reis uit het gewone assortiment zul je bijna altijd zijn aangewezen op individuele reizen met eigen auto, omdat voor busvakanties de bussen niet zijn aangepast voor rolstoelvervoer. Bij vliegvakanties is het niet altijd mogelijk om een aangepaste auto te regelen. Natuurlijk is dit probleem niet zo groot als je reisgenoten de auto kunnen rijden, hoewel huurauto s wel bijna altijd 4-deurs auto s zijn. Dus je eerste vraag zal moeten zijn: Wat verwacht ik van een vakantie? Feitelijk zijn er een aantal keuzes: Je wilt een aangepaste gesponsorde groepsvakantie met andere mensen met een beperking, via organisaties als het Nederlandse Rode Kruis, Zonnebloem, etc. Hier wordt vaak gewerkt met vrijwillige (maar vaak wel professionele) begeleiding. Veel van deze vakanties worden gedeeltelijk of volledig betaald door plaatselijke afdelingen van deze organisaties, en deze afdelingen zijn dan ook volledig verantwoordelijk voor de keuze van wie er uiteindelijk mee mag. Een goed overzicht van veel van deze organisaties is te vinden in de blauwe gids. Voor meer informatie kijk je op internet: Iwww.zonnebloem.nl/activiteiten www.nbav.nl (blauwe gids) www.rodekruis.nl Je wilt een groepsvakantie met andere mensen met een beperking naar een volledig aangepaste of rolstoeltoegankelijke locatie. Vaak zijn het kleine, specifieke reisorganisaties die zich specialiseren in dit soort reizen. Het betreft hier meestal korte reizen binnen Nederland en Europa, maar sommige reisorganisaties bieden ook avontuurlijke reizen aan naar het verre buitenland. Vaak is bij dit soort reizen de mogelijkheid van hulp aanwezig; soms zijn dit betaalde professionele krachten maar meestal wordt er gewerkt met vrijwilligers (zowel uit het vak, als leken ). Deze reizen zijn daardoor vaak vrij duur, omdat ook de reiskosten van de meereizende vrijwilligers opgebracht moeten worden door het reisgezelschap. Voor meer informatie kijk je op het internet:
www.holidaycare.nl www.globe-roller.nl www.disabilitytravel.com Je wilt een individuele vakantie naar een volledig aangepaste accommodatie, eventueel met hulp. Er zijn een paar locaties waar hotels, bungalows of vakantiehuizen volledig zijn aangepast, evenals de bij deze complexen behorende voorzieningen (restaurants, zwembaden e.d.). Bij sommige van deze locaties, met name aan de Spaanse en Franse kust en in Curaçao, is ook Nederlandse professionele (wijk)hulp aanwezig. Wees jezelf er wel van bewust dat op deze plaatsen vaak veel gehandicapten tegelijk vakantie houden. Voor meer informatie kijk je op internet: www.ihd-zorg.nl www.headlight.nl/hulpdienst www.miva-vakanties.nl www.l-accolade.nl Je wilt een individuele rondreis maken, met accommodaties die goed rolstoeltoegankelijk zijn, en met een evt. aangepaste auto. Vaak kan dit alleen maar in landen die redelijk goed zijn ingericht op gehandicapten. In landen als Australië, Nieuw Zeeland, Canada en de USA zijn vaak zonder veel problemen aangepaste auto s (met handbediening, geen uitgebreide voorzieningen) te huren. Dit moet wel van te voren aangevraagd worden (kan via een gewoon reisbureau). In dit soort landen zijn soms ook rolstoeltoegankelijke campers te huur. De meeste grote hotelketens hebben aangepaste kamers, die vaak wel van tevoren gereserveerd moeten worden. In de USA hebben ook goedkope motelketens vaak meerdere aangepaste kamers. Ook niet aangepaste kamers zijn vaak wel goed rolstoeltoegankelijk. De badkamer is meestal goed toegankelijk, alleen hebben niet-aangepaste hotelkamers bijna altijd een bad in plaats van een douche. In bijna al dit soort landen worden ook georganiseerde individuele rondreizen georganiseerd door organisaties die zich specialiseren in aangepaste reizen. Zij bieden de mogelijkheid van reizen met je eigen reisgezelschap (vanaf twee personen) onder leiding van een professionele gids / chauffeur. Voordeel is dat alles voor je geregeld wordt en dat je altijd iemand bij je hebt die ter plaatse bekend is. Door het individuele karakter is het vaak ook mogelijk om kleine wijzigingen in het programma aan te brengen. Via de meeste van dit soort organisaties kun je ook alleen bijv. de auto en accommodatie boeken; een stuk goedkoper, maar je moet dan wel zelf je weg zoeken en verder alles regelen.
Houdt er rekening mee dat deze organisaties meestal alleen te boeken zijn via internet, en niet zijn aangesloten bij Nederlandse keurmerken (zoals de ANVR). Probeer dus bevestiging te krijgen van de betrouwbaarheid van het bedrijf door te kijken naar keurmerken in het land van oorsprong. Meer informatie vind je op het internet: http://geocities.com/paris/1502/disabilitylinks.html (veel informatie over allerlei reisorganisaties die zich wereldwijd bezig houden met aangepaste reizen / vervoer / accommodatie, gerangschikt op land) www.wheeltours.com.au Aangepast reizen in West-Australië; zowel 1 als meerdaagse reizen Je wilt gewoon op vakantie; je hebt geen speciale voorzieningen of hulp nodig, maar je wilt wel een hotelkamer die goed toegankelijk is, en bij voorkeur aangepast. Vaak kan je zo n reis goed boeken bij een gewone reisorganisatie, die een aangepaste kamer of een kamer met bijvoorbeeld een douche kan aanvragen bij de desbetreffende accommodatie. In principe zou je voor deze aanvraag (preferentie) niets extra s hoeven te betalen, maar sommige organisaties laten je voor zo n voorkeur toch een extra bedrag betalen. Het is altijd verstandig om te proberen om de gegevens van de accommodatie te vragen (bijvoorbeeld e-mailadres of internetsite) zodat je zelf nog contact met ze op kan nemen om zeker te weten dat je niet teleurgesteld wordt in je verwachtingen (waaruit bestaan de aanpassingen van de kamer?, hoe groot is de kamer? (!!), is de rest van de accommodatie ook aangepast?, etc.). Hoe betaal ik mijn vakantie? Net zoals ieder ander; gewoon uit eigen zak. Maar er zijn wel een aantal mogelijkheden om extra kosten vergoed te krijgen die je maakt doordat je rolstoelgebonden bent. Denk hierbij met name aan je ziektekostenverzekeraar; soms zijn ze bereid om een deel van de kosten die je maakt om hulp mee te nemen of om ter plekke hulp te regelen te vergoeden. Dit geldt natuurlijk alleen als je ook in de thuissituatie hulpafhankelijk bent. Ook je Persoons Gebonden Budget kan je natuurlijk tijdens je vakantie gebruiken (je hulp thuis staat immers stil). Soms kan je ook aankloppen bij de gemeente via de Wet Bijzondere Bijstand. Je moet dan wel hard kunnen maken dat de vakantie nodig is en dat je het zelf niet kan betalen. Ook zijn er een aantal fondsen waarop je een beroep kan doen. Natuurlijk niet voor iedere vakantie, maar in aparte situaties kan je een persoonlijke brief schrijven en vragen om een bijdrage in de kosten. Je moet dan wel goed motiveren waarom de kosten in jouw geval hoger liggen dan die van anderen zonder handicap die dezelfde reis zouden maken (denk aan huur van grotere auto, over het algemeen duurdere accommodatie, evt. hulp die je mee moet nemen). Een voorbeeld van zo n fonds is:
Fonds Stichting de Lichthoeve Postbus 33 3886 ZG Garderen Tel.: 0341 455187 Waar moet ik verder aan denken? Houdt goed rekening met het feit dat je op vakantie bent en dat zaken anders zullen gaan dan thuis. Misschien heb je meer hulp nodig dan thuis omdat je in een niet-aangepaste situatie zit. Kan je bijvoorbeeld alleen in / uit een ligbad komen? Een hotel 4 kilometer van het stadscentrum vandaan kan prachtig liggen, maar als je met je rolstoel geen gebruik kunt maken van het openbaar vervoer of van de shuttleservice van het hotel heb je wel een probleem. Vaak is het personeel van accommodaties best bereid om mee te denken over oplossingen.helemaal als je meerdere nachten ergens verblijft. Soms kan bijvoorbeeld het verwijderen van een deur uit de badkamer net het verschil maken tussen wel of niet de badkamer in kunnen of in de badkamer kunnen draaien. Een plastic tuinstoel is vaak een prima alternatief voor het douchen als er geen of een niet geschikt douchezitje aanwezig is. Denk bij het huren van auto s eraan dat er over het algemeen niet zoveel ruimte is voor bagage. De meeste folders van autoverhuurbedrijven geven aantallen aan die meegenomen kunnen worden (bijv. 2 grote en 2 kleine koffers); ga je dus met 4 personen op vakantie, dan is een 4-persoonsauto niet groot genoeg om ook een rolstoel mee te kunnen nemen. In de meeste westerse landen zijn op aanvraag wel grotere auto s te huur (bijv. stationwagons), maar deze zijn vaak erg prijzig. Het is dan goedkoper om een standaard Van te huren (bijv. Chrysler Voyager), als dit tenminste gaat i.v.m. de hoge instap. Zorg dat je voldoende hulpmiddelen (inco materialen, medicijnen e.d.) bij je hebt. Deze zijn in het buitenland moeilijk te verkrijgen. Denk, als je moet katheteriseren, ook aan de kwaliteit van het leidingwater; als het niet geschikt is om te drinken, kan je hier ook de katheter niet mee nat maken. Alternatief is een kant en klare katheter waar het water al in zit (zoals speedicath). Overleg eventueel met je behandelend arts wat je aan extra medicijnen mee moet nemen: diarreeremmers, laxantia, mogelijk een kuurtje antibiotica (alleen in risicogevallen of -landen) etc.
Schiphol Reken op extra tijd nodig voor het inchecken, vooral als je met meerdere mensen in een rolstoel reist. Bagage als extra (sport-) rolstoelen, handbikes of aankoppelfietsen werd tot voor kort meestal gratis (dus zonder kosten voor overbagage) meegenomen. Op dit moment wordt daar soms lastig over gedaan. Deze bagage wordt bij het inchecken apart opgehaald bij de incheckbalie. Dit kan soms best lang duren. Je krijgt op Schiphol hulp van de IHD bij het boarden. Laat je reisbureau dit van tevoren aanmelden bij de IHD. Als je zelf een losse reis geboekt hebt, bel dan zelf met Schiphol informatie & services, tel. (0900) 0141 of de IHD, tel. (020) 316 14 17. Vraag ook bij het inchecken nogmaals na of de hulp bij het boarden vastgelegd is. Zorg dat je ook een bagagelabel hebt voor je rolstoel. Geef aan dat je met je eigen rolstoel naar de gate wil; anders moet je een transfer maken naar een standaard stoel van de luchthaven (meestal geen zelfrijder) en gaat je stoel bij de gewone bagage (ook erg lastig op plaats van bestemming). Vraag bij het inchecken om een label voor de rolstoel voor cabin luggage, zodat de rolstoel op de plaats van bestemming weer terug naar boven komt en niet met de andere bagage naar de band gaat. Soms moet de rolstoel zo klein mogelijk gemaakt worden; dit betekent bij vastframe rolstoelen dat de wielen eraf moeten. Neem een plastic zakje mee en klik de wielen aan elkaar met 1 as; bewaar de andere as in je handbagage. Meestal moet je ca. 15-30 minuten eerder bij de gate zijn dan andere reizigers. Als er een grote rij mensen al staat te wachten rij hier gewoon omheen; meestal is er voor de rolstoelers een aparte ingang. Ook je medereizigers kunnen hier meestal gewoon doorheen. Dit geldt ook voor de paspoort & veiligheidscontrole. Zorg dat er aan je rolstoel geen losse onderdelen zitten; neem je kussen mee als handbagage en verwijder ook bijv. losse kledingschotjes. Je moet met een speciaal vliegtuigstoeltje het vliegtuig in; hiervoor komt hulp van de IHD. Ook in het buitenland komt hiervoor hulp (wordt doorgegeven door het vliegtuig). In een aantal landen willen de hulpverleners beslist geen hulp van evt. medereizigers; dit heeft te maken met claims als er iets misgaat tijdens de transfers e.d. Vraag bij lange (transatlantische) vluchten na of er een vliegtuigstoeltje aan boord is, zodat je bij de toiletruimte kunt komen. LET OP: de toiletten zijn niet toegankelijk. Je kunt hier echter wel een beetje privacy creëren door de deuren van de toiletten tegen elkaar open te zetten, zodat je gebruik kunt maken van een urinaal of het verwisselen van een inlegger. Neem in het geval van een verblijfskatheter of een condoomcatheter een extra urinezak of een reisurinaal mee om de urinezak te legen. Sommige vliegtuigmaatschappijen weigeren om rolstoelafhankelijke passagiers te laten reizen zonder dat zij een medereiziger bij zich hebben (o.a. de KLM en Amerikaanse maatschappijen). Houdt hier rekening mee. Samenvattend Denk goed na over wat je wilt en besteed voldoende tijd aan de voorbereiding. Voor het tiende jaar naar dezelfde goed toegankelijke accommodatie in Frankrijk vergt natuurlijk minder voorbereidingen als de once in a lifetime trektocht door Australië. Wees flexibel en pas je aan aan de omstandigheden. Gebruik het internet om veel informatie te vinden over accommodatie, maar bijvoorbeeld ook over (de toegankelijkheid van) bezienswaardigheden, pretparken, winkelcentra etc. in de buurt waar je verblijft. Vaak maakt dit je verblijf een stuk eenvoudiger. Algemene internet informatie over aangepaste reizen vind je op: www.ikwilhet.nu www.gehandicaptenpagina.nl www.onderdak.nl/lkvak.htm
Of toets op de zoekpagina s zoekwoorden in als: gehandicapten+vakantie vakantie+aangepast vakantie+handicap disabled+travel disabled+holidays www.vakantieinformatiepunt.nl geeft informatie over alles op het gebied van aangepaste reizen. Dit is een stichting die subsidie krijgt, waardoor ze hun diensten goedkoop aan kunnen aanbieden (vijf tot tien euro). Adresgegevens: Het Dorp Jachthoornlaan 1a / Postbus 532 6800 AM Arnhem Tel. (026) 370 61 61 Ook via patiëntenorganisaties als de Dwarslaesie Organisatie Nederland (voorheen de Schakel) is informatie te verkrijgen over vakanties. Vaak zijn er contactpersonen die zich specialiseren in vakanties, waar je contact mee op kan nemen. Kijk voormeer informatie op www.dwarslaesie.nl. Maar bovenal, geniet ervan!