Definities. 1 OPQ Persoonlijkheids dimensies. 2 Competenties. 3 Stressoren. 4 Teamrollen. 5 Leiderschapsstijlen. 6 Medewerkersstijlen

Definities 1 OPQ Persoonlijkheids dimensies 2 Competenties 3 Stressoren 4 Teamrollen 5 Leiderschapsstijlen 6 Medewerkersstijlen 7 Klantontwikkelings rollen 8 Commerciële rollen 9 Programma Management Rollen 2011, Copyright Leadership Development processes and enablers B.V. www.ldpe.nl www.ld-toolbox.com Bijlage 4 bij de LDT Gebruikershandleiding

2 1 OPQ32 Persoonlijkheidsdimensies Relationship with people Uitleg lage scores Dimensies Uitleg hoge scores Oefent zelden druk uit om anderen van mening te laten veranderen; houdt niet van verkopen; minder op zijn/haar gemak bij onderhandelingen overtuigend Geniet van verkopen en houdt ervan het standpunt van anderen te veranderen; voelt zich op zijn/haar gemak bij onderhandelingen Laat graag anderen de leiding nemen; houdt er niet van te zeggen wat anderen moeten doen; neemt niet graag de leiding Weerhoudt er zich van anderen te bekritiseren; kan de eigen visie achter houden; weinig bereid tot het naar voren brengen van de eigen mening Aanvaardt meerderheidsbeslissingen; is bereid om tot consensus te komen Stil en gereserveerd in groepen; houdt er niet van om in het centrum van de belangstelling te staan Brengt graag tijd door zonder andere mensen; waardeert het om alleen te zijn; mist zelden het gezelschap van anderen Kan zich soms ongemakkelijk voelen wanneer hij/zij mensen voor het eerst ontmoet; voelt zich beter op zijn/haar gemak in informele situaties Maakt kenbaar wat zijn/haar sterke kanten en prestaties zijn; praat over persoonlijke successen Is bereid beslissingen te nemen zonder overleg; neemt beslissingen liever alleen Is selectief met sympathie en het geven van steun; houdt afstand van persoonlijke problemen van anderen leidinggevend direct onafhankelijk handelend extravert gesteld op contact zelfverzekerd bescheiden democratisch zorgzaam Heeft het graag voor het zeggen; neemt het voortouw; zegt anderen wat ze moeten doen; neemt de leiding Drukt mening vrijelijk uit; maakt het duidelijk wanneer hij/zij het oneens is; is bereid anderen te bekritiseren Volgt liever de eigen benadering; is bereid tot het negeren van meerderheidsbeslissingen Levendig en geanimeerd in groepen; spraakzaam; geniet van aandacht Heeft plezier in het gezelschap van anderen; is graag onder de mensen; kan het gezelschap van anderen niet missen Voelt zich op zijn/haar gemak in de meeste situaties Houdt er niet van over zijn/haar prestaties te praten; praat niet over persoonlijke successen Overlegt uitgebreid; betrekt anderen bij het nemen van beslissingen; neemt beslissingen liever niet alleen Is sympathiek en attent t.o.v. anderen; hulpvaardig en ondersteunend; raakt betrokken bij problemen van anderen Denkstijl Uitleg lage scores Dimensies Uitleg hoge scores Geeft de voorkeur aan meningen en gevoelens boven feiten en cijfers; is geneigd het gebruik van statistiek te vermijden rationeel Houdt van werken met cijfers; heeft plezier in analyseren van statistische informatie; baseert beslissingen op feiten en cijfers Is niet gericht op mogelijke beperkingen; houdt niet van het kritisch analyseren van informatie; zoekt zelden naar fouten of vergissingen Stelt zich geen vragen over de beweegredenen van mensen; is er niet op gericht om mensen te analyseren Staat positief tegenover verandering in methode; geeft de voorkeur aan de nieuwe benadering; is minder conventioneel Is liever bezig met praktische dan met theoretische zaken; houdt er niet van bezig te zijn met abstracte begrippen Bouwt liever voort op bestaande ideeën dan nieuwe te verzinnen; is minder geneigd creatief en inventief te zijn kritisch gericht op gedragingen conventioneel abstract vindingrijk Evalueert informatie kritisch; zoekt naar mogelijke beperkingen; is gericht op het vinden van fouten Probeert motieven en gedrag te begrijpen; heeft er plezier in mensen te analyseren Geeft de voorkeur aan reeds bestaande methodes; bevordert een meer traditionele benadering Geïnteresseerd in theorieën; heeft plezier in het discussiëren over abstracte begrippen Verzint nieuwe ideeën; is graag creatief; bedenkt originele oplossingen

3 Geeft de voorkeur aan routine; is bereid steeds dezelfde taken uit te voeren; zoekt niet naar afwisseling Gedraagt zich hetzelfde in verschillende situaties; gedraagt zich waarschijnlijk niet anders bij verschillende mensen Richt zich liever op ad-hoc dan op lange termijn zaken; is minder geneigd een strategisch perspectief in te nemen Is niet snel in beslag genomen door details; is minder ordelijk en systematisch; houdt niet van werken met details Ziet deadlines als flexibel; is bereid sommige taken niet af te maken Laat zich niet beperken door regels en procedures; is bereid om regels te breken; houdt niet van bureaucratie gericht op afwisseling buigzaam vooruitziend accuraat volhardend regels volgend Geeft de voorkeur aan afwisseling; probeert nieuwe dingen uit; kan verveeld raken als hij/zij steeds dezelfde taken uitvoert Past gedrag aan de situatie aan; past benadering aan verschillende mensen aan Heeft een lange termijn visie; stelt doelen voor de toekomst; is meer geneigd een strategisch perspectief in te nemen Is gericht op details; houdt ervan methodisch te zijn; is ordelijk en systematisch; kan in beslag genomen worden door details Is gericht op het voltooien van dingen; zet door tot het werk af is Volgt regels en reglementen; geeft de voorkeur aan duidelijke richtlijnen; vindt het moeilijk om regels te breken Gevoelens en emoties Uitleg lage scores Dimensies Uitleg hoge scores Neigt ertoe gespannen te zijn; kan zich moeilijk ontspannen na het werk ontspannen Vindt het makkelijk om te ontspannen, voelt zich zelden gespannen; is over het algemeen kalm en onbezorgd Voelt zich kalm voor belangrijke gebeurtenissen; raakt minder getroffen door ingrijpende gebeurtenissen; voelt zich vrij van zorgen Is gevoelig, gemakkelijk geraakt door kritiek; wordt verstoord door onredelijk commentaar of beledigingen Is bezorgd over de toekomst; verwacht dat dingen fout gaan; concentreert zich op de negatieve aspecten van een situatie Is op zijn/haar hoede voor andermans bedoelingen, vindt het moeilijk om anderen te verrtrouwen; zal zelden om de tuin geleid worden Drukt gevoelens openlijk uit; vindt het moeilijk om gevoelens te verbergen; toont duidelijk emoties Houdt ervan dingen te doen in een rustig tempo; houdt niet van zeer veeleisend werk Houdt er niet van in competitie te treden met anderen; vindt dat deelnemen belangrijker is dan winnen Ziet carrière maken als minder belangrijk; zoekt eerder bereikbare dan hoog ambitieuze doelen zorgelijk onaangedaan optimistisch vertrouwend terughoudend energiek competitief ambitieus Voelt zich nerveus voor belangrijke gebeurtenissen; maakt zich zorgen dat dingen fout zullen gaan Niet gemakkelijk beledigd; kan beledigingen negeren; kan ongevoelig zijn voor persoonlijke kritiek Verwacht dat dingen goed aflopen; kijkt naar de positieve aspecten van een situatie; heeft een optimistische kijk op de toekomst Vertrouwt mensen; ziet anderen als betrouwbaar en eerlijk; gelooft wat anderen zeggen Kan gevoelens verbergen voor anderen; toont zelden emoties Gedijt op activiteit; houdt ervan bezig te zijn; geniet ervan veel te doen te hebben Heeft de behoefte om te winnen; geniet van competitieve activiteiten; houdt niet van verliezen Ambitieus en carrièregericht; houdt ervan veeleisende doelen na te streven Is geneigd voorzichtig te zijn bij het nemen van beslissingen; neemt liefst de tijd alvorens conclusies te trekken heeft de vragenlijst niet zo consistent beantwoord besluitvaardig Consistentie Beslist snel; komt snel tot conclusies; is minder voorzichtig Heeft de vragenlijst meer consistent beantwoord

4 2 Competenties Mensen: Leiddinggeven Competentie Definitie Invloed van Sturen Delegeren Motiveren van anderen Ontwikkelen van anderen Geeft op een duidelijke manier richting aan een team, neemt de leiding op zich, zet mensen en middelen zodanig in dat doelen met succes worden bereikt. Delegeert verantwoordelijkheden naar de juiste medewerkers, geeft anderen de vrijheid om initiatieven te tonen, geeft hen de mogelijkheden en bevoegdheden om taken effectief uit te kunnen voeren. Enthousiasmeert anderen en maakt het bereiken van doelen gemakkelijker door duidelijk het beoogde effect aan te geven, een positieve instelling ten opzichte van het werk tot stand te brengen en onder teamleden een sterke wil om te slagen te creëren. Is actief bezig met het verbeteren van vaardigheden en talenten van anderen door het geven van constructieve feedback, coaching, opleidingsmogelijkheden en opdrachten die een beroep doen op hun capaciteiten en hun ontwikkeling. Leidinggevend (+) Direct (+) Besluitvaardig (+) Gericht op gedragingen (+) Accuraat (-) Zorgelijk (-) Vertrouwend (+) Overtuigend (+) Gericht op gedragingen (+) Optimistisch (+) Vertrouwend (+) Zorgzaam (+) Gericht op gedragingen (+) Mensen: Interpersoonlijk Competentie Definitie Invloed van sensitiviteit Werken in teamverband Opbouwen en onderhouden van relaties Flexibiliteit Stressbestendigheid Vasthoudendheid Multicultureel bewustzijn Heeft oog, zorg en respect voor de gevoelens van anderen, toont belangstelling voor de mening van anderen, stelt zich positief en tolerant op ten opzichte van verschillen in behoeften en zienswijzen. Werkt met anderen samen om teamdoelen te bereiken, deelt informatie met anderen, ondersteunt anderen. Is in staat op alle niveaus relaties met mensen op te bouwen en te onderhouden, stelt anderen op hun gemak, bevordert harmonie en consensus door diplomatiek optreden bij onenigheid en potentiële conflicten. Past zich gemakkelijk aan; is in staat en bereid zich aan te passen aan veranderende eisen en omstandigheden, staat open voor nieuwe ideeën. Blijft kalm, objectief en blijft moeilijke situaties meester, blijft goed presteren onder druk, accepteert kritiek zonder vijandig of defensief te worden. Veerkrachtig en volhoudend, blijft ook bij tegenslag naar het doel streven (zolang dat realistisch gezien haalbaar is), kan goed omgaan met teleurstelling en tegenvallers. Is in staat met mensen van andere culturen en komaf om te gaan, zich in te leven en dingen vanuit hun perspectief te bekijken. Direct (-) Bescheiden (+) Zorgzaam (+) Gericht op gedragingen (+) Onafhankelijk handelend (-) Zorgzaam (+) Buigzaam (+) Vertrouwend (+) Extravert (+) Zelfverzekerd (+) Vertrouwend (+) Vindingrijk (+) Gericht op afwisseling (+) Buigzaam (+) Regels volgend (-) Optimistisch (+) Ontspannen (+) Zorgelijk (-) Onaangedaan (+) Optimistisch (+) Volhardend (+) Optimistisch (+) Competitief (+) Direct (-) Gericht op gedragingen (+) Buigzaam (+) Vertrouwend (+)

5 Denken: Analytisch Competentie Definitie Invloed van Oordeelsvorming Verzamelen van informatie Probleemanalyse Doelen stellen Plannen en organiseren Neemt rationele, realistische en gegronde beslissingen, gebaseerd op het overwegen van alle beschikbare feiten en alternatieven. Zoekt alle beschikbare, relevante informatie bij elkaar om problemen op te lossen en besluiten te nemen; gaat veel bij anderen te rade, trekt feiten na, analyseert problemen vanuit verschillende perspectieven. Deelt problemen op in onderdelen en onderscheidt hoofdvan bijzaken, maakt correct gebruik van logica, gaat nauwkeurig te werk, trekt gegronde conclusies uit beschikbare informatie. Maakt gedetailleerde projectvoorstellen waarin doelstellingen duidelijk worden omschreven en de stappen die nodig zijn om de doelen te bereiken duidelijk zijn aangegeven. Stelt duidelijke prioriteiten; maakt een planning van activiteiten om tijd en middelen optimaal te kunnen benutten, houdt toezicht op het halen van de doelstellingen. Rationeel (+) Kritisch (+) Besluitvaardig (-) Zelfverzekerd (+) Rationeel (+) Rationeel (+) Kritisch (+) Accuraat (+) Leidinggevend (+) Volhardend (+) Zorgelijk (+) Denken: Organisatie Competentie Definitie Invloed van Strategische visie Commerciële gerichtheid Innoveren Carrière- en persoonlijke ontwikkeling Heeft een lange-termijnvisie, heeft een breed perspectief, houdt uiteenlopende mogelijkheden in gedachten bij het ontwikkelen van een toekomstbeeld voor de organisatie. Is op de hoogte van financiële en zakelijke aangelegenheden, richt zich op kosten, winst, markten, nieuwe kansen op zakelijk gebied en op activiteiten waarmee het meeste rendement kan worden behaald. Komt met nieuwe en originele ideeën; signaleert nieuwe benaderingen; maakt zich los van traditionele opvattingen. Neemt verantwoording voor eigen ontwikkeling; gaat actief op zoek naar leermogelijkheden en mogelijkheden op het gebied van carrièreontwikkeling; vraagt om feedback over eigen prestaties en doet daar ook iets mee. Accuraat (-) Rationeel (+) Competitief (+) Vindingrijk (+) Regels volgend (-) Gericht op afwisseling (+)

6 Energie: Dynamiek Competentie Definitie Invloed van Zelfvertrouwen Impact Gedrevenheid Initiatief Besluitvaardigheid Overtuigingskracht Onafhankelijk en zelfstandig; heeft realistisch vertrouwen in het vermogen de juiste handelswijze te kiezen en in de kans van slagen van eigen initiatieven, is in staat bij tegenstand voet bij stuk te houden. Maakt een positieve eerste indruk op anderen; heeft uitstraling en komt krachtig en geloofwaardig over. Bereid om harde en snelle beslissingen te nemen en onmiddellijk tot actie over te gaan, indien nodig op basis van beperkte informatie. Enthousiast en betrokken; toont vermogen om vol te houden en langere perioden hard te werken. Pro-actief, selfstarter; grijpt kansen en onderneemt actie; oefent actief invloed uit op gebeurtenissen. Is in staat de mening en houding van anderen te beïnvloeden en verkrijgt instemming voor voorstellen, plannen en ideeën, is vaardig in onderhandelen. Direct (+) Onafhankelijk handelend (+) Zelfverzekerd (+) Bescheiden (-) Overtuigend (+) Direct (+) Extravert (+) Zelfverzekerd (+) Democratisch (-) Zorgzaam (-) Onaangedaan (+) Besluitvaardig (+) Optimistisch (+) Energiek (+) Competitief (+) Leidinggevend (+) Besluitvaardig (+) Overtuigend (+) Direct (+) Zelfverzekerd (+) Gericht op gedragingen (+) Energie: Operationeel Competentie Definitie Invloed van Aandacht voor kwaliteit Klant- en servicegerichtheid Realisatie van doelen Zet zich in voor het bereiken en behouden van kwaliteit; stelt hoge eisen aan eigen prestaties en aan die van anderen. Gericht op een vlotte, efficiënte en persoonlijke service aan klanten; doet alles om ervoor te zorgen dat aan de behoefte van de klant wordt voldaan. Voert projecten soepel uit, bereikt resultaat, zorgt ervoor dat belangrijke doelstellingen worden gehaald. Kritisch (+) Accuraat (+) Volhardend (+) Zorgelijk (+) Zorgzaam (+) Buigzaam (+) Volhardend (+) Leidinggevend (+) Volhardend (+) Besluitvaardig (+)

7 3 Stressoren Stressoren m.b.t. de organisatie Stressor Definitie Invloed van Veranderingen en onzekerheid Onvoorspelbare omgeving Zware tijdsdruk Gebrek aan duidelijke doelen Bureaucratische structuren Veranderingen i bedrijfscultuur, structuur, systemen en werkmethoden; verandering van functie/rol of veranderde rolkwalificaties; verandering van locatie of werkomgeving; ambiguïteit, onvoorspelbaarheid, onzekerheid gecombineerd met of veroorzaakt door zulke veranderingen. Onvoorspelbare en plotselinge vereisten, continue behoeften om brandjes te blussen en problemen op te lossen, zonder mogelijkheid dit vooraf te plannen. Voortdurend onder druk moeten werken met strakke deadlines en zware tijdslimieten. Conventioneel (+) Abstract (-) Vindingrijk (-) Gericht op afwisseling (-) Regels volgend (+) Accuraat (+) Volhardend (+) Volhardend (+) Ontspannen (-) Zorgelijk (+) Gebrek aan algehele strategie en duidelijke richting. Gedwongen worden om te werken in en het uit te houden in een autoritaire, hiërarchische, traditionele organisatie; moeten werken met grote stapels papier en/of onnodige bureaucratie. Onafhankelijk handelend (+) Vindingrijk (+) Regels volgend (-) Stressoren m.b.t. de werkomgeving Stressor Definitie Invloed van Verkopen / onderhandelen Openbaar optreden Slechte werkverhoudingen Gebrek aan sociale steun Slecht nieuws brengen Leidinggeven Samenwerken Gebrek aan sociale contacten Het moeten overtuigen en overhalen van anderen en ideeën en producten te moeten verkopen en te moeten onderhandelen in complexe situaties. Overtuigend (-) Extravert (-) Zelfverzekerd (-) Buigzaam (-) Extravert (-) Zelfverzekerd (-) In het publiek moeten optreden en met de toehoorders moeten communiceren. Ruzies, verschillen van inzicht in de werkrelaties. Overtuigend (-) Zelfverzekerd (-) Onaangedaan (-) Een zware last moeten dragen, te moeten oordelen en moeilijke besluiten moeten nemen, vol moeten houden in moeilijke omstandigheden, zonder de support van anderen. Het brenger van slecht nieuws moeten zijn en besluiten moeten uitvoeren die moeilijke sociale consequenties hebben. De verantwoordelijkheid moeten nemen om anderen leiding te geven en te controleren, de baas moeten spelen. Als deel van een team moeten werken in plaats van de leiding te nemen en de eigen doelen na te streven. Gedurende langere tijd geïsoleerd van anderen moeten werken. Weinig mogelijkheid voor sociale interactie. Onaangedaan (-) Zorgzaam (+) Gericht op gedragingen (+) Onaangedaan (-) Leidinggevend (-) Onafhankelijk handelend (-) Zelfverzekerd (-) Leidinggevend (+) Onafhankelijk handelend (+) Gesteld op contact (-) Bescheiden (-) Democratisch (-) Zorgzaam (-) Buigzaam (-) Competitief (+) Onafhankelijk handelend (-)

8 Stressoren m.b.t. de mate van erkenning Stressor Definitie Invloed van Gebrek aan invloed Gebrek aan status Gebrek aan autonomie Gebrek aan inspraak Weinig vooruitzicht op promotie Gedwarsboomde ambitie Gebrek aan elke vorm van autoriteit of invloed, geen impact hebben op de situatie. Gebrek aan formele positie of status, gebrek aan erkenning voor zijn/haar prestaties. Gebrek aan vrijheid, onafhankelijkheid en/of kansen om initiatieven te nemen. Geen mogelijkheid hebben om deel te nemen of het beslissingsproces te beïnvloeden. Weinig mogelijkheid om de eigen positie in de organisatie te verbeteren en nieuwe kansen te krijgen. Het gevoel hebben gedwarsboomd te worden in de ambities of bij het streven naar bepaalde doelen; in een omgeving moeten werken waarin het totaal ontbreekt aan resultaatbewustzijn. Leidinggevend (+) Onafhankelijk handelend (+) Gesteld op contact (-) Zelfverzekerd (+) Bescheiden (-) Conventioneel (+) Competitief (+) Onafhankelijk handelend (+) Vindingrijk (+) Regels volgend (-) Onafhankelijk handelend (+) Kritisch (+) Vindingrijk (+) Bescheiden (-) Competitief (+) Stressoren m.b.t. de inhoud van het werk Stressor Definitie Invloed van Complexe problemen oplossen Weinig intellectuele uitdaging Belemmering van creativiteit Routinewerk Zware beslissingen nemen Erg complex en veeleisend werk moeten verrichten dat hoge intellectuele eisen stelt. In een omgeving moeten werken zonder enige intellectuele uitdaging. Gebrek aan mogelijkheden om eigen ideeën te ontwikkelen en daarmee bij te dragen. Voorspelbaar geen variatie in het werk, werk dat geen eisen stelt en/of weinig aanspreekt. Verantwoordelijkheid moeten nemen voor impopulaire, discutabele besluiten. Rationeel (-) Kritisch (-) Abstract (-) Vindingrijk (-) Rationeel (+) Kritisch (+) Vindingrijk (+) Onafhankelijk handelend (+) Vindingrijk (+) Regels volgend (-) Vindingrijk (+) Gericht op afwisseling (+) Accuraat (-) Volhardend (-) Onafhankelijk handelend (-) Zorgzaam (+) Onaangedaan (-) Besluitvaardig (-)

9 4 Belbin team rollen Type Voorzitter (VZ) Vormer (VM) Typische eigenschappen Kalm, zelfverzekerd, beheerst Gespannen, extravert, dynamish Positieve kwalificaties Toegestane zwakheden Een vermogen om alle deelnemers te Gemiddeld intellect en creatief verwelkomen en zijn thuis te laten vermogen. voelen en te laten bijdragen op basis van hun capaciteiten, zonder vooroordelen. Een sterk gevoel voor de voor ogen staande doelen. Gedrevenheid en alert om traagheid en matheid, ineffectiviteit, zelfgenoegzaamheid en zelfbedrog te bestrijden Geneigd tot provocatie, ongeduldig en irritant. Uitvinder (UV) Individualistisch, serieus, onorthodox Geniaal, voorstellingvermogen, intellect, kennis van zaken Arrogant, kan praktische details en gedragsnormen over het hoofd zien. Waarschuwer (WS) Brononderzoeker (BO) Bedaard, zonder emotie, voorzichtig Extravert, enthousiast, nieuwsgierig, communicatief Beoordelingsvermogen, onderscheidingsvermogen, nuchter, ongevoelig Een vermogen om contact te leggen en nieuws te verzamelen. Vermogen om zich te laten uitdagen. Ongeïnspireerd of niet in staat anderen te motiveren. Kan na zijn initiële fascinatie snel zijn belangstelling verliezen. Zorgdrager (ZD) Groepswerker (GW) Nauwgezet, zorgvuldig, ordelijk, volhardend, bezorgd Sociaal, mensgericht, gevoelig, welwillend Een vermogen om dingen af te maken. Perfectionisme. Gevoel voor mensen en situaties, vermogen om teamspirit te bewerkstelligen. Een tendens om zich zorgen te maken over alles en nog wat. Tegenzin om dingen op zijn beloop te laten. Besluiteloos in crisis situaties. Toepasser (TP) Conservatief, plichtsgetrouw, voorspelbaar Organisatievermogen, praktisch, gezond verstand, hardwerkend, zelfdiscipline. Gebrek aan flexibiliteit, niet gevoelig voor ideeën die zich niet bewezen hebben. Type Chairman (CH) Shaper (SH) Plant (PL) Monitor Evaluator (ME) Overtuigend (+) Leidinggevend (+) Overtuigend (+) Direct (+) Onafhankelijk handelend (+) Onafhankelijk handelend (+) Gesteld op contact (-) Zelfverzekerd (+) Extravert (+) Accuraat (-) Ontspannen (-) Overtuigend (-) Rationeel (+) Direct (+) Kritisch (+) Onafhankelijk handelend (+) Extravert (-) Resource Overtuigend (+) Investigator Extravert (+) (RI) Zelfverzekerd (+) Completer Finisher (CF) Team Worker (TW) Company Worker (CW) Leidinggevend (-) Gesteld op contact (-) Rationeel (+) Direct (-) Onafhankelijk handelend (-) Leidinggevend (+) Zelfverzekerd (-) Rationeel (+) Invloed van Bescheiden (-) Gericht op afwisseling (+) Buigzaam (+) Kritisch (+) Conventioneel (+) Bescheiden (+) Zorgzaam (+) Gericht op afwisseling (-) Accuraat (+) Ontspannen (+) Zorgelijk (+) Terughoudend (-) Competitief (+) Vindingrijk (+) Vooruitziend (-) Accuraat (+) Optimistisch (-) Vertrouwend (-) Vooruitziend (-) Ontspannen (+) Zorgelijk (-) Optimistisch (+) Accuraat (+) Volhardend (+) Regels volgend (+) Rationeel (-) Kritisch (-) Vindingrijk (-) Volhardend (+) Regels volgend (+) Onaangedaan (+) Optimistisch (+) Terughoudend (+) Besluitvaardig (+) Accuraat (-) Onaangedaan (-) Terughoudend (+) Ambitieus (-) Besluitvaardig (-) Vertrouwend (+) Vigorous (+) Besluitvaardig (+) Ontspannen (-) Zorgelijk (+) Terughoudend (+) Onaangedaan (-) Competitief (-) Besluitvaardig (-) Terughoudend (+) Besluitvaardig (-)

10 5 Leiderschap stijlen Management stijl Taakgericht Manager Stijl Gebaseerd op competentie Beschrijving Ontwikkelaar Vasthoudendheid, Besluitvaardigheid, Delegeren, Overtuigingskracht De TAAKGERICHTE MANAGER heeft de neiging anderen te domineren, hij/zij dirigeert in zekere mate zijn ondergeschikten, organiseert en geeft aanwijzingen. Hij/zij stuurt aan de hand van de voor de organisatie geformuleerde doelen en beoordeelt ondergeschikten op basis van de bijdrage die zij leveren aan de realisatie daarvan. De ONTWIKKELAAR is toekomstgericht en zet zich in voor de realisatie van een visie. Hij/zij is deelgenoot en leider van het daartoe ingezette proces, moedigt anderen aan tot teamwerk en steeds betere prestaties, stelt voor zichzelf en zijn/haar ondergeschikten stapsgewijs steeds nieuwe, haalbare (deel)doelen. Democratisch Manager Bestuurder Ondernemer Onderhandelaar Ontwikkelen van anderen, sensitiviteit, Flexibiliteit, Overtuigingskracht Delegeren, Opbouwen en onderhouden van relaties, Vasthoudendheid, Verzamelen van informatie, Strategische visie Opbouwen en onderhouden van relaties, Innoveren sensitiviteit, Flexibiliteit, Stressbestendigheid, Vasthoudendheid, Overtuigingskracht De DEMOCRATISCH MANAGER ziet organisaties als sociale systemen en accepteert mensen zoals ze zijn. Hij/zij heeft belangstelling voor mensen, streeft naar optimalisatie van de teamprestatie, zal zich inzetten voor het oplossen van eventuele conflicten en geschillen en ondersteunt en motiveert anderen. De BESTUURDER is iemand, die afstand houdt en delegeert. Hij/zij heeft het vermogen om zich te voorzien van de juiste voortgangsinformatie en behoudt het overzicht. Hij/zij beschikt vaak over uitstekende netwerken buiten de organisatie, die functioneel zijn voor zijn/haar bestuurlijke taak. Zijn/haar interventies richten zich vooral op het corrigeren van afwijkingen. De ONDERNEMER is een praktische innovator, in staat zaken van de grond te krijgen en uit te bouwen. Hij/zij streeft doelbewust, met grote inzet en vasthoudendheid, de hem/haar voor ogen staande doelen na. Zijn/haar ondergeschikten zullen, dank zij de helder uitgezette koers, goed gemotiveerd een bijdrage leveren aan de realisatie van de gestelde doelen. De ONDERHANDELAAR heeft het vermogen om resultaten te boeken in een omgeving met complexe, vaak tegenstrijdige belangen. Hij/zij is goed in staat om de motieven van anderen te begrijpen en te wegen. Zijn/haar interventies zijn erop gericht om anderen te beïnvloeden en overtuigen en eventueel een compromis te bereiken.

11 Interactie met mensen Stijl Gebaseerd op competentie Beschrijving Communicator Opbouwen en onderhouden van relaties, Overtuigingskracht (2x) De COMMUNICATOR is in staat om mensen in beweging te krijgen vanwege zijn/haar vermogen om, met gevoel voor timing en context, een heldere boodschap met grote overtuigingskracht over te brengen. Mobilisator Coachend leider Netwerker Teamplayer Teambuilder Opbouwen en onderhouden van relaties, Initiatief Ontwikkelen van anderen, sensitiviteit, Besluitvaardigheid Opbouwen en onderhouden van relaties (2x), Verzamelen van informatie, Zelfvertrouwen, Initiatief sensitiviteit, Werken in teamverband (2x), Flexibiliteit sensitiviteit, Opbouwen en onderhouden van relaties, Doelen stellen De MOBILISATOR weet hoe hij/zij anderen moet meekrijgen bij het realiseren van veranderingen. Hij/zij is in staat om de goede relatie met mensen in zijn/haar omgeving op basis van doelgerichte initiatieven en interventies te vertalen naar een gemeenschappelijk streven. De COACHEND LEIDER beschikt over de kracht om de potentiële kwaliteiten van anderen vrij te maken teneinde prestatieverbetering en/of persoonlijke groei te bereiken. De coach is betrokken en stelt de ander centraal, maar weet voldoende afstand te houden om aan te zetten tot reflectie en lering. De NETWERKER is iemand die in staat is en plezier schept in het onderhouden van relaties en het leggen van contacten. Dientengevolge beschikt hij/zij over veel informatie en informatiebronnen. De TEAMPLAYER is mensgericht en sociaal. Hij/zij past zich aan en werkt graag samen met anderen aan het realiseren van de organisatiedoelen. Daar waar nodig ondersteunt hij/zij anderen en moedigt ze aan. De TEAMBUILDER is iemand, die sterk gelooft in de ontwikkelbaarheid van mensen. Zijn/haar perspectief is dat van de optimale teamprestatie op de wat langere termijn. Hij/zij heeft oog voor het leerproces van de ondergeschikten, zonder de te realiseren doelen voor de korte termijn uit het oog te verliezen.

12 Probleemanalyse en organsatie vernieuwing Stijl Probleem oplosser Bouwer/ Realisator Proces begeleider Beheerder Strateeg Concept ontwikkelaar Gebaseerd op competentie Verzamelen van informatie, Probleemanalyse, Initiatief, Delegeren, sensitiviteit, Besluitvaardigheid, Delegeren, sensitiviteit, Opbouwen en onderhouden van relaties, Opbouwen en onderhouden van relaties, Probleemanalyse, Plannen en organiseren, Aandacht voor kwaliteit Zelfvertrouwen, Overtuigingskracht Verzamelen van informatie, Innoveren, Initiatief Beschrijving De PROBLEEMOPLOSSER vindt zijn uitdaging in het diagnosticeren, oplossen en voorkomen van problemen. Hij/zij beschikt over het vermogen om door te vragen en door te dringen tot de kern van het probleem. Of het nu zakelijke perikelen betreft of emotionele, de probleemoplosser werkt doelgericht aan de oplossing. De BOUWER/REALISATOR operationaliseert een visie, door een organisatie te ontwikkelen en te doen functioneren. Hij/zij is veranderingsgezind en implementatiegericht. Hij/zij realiseert het veranderingsproces vanaf het conceptuele model tot een werkend model. De PROCESBEGELEIDER ziet de organisatie als een verzameling processen. De kwaliteit van het voortbrengingsproces is afhankelijk van de kwalitatieve en kwantitatieve prestaties van mensen. De procesbegeleider zet zich in voor het optimaliseren van de menselijke prestaties (individueel en team) bij de realisatie van de organisatiedoelen. De BEHEERDER draagt zorg voor de continuïteit van het productie apparaat. Hij/zij schenkt veel aandacht aan de kwaliteit van het product en het voortbrengingsproces en wordt gemotiveerd door klanttevredenheid en positieve werkrelaties. Hij/zij motiveert zijn/haar medewerkers en zet aan tot een goede arbeidsprestatie. De STRATEEG is toekomstgericht en visionair. Hij/zij zet zich in voor het formuleren van een langere termijn perspectief dat hem/haarzelf en anderen inspireert. Hij/zij is goed in staat om anderen te overtuigen en te motiveren met zijn/haar visie. De CONCEPT ONTWIKKELAAR is een conceptueel denker, beschikkend over een goed abstractie- en realisatievermogen. Hij/zij is in staat om processen te modelleren en regels en richtlijnen op te stellen ten behoeve van het doen functioneren van organisaties. Daarenboven is hij/zij in staat anderen volgens zijn/haar modellen te laten werken.

13 Dynamiek en Gedrevenheid Stijl Initiatiefrijk Gedreven Besluitvaardig Overtuigend Efficiënt Doelgericht Gebaseerd op competentie Initiatief (3x), Gedrevenheid (3x), Besluitvaardigheid (3x), Overtuigingskracht (3x), Plannen en organiseren, Zelfvertrouwen, Gedrevenheid, Beschrijving De gedreven leider kan worden gekenschetst als een energiek leider met grote drive. De gedreven leider kan worden gekenschetst als een energiek leider met grote drive. Besluitvaardige leiders maken snel keuzes en zijn sterk actiegericht. Overtuigende leiders zijn zeer goed in staat om de mening en houding van anderen te beïnvloeden. Efficiënte leiders hebben het vermogen om heldere doelen te stellen en die op efficiënte wijze te realiseren. Doelgerichte leiders zijn zeer bewust, met grote gedrevenheid, bezig met het realiseren van de gestelde doelen. Zij houden daarbij de grote lijn goed in de gaten.

14 6 Medewerkerstijlen Werk orientatie Stijl Productief Uitvoerder Participatief Uitvoerder Analytisch Uitvoerder Challenger Kwaliteits denker Team orientatie Stijl Stimulator Actieve Organisator Creatief Teamlid Sociaal Teamlid Coachend Teamlid Gebaseerd op competentie Stressbestendigheid, Vasthoudendheid, Aandacht voor kwaliteit, Klant- en servicegerichtheid, Werken in teamverband, Flexibiliteit, Verzamelen van informatie, Verzamelen van informatie, Probleemanalyse, Plannen en organiseren, Zelfvertrouwen, sensitiviteit, Probleemanalyse, Impact Plannen en organiseren, Zelfvertrouwen, Aandacht voor kwaliteit (2x), Gebaseerd op competentie Werken in teamverband, Flexibiliteit, Klant- en servicegerichtheid, Werken in teamverband, Plannen en organiseren, Overtuigingskracht, Werken in teamverband, Probleemanalyse, Innoveren, sensitiviteit, Werken in teamverband (2x), Opbouwen en onderhouden van relaties Ontwikkelen van anderen, sensitiviteit, Impact Beschrijving De productief uitvoerder zet zich in voor het realiseren van zijn/haar opdracht door het leveren van een kwalitatief hoogwaardige persoonlijke prestatie. Hij/zij houdt zich over het algemeen aan de ontvangen instructies, is dienstbaar en vasthoudend bij de realisatie van de hem/haar opgedragen taak. De participatief uitvoerder zet zich in voor het leveren van een goede bijdrage aan de realisatie van de opdracht. Hij/zij stelt zich flexibel en positief kritisch op door bij de uitvoering van de opdracht vooral de te bereiken teamdoelen goed voor ogen te houden. De analytisch uitvoerder opereert oplossingsgericht en planmatig door voorgelegde problemen en uitdagingen systematisch uit te diepen en ontrafelen. Op basis van zijn/haar analyse zal de analytisch uitvoerder trachten oplossingen te ontwerpen die kunnen bijdragen aan de realisatie van de gestelde doelen. De challenger is scherp in de analyse en oordeelsvorming en voelt goed aan wat er van hem/haar verwacht wordt. Het is een kritische medewerker die poogt helder te krijgen wat waarom en waartoe nodig is en in welk kader de van hem/haar gevraagde opdracht geplaatst wordt. De kwaliteitsdenker wenst een goede bijdrage te leveren aan de gestelde doelen door zich te focussen op de kwaliteit van het realisatieproces. Hij/zij zal zich vooral focussen op de toetsing van het proces aan geformuleerde doelen, overeengekomen normen, standaards, randvoorwaarden en (kwaliteits-)eisen. Beschrijving De stimulator is ervan overtuigd dat het realiseren van doelen vooral een product is van een goede teamprestatie. De stimulator zet zich persoonlijk in om het samenspel tussen de teamleden optimaal en doelgericht te doen zijn. Hij/zij is flexibel en stimuleert andere teamleden tot een goede persoonlijke bijdrage. De actieve organisator is een teamlid, dat planmatig, met overtuiging en elan, de acties onderneemt die in zijn/haar ogen nodig zijn voor het realiseren van het voor ogen staande teamdoel. Daarmee heeft de actieve organisator grote invloed op de koers van het lopende project of proces. Het creatieve teamlid is actief en vindingrijk. Door een heldere analyse en een, vaak treffend geformuleerde, visie op de voor ogen staande doelen neemt hij de andere teamleden mee in de door hem/haar geschetste, soms vernieuwende, aanpak van de problemen en uitdagingen. Het sociaal teamlid is ervan overtuigd dat topprestaties alleen te leveren zijn door topteams. Hij/zij vindt zijn/haar motivatie in het participeren in zo n groep. Hij/zij zet zich zoveel als mogelijk in voor de goede sfeer in de groep en onderhoudt met alle teamleden uitstekende relaties. Het coachend teamlid beschikt over de kracht om de potentiële kwaliteiten van anderen vrij te maken teneinde de individuele prestatieverbetering en daarmee die van het team te bereiken. Hij/zij is betrokken, stelt de ander centraal, maar houdt wel voldoende afstand om aan te zetten tot reflectie en lering.

15 Probleem/klant orientatie Stijl Modellenbouwer Probleemanalist Troubleshooter Dienstverlener Servicemedewerker Gebaseerd op competentie Verzamelen van informatie, Innoveren, Initiatief Verzamelen van informatie, Probleemanalyse (2x), Initiatief, sensitiviteit, Opbouwen en onderhouden van relaties, Commerciële gerichtheid, Klant- en servicegerichtheid, Vasthoudendheid, Verzamelen van informatie, Probleemanalyse, sensitiviteit, Verzamelen van informatie, Klant- en servicegerichtheid Beschrijving De modellenbouwer is een conceptueel denker, beschikkend over een goed abstractievermogen die in staat om processen te modelleren en randvoorwaarden te definiëren voor het functioneren van oplossingen. Met zijn/haar oplossingsgerichte initiatieven zal hij/zij anderen veelal kunnen overtuigen. De probleemanalist focust zich op het analyseren en ontwerpen van oplossingen die bijdragen aan de realisatie van het geformuleerde doel. Dit kan zowel betrekking hebben de oorspronkelijke doelstellingen van het project/programma, maar ook op obstakels en problemen tijdens het realisatieproces. De troubleshooter vindt zijn uitdaging in het diagnosticeren en oplossen van aan hem/haar voorgelegde problemen. Met voortvarendheid en vasthoudendheid zal hij/zij door weten te dringen tot de kern van het probleem en in staat zijn om tot een passende oplossing te komen. De dienstverlener zet zich in voor een vruchtbare en langdurige klantrelatie. Hij/zij is een goede netwerker. Hij/zij zal enerzijds een goed gevoel hebben voor de behoeften en belangen van de klant en anderzijds doelgericht zoeken naar mogelijkheden van dienstverlening. De servicemedewerker is dienstbaar en klantgericht. Hij/zij heeft voldoende empathie, zal scherp luisteren en is doortastend bij het doorgronden van het aangeboden probleem. Hij/zij is erop gericht een goede diagnose op te stellen zal zich inzetten in voor het realiseren van een adequate oplossing van het probleem.

16 7 Client Development Roles Stijl Verkoper Cold canvassing Nog lage cliënt intimiteit Cliënt behoeften nog onbekend Account ontwikkelaar Exploren van Klantorganisatie Cliënt intimiteit groeiende Cliënt behoeften nog onbekend Bid Leader Proposal fase Cliënt behoefte geidentificeerd Aanbieden diensten aan klant Delivery Manager Delivery Phase Cliënt behoefte bekend Hoge cliënt intimiteit Gebaseerd op competentie Commerciële gerichtheid, Zelfvertrouwen, Overtuigingskracht, Klant- en servicegerichtheid Opbouwen en onderhouden van relaties, Plannen en organiseren, Commerciële gerichtheid, Overtuigingskracht Vasthoudendheid, Commerciële gerichtheid, Aandacht voor kwaliteit sensitiviteit, Commerciële gerichtheid, Klant- en servicegerichtheid Beschrijving De Verkoper is sterk gefocust op het ontwikkelen van nieuwe relaties. Hij/zij is van nature een netwerken en knoopt graag nieuwe relaties aan. Met grote inzet werkt hij/zij aan het vertalen van nieuwe contacten naar langdurige relaties. Hij/zij is sterk gemotiveerd door het opbouwen van zijn/haar netwerk en het openen van deuren voor de diensten van zijn bedrijf. De Account Ontwikkelaar bouwt een duurzame cliënt relatie door het verder verkennen van de cliënt organisatie en het identificeren van sleutelfiguren in die organisatie. Hij/zij ontwikkelt en regisseert een sterk genetwerkte relatie tussen de cliënt organisatie en die van zijn eigen organisatie. De Bid Leader is gefocust op business creatie vanaf het moment dat de cliënt een zekere behoefte uit, totdat het contract wordt gegund. Hij/zij bouwt het proposal team en geeft richting gedurende de bid fase, mobiliseert voor interactie met de klant, is attent op mogelijkheden van quick starts en beïnvloedt het gunningproces in de klantorganisatie. De Delivery Manager is hét commerciële interface met de cliënt tijdens het gehele proces van dienstverlening. Hij/zij wordt door de klant gezien als de commerciële portefeuillehouder, ziet er op toe dat de cliënt op tijd betaalt voor de geleverde diensten, opent tijdig discussie over gevoelige items waar hij/zij spanning vermoedt en poogt nieuwe opportunities voor additionele diensten te onderkennen.

17 8 Commercial Roles Stijl Account Executive Gaat voor de business Vertegenwoordigt de leverancier Sterk commerciëel gedrag Personal Coach Vertrouweling van de klant Empathisch, ondersteunend Gedrag wordt niet als commercieel ervaren Engagement Manager Levert de oplossing Betrokken in levering dienst Door klant gepercipieerd als Mr. Delivery Leading Partner Executive niveau / partner van de klant Escalatie niveau bij conflicten Houdt zich niet bezig met details/ ziet de grote lijn Gebaseerd op competentie Werken in teamverband, Opbouwen en onderhouden van relaties, Commerciële gerichtheid Ontwikkelen van anderen, sensitiviteit, Opbouwen en onderhouden van relaties, Probleemanalyse, Strategische visie Commerciële gerichtheid, Klant- en servicegerichtheid, Opbouwen en onderhouden van relaties, Verzamelen van informatie, Overtuigingskracht Beschrijving De Account Executive coördineert de contacten tussen de klant en de leverancier. Hij/zij focust op het identificeren van klantbehoeften, initieert business creatie, onderhoudt relaties met sleutelfiguren in de klantorganisatie en brengt contacten op expertise niveau tot stand teneinde business opportunities te ontwikkelen. De Executive Coach geniet vertrouwen bij het management van de klant. Hij/zij wordt ervaren als een waardevol adviseur, die de positie en uitdagingen van de klant begrijpt en die als competente sparring partner helpt om oplossingen te vinden. Ook al beschikt de Executive Coach over excellente commerciële talenten, een té duidelijk commercieel gedrag kan mogelijk schade toebrengen aan de speciale vertrouwde relatie. De Engagement Manager is gefocust op 'delivery excellence' en het nakomen van het contract. Hij begrijpt de details van de overeenkomst en zorgt dat er 'on time and above customer expectations'. De Engagement Manager houdt zich bezig met de verwachtingen van de klant. Hij/zij signaleert en defineert additionele behoeften bij de klant. Hij bestuurt met precisie en duidelijkheid de 'change request' portefeuille. De Leading Partner onderhoudt de relatie op executive niveau. Hij/zij is de toegewijde sponsor van het programma en wordt betrokken in formele situaties: als de senior partner voor het contract en bij officiële gebeurtenissen, wanneer de scope van het programma veranderd dient te worden of bij dreigende van conflicten. Hij/zij communiceert met het hoogste niveau in de klantorganisatie.

18 9 Program Management Roles Stijl Program Executive Creëert de visie Verwachtingsmanagement Sterke mobilisatiekracht Program Realisator Ontwikkelt het plan Sterk in verwachtingsmanagement Kan ideeën vertalen naar werkbare plannen Directing Change Manager Organiseert het deliveryproces Focust op uitvoerbaarheid Bouwt het team, werkt het plan uit en bestuurt de uitvoering Inspiring Change Manager Realiseert het veranderingsresultaat Mobiliseert mensen, geeft richting Sterk gefocust op een succesvol resultaat Gebaseerd op competentie Multicultureel bewustzijn, sensitiviteit, Innoveren, Overtuigingskracht, Vasthoudendheid Impact Verzamelen van informatie, Overtuigingskracht, Plannen en organiseren, Delegeren, Werken in teamverband, Vasthoudendheid, Beschrijving De Program Executive is de leidende persoon bij het concipiëren van het veranderingsprogramma. Hij/zij heeft een goed begrip van de processen en behoeften bij de klant, ontwerpt de visie, geeft vorm aan de propositie, heeft het vermogen om de klantorganisatie op één lijn te brengen en de kracht om zowel klantorganisatie als die van de dienstverlener(s) te mobiliseren. De Program Realisator organiseert de programma activiteiten; hij/zij ontwerpt het realisatieplan, onderneemt initiatieven om zaken van de grond te krijgen, mobiliseert de organisatie, zorgt voor bemanning en definieert programma doelen. Hij/zij is voorwaardenscheppend in de programma omgeving, houdt draagvlak en haalbaarheid binnen de klantorganisatie nauwlettend in de gaten en beïnvloedt actief het verwachtingspatroon op executive niveau. De Directing Change Manager is verantwoordelijk voor het uitvoeren van het project op tijd, binnen de gedefinieerde randvoorwaarden. Hij/zij 'monitort' nauwlettend de voortgang en neemt noodzakelijke maatregelen t.b.v. de voortgang. Hij/zij zorg voor de bemanning van de projectactiviteiten en geeft richting aan de professionals, zet de standaards en organiseert de uitvoering. Hij/zij voelt zich persoonlijk verantwoordelijk voor de resultaten. De Inspiring Change Manager is een leider die weet hoe te inspireren en mensen aan te voeren naar 'delivery excellence'. Hij/zij heeft uitstekende kwaliteiten om goed te delegeren en te weten wanneer ingegrepen en bijgestuurd moet worden. Hij/zij creëert een perfect werkklimaat voor het leveren van optimaal resultaat.