APS voortgezet onderwijs Aanbod APS-talen Schooljaar 2015-2016 www.aps.nl
Voorwoord APS-talen begeleidt ook in het schooljaar 2015-2016 schoolleiders en docenten bij de realisatie van goed taalonderwijs. U kunt daarbij denken aan invoering en implementatie van taalbeleid of werken aan didactische samenhang, gericht op het motiveren en presteren van leerlingen. Leerlingen aan het leren krijgen is een thema van alle tijden; hedendaagse thema s zijn 21st century skills, opbrengstgericht werken en gepersonaliseerd leren. De talengroep van APS richt zich op vernieuwing van het talenonderwijs, dat past bij de docenten en hun leerlingen en ook bij de trends en ontwikkelingen in de scholen. Naast de begeleiding op de scholen organiseren we conferenties, cursussen en studiedagen. Deze brochure biedt u een overzicht van onze activiteiten in het schooljaar 2015-2016. U treft eerst beknopte informatie aan over wat APS-talen doet. Daarna volgt een overzicht van onze activiteiten. Actuele berichtgeving over ons aanbod kunt u vinden op www.aps.nl/voortgezet-onderwijs. Wij wensen u een inspirerend schooljaar 2015-2016 toe! Geppie Bootsma Projectleider APS-talen Kijk hier voor het complete APS-talenaanbod.
Inhoudsopgave APS-talen APS-talen 5 Maatwerk 7 en informatie 8 Nederlands en moderne vreemde talen 9 1. Jaarlijkse conferenties 10 2. Cursus Alle leerlingen actief in de taalles door kleine ingrepen met grote effecten 12 3. Cursus Leidinggeven aan de ontwikkeling in een talensectie 13 Nederlands en taalbeleid 15 1. Cursus Taalcoördinator 16 2. Netwerk taalcoördinatoren 17 3. Studiedag Examentraining Nederlands (havo/vwo) 18 4. Studiedag Extra tijd voor taal: wat en hoe? 19 5. Studiedag Leesaanpakken voor zwakke lezers 20 6. Studiedag Leren met webtools en apps bij Nederlands 21 7. Studiedag Schrijven en minder nakijken 22 8. Studiedag Examentraining Nederlands (vmbo) 23 9. Studiedag Fictie als motor voor schoolsucces - De kracht van lezen in het vmbo 24 10. Studiedag Hoe betrek je collega s bij het taalbeleid? 25 11. Studiedag Spelling en grammatica: eigen doelen en eigentijdse aanpakken 26 12. Studiedag Begrijpend lezen en woordenschat bij Nederlands 27 13. Studiedag Nederlands in laptop- en tabletklassen 28 14. Studiedag Digitaal lezen en leesvaardigheid 29 15. Studiedag Mondelinge taalvaardigheid van 1F naar 4F 30 Moderne vreemde talen 33 1. Cursus Differentiëren in de taalles door kleine ingrepen met grote effecten 34 2. Cursus Leesvaardigheid: beter lezen, beter scoren! 35 3. Cursus Alle 30 leerlingen tegelijk actief in gesprek 36 4. Studiedag Taaldorp voor alle taalvaardigheden 37 5. Studiedag Taal leren met laptop of tablet/ipad (basis) 38 6. Studiedag Leer ze écht luisteren: leerlingen actief betrekken bij kijk- en luistervaardigheid 39 7. Studiedag Examentraining Engels : als elke tiende punt telt 40 8. Studiedag Examentraining Frans : als elke tiende punt telt 41 9. Studiedag Examentraining Duits : als elke tiende punt telt 42 10. Studiedag Leer ze woorden leren! 43 11. Studiedag Taal leren met ICT! (verdiepingsdag) 44 12. Studiedag Actief taal leren met nieuwe media 45 13. Studiedag Teaching English Today (vmbo) 46 14. Studiedag Houd Frans op de kaart (vmbo) 47 15. Studiedag Teaching English Today (havo/vwo) 48 16. Studiedag Houd Duits op de kaart (havo en vwo) 49 17. Studiedag Houd Frans op de kaart (havo en vwo) 50 18. Studiedag Houd Duits op de kaart (vmbo) 51 19. Studiedag De leerling aan zet: motiverend taalonderwijs 52 20. Studiedag Schrijfvaardigheid mvt: laat ze schrijfkilometers maken! 53 21. Studiedag De doeltaal spreken in de les. Doen! En hoe houden we het vol? 54 22. Studiedag Taalonderwijs op maat met behulp van ICT. Elk talent een kans door gepersonaliseerd leren! 55 Aanmelden 56 APS-talen werkt met scholen aan goed taalonderwijs in de lessen Nederlands en moderne vreemde talen en begeleidt scholen bij taalbeleid. Onze basis: ervaring in het voortgezet onderwijs en ontwikkelen met alle betrokkenen in de school De medewerkers van APS-talen hebben allemaal lange tijd voor de klas gestaan in het voortgezet onderwijs. We werken wekelijks met docenten en leerlingen en zijn gesprekspartner voor schoolleiders en andere betrokkenen bij veranderingen en professionalisering in de school. APS-talen biedt doorleefde kennis en ervaring. De kern van ons werk Het grootste deel van ons werk bestaat uit ondersteuning op maat van docenten en schoolleiders. Daarnaast organiseren we conferenties, cursussen en studiedagen. Die vindt u in deze brochure. Vrijwel alle onderwerpen uit ons aanbod van dit jaar voeren wij tevens als maatwerk op scholen uit. Nederlands Op het gebied van Nederlands zijn we gespecialiseerd in: doorlopende leerlijnen taal en ontwikkelen van sectiebeleid; implementatie van de referentieniveaus taal; activerende en motiverende didactiek bij alle domeinen van het vak Nederlands: lezen van zakelijke teksten, literatuur- en fictieonderwijs, schrijven, mondelinge taalvaardigheid, taalverzorging en taalbeschouwing (spelling en grammatica), en daarbij meer recht doen aan verschillen tussen leerlingen; ICT en interactieve media; examentraining en toetsen, met een goede verhouding tussen onthouden en begrijpen enerzijds en integreren en toepassen anderzijds; het vak Nederlands en taalbeleid in de school. Taalbeleid Verbeteren van taal- en rekenvaardigheid is beleidsprioriteit nummer één. APS-talen begeleidt scholen bij het ontwikkelen en invoeren van duurzaam taalbeleid. Bij taalbeleid gaat het om taalbewuste vakdocenten en taalgericht vakonderwijs, waarbij aandacht voor taal in alle lessen het actief leren ondersteunt. Bij taalbeleid zijn alle niveaus in de school betrokken: schoolleiding, taalcoördinatoren (taalwerkgroep, taalcoaches), docenten Nederlands en docenten van andere vakken. Bij de realisatie van taalbeleid gaat het erom dat taalbewust lesgeven zichtbaar is in de klas. We werken opbrengstgericht, dus taalbeleid op de school moet aantoonbaar tot betere resultaten leiden. Moderne vreemde talen: Frans, Duits, Engels en Spaans APS-talen beschikt over een scala aan mogelijkheden om het onderwijs in moderne vreemde talen te verbeteren, met als uitgangspunt: kleine ingrepen, grote effecten. Zo werken we op scholen onder meer aan: het toepassen van activerende en motiverende werkvormen en samenwerkend leren; meer recht doen aan verschillen tussen leerlingen in de les mvt; werken met het Europees Referentiekader (ERK) bij het opstellen van vaardigheidslijnen (spreek-, gespreks-, schrijf-, lees- en luistervaardigheid); toetsen, met een goede verhouding tussen onthouden en begrijpen enerzijds en integreren en toepassen anderzijds; het verbeteren van (de doorlopende leerlijn) leesvaardigheid en het opzetten van een effectieve en motiverende examentraining; het ontwikkelen van motiverend fictie- en literatuuronderwijs, van brugklas tot eindexamen; het opzetten van een Taaldorp of Taalstad; vormen van taakgericht taal leren: het Hele-Taak-Eerst-principe, Tabasco en taal-leerarrangementen; ICT en interactieve media in de les. 4 Aanbod APS-talen 2015-2016 APS-talen 5
Maatwerk De medewerkers van APS-talen verzorgen veel maatwerk op scholen. Maatwerk is afgestemd op de scholingsbehoefte en specifieke ondersteuning van de sectie(s) of de individuele docent. Vrijwel alle onderwerpen die tijdens studiedagen en conferenties aan de orde komen, kunnen als maatwerk op een school worden uitgevoerd. Een maatwerktraject start met een intakegesprek voor een goede analyse van de situatie en een bespreking van de gewenste begeleiding. Omdat elke school eigen behoeften heeft, stellen we samen met betrokken docenten (en vaak ook met de schoolleiding) de opzet en inhoud van de training vast. Het programma en de inhoud worden vervolgens in overleg vastgesteld. Daarna krijgt de school een offerte met prijzen en afspraken. Echt maatwerk, dus. Voorbeelden van maatwerktrajecten bij moderne vreemde talen: Spreek- en gespreksvaardigheid in klassen van 30 leerlingen. Recht doen aan/munt slaan uit verschillen tussen leerlingen. Leesvaardigheidsonderwijs in een doorlopende leerlijn. Examentraining effectief en motiverend maken. Woordverwerving binnen en buiten het lokaal. Motivatie en prestatie verhogen met het ERK. Draai de boel eens om: werken volgens het Hele-Taak-Eerst-principe. Kijk- en luisteronderwijs met verschillende media. Het digibord in de taalles. Taal leren met apps en tablet of ipad. Doeltaal = voertaal. In het schooljaar 2014-2015 werkte APS-talen op meer dan 90 scholen aan maatwerk. Ik heb goede handvatten gekregen om ons taalbeleid verder te ontwikkelen. Voorbeelden van maatwerktrajecten bij Nederlands: Taalbeleid: van plan in de la naar taalgerichte vaklessen (werkgroep taalbeleid). Leesvaardigheid in de school (werkgroep taalbeleid). Aandacht voor taalverzorging (correct schrijven). Doorlopende leerlijn begrijpend lezen en fictie. Opleiden taalcoaches. Doorlopende leerlijn schrijven. De rol van de sectie Nederlands bij schoolbreed taalbeleid. De referentieniveaus taal. Vrij lezen in de school ter versterking van leesvaardigheid. Examentraining Nederlands. APS-talen 7
en informatie De kosten van maatwerk bedragen per dagdeel 650,- of 750,-, inclusief materiaal en reiskosten van de trainer. De voorbereidingskosten zijn respectievelijk 325,- en 375,- per dagdeel; btw is niet verschuldigd. APS hanteert verschillende tarieven voor medewerkers: het professional tarief en het experttarief. De kosten voor de school zijn afhankelijk van de medewerker die de scholing verzorgt. Voor maatwerk kunt u contact opnemen met het secretariaat van APS Academie, te bereiken via academie@aps.nl of 030 28 56 722. Voor inhoudelijke vragen kunt u terecht bij Geppie Bootsma, projectleider APS-talen, via g.bootsma@aps.nl of 06 2505 1905. Nederlands en moderne vreemde talen
Jaarlijkse conferenties Conferentie havo/vwo Toekomstgericht talenonderwijs: betrokken, nieuwsgierige en ondernemende leerlingen in de taallessen De thema s van de workshops worden ook als maatwerk aangeboden. Leerlingen worden klaargestoomd voor de toekomst, ook op school, ook bij de talenlessen. Hoewel we niet precies weten hoe die toekomst eruitziet, is die toekomst wel dichtbij. De 21e eeuw is immers al begonnen. En de 21e eeuwse vaardigheden komen ook nu al van pas. Van de jongeren wordt tegenwoordig verwacht dat ze betrokken, ondernemend en nieuwsgierig zijn. Deze houding vormt de basis voor een succesvol bestaan in de 21e eeuw. De competenties die als 21st century skills worden benoemd zijn: samenwerken, creativiteit, ICT-geletterdheid, communiceren, probleemoplossend vermogen, kritisch denken en sociale en culturele vaardigheden. Deze vaardigheden staan centraal in de workshops van deze conferentie. We bieden u praktische mogelijkheden om deze vaardigheden in uw lessen aan de orde te laten komen. Docenten Nederlands, Frans, Duits, Engels en Spaans. Maandag 28 september 2015 Conferentie literatuuronderwijs Tijdens de jaarlijkse conferentie literatuuronderwijs voor docenten Nederlands, Frans, Duits, Engels en Spaans in de Tweede Fase gaan we in op mogelijkheden om de leerlingen te laten kennismaken met de wereld van de literatuur op een manier die diepgang aanbrengt en tegelijkertijd motiverend is, voor docenten én leerlingen. We sturen u in april 2016 een afzonderlijke flyer met informatie over deze conferentie. Donderdag 9 juni 2016 Na een plenaire inleiding kunt u in elke ronde één workshop volgen. Conferentie vmbo Toekomstgericht vmbo, nu Hoe ziet dat eruit bij Nederlands en moderne vreemde talen? De jaarlijkse conferentie vmbo staat in het teken van de toekomst van de vmbo-leerling en de taallessen van nu. Het leven, het werk en het leren in de toekomst vraagt nu om betrokken, ondernemende en nieuwsgierige vmboleerlingen. Taalvaardigheid speelt hierbij een belangrijke rol. Hoe betrokken zijn uw leerlingen in de taallessen en hoeveel ruimte is er voor ondernemende en nieuwsgierige leerlingen? Tijdens de vmbo-conferentie laten we zien hoe u de vakvaardigheden kunt koppelen aan de zogenaamde 21st century skills. Hoe u als taaldocent uw leerlingen zich kunt laten ontwikkelen tot zelfsturende en betrokken deelnemers aan de maatschappij 2032. Ook richten we ons op de nabije toekomst. U krijgt concrete tips en tools in handen om uw leerlingen gemotiveerd aan het werk te krijgen en te houden en om leerlingen het gevoel te geven dat wat ze leren er echt toe doet, nu en in de toekomst, en dat ze naast een goede voorbereiding op de examens kunnen werken aan betekenisvolle taken die hen helpen om een beter beeld te krijgen van wie zij zijn, wat ze willen en wat ze kunnen! Docenten Nederlands, Frans, Duits, Engels en Spaans werkzaam in het vmbo. Donderdag 8 oktober 2015 van 9.30-16.00 uur in Aristo, 10 Aanbod APS-talen 2015-2016 Nederlands en moderne vreemde talen 11
Cursus Alle leerlingen actief in de taalles door kleine ingrepen met grote effecten Cursus Leidinggeven aan de ontwikkeling in een talensectie Leerlingen zijn soms moeilijk aan het werk te krijgen en de resultaten stellen vaak teleur. In deze cursus gaan we aan de slag met ingrepen en werkvormen die de motivatie van leerlingen verhogen, de werkhouding verbeteren en mogelijkheden bieden voor afwisselende en spannende lessen met uiteindelijk betere leerresultaten. De cursus levert u uitdagende nieuwe werkvormen op voor alle taalvaardigheden. Ook analyseren we uw eigen les om te kijken hoe het met uw activiteit en die van uw leerlingen gesteld is. Tevens vertellen we u wat u kunt doen om uw leerlingen meer op het puntje van hun stoel te krijgen en te houden. De eerste dag gaan we aan de slag met vragen als: Hoe start ik een goede taalles? Wie is er actief in de les? Hoe motiveer ik leerlingen? Wat maakt dat een leerling door een werkvorm wordt uitgedaagd? Hoe borg ik wat er geleerd is? Het antwoord vindt u door voortdurend van rol te wisselen: in de rol van leerling ervaart u een werkvorm, in de rol van docent reflecteert u op de werkvorm en ontdekt u de mogelijkheden voor uw eigen praktijk. Na de eerste cursusdag probeert u interventies en werkvormen uit in de klas. Tijdens de tweede dag komen complexere werkvormen, zoals het leerarrangement en het circuitmodel, aan de orde. Docenten Nederlands, Frans, Duits, Engels en Spaans. Data, tijd en plaats Maandag 18 januari en donderdag 17 maart 2016 van 9.30-16.00 uur in Aristo, 545,- inclusief materiaal Deze cursus wordt ook als maatwerk aangeboden. Het ontwikkelen van het talenonderwijs op een school en het leidinggeven aan een sectie vragen specifieke kwaliteiten: visie en koers kunnen uitzetten, kunnen organiseren, leiderschap kunnen tonen. In deze cursus gaan we in op de volgende aspecten: leidinggeven aan de talensectie(s); ontwikkelen van een koers en een visie op het talenonderwijs van de sectie of de cluster talen. De verschillende onderdelen van de training richten zich op het vergroten van kennis, inzicht en vaardigheden op het gebied van: Samen uitzetten van de koers van het talenonderwijs, hoe doe je dat? De sectiebijeenkomst: vergadering of werkbespreking? Omgaan met problemen in de sectie. Contacten met de schoolleiding. Onderwijskundig en persoonlijk leiderschap. Werken in een professionele cultuur. In deze cursus verbinden we praktisch-theoretische modellen aan de bestaande schoolwerkelijkheid van de deelnemers. Van daaruit wordt gezocht naar een manier waarop effectieve interventies kunnen worden gepleegd. We gaan na welke kwaliteiten van belang zijn bij het leidinggeven aan ontwikkelprocessen en hoe je die als sectieleider kunt inzetten. Sectieleiders Nederlands, Frans, Duits, Engels en Spaans. Data, tijd en plaats Donderdag 21 januari en dinsdag 8 maart 2016 van 9.30-16.00 uur in Aristo, 545,- inclusief materiaal Deze cursus wordt ook als maatwerk aangeboden. 12 Aanbod APS-talen 2015-2016 Nederlands en moderne vreemde talen 13
Zeer leerzaam en praktisch. Ik kan er meteen mee aan de slag. Nederlands en taalbeleid 14 Aanbod APS-talen 2015-2016
Cursus Taalcoördinator Netwerk taalcoördinatoren Als taalcoördinator of taalcoach zorgt u voor de ontwikkeling en implementatie van het taalbeleid in uw school. U formuleert samen met de schoolleiding visie en uitgangspunten en voert schoolactiviteiten uit die gericht zijn op de verbetering van de taalvaardigheid van de leerlingen en op het halen van de referentieniveaus taal. Dat vraagt expertise op het gebied van taalvaardigheid en kennis van de taaleisen van het Referentiekader. Maar voor het boeken van zichtbare resultaten moet u ook veranderingen kunnen bewerkstelligen, weten wat werkt bij het implementeren van taalbeleid en weten hoe u collega s hierbij kunt betrekken. Deze tweedaagse cursus geeft informatie die direct toepasbaar is in de concrete situatie op uw school en biedt u een stevige basis voor uw werk als taalcoördinator. We besteden aandacht aan: Het ontwikkelen en formuleren van een visie op taal en taalbeleid en de vertaling van die visie naar concrete activiteiten. Kansen voor taalbeleid: wat blijkt te werken op scholen? De referentieniveaus taal en schoolbreed taalbeleid. Motiveren en activeren van collega s voor taalgericht vakonderwijs. Opbrengstgericht werken aan taal in de hele school. Taalcoördinatoren/taalcoaches in het voortgezet onderwijs. Data, tijd en plaats Maandag 12 oktober en donderdag 10 december 2015 545,- inclusief materiaal De thema s van de cursus worden ook als maatwerk aangeboden. Taalcoördinatoren hebben in de school de taak om het taalbeleid in de praktijk vorm te geven. Daar komt best veel bij kijken: een werkgroep leiden, een studiedag organiseren, toetsresultaten interpreteren, collega s meekrijgen. Al die taalcoördinatoren hebben min of meer dezelfde werkzaamheden en komen in de praktijk vaak dezelfde problemen en uitdagingen tegen. In dit netwerk ontmoeten taalcoördinatoren uit het hele land elkaar. Op deze manier blijven ze op de hoogte van de laatste ontwikkelingen, raken ze (opnieuw) geïnspireerd en leren ze van en met elkaar. In het netwerk komen inhoudelijke en procesmatige onderwerpen aan de orde, zoals: de stand van zaken met toetsen en volgsystemen; aandacht voor begrijpend lezen en de rol van fictie lezen hierbij; schrijfvaardigheid in de hele school op de kaart zetten; de relatie met de schoolleiding; leidinggeven aan een taalbeleidsgroep; het proces in de school gaande houden; de collega s meekrijgen. De onderwerpen worden voorafgaand aan de bijeenkomsten door de deelnemers ingebracht. Taalcoördinatoren. Data, tijd en plaats Donderdag 15 oktober 2015 Vervolgmiddagen: Maandagmiddag 25 januari en dinsdagmiddag 12 april 2016 van 13.30-16.30 uur in Aristo, 395,- inclusief materiaal en lunch. Elke tweede en volgende deelnemer van dezelfde school betaalt 365,-. 16 Aanbod APS-talen 2015-2016 Nederlands en taalbeleid 17
Studiedag Examentraining Nederlands (havo/vwo) Studiedag Extra tijd voor taal: wat en hoe? De vernieuwde examens zijn een feit. Na de eerste vragen en onzekerheden weten we waar we de leerlingen op voor kunnen bereiden. Maar hoe doet u dat? En hoe zorgt u voor gemotiveerde leerlingen tot aan het eind van het schooljaar? Deze studiedag levert u concrete voorbeelden en werkvormen om tijdens het jaar met teksten te oefenen, zonder te vervallen in het soms eindeloos maken van oude examens. Zeker tijdens de laatste fase van het examenjaar is dit voor veel leerlingen dagelijkse praktijk. Niet altijd even efficiënt en zeker niet altijd voor alle leerlingen motiverend. Niet alle leerlingen ervaren namelijk dezelfde problemen. De ene leerling heeft moeite met structuurvragen, terwijl de andere leerling graag wil oefenen met argumentatiestructuren. Als u wilt dat ze echt beter gaan scoren tijdens het CE hebben uw leerlingen meer aan maatwerk. Tijdens deze studiedag maakt u kennis met het vijfstappenplan van APS: 1. Een motiverende start. 2. Een sterkte-zwakteanalyse maken: verschillende mogelijkheden, zowel digitaal als op papier. 3. Deelvaardigheden oefenen: volledige instructies rond probleemgebieden. 4. Een proefexamen maken: niet alleen nog een keer oefenen. 5. Het eindexamen. Hierbij krijgt u mogelijkheden en werkvormen gepresenteerd om de examentraining voor leerlingen effectief en uitdagend te maken. Docenten Nederlands havo en vwo. Maandag 5 oktober 2015 Voor docenten vmbo is er een studiedag Examentraining op 7 december 2015. De beschrijving vindt u verderop in deze brochure. Veel scholen zetten in de onderbouw naast de reguliere uren Nederlands extra tijd voor taal op het rooster. Ze organiseren bijvoorbeeld bijspijkeruren taal om leerlingen op niveau te krijgen voor de taaltoetsen en om ze op belangrijke taalvaardigheden als lezen, schrijven en taalverzorging extra te ondersteunen. Scholen kunnen kiezen uit allerlei programma s en materialen om extra lessen te vullen. Om dat goed te kunnen doen moeten een aantal zaken helder zijn. Wat zijn de doelen van extra tijd voor taal en welke aanpak past daarbij? Wat is de relatie tussen extra taal en wat de leerlingen bij Nederlands leren? En hoe sluit je aan bij taalvaardigheid die leerlingen voor andere vakken nodig hebben? Deze studiedag biedt inspiratie bij het effectief en realistisch invullen van de extra tijd voor taal. Aan de orde komen, naast doelen en uitgangspunten: werkwijzen en materialen voor gedifferentieerd werken aan het versterken van taalvaardigheid; motiveren: de leerling betrekken bij zijn eigen ontwikkeling; voortgang in beeld: weten wat de extra inspanningen opleveren; digitale mogelijkheden; het extra uur taal en het vak Nederlands; het extra uur taal en het taalbeleid van de school; wat heeft de docent van andere vakken nodig om zo n extra uur te kunnen begeleiden? Verantwoordelijken voor het programma van extra taal in de onderbouw van vmbo, havo en vwo: docenten Nederlands, remedial teachers en taalcoördinatoren. Donderdag 15 oktober 2015 18 Aanbod APS-talen 2015-2016 Nederlands en taalbeleid 19
Studiedag Leesaanpakken voor zwakke lezers Studiedag Leren met webtools en apps bij Nederlands Als je kunt lezen, kun je leren. De uitdagende opdracht van de school om alle leerlingen gemotiveerd te laten lezen, kan slagen. In het vmbo en het praktijkonderwijs stromen veel leerlingen binnen met een grote achterstand op het gebied van begrijpend en technisch lezen. Deze leerlingen hebben daardoor ook veel moeite met het begrijpen van teksten bij andere vakken dan Nederlands. Vaak hebben ze ook een hekel aan het lezen van fictie: waar je veel moeite mee hebt, dat doe je ook niet graag. Gelukkig zijn er de laatste jaren veel materialen en werkwijzen ontwikkeld om het lezen aantoonbaar te verbeteren en het leesplezier te vergroten. Over die mogelijkheden tot succes gaat deze studiedag. Aan de orde komen onder andere: een beproefde aanpak voor zwakke lezers: activerende werkvormen als duo-lezen en expertlezen; de aanpak van bijvoorbeeld Nieuwsbegrip en DiaTaal: begrijpend leren lezen aan de hand van actuele teksten; verbeteren van technisch lezen met de RALFI-methode; manieren om plezier in lezen te vergroten, zoals interactief voorlezen, modellen; vorderingen volgen en meten: resultaatgericht werken aan tekstbegrip; leerlingen betrekken bij hun leesontwikkeling. Docenten Nederlands vmbo-bbl/ kbl en praktijkonderwijs. Donderdag 20 november 2015 Webtools en apps beginnen een plek te veroveren in het onderwijs. Ook bij het vak Nederlands kunnen ze het leren ondersteunen. Bij de verschillende vaardigheden kunnen apps en webtools ingezet worden om de leerlingen gemotiveerd en op een activerende manier aan het werk te zetten en te houden. Tijdens deze dag maakt u kennis met zeer verschillende apps en webtools die inzetbaar zijn bij leeractiviteiten van de verschillende vaardigheden, zowel in als buiten uw les. Daarvoor hoeft u geen IT-expert te zijn of in een laptopklas les te geven. We werken met eenvoudige applicaties die u kunt inzetten in klassen waarbij de mobiele telefoon gebruikt kan worden of waarbij u af en toe de beschikking heeft over laptops of tablets. Wat levert de dag u op? U leert werken met een aantal apps en webtools voor Nederlands, die niet in uw repertoire mogen ontbreken. U weet welke inhoud eraan gekoppeld kan worden. U hebt kant-en-klare lesideeën. U ervaart hoe motivatieverhogend het gebruik van deze apps en webtools kan zijn in lesactiviteiten en bij huiswerktaken. Docenten Nederlands. Maandag 23 november 2015 Tijdens deze dag krijgt u informatie, oefent u zelf met een aanpak en bekijkt u lesfragmenten. 20 Aanbod APS-talen 2015-2016 Nederlands en taalbeleid 21
Studiedag Schrijven en minder nakijken Studiedag Examentraining Nederlands (vmbo) Schrijven is een belangrijke vaardigheid. Met een goed geschreven tekst over een onderwerp laat een leerling zien dat hij de inhoud in de vingers heeft. Schrijven helpt om kennis en inzichten te verhelderen en voor anderen zichtbaar te maken. Maar veel docenten vinden echt werk maken van schrijfvaardigheid in de les Nederlands lastig. Het vele nakijken dat dit met zich meebrengt is vervelend en tijdrovend. Bovendien is het de vraag of al dat nakijken effect heeft op de ontwikkeling van het schrijven van leerlingen. Deze studiedag gaat over hoe je de lessen zo organiseert, dat leerlingen niet alleen veel schrijven, maar ook bewust en gericht werken aan verbetering van hun schrijfvaardigheid. En, niet te vergeten, over de vraag hoe je de leerlingen hiertoe kunt motiveren. Wij presenteren succesvolle werkwijzen van verschillende scholen. U kunt met de aangereikte tips en adviezen aan de slag om in uw eigen praktijk het schrijfonderwijs een positieve stimulans te geven. Aan de orde komen de volgende onderwerpen: praktische adviezen naar aanleiding van recent onderzoek naar schrijfdidactiek; de opbouw van een inhoudelijk doorlopende leerlijn schrijfvaardigheid van 1F naar 4F; minder nakijken door ruim baan voor feedback en revisie; beoordeling van schrijfproducten op een haalbare manier. Docenten Nederlands. Woensdag 25 november 2015 Lezen en schrijven: twee vaardigheden die in het eindexamen getoetst worden. Hoe bereid je leerlingen voor op deze examenonderdelen, zowel voor het digitale als voor het papieren examen? En hoe zorg je ervoor dat leerlingen gemotiveerd worden en blijven? Deze studiedag levert u concrete voorbeelden en werkvormen om gedurende het schooljaar te oefenen met de verschillende onderdelen. Maar bovenal krijgt u handvatten om richting het eindexamen meer gericht en op maat te werken. Sommige leerlingen zullen nog moeten oefenen met schrijven, andere met samenvatten of tekstverbanden zien. Door gedifferentieerd te werken, vergroot u de kans op een beter cijfer. Tijdens deze studiedag maakt u kennis met het vijfstappenplan van APS: 1. Een motiverende start. 2. Een sterkte-zwakteanalyse maken: verschillende mogelijkheden, zowel digitaal als op papier. 3. Deelvaardigheden oefenen: volledige instructies rond probleemgebieden. 4. Een proefexamen maken: niet alleen nog een keer oefenen. 5. Het eindexamen. Hierbij krijgt u mogelijkheden en werkvormen gepresenteerd om de examentraining voor leerlingen effectief en uitdagend te maken. Docenten Nederlands vmbo. Maandag 7 december 2015 22 Aanbod APS-talen 2015-2016 Nederlands en taalbeleid 23
Studiedag Fictie als motor voor schoolsucces - De kracht van lezen in het vmbo Studiedag Hoe betrek je collega s bij het taalbeleid? Lezen voor je plezier is niet iets waar de docent Nederlands vaak aan denkt als het om zijn vmbo-leerlingen gaat. En dat terwijl alle kinderen van de basisschool van een goed verhaal houden. Dat is niet zomaar verdwenen op het vmbo. Toch lijken veel leerlingen geen plezier meer te beleven aan lezen. Recent onderzoek toont aan dat het lezen van boeken een enorme stimulans voor de taalontwikkeling van leerlingen kan zijn. Daarmee kunnen lezen van fictie en goed presteren op school niet zonder elkaar. Het Referentiekader taal stelt bovendien het lezen van fictionele en literaire teksten op alle schoolsoorten in het voortgezet onderwijs verplicht. Redenen genoeg dus om lekker lezen op het vmbo te stimuleren. Tijdens deze studiedag komen de volgende thema s aan de orde: Waar ben je op uit met het lezen van fictie op het vmbo? Motiverende aanpakken: hoe krijg je leerlingen zover dat ze zin hebben in een verhaal? Good practices, zoals schoolbrede leesmomenten voor iedereen, interactief voorlezen, leeslounges, lezen verbinden met creatief taalgebruik en voorlezen als stage-opdracht. Lees- of fictiedossier: wel of niet? Wel: hoe dan? Niet: wat dan wel? Docenten Nederlands vmbo. Dinsdag 2 februari 2016 van 9.30-16.00 uur in Aristo, De meeste scholen hebben inmiddels een taalbeleidsplan. Een belangrijke pijler van het taalbeleid is de aandacht voor taal in alle vakken. De grote vraag voor veel taalcoördinatoren is daarbij hoe je collega s bij het taalbeleid kunt betrekken. Tijdens deze studiedag laten we zien hoe je in een schoolorganisatie tot een succesvolle en duurzame implementatie van het taalbeleid kunt komen en wat de valkuilen daarbij zijn. Daarnaast bekijken we verschillende mogelijkheden om bij alle vakken aandacht aan taal te besteden. Daarbij maakt u steeds de koppeling met uw eigen praktijk: wat kunt u hiervan gebruiken op uw school? Ook laten we u activiteiten zien en ervaren die u op school kunt inzetten om collega s te motiveren voor het taalbeleid. We maken daarbij gebruik van succesvoorbeelden uit onze jarenlange ervaring met de ontwikkeling van taalbeleid op verschillende scholen. We gaan praktisch te werk, zodat u het geleerde direct kunt koppelen aan uw eigen taalbeleid en uw eigen schoolsituatie. Docenten Nederlands en taalcoördinatoren. Donderdag 4 februari 2016 24 Aanbod APS-talen 2015-2016 Nederlands en taalbeleid 25
Studiedag Spelling en grammatica: eigen doelen en eigentijdse aanpakken Studiedag Begrijpend lezen en woordenschat bij Nederlands Beter spellen door andere aanpakken dan de oefeningen uit het boek In het Referentiekader taal wordt in domein 4 Begrippenlijst en Taalverzorging het basisniveau voor spelling, grammatica en taalbeschouwing aangegeven. In de praktijk besteden nogal wat docenten in het voortgezet onderwijs naar verhouding veel tijd aan spelling en grammatica. Ze zien daarvan echter in de opbrengsten van hun inspanningen en die van de leerlingen te weinig terug. De grote vraag is: hoe krijgen we leerlingen zover dat ze niet alleen weten hoe ze verzorgde teksten moeten schrijven, maar dat ook willen? Daarvoor zijn eigentijdse en vaak ook eigenwijze aanpakken nodig. Deze dag gaat over de volgende thema s: Correct schrijven is niet meer vanzelfsprekend. Wat is er aan de hand? Wat zegt onderzoek over onderwijs in spelling en grammatica? Wat zegt het Referentiekader taal over het basisniveau voor taalverzorging en taalbeschouwing? Welk grammaticaonderwijs is nodig? Wat zijn effectieve aanpakken en welke andere bronnen naast de methode zijn daarbij goed in te zetten? Aandacht voor verzorgd taalgebruik in de hele school. Docenten Nederlands vmbo en onderbouw havo/vwo. Woensdag 17 februari 2016 Leerlingen beter laten lezen en met meer plezier: het kan. Goede lezers leren beter. Goede lezers bouwen al lezend kennis op en breiden hun woordenschat spelenderwijs uit. Uit allerlei onderzoek blijkt echter dat het leesniveau van nogal wat leerlingen niet toereikend is om het onderwijs met succes te kunnen volgen. Dat speelt bij alle vakken, maar bij Nederlands wordt de basis gelegd voor een actieve en wendbare leesvaardigheid. Ook als het gaat om digitale teksten en digitale geletterdheid. Om dat te bereiken moeten leerlingen flink wat leeskilometers maken. Niet alleen door teksten te lezen en vragen te maken, maar vooral door lezen in een rijke en motiverende context te plaatsen. Tijdens deze studiedag krijgt u te horen wat er allemaal mogelijk is en wat een goede kans op succes geeft. Aan de orde komen de volgende onderwerpen: Hoe hangen begrijpend lezen, woordenschatverwerving en leren met elkaar samen? Wat werkt en is motiverend voor leerlingen? Onderzoek en praktijkervaring. De rol van fictie lezen bij begrijpend lezen. Verschillende voorbeelden van een activerende leesdidactiek met een rijke context. Digitale geletterdheid. Uitbreiding van de woordenschat: wat werkt? De doorlopende leerlijn lezen. Docenten Nederlands en taalcoördinatoren onderbouw havo/vwo en vmbo. Dinsdag 15 maart 2016 van 9.30-16.00 uur in Aristo, 26 Aanbod APS-talen 2015-2016 Nederlands en taalbeleid 27
Studiedag Nederlands in laptop- en tabletklassen Studiedag Digitaal lezen en leesvaardigheid Steeds meer scholen stappen over op laptop- of tabletklassen, al dan niet met digitale lesmethodes. Dat heeft voordelen: differentiëren gaat gemakkelijker, leerlingen kunnen altijd informatie opzoeken en schrijfproducten maken en reviseren vraagt minder tijd. Toch zijn er ook nadelen. Leerlingen zijn vaak individueel bezig met hun eigen opdrachten en leerroute. Waarom zouden ze dan eigenlijk nog naar school komen? Met andere woorden: wat is de meerwaarde van de docent, de klasgenoten en de les? Tijdens deze studiedag komen de volgende onderwerpen aan de orde: Samenwerkend leren en activerende werkvormen in een digitale omgeving. TPACK-model: kennis van technologie, didactiek en inhoud om de ideale les vorm te geven. Werken met een digitale methode: waar moet u op letten? Docenten Nederlands. Woensdag 6 april 2016 van 9.30-16.00 uur in Aristo, Voor veel docenten Nederlands is het een nieuw terrein: digitaal lezen en online geletterdheid. Iedereen leest ondertussen veel via internet. Daar worden andere eisen gesteld aan onze leesvaardigheid: de informatie in teksten is compacter, een website of blog zit anders in elkaar dan een papieren tekst, oppervlakkig lezen ligt op de loer, doorklikken maakt dat je in een oerwoud van inhoud terecht kunt komen, goed zoeken en betrouwbaarheid beoordelen zijn moeilijk. Het lezen van een scherm is voor leerlingen dagelijkse praktijk, maar hun leesvaardigheid en digitale geletterdheid zijn lang niet altijd voldoende. Over de vraag wat het effect is van het lezen via verschillende media, woedt nog een stevige discussie. Pas langzamerhand komen we toe aan een bezinning op het thema hoe we op deze ontwikkeling inspelen in de les Nederlands. Deze studiedag gaat over: Online geletterd, wat is het eigenlijk? Onderzoek naar digitaal lezen en lezen op papier. Leerlingen betere lezers maken door aandacht voor digitaal lezen naast lezen op papier. Leesdidactiek en digitale media: specifieke vaardigheden, motivatie, e-tools. Praktische voorbeelden van lessen online geletterdheid. Docenten Nederlands vmbo en havo/vwo. Maandag 11 april 2016 van 9.30-16.00 uur in Aristo, 28 Aanbod APS-talen 2015-2016 Nederlands en taalbeleid 29
Studiedag Mondelinge taalvaardigheid van 1F naar 4F Het domein Mondelinge taalvaardigheid speelt op veel scholen een ondergeschikte rol. Er wordt in verhouding weinig tijd aan besteed, terwijl het geven van presentaties en het voeren van gesprekken niet vanzelf goed gaan. Het blijft in de praktijk vaak een sluitpost in de lessen. Het belangrijkste obstakel lijkt: hoe kan ik spreken en gesprekken voeren oefenen met alle leerlingen tegelijk? Ook speelt de vraag hoe je opdrachten beoordeelt, zonder daar veel lestijd aan kwijt te zijn. Tijdens deze studiedag, waar een doorlopende leerlijn spreken en gesprekken voeren centraal staat, komen vragen aan de orde als: Hoe werk je als sectie aan een goed opgebouwd curriculum door de jaren heen? Welke didactische principes passen bij goed onderwijs in mondelinge taalvaardigheid? En hoe ziet dat eruit in een klas van 30 leerlingen? Welke spreek- en luistertaken doe je per leerjaar en wat leren de leerlingen daarvan? Hoe maak je gebruik van andere taalvaardigheden om gespreksvaardigheid te versterken? Hoe beoordeel je de voortgang en hoe worden leerlingen zich bewust van hun eigen voortgang? Docenten Nederlands. Maandag 18 april 2016 van 9.30-16.00 uur in Aristo, Ik heb zin om met de motiverende aanpakken aan de slag te gaan. 30 Aanbod APS-talen 2015-2016
Moderne vreemde talen Ik weet nu hoe ik op een zinvolle manier met de ipad kan werken in mijn les. 32 Aanbod APS-talen 2015-2016
Cursus Differentiëren in de taalles door kleine ingrepen met grote effecten Cursus Leesvaardigheid: beter lezen, beter scoren! Differentiëren in de lessen Duits, Engels, Frans en Spaans met 30 leerlingen: hoe doe ik dat? Tijdens deze tweedaagse cursus leert en ervaart u hoe u bij de verschillende vaardigheden lesstof op verschillende manieren kunt aanbieden en verwerkingsopdrachten kunt ontwerpen die meer leerlingen in dezelfde klas tot hun recht laten komen. In elke klas hebben we te maken met verschillen: verschillen in leerstijl, intelligentie, tempo, interesse en niveau. Tijdens deze cursus bieden we u praktische handreikingen om meer leerlingen te bereiken en te motiveren door meer recht te doen aan die verschillen: een van de speerpunten van overheidsbeleid. Aan de orde komt bijvoorbeeld: Leerlingen binnen dezelfde les verschillende activiteiten laten uitvoeren: hoe organiseer je dat? Hoe maken we een lessenserie waarin afgestemd wordt op verschillen? Kennismaken met het circuitmodel en het leerarrangement. Hoe kunnen we voor verschillende intelligentiegebieden en leerstijlen motiverende opdrachten bedenken? Werken met volledige instructies bij zelfsturende opdrachten: hoe ga je om met verschil in tempo en niveau? Tijdens de cursus worden lesactiviteiten ontwikkeld die tussen de bijeenkomsten door in de eigen praktijk worden uitgeprobeerd. Docenten Frans, Duits, Engels en Spaans. Data, tijd en plaats Dinsdag 17 november 2015 en maandag 25 januari 2016 545,- inclusief materiaal Deze cursus wordt ook als maatwerk aangeboden. Leerlingen ervaren vaak een drempel bij het lezen van boekjes en teksten in de doeltaal. En dat terwijl het maken van leeskilometers juist zo belangrijk is voor het ontwikkelen van de leesvaardigheid. En: als leerlingen leesvaardig zijn én weten hoe zij een examentekst moeten aanpakken, zijn de kansen om goed te scoren op het examen groter. Aan het eind van deze cursus bent u in staat een doorlopende leeslijn te ontwikkelen van onder- naar bovenbouw en kunt u op een effectieve en motiverende manier invulling geven aan de examentraining voor het centraal examen. In deze cursus nemen we allerlei aspecten rondom leesvaardigheid onder de loep om na te gaan hoe we leerlingen leren om: met motivatie aan teksten te werken; de voor hen meest effectieve leesaanpak te kiezen; te reflecteren op hun eigen leesgedrag; het leestempo in de mvt-lessen te verhogen; een breed leesrepertoire te ontwikkelen en met aantrekkelijke, gevarieerde werkvormen aan de slag te gaan. De ochtend van de eerste dag gaat het om: het bevorderen van het leesplezier en de leesmotivatie bij leerlingen, door afwisselende werkvormen, integratie van vaardigheden en recht doen aan verschillen; het ontwerpen van een doorlopende leerlijn lezen van onder- naar bovenbouw. Docenten Frans, Duits, Engels en Spaans. Data, tijd en plaats Maandag 7 december 2015 en woensdag 17 februari 2016 545,- inclusief materiaal Deze cursus wordt ook als maatwerk aangeboden. Op de middag van de eerste dag en op de tweede dag gaan we in op de mogelijkheden om examentraining voor leerlingen effectief en uitdagend te maken, met als thema s: Hoe besteed je expliciet aandacht aan woordenschat? Hoe pak je eindexamentraining systematisch aan? Welke werkvormen kun je daarvoor inzetten en welke deelvaardigheden en strategieën oefen je met leerlingen? 34 Aanbod APS-talen 2015-2016 Moderne vreemde talen 35
Cursus Alle 30 leerlingen tegelijk actief in gesprek Studiedag Taaldorp voor alle taalvaardigheden Dit is een vervolg op de cursus die we al jaren succesvol hebben gegeven, maar dan met geheel nieuwe inhoud en nieuwe werkvormen. Deze praktische cursus levert u concrete voorbeelden op van spreek- en gespreksoefeningen met 30 leerlingen die u de volgende dag kunt inzetten in uw eigen praktijk. Tijdens de cursus worden lesactiviteiten ontwikkeld die tussen de bijeenkomsten door in de eigen praktijk worden uitgeprobeerd. Spreek- en gespreksvaardigheid vinden we als docenten moderne vreemde talen belangrijke, zo niet de belangrijkste vaardigheden. Toch blijft het spreken en gesprekken voeren in de praktijk vaak de sluitpost in de lessen. Als belangrijkste obstakel wordt genoemd: Hoe kan ik spreken en gesprekken voeren oefenen en beoordelen met 30 leerlingen tegelijk? Tijdens deze cursus werken we onder andere aan: het uitbreiden van uw docentrepertoire door kennis te maken en te oefenen met goede, uitdagende en leerzame werkvormen, waarbij 30 leerlingen tegelijkertijd in de vreemde taal spreken; het inzetten van gratis webtools in de spreeklessen en deze gebruiken om te differentiëren; het gebruikmaken van andere vaardigheden om gespreksvaardigheid te versterken; het oefenen met leerlingen in actief luisteren en het ontwikkelen van een communicatieve houding in samenwerken en reflecteren; het inzetten van de doeltaal en het ontdekken van het belang daarvan; het combineren of aanpassen van de opdrachten in de methode, zodat leerlingen actiever en spontaner gaan spreken; het bespreken van de meest recente wetenschappelijke onderzoeken op het gebied van spreek- en gespreksvaardigheid en de vertaling naar de eigen praktijk; werken met beoordelingsmodellen, gebaseerd op het ERK. Docenten Frans, Duits, Engels en Spaans. Data, tijd en plaats Donderdag 21 januari en maandag 7 maart 2016 van 9.30-16.00 uur in Aristo, 545,- inclusief materiaal Deze cursus wordt ook als maatwerk aangeboden. Tijdens deze studiedag gaan we aan de slag met het Taaldorp waarin niet alleen gesproken wordt, maar ook geluisterd, gelezen en zelfs geschreven. Aan het einde van de dag bent u in staat om met nieuwe ideeën en materialen op uw eigen school een Taaldorp te organiseren of uw bestaande Taaldorp te verdiepen en te moderniseren. U gaat met een schooleigen ontwerp naar huis. Taaldorp is een motiverende werkvorm voor leerlingen, onder andere door het levensechte karakter. Leerlingen proberen zich in diverse situaties mondeling te redden. Ze pikken de juiste informatie op van internet. Ze sms en of versturen een e-mail. Ook stellen ze uit een verzameling folders een culturele middag samen in het Taaldorp. Een Taaldorp benadert een realistische context en lokt dus authentiek taalgebruik uit als het goed wordt gebruikt. We besteden tijdens de studiedag aandacht aan: de leerlijn spreken: van strak geregisseerde naar meer vrije opdrachten; van spreken naar gespreksvaardigheid, hoe organiseer je dat?; het beoordelen van de prestaties van de leerlingen en de rol van leerlingen hierbij; het omgaan met verschillen tussen leerlingen; de verschillende rollen van leerlingen voor, tijdens en na een Taaldorp; wat de leerlingen van een Taaldorp leren; het onderzoeken van de mogelijkheden voor een permanent Taaldorp; het maken van de vertaalslag naar de eigen school; invoeringsstrategieën. Docenten Frans, Duits, Engels en Spaans. Maandag 9 november 2015 van 9.30-16.00 uur bij Aristo, 36 Aanbod APS-talen 2015-2016 Moderne vreemde talen 37
Studiedag Taal leren met laptop of tablet/ipad (basis) Studiedag Leer ze écht luisteren: leerlingen actief betrekken bij kijk- en luistervaardigheid Laptops en tablets/ipads zijn niet meer weg te denken in het dagelijks leven van onze leerlingen en hebben ook in de klas inmiddels hun intrede gedaan. Leerlingen gaan ermee om alsof ze ermee geboren zijn, wij docenten hebben er vaak wat meer problemen mee. Tijdens deze studiedag maken we stap voor stap kennis met de mogelijkheden die apps bieden bij het leren van een vreemde taal. Daarnaast maken we gebruik van duidelijke tutorials en handleidingen die u ook na deze dag kunt raadplegen. U hoeft geen IT-expert te zijn om aan deze dag deel te nemen, we werken met simpele applicaties die eenvoudig te bedienen zijn. Alle apps die we bespreken zijn inzetbaar bij leeractiviteiten van de verschillende taalvaardigheden, zowel in als buiten uw les. Wat levert de dag u op? U leert werken met ten minste vijf verschillende apps en webtools voor taal leren, die niet in uw repertoire mogen ontbreken. U weet welke inhoud eraan gekoppeld kan worden. U leert de laptop of tablet/ipad beter in te zetten voor interactieve opdrachten. U krijgt duidelijke handleidingen mee naar huis én tips voor duidelijke handleidingen, tutorials en blogs op het web. U weet hoe u creativiteit en het samenwerken van leerlingen kunt stimuleren met behulp van ICT. U ervaart hoe apps en webtools de motivatie van leerlingen tijdens lesactiviteiten en huiswerktaken kunnen verhogen. Docenten Frans, Duits, Engels en Spaans. Woensdag 18 november 2015 Om uw leerlingen goed voor te bereiden op de toetsen Kijk- en luistervaardigheid is het zaak om de leerlingen veel luistermateriaal aan te bieden. U kunt hiervoor de opdrachten uit de methode gebruiken, maar u kunt ook gebruikmaken van de groeiende stroom internetbronnen. Tijdens deze studiedag maakt u kennis met verschillende activerende kijk- en luisteropdrachten. U leert hoe u de luisteropdrachten uit de methode op een andere manier kunt inzetten dan u gewend bent. De dag biedt u concrete lesideeën die u in praktijk kunt brengen en geeft u meer inzicht in de mogelijkheden die er zijn voor het ontwikkelen van de kijk- en luistervaardigheid van uw leerlingen. Het doel is om leerlingen actief en enthousiast te krijgen om met uw taal aan de slag te gaan. U krijgt antwoord op vragen als: Welke uitdagende werkvormen kan ik inzetten bij kijk- en luistervaardigheid? (o.a. gamification ) Hoe maak ik leerlingen eigenaar van hun eigen leerproces en hoe houd ik hun vorderingen bij? Welke internetbronnen kan ik gebruiken in de les en welke werkvormen en opdrachten kan ik hierbij inzetten? Hoe kan ik een beroep doen op de 21st century skills bij kijk- en luistervaardigheid? Hoe kan ik kijk- en luistervaardigheid inzetten om het lezen, schrijven en spreken te verrijken en de woordenschat te vergroten? Welke ICT-toepassingen hebben een meerwaarde bij het oefenen van kijk- en luistervaardigheid? Hoe kun je een doorlopende leerlijn kijk- en luistervaardigheid opzetten? Docenten Frans, Duits, Engels en Spaans. Woensdag 25 november 2015 38 Aanbod APS-talen 2015-2016 Moderne vreemde talen 39
Studiedag Examentraining Engels: als elk tiende punt telt Studiedag Examentraining Frans: als elk tiende punt telt APS biedt ook schoolbrede examentrainingen aan. Voor meer informatie hierover kunt u contact opnemen met Marieken Pronk (m.pronk@aps.nl). Deze studiedag levert u concrete ideeën en voorbeelden voor een motiverende en uitdagende voorbereiding op het examen. Het belangrijkste onderdeel van de training vormen de interventies en werkvormen die van de examentraining een maatwerktraject maken voor uw leerlingen. Zo vergroot u de kans op een beter cijfer. Tijdens de laatste fase van het examenjaar, na de laatste SE-periode, intensiveert de examentraining. Docenten laten leerlingen examens maken, die vervolgens klassikaal worden besproken. Niet altijd even efficiënt en zeker niet altijd voor alle leerlingen motiverend. Leerlingen verschillen in de problemen die ze ervaren met het centraal examen. De ene leerling heeft moeite met structuurvragen, terwijl de andere leerling graag wil oefenen met samenvattingen. Als u wilt dat ze beter gaan scoren tijdens het CE hebben de leerlingen meer aan maatwerk. Tijdens deze studiedag maakt u kennis met het vijfstappenplan van APS: 1. Een motiverende start. 2. Een sterkte-zwakteanalyse maken: verschillende mogelijkheden, zowel digitaal als op papier. 3. Deelvaardigheden oefenen: volledige instructies rond probleemgebieden. 4. Een proefexamen maken. 5. Het eindexamen. Hierbij krijgt u mogelijkheden gepresenteerd om de examentraining voor leerlingen effectief en uitdagend te maken. Docenten Engels. Maandag 30 november 2015 APS biedt ook schoolbrede examentrainingen aan. Voor meer informatie hierover kunt u contact opnemen met Marieken Pronk (m.pronk@aps.nl). Deze studiedag levert u concrete ideeën en voorbeelden voor een motiverende en uitdagende voorbereiding op het examen. Tijdens de laatste fase van het examenjaar, na de laatste SE-periode, intensiveert de examentraining. Docenten laten leerlingen examens maken, die vervolgens klassikaal worden besproken. Niet altijd even efficiënt en zeker niet altijd voor alle leerlingen motiverend. Leerlingen verschillen in de problemen die ze ervaren met het centraal examen. De ene leerling heeft moeite met het beantwoorden van open vragen, terwijl de andere leerling graag wil oefenen met het benoemen van alineaverbanden. Als u wilt dat ze beter gaan scoren tijdens het CE hebben de leerlingen meer aan maatwerk. Het belangrijkste onderdeel van deze studiedag vormen dan ook de interventies en werkvormen die van de examentraining een maatwerktraject maken voor uw leerlingen. Zo vergroot u de kans op een beter cijfer. Ook gaan we in op de mogelijkheden die ICT-toepassingen kunnen bieden bij het vormgeven van een examentraining op maat. Tijdens deze studiedag maakt u kennis met het vijfstappenplan van APS: 1. Een motiverende start. 2. Een sterkte-zwakteanalyse maken: verschillende mogelijkheden, zowel digitaal als op papier. 3. Deelvaardigheden oefenen: volledige instructies rond probleemgebieden. 4. Een proefexamen maken. 5. Het eindexamen. Docenten Frans. Maandag 30 november 2015 Hierbij krijgt u mogelijkheden gepresenteerd om de examentraining voor leerlingen effectief en uitdagend te maken. 40 Aanbod APS-talen 2015-2016 Moderne vreemde talen 41
Studiedag Examentraining Duits: als elk tiende punt telt Studiedag Leer ze woorden leren! APS biedt ook schoolbrede examentrainingen aan. Voor meer informatie hierover kunt u contact opnemen met Marieken Pronk (m.pronk@aps.nl). Deze studiedag levert u concrete ideeën en voorbeelden voor een motiverende en uitdagende voorbereiding op het examen. Het belangrijkste onderdeel van de training vormen de interventies en werkvormen die van de examentraining een maatwerktraject maken voor uw leerlingen. Zo vergroot u de kans op een beter cijfer. Tijdens de laatste fase van het examenjaar, na de laatste SE-periode, intensiveert de examentraining. Docenten laten leerlingen examens maken, die vervolgens klassikaal worden besproken. Niet altijd even efficiënt en zeker niet altijd voor alle leerlingen motiverend. Leerlingen verschillen in de problemen die ze ervaren met het centraal examen. De ene leerling heeft moeite met het beantwoorden van open vragen, terwijl de andere leerling graag wil oefenen met het benoemen van alineaverbanden. Als u wilt dat ze beter gaan scoren tijdens het CE hebben de leerlingen meer aan maatwerk. Tijdens deze studiedag maakt u kennis met het vijfstappenplan van APS: 1. Een motiverende start. 2. Een sterkte-zwakteanalyse maken: verschillende mogelijkheden, zowel digitaal als op papier. 3. Deelvaardigheden oefenen: volledige instructies rond probleemgebieden. 4. Een proefexamen maken. 5. Het eindexamen. Docenten Duits. Maandag 30 november 2015 Deze dag levert u kennis op over woordverwerving bij leerlingen en een grote hoeveelheid ideeën om op een gevarieerde én doeltreffende wijze aandacht te besteden aan dit basale onderdeel van taal leren. Woorden leren? Voor een cijfer willen leerlingen er wel aan beginnen, maar een avond van tevoren leren voor de toets levert vaak geen lang beklijvende kennis op. Toch is woordkennis de basis om een taal te leren gebruiken. Om het leerrendement te vergroten zal je de geleerde woorden wendbaar moeten gebruiken, op veel verschillende manieren. Alleen zó kunnen woorden in het langetermijngeheugen terechtkomen. Tijdens deze dag ervaart u op welke gevarieerde manieren u leerlingen meer kunt betrekken bij woordverwerving, zowel binnen als buiten de les. U maakt kennis met een aanpak waarmee u ruim aandacht kunt geven aan woordverwerving in de klassikale setting en u ervaart een aantal minder gebruikelijke manieren om het leren van woorden te ondersteunen, zoals het werken met een woordcircuit in de les. Ook gaan we in op verschillende vormen van het toetsen van vocabulaire. En uiteraard kunnen de nieuwste webtools en apps die leerlingen kunnen gebruiken bij het leren van woorden niet ontbreken! Docenten Frans, Duits, Engels en Spaans. Woensdag 9 december 2015 Hierbij krijgt u mogelijkheden gepresenteerd om de examentraining voor leerlingen effectief en uitdagend te maken. 42 Aanbod APS-talen 2015-2016 Moderne vreemde talen 43