Blad : 1 van 11 TOEPASSINGSGEBIED: Brabant Drenthe Groningen Limburg Overijssel 1 DOELSTELLING Het tot stand brengen van een goede en veilige LS-aansluiting voor hoogbouwwoningen. Deze instructie omschrijft de eisen die gesteld worden aan de opstelling van de kwh-meter in woningen en het aanbrengen van de stijgleidingkabel in de (huis)aansluitcombinatie. 2 TECHNISCHE AFBAKENING Deze instructie geldt voor de medewerkers van en voor aannemers die in opdracht van werkzaamheden verrichten. De instructie is van toepassing voor elektriciteitsaansluitingen in nieuwbouw, bij verzwaringen en bij renovatie van hoogbouwwoningen met een aansluitwaarde van ten hoogste 3x80 Ampère. Opmerking: Bij aansluitingen 3x50 Ampère zal via een capaciteitstoets (Excel tool) worden bepaald of de aangevraagde aansluiting zondermeer gerealiseerd kan worden. Als uit de capaciteitstoets blijkt dat een aansluiting te zwaar is om op het LS-(hoofd)net aan te kunnen sluiten zal de aanvraag in behandeling moeten worden genomen door de engineer van afdeling E&A Volgens de ontwerpkaders LS en OV wordt hoogbouw als volgt aangesloten: Bij hoogbouw met twee bouwlagen worden de aansluitingen gerealiseerd op de LS-hoofdkabel. Aansluitingen uit de categorie 1x10 Ampère t/m 3x40 Ampère worden per tweetal met een grondkabel/stijgleiding op het LS-net aangesloten. Op de eerste bouwlaag wordt een stijgleidingkastje toegepast. De diameter van de grondkabel /stijgleiding is 4x16Cu. Aansluitingen uit de categorie 3x50 Ampère t/m 3x80 Ampère worden individueel aangesloten op de flatkast. De diameter van de aansluitkabel is 4x16Cu. Bij hoogbouw met meer dan twee bouwlagen worden de stijgleidingen voor de LS aansluitingen aangesloten op een flatkast. 3 TERMEN EN DEFINITIES Aansluitkabel hoogbouw De kabel vanaf de hoofdkabel naar de flatkast.
Blad : 2 van 11 Aarde nul koppeling Doorverbinding in de stijgleidingkast waarmee de nulklem (N) en de aardingsklem (PE) worden gekoppeld (PE-N). Als de klant aarding afneemt van wordt dit punt doorverbonden met een klem aan de buitenkant van de kast. Hierop kan de klant zijn aardingssysteem aansluiten. Adereindhuls Een huls die over het einde van de aardlitze of soepele koperen ader geperst wordt om het geheel een massief karakter te geven. Aardlitze in de stijgleidingkabel Aardlitze PE geleider in de kabel welke gebruikt kan worden voor levering TN stelsel aan klant. Afdichtingsplug (of mantelbuisplug) Plug voor het gasbelemmerend en waterdicht doorvoeren van de aansluitkabel door de gevel of fundering. Afdichten van de mantelbuis. Het gasbelemmerend doorvoeren van de aansluitkabel door de gevel of fundering met behulp van kit of 2 componenten PUR schuim Aftakmof Aftakking waarmee een stijgleidingkabel/ hoogbouwaansluiting op de LS-hoofdkabel wordt aangesloten. Elektriciteitsmeter De elektriciteitsmeter registreert het elektriciteitsverbruik (kwh) van de klant. Flatkast Verdeelinrichting voor de beveiliging van de stijgleidingen in hoogbouwprojecten met meer dan 2 bouwlagen. Hoofdautomaat Beveiliging in de aansluitkast, waarmee de doorlaatwaarde van de aansluiting gecontroleerd wordt. Een 1-fase aansluiting wordt standaard voorzien van een automaat 10 of 40 Ampère. Bij een 3-fase aansluiting moeten de drie automaten van hetzelfde fabricaat, type (karakteristiek) en stroomwaarde zijn. Er zijn automaten verkrijgbaar van 10 Ampère, 25 Ampère, 40 Ampère, 50 Ampère, (met C-karakteristiek), 63 Ampère en 80 Ampère (met B- karakteristiek).
Blad : 3 van 11 (Huis)aansluitcombinatie voor hoogbouw: Samenstel van stijgleidingkast, (huis)aansluitkast en meterbord, voorzien van bedrading en automaten en geschikt om een complete hoogbouwaansluiting mee te maken. LS aansluitingen in hoogbouw vanaf 3x50 Ampère worden aangesloten op een aparte stijgleiding en met een aansluitcombinatie voor laagbouw. Huisaansluitkast In de huisaansluitkast bevinden zich de hoofdautomaten van de installatie. Kabelinvoerstuk Hierin wordt de stijgleidingkabel aan de onder- en bovenzijde van de stijgleidingkast stofdicht afgesloten d.m.v. een rubberring met klemblok. Mantel- of invoerbuis Invoerbuis voor de geleiding en bescherming van de aansluitkabel stijgleiding of flatkast. Meterbord Montagebord voor een elektriciteitsmeter. De bedrading van de meting bevindt zich achter het meterbord. Meterbord verlengstuk Verlengstuk voor het verlengen van het ABB-meterbord van 330 mm tot de standaard lengte van 350 mm. De aansluitcombinaties zijn standaard voorzien van een verlengstuk, dat ook los verkrijgbaar is. Meterruimte (volgens meterkast norm NEN2768) Afgescheiden ruimte t.b.v. centrale schakel-, verdeel- en meetapparatuur voor de voorziening van elektriciteit, gas, drinkwater, elektronische communicatie-netwerksignalen en, voor zover van toepassing, van verwarming die is aangesloten op het openbare net voor warmtedistributie. De eisen voor deze ruimte zijn weergegeven in de norm NEN2768 en in de IWUN vouwbladen. Stijgleiding: Kabel die vanaf de flatverdeelkast van 16 mm 2 Cu of vanaf de hoofdkabel door de meterkasten of de schacht van het hoogbouwcomplex loopt tot de bovenste etage. Stijgleidingkast Kast waarin de aftakking gemaakt waarmee de woning wordt aangesloten op de stijgleiding. Tijdelijke afschermkap Afschermkap waarmee de meterdraden aan de bovenzijde van het meterbord worden afgeschermd, als de aansluiting wordt opgeleverd zonder dat er een installatie aanwezig is.
Blad : 4 van 11 Deze kap wordt door de installateur verwijderd voordat hij de installatie aansluit op de kwh meter. Trekontlasting De stijgleidingkabel wordt met beugels tegen de achterwand gemonteerd en daarmee op trek ontlast. Deze beugels worden niet in de standaard aansluitcombinatie meegeleverd. Verzegeling Het aanbrengen van zegels op de huisaansluitkast en het kwh-meter deksel met een daarvoor standaard zegel van. 4 WERKWIJZE: 4.1 Algemeen De standaard LS aansluiting bestaat uit een meteropstelling voor een 1-fase of een 3-fase meter en een aansluitkabel 4 x 16 mm² Cu vanaf de hoofdkabel tot aan de huisaansluitkast. De meteropstelling in een meterruimte voor hoogbouw bevat een stijgleidingkast, een (huis)aansluitkast met automa(a)t(en), een meterbord en een kwh-meter. De (huis)aansluitkast en het elektriciteitsmeterdeksel worden verzegeld. 4.2 Standaard materialen De standaard (huis)aansluitcombinaties voor hoogbouw zijn uitgevoerd voor 1x10-1x40 Ampère en 3 x 25 Ampère. De laatste 2 aansluitwaarden zijn in pakketvorm beschikbaar. Een pakket bestaat uit een stijgleidingkast, een aansluitkast, een meterbord, automa(a)t(en) en bedrading. Uitgezonderd in het pakket zijn de volgende materialen: kwh-meter, en kabelzadels. Voor een aansluiting van 3x 25 Ampère of 3x40 Ampère is een uitbreidingsset beschikbaar, bestaande uit de draden van 10 mm 2. De 3 automaten worden daarvoor afzonderlijk bijbesteld. De stijgleidingkast is geschikt voor een kabel tot en met 4 x 25 mm 2 Cu
Blad : 5 van 11 De volgende standaardsets zijn beschikbaar: Aansluitwaarde 1x10 Ampère 1x40 Ampère 3x25 Ampère 3x40 Ampère 3x50 Ampère 3x63 Ampère 3x80 Ampère Aansluitkast Hoogbouw 1 x 40 Ampère Hoogbouw 1 x 40 Ampère Hoogbouw 3 x 25 Ampère Hoogbouw 1 x 40 Ampère Laagbouw excl. automaten Laagbouw excl. automaten Laagbouw 3 x 80 Ampère Automaat 1 x C10 apart bestellen 1 x C40 3 x C25 3 x C40 apart bestellen 3 x C50 apart bestellen 3 x B63 apart bestellen 3 x B80 In bijlage 1 is een overzicht opgenomen van de werkinstructies en tekeningen Standaard aansluiting elektrisch t/m 80 Ampère voor hoogbouw woningen. 4.3 Aardingsmogelijkheden De aarding voor een klant kan op twee manieren zijn uitgevoerd: volgens een TN-stelsel of volgens en een TT-stelsel. Een aarding volgens het TN stelsel wordt aangeboden indien het LS hoofdnet ter plekke geschikt is voor het leveren van een TN aarding én voor de betreffende vestiging ingeregeld is. Een TT aarding wordt door de klant zelf aangelegd als het LS hoofdnet niet geschikt is voor de levering van een TN aarding, de klant hier zelf voor kiest of indien het proces voor de betreffende vestiging niet ingeregeld is. PEN blok: In gebieden waar het LS-hoofdnet geschikt is, kan aarding als een dienst aangeboden en geleverd worden via het TN-stelsel. De klant bepaalt of hij van die mogelijkheid gebruik maakt. In dat geval wordt het PEN blok naar buiten uitgevoerd en beschikbaar gesteld aan de klant. Als de klant geen aarding van afneemt, wordt de uitwendige verbinding naar het PEN blok verwijderd.
Blad : 6 van 11 4.4 Uitvoering van de aarding We onderscheiden 2 situaties; Aarding wordt WEL geleverd door ; TN aarding De aansluitcombinaties worden standaard geleverd in een uitvoering die geschikt is voor het aanbieden van aarding aan de linkerzijde van de aansluitkast. De in de kast aanwezige sticker met de tekst netbeheerder biedt aarding aan wordt geplaatst op de voorzijde van de huisaansluitkast. Aarding wordt NIET geleverd door ; TT aarding Als GEEN aarding geleverd wordt, dan altijd de aardstrip, de aardklemmen met aarddraad en de sticker met de tekst netbeheerder biedt aarding aan uit de kast verwijderen. 4.5 Faseverdeling Om een zo goed mogelijke spanningskwaliteit in het LS-net te houden is het noodzakelijk de belastingen goed over de fasen L1 L2 L3 te verdelen. Dit geldt alleen voor de 1-fase aansluitingen. Voor een goede verdeling geldt de volgende regel: Formule: Huisnummer delen door 3 Restgetal bepaalt op welke fase aangesloten wordt. Restgetal: 0 > Rood > L1 1 > Geel > L2 2 > Blauw > L3 Huisnummers en toevoeging worden bij elkaar geteld. Huisnummer 18a >> 18 +1 = 19 Huisnummer 18b >> 18 +2 = 20 Voorbeeld: 17 : 3 = 5 Rest is 2 > Blauw > L3 34 : 3 = 11 Rest is 1 > Geel > L2 4.6 Verzwaringen In de standaarduitvoering is de bedrading in de aansluitkast 10 mm 2. Bij hoogbouw worden aansluitingen vanaf 3x50 Ampère op een eigen kabel vanaf de flatkast aangesloten. Een standaard 1- fase aansluitkast kan dus worden verzwaard tot maximaal 3 x 40 Ampère. De gewenste automaten worden los besteld.
Blad : 7 van 11 Moet een hoogbouwaansluiting verzwaard worden naar 3 x 50 Ampère, 63 Ampère of 80 Ampère, dan wordt een nieuwe aansluitleiding aangelegd en de aansluitcombinatie aangepast met de juiste bedrading en automaten. 4.7 Algemene richtlijnen meterkast. De meterkast moet voldoen aan de bepalingen genoemd in de vigerende norm NEN 2768 en aan de van toepassing zijnde vouwbladen Richtlijnen voor meterkasten in hoogbouwwoningen De aansluiting wordt aangelegd volgens tekening Standaard meteropstelling Elektriciteit Aansluiting 80 A Hoogbouw, tekening nummer Eib-0019.T. De gronddekking van de aansluitkabel buiten het gebouw bedraagt tenminste 50 cm. Tevens dient voor de gronddekking en ligging het gemeentelijke normprofiel te worden aangehouden. 4.8 Montage instructies De verpakking van alle aansluitcombinaties is voorzien van een QR code. Hiermee zijn de montage instructies in digitale vorm op te vragen. De montage instructie is te downloaden waarna de instructiefilms afgespeeld kunnen worden. Daarnaast is er per artikelnummer een digitale set documenten beschikbaar in Infarm. De aansluitcombinatie is een landelijke standaard en ook geschikt voor andere kabelsoorten dan die van. Let op!!! De stijgleiding van is van het type VO-YMvKas en heeft een metalen omvlechting met daaronder een aardlitze. Deze aardlitze worden aangesloten op het PE-blok. Daarvoor moeten de aanwezige freesklemmen uit het PE blok vervangen worden door twee niet-freesschroeven welke in de set meegeleverd worden. Vervolgens worden aardklem en de PE-klem gekoppeld in de stijgleidingkast. In aansluitklemmen van bepaalde slimme meters is het mogelijk dat een 4 mm2 of 6 mm2 ader naast de schroef geplaatst kan worden. Zie instructie Eiz-0003.I Instructie voor vervangen bedrading meterborden en andere oplossingen. 4.9 Het aansluiten van de kwh meter. Per 1 januari 2015 worden alleen slimme kwh meters geplaatst bij nieuwe aansluitingen en bij meterwisselingen.
Blad : 8 van 11 4.9.1 In bedrijf stellen aansluiting met een slimme meter. waarbij de installatie wel aanwezig is. Als bij het maken van een nieuwe aansluiting de installatie van de klant gereed is, kan de aansluiting worden gemaakt, de kwh meter worden geplaatst en worden aangesloten op de installatie van de klant. Als de installatie niet aanwezig is : zie par 4.5.2. Bij een oplevering van een standaardaansluiting met een slimme meter worden de volgende werkzaamheden uitgevoerd: Testen van de slimme meters conform de instructies op de koppelkaart Melden van de technische gegevens van de aansluiting aan het BAK-team van de desbetreffende regio (TIM-melding), De aansluiting wordt altijd opgeleverd met de hoofdautomaten in de IN stand. Dit is noodzakelijk omdat de slimme meter zich alleen aanmeldt als hij onder spanning staat gedurende 4 dagen. 4.9.2 In bedrijf stellen standaardaansluiting met een slimme meter waarbij de installatie niet aanwezig is. Als bij het maken van een nieuwe aansluiting de installatie van de klant nog niet aanwezig is, kan de aansluiting toch worden gemaakt en de kwh meter worden geplaatst. Uit het oogpunt van veiligheid worden de installatiedraden aan de bovenzijde van het meterbord afgeschermd met een afdekkap met waarschuwingssticker met de tekst: Vóór het plaatsen van de verdeelinrichting: 1. Eerst spanningsloos maken! 2. Dan deze tijdelijke afscherming verwijderen (Zie foto)
Blad : 9 van 11 Deze afdekkap wordt door de installateur verwijderd vóór het aansluiten van de installatie. De kap mag worden weggegooid. Bij een oplevering van een standaardaansluiting met een slimme meter worden de volgende werkzaamheden uitgevoerd: Testen van de slimme meters conform de instructies op de koppelkaart Melden van de technische gegevens van de aansluiting aan het BAK-team van de desbetreffende regio (TIM-melding), De aansluiting wordt altijd opgeleverd met de hoofdautomaten in de IN stand. Dit is noodzakelijk omdat de slimme meter zich alleen aanmeldt als hij onder spanning staat gedurende 4 dagen. 4.10 Gasbelemmerend afdichten van de mantelbuis. Na het invoeren van de grondkabel/stijgleiding wordt de mantelbuis gasbelemmerend afgedicht. Dit kan wordt gedaan met afdicht kit. In het geval van een hoofdvoedingskabel naar een flatkast wordt de mantelbuis voor de hoofdvoedingskabel ook gasbelemmerend afgedicht. De toe te passen middelen zijn kit van Stopaq of de 2 componenten PUR van Illbruck FM791 2- comp. en zijn te bestellen via Infarm. Zie voor nader informatie de werkinstructie Ezb-0002.I Montage instructies geveldoorvoeren en afdichtsystemen. 4.11 Controleren van de aansluiting 4.11.1 Spanning testen Na het monteren van de aansluitkabel in de aftakmof wordt de aansluitkabel op montagefouten gecontroleerd en de spanning gemeten aan de bovenzijde van de automaten in de huisaansluitkast. 4.11.2 Draairichting testen Na het monteren van de aansluitkabel in de huisaansluitkast wordt de draaiveldrichting gecontroleerd. Deze moet voldoen aan de plaatselijke geldende draaiveldrichting. De controle van de draaiveldrichting vindt plaats in de huisaansluitkast op de bovenzijde automaten. 4.11.3 Controle Verbindingen Vóór het sluiten van de aansluitkast is het verplicht om nog een keer alle verbindingen te controleren. Dit vindt plaats door alle schroeven/bouten, waarmee aders zijn aangesloten, na te draaien totdat deze handvast zitten en controle op het juist geklemd zijn/vastzitten van de aders in de klem. Let op: Bij het controleren géén gebruik maken van een schroefmachine.
Blad : 10 van 11 4.11.4 Opleveren van de aansluiting Bij het opleveren wordt de checklist in gevuld : Checklist in bedrijfstelling en oplevering E/G aansluitingen incl. Hoogbouw (zie DEN) [6] 4.11.5 Werkinstructies voor hoogbouw Een overzicht voor de werkinstructies voor hoogbouw zijn weergegeven in bijlage 1. 4.12 Overzicht standaard materialen. Het overzicht van standaardartikelen voor hoogbouwaansluitingen is weergegeven in Infarm. 5 OPMERKINGEN Werkzaamheden worden uitgevoerd volgens de BEI BLS met bijbehorende VeiligheidsWerkInstructie VWI-E62 Een aansluiting monteren incl. de aftakmof. 6 BIJLAGEN Bijlage 1: Tekeningen c.q. montage instructie standaard huisaansluiting Elektrisch t/m 80A voor hoogbouw.
Blad : 11 van 11 Bijlage 1: Overzicht werkinstructies en tekeningen Standaard aansluiting elektrisch. volg nummer nummer DEN titel werkinstructie toelichting 1 Eib-0016.I 2 Eib-0018.T 3 Eib-0032.I t/m 80A voor laagbouw woningen en andere objecten Standaard meteropstelling Elektriciteit Aansluitingen 3 x 80 A laagbouw Aansluiting 1x10A straatmeubilair (exclusief openbare verlichting) Van toepassing voor slimme meters 4 Eea-0201.K LS- en OVL-aansluitingen 5 25302300 t/m 25302302 Documentatiesets ABB; bestaat per artikel uit foto, tekening, materiaallijst en beschrijving 6 Eiz-0003.I 7 TGA formulier 8 Ezb-0002.I 9 Checklist E G aansluitingen Vervangen van aansluitdraden conform VWI E68 Registratieformulieren Technische gegevens aanleg Aansluitingen Montageinstructies geveldoorvoeren en afdichtsystemen Checklist in bedrijfstelling en oplevering E/G aansluitingen incl. hoogbouw