Loont passie? Een onderzoek naar de sociaal-economische positie van professionele kunstenaars in Vlaanderen Muzikale Terzake - 14.12.2016 - AB, Brussel
Inleiding 2014: studie acteurs in Vlaanderen, 2014 Sociaal-economische positie alle kunstenaars in Vlaanderen Ruimere relevantie: kunstenaars als prototype van nieuw loopbaantijdperk met flexibele, nomadische loopbanen CuDOS UGent (Jessy Siongers, Astrid Van Steen, John Lievens)
Ruim consortium opdrachtgevers Met medewerking van
Opzet onderzoek Inhoud Thema s Muzikanten & componisten Activiteiten (artistiek en niet-artistiek) Tijdsbesteding Inkomsten Beroepskosten Arbeidstevredenheid Beeldend kunstenaars Regisseurs & scenaristen Schrijvers (fictie) & illustratoren Podiumkunstenaars (Acteurs 2014) Nood aan ondersteuning
Opzet onderzoek Methodologie Online enquête Individuele uitnodiging & open Databanken contactgegevens professionele kunstenaars oproep (90/10 in respons) Ledenlijsten belangenbehartigers Afbakening professioneel kunstenaar? overleg experts gecontroleerde databanken screeningsvragen Contacten werkgevers in het veld Beheersvennootschap Playright Kunstenpunt Kunstenloket VAF VFL
Respons 2706 respondenten (in analyse) - 716 beeldend kunstenaars - 392 regisseurs & scenaristen - 899 muzikanten & componisten - 308 schrijvers & illustratoren - 391 podiumkunstenaars Figuur 1. Mate van erkenning per discipline (N = 2696)
Profiel: muzikanten & componisten Figuur 2: Muzikanten & componisten: in welke genres actief? Enkel klassiek 22,7% Geen klassiek 50,6% Combineert 26,6%
Profiel: muzikanten & componisten Figuur 3: Genderverdeling per discipline
Voornaamste inzichten Artiesten als multiple job holders en ondernemers Veel artiesten leven en werken in precaire omstandigheden Scheppingsdrang maakt kwetsbaar
1. Multiple job holders - ondernemers Individuele spelers die opereren van project naar project - flexwerkers Multiple-job holding : combineren jobs artistieke en niet-artistieke jobs binnen en buiten de kunsten
Figuur 4. Artistieke activiteiten in de muziek Van wie lesgeeft, geeft 50% in DKO 50% in privélessen en worskshops Figuur 5. Niet-artistieke activiteiten in de muziek
Figuur 6. Aandeel artiesten met betaalde, niet-kunstgerelateerd job - per discipline (2014) 41.6% 39.2% 31.6% 26.9% 24.9% Beeldend%kunstenaars% Schrijvers%&%illustratoren% Muzikanten%&% componisten% Regisseurs%&%scenaristen% Podiumkunstenaars%
Figuur 7. Tijdsbesteding muzikanten & componisten (gemiddeld)
Figuur 7. Tijdsbesteding muzikanten & componisten Figuur 8. Voorbeeld verdeling inkomsten muzikanten & componisten 20%$ 8%$ 6%$ inkomsten$uit$ac4viteiten$als$ muzikant$of$componist$ 40%$ inkomsten$uit$andere$ac4viteiten$in$ de$muzieksector$ inkomsten$uit$ar4s4eke$ac4viteiten$ in$andere$sectoren$ inkomsten$van$niet$ kunstengerelateerde$jobs$ werkloosheidsuitkering$ 2%$ 25%$ pensioena$en$andere$uitkeringen$
Multiple job holders: ondernemers Ondernemerschap = het vermogen om de nodige middelen (financiële, materiële en mankracht) te mobiliseren om de eigen plannen te kunnen realiseren Kunstenaars als belangrijke subsidiënten van de kunsten indirecte investering van niet-betaalde tijd directe investering: beroepskosten (muziek: gem. 29.000!)
2. Artiesten in precaire omstandigheden Figuur 9. Netto-jaarinkomens van kunstenaars die onder werknemersstatuut werken (2014) Scenaristen & regisseurs Beeldend kunstenaars Schrijvers & illustratoren Muzikanten & componisten Podiumkunstenaars Acteurs (2014) Gemiddelde 24.965 14.715 21.752 22.877 17.504 19.952 Percen3el 25 12.600 7.000 12.000 12.000 11.360 14.017 Mediaan 18.000 13.786 20.670 20.000 17.142 19.000 Percen3el 75 26.000 20.000 29.850 29.700 24.000 24.000 # 139 211 97 305 166 173 Mediaan alle belastingplichtigen (2013): 24.664 82% muzikanten & componisten diploma hoger onderwijs vs. 40% bevolking
Kunstenaars in precaire omstandigheden Figuur 10. Netto-jaarinkomens van muzikanten & componisten (2014) - werknemers en zelfstandigen Werknemers Zelfstandigen Gemiddelde 22.877 34.395 Percen3el 25 12.000 14.750 Mediaan 20.000 24.000 Percen3el 75 29.700 32.750 # 305 86 Bij werknemers groot verschil klassiek/niet klassiek: Mediaan enkel klassiek: 30.000 Mediaan anderen: (ongeveer) 22.000 78% muzikanten & componisten aangesloten bij een beheersvennootschap
Figuur 11. Leven van artistiek werk alleen 20% Regisseurs & scenaristen 11% Beeldend kunstenaars 12% Schrijvers & illustratoren 12% Muzikanten & componisten 10% en 8% Podiumkunstenaars en acteurs (2014) Figuur 12. Leven van werk in de artistieke sectoren alleen 50% Regisseurs & scenaristen 50% Muzikanten & componisten 31% Beeldend kunstenaars 27% Podiumkunstenaars 26% Schrijvers & illustratoren
Artiesten in precaire omstandigheden Beleving: Onvoorspelbaarheid en lage totale inkomens baren zorgen 42% overweegt soms of vaak om te stoppen Meer dan een kwart van de alleenstaande kunstenaars geeft aan niet rond te komen met volledige inkomen
Scheppingsdrang maakt kwetsbaar Grote intrinsieke motivatie: 90% tevreden met inhoudelijk en artistieke aspecten van de job Onderzoek, ontwikkeling en creatie minder vergoede activiteiten o.a.: scheppingsdrang basis voor afwentelen financieel risico Collectiviseren? Duidelijke vraag naar afspraken minimum- en billijke vergoedingen Waar kunstenaars zich verenigen zijn ze minder kwetsbaar
Een initiatief van: Met dank aan: