Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 5. In beeld gevangen
Les 5. In beeld gevangen Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 120 minuten Samenvatting van de les Deze les maken de leerlingen een keuze voor het onderwerp van hun tweeluik. Ze kiezen uit hun foto s de twee die het best passen bij hun visie op gevangenschap en bewerken deze met een eenvoudig bewerkingsprogramma op internet. Vervolgens verwerken de leerlingen deze foto s in een tweeluik. Dit deel van de opdracht is voor deze les op twee verschillende manieren uitgewerkt, afhankelijk van de mogelijkheid om de foto s van de leerlingen op school af te drukken. Een (verkleinde) kopie van het werkstuk komt in het portfolio. Ter afsluiting presenteren de leerlingen hun werkstukken met een korte mondelinge toelichting, waarop anderen kunnen reageren. Doelen De leerlingen: kunnen overweg met een eenvoudig fotobewerkingsprogramma; hebben hun idee vorm gegeven in beeld; brengen hun werkproces en ideeën onder woorden en kunnen hun keuzes motiveren; kunnen hun eigen proces over beeldvorming en het bijstellen ervan onder woorden brengen. kunnen het werk van anderen beoordelen en hun mening onder woorden brengen; kunnen omgaan met kritiek. Achtergrondinformatie Het (gratis) te gebruiken fotobewerkingsprogramma www.picmonkey.com biedt tal van mogelijkheden. Maak jezelf vertrouwd met de mogelijkheden, gebruik hiervoor de instructie onderaan deze lesbrief. Met Picmonkey kunnen leerlingen foto s bijsnijden, de kleuren bijstellen, maar ook speciale effecten bewerkstelligen en allerlei extra s toevoegen. Hierdoor bestaat het gevaar dat ze, enthousiast, door de mogelijkheden, het uiteindelijke doel uit het oog verliezen. Het is belangrijk dat de bewerkingen die de leerlingen uitvoeren in dienst staan van de opdracht (en niet gedaan worden omdat al die aantrekkelijke mogelijkheden er nou eenmaal zijn). Materiaal PowerPoint bij Les 5. Werkblad bij Les 5. Voldoende computers Instructie Picmonkey Kleurenprinter Stevige vellen papier (A4) Fotolijm (rubbercement) Voorbereiding Bekijk www.picmonkey.com en raak met behulp van de instructie vertrouwd met de mogelijkheden. Bedenk hoe en waar de leerlingen hun foto s op moeten slaan (en eventueel naar hun mail thuis sturen). Kopieer voor iedere leerling een werkblad. Kopieer voor iedere twee leerlingen de instructie Werken met picmonkey. Leg stevig papier klaar. Tijd: 30 minuten Werkvormen Klassikale introductie, individuele verwerking van de opdrachten en bewerking van de foto s; klassikale presentatie en evaluatie. Lifestyle talenten in deze les Creatief talent, sociaal talent en communicatief talent. De leerlingen laten in hun eindwerkstuk zien wat hun visie is op het leven in de gevangenis, en presenteren dit aan elkaar. Zij reflecteren dan op hun eigen werk en op dat van anderen. 2
Lesinhoud Introductie 15 minuten Nabespreking museumbezoek Bespreek het museumbezoek na als dit niet bij terugkomst op school is gebeurd; anders kun je dit overslaan. Vraag: hoe vonden jullie het in het Gevangenismuseum? Wat was interessant en waarom? Wat was minder interessant en waarom? Het je nieuwe dingen geleerd? Welke? Wat weet je nu over gevangenissen vroeger? Wat zijn de verschillen tussen vroeger en nu? Is het gelukt om de foto s te maken die je wilde? Bij wie wel? Wie niet? Hoe komt dat? PowerPoint les 5 dia 1. Bespreek de doelen m.b.v. dia 1. Na deze les: kunnen jullie overweg met een eenvoudig fotobewerkingsprogramma; hebben jullie je idee vormgegeven in een tweeluik; kun je uitleggen hoe je te werk bent gegaan en waarom je bepaalde keuzes hebt gemaakt; heb je het werk van anderen beoordeeld en je mening erover onder woorden gebracht kun je uitleggen hoe je eerst aankeek tegen gevangenen en gevangenis en hoe dat nu is (en als dat anders is, waarom het is veranderd). Vertel: jullie zijn nu zo ver dat je het tweeluik kunt gaan maken. Hebben jullie de foto s bij je? Wie heeft er al een selectie gemaakt? Wie wil er wat laten zien? Bespreek van een paar leerlingen de foto s. Vraag naar hun motivatie en plannen. Instrueer de leerlingen hoe en waar ze hun foto s op moeten slaan. Inleiding 10 minuten Uitleg opdracht Bespreek de werkwijze aan de hand van het stappenlijstje dat je op het digibord hebt gezet. (PowerPointpresentatie bij Les 5., dia 2 en 3) Digibord: www.picmonkey.com Werkblad bij les 5. Leg de opdracht uit met behulp van dia 2. Vertel: Jullie gaan aan de slag! Dat doe je in een aantal stappen, let op. Je krijgt zo meteen van mij een werkblad. 1. Je omschrijft in één zin heel duidelijk wat je wilt laten zien over de gevangenis. 2. Bekijk de foto s die je hebt gemaakt en kies twee foto s uit die het best passen bij je idee. 3. Zorg ervoor dat de foto s allebei of staand, of liggend zijn! 4. Bedenk hoe deze foto s een tweeluik vormen. Wat worden de overeenkomsten in je tweeluik? Wat worden de verschillen? Beschrijf hoe je tweeluik er uit komt te zien. Gebruik het werkblad voor je beschrijving. Dia 3. Vervolgens ga je op de computer naar de website www.picmonkey.nl. om de foto s te bewerken. 3
Kern 40 minuten Kern optie 1. 15 minuten Bewerken van de foto s Instructieblad werken met picmonkey. Afdrukken van de foto s. Verwerken tot tweeluik (PowerPointpresentatie bij Les 5., dia 4.) Demonstreer zo nodig het gebruik van picmonkey op het digibord door naar de website te gaan. Sla de foto s op. Vraag: Is dit duidelijk? Zijn er nog vragen over? Jullie hebben hiervoor 40 minuten de tijd. Leerlingen vullen hun werkblad in en voeren de opdracht uit. Geef iedere twee leerlingen een instructie over het werken met picmonkey. Laat ook dia 3 op het digibord staan. Kijk wat zij doen en stuur bij. Leg waar nodig de les even stil om naar aanleiding van wat leerlingen doen aandacht te vragen voor do s en don ts en tips. Wanneer de school over een kleurenprinter beschikt, worden de foto s van de leerlingen hierop geprint in standaardafmetingen (11 x 15 cm of 10 x 15 cm). Instrueer de leerlingen over het te printen formaat en de manier waarop de foto s opgeplakt worden. Gebruik hiervoor dia 4 van de PowerPointpresentatie. Leg uit: Je print je foto s allebei even groot uit (11 x 15 cm of 10 x 15 cm) Daarna plak je ze met fotolijm op een vel stevig papier. Als je twee liggende foto s hebt, plak je ze onder elkaar op een vel dat je met de lange kant verticaal houdt. (staand A4) Als je twee staande foto s hebt, plak je ze naast elkaar op een vel dat je met de lange kant horizontaal houdt (liggend A4). Let erop dat je foto s precies even groot zijn en in het midden van het vel worden opgeplakt. Gebruik een liniaal om uit te meten waar je foto s moeten komen. Je mag zelf weten of je de foto s strak tegen elkaar aan plaatst of dat je er een beetje ruimte tussen laat. Laat bij het opplakken de leerlingen er rekening mee houden dat het mooier is om donkere foto s onder lichter foto s te plakken en logischer om foto s van vroeger boven foto s van nu (dit geldt ook voor links-rechts: eerste het lichte, dan het donkere, eerst het oude, dan het nieuwe). Kern optie 2 15 minuten Verwerken van de foto s tot een tweeluik zonder af te drukken (PowerPointpresentatie bij Les 5., dia 5.) Wanneer de school niet over een kleurenprinter beschikt, kunnen de leerlingen hun foto s in een word document verwerken. Instrueer de leerlingen over het maken van hun tweeluik op de computer. Gebruik hiervoor dia 5 van de PowerPointpresentatie. Leg uit: Je opent een nieuw word document. Als je twee liggende foto s hebt, kies je voor een staande afdrukstand. Als je twee staande foto s hebt, kies je voor een liggende afdrukstand. Voeg de foto s in als afbeelding en zorg dat ze precies in het midden van de pagina onder of boven elkaar komen te staan. Je mag zelf weten of je de foto s strak tegen elkaar aan 4
plaatst of dat je er een beetje ruimte tussen laat. Sla je werk op en print het thuis. Leg uit Laat bij het plaatsen van de foto s de leerlingen er rekening mee houden dat het mooier is om donkere foto s onder lichter foto s te plakken en logischer om foto s van vroeger boven foto s van nu (dit geldt ook voor links-rechts: eerste het lichte, dan het donkere, eerst het oude, dan het nieuwe). 10 minuten Portfolio afmaken Leg uit: Kijk in je portfolio. Maak een klein printje van je tweeluik en plak dat in je portfolio. Wijs dan het staafdiagrammetje in het portfolio aan. Kijk ook allemaal even naar het grafiekje in je portfolio. Je ziet daar drie balkjes en onder ieder balkje staat een talent: sociaal, creatief en communicatief. Naast de balkjes aan de linker kant zie je de percentages van 0 tot 100. Voor deze lessenserie heb je deze talenten gebruikt; het ene misschien meer dan het andere. Bedenk voor jezelf voor hoeveel procent jij je talenten hebt aangesproken bij deze lessen. Bijvoorbeeld, hoe creatief ben je geweest? Was het weinig, dan is je percentage laag, was je supercreatief, wordt je percentage hoger. Je zet een streepje in het balkje bij jouw percentage voor een bepaald talent en alles hieronder kleur je in. Afsluiting 35 minuten, hou rekening met uitloop Presentatie en evaluatie Tip: Richt het lokaal in met alle werkstukken die gemaakt zijn (de tweeluiken, haiku s, elfjes, tekeningen) en maak er een echte expositie van. Iedere leerling geeft een korte presentatie van zijn/haar tweeluik. Leg uit: Jullie gaan zo allemaal iets over je eindwerkstuk vertellen. Ik wil graag van je horen: - Wat is je onderwerp (je mening/gevoel)? - Waarom heb je daarvoor gekozen? - Had je dit tweeluik op deze manier kunnen maken als je zelf weinig of niets over het onderwerp had geweten? - Wat was de belangrijkste informatie die je nodig had over het onderwerp? En wanneer kreeg je die (wist je het al, kwam het door een van de presentaties in de eerste les, door iets wat je zelf hebt opgezocht, door het bezoek aan het museum)? - Waarom heb je ervoor gekozen het met deze twee foto s uit te werken? - Vind je dat je geslaagd bent (en waarom wel of niet)? Na iedere presentatie kunnen de andere leerlingen hierop reageren. Besteed aandacht aan de volgende zaken: - Heeft het tweeluik met het onderwerp gevangenis te maken? - Is het verhaal (mening/gevoel) van het tweeluik duidelijk? - Zijn de foto s goed gekozen? - Horen ze bij elkaar? Versterken ze elkaar? - Kan iedereen dit tweeluik begrijpen, ook als je weinig of niets van het onderwerp weet? - Kun je er ook een andere betekenis aan geven? Welke? 5
Vraag ter afsluiting: Zijn jullie meer te weten gekomen over het onderwerp gevangenis? Denk even terug aan de dingen die jullie in de placemat schreven over streepjespakken, gevaarlijke criminelen en op water en brood in de cel. Kloppen die beelden? Denken jullie er nu anders over? Zo ja, hoe? Waardoor is je beeld of je mening veranderd? Wat vonden jullie van dit project en waarom? Wat was leuk om te doen, wat niet? Hebben jullie aanbevelingen voor volgend jaar? (Afdeling educatie van het Gevangenismuseum hoort graag hoe het is bevallen en wat de tips zijn! Mail naar info@gevangenismuseum.nl, t.a.v. afdeling educatie. Foto s van de tweeluiken, de elfjes en haiku s kunnen gestuurd worden naar info@gevangenismuseum.nl t.a.v. afdeling educatie. Een selectie van de foto s krijgt een plek op de Facebookpagina van het museum. Tip: extra lesstof voor de plusleerling. De essentie van deze lessen is dat de clichébeelden die we voorgeschoteld krijgen door de media bepalend zijn voor onze (voor)oordelen en meningen. Wanneer we meer (inhoudelijk juiste) informatie tot onze beschikking hebben, kunnen we onze beeldvorming bijstellen en nuanceren. In deze lessenserie is dit uitgewerkt aan de hand van het onderwerp gevangenis/gevangenen. Voor plusleerlingen kan het een interessante opdracht zijn om andere clichébeelden te onderzoeken. Denk bijvoorbeeld aan: - Rijke, beroemde en mooie mensen zijn gelukkig. - Vrouwen zijn niet geschikt voor het leger. - Meisjes hebben geen verstand van techniek. - Mannen zijn onhandig in de huishouding. - Jongens zijn beter in voetbal. 6