Logopedie Kauw- en slikproblemen www.catharinaziekenhuis.nl
Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl LOG005 / Kauw- en slikproblemen / 07-07-2017 2
Kauw- en slikproblemen U krijgt deze informatiefolder omdat u op dit moment slikproblemen heeft. In deze folder geven wij u een korte uitleg over het slikproces en de problemen die bij het slikken kunnen optreden. Daarnaast leest u hoe de logopedist bij kauw- en slikproblemen kan helpen. Wij raden u aan om uw partner en familie deze folder ook te laten lezen. Kauwen en slikken Kauwen en slikken is een ingewikkeld proces. We gebruiken hiervoor de spieren van de lippen, kaken, wangen, tong, gehemelte en keel. Deze spieren werken nauw samen zodat we veilig kunnen slikken. Het normale slikproces begint met het nemen van het slok of een hap. Hierna wordt het eten gekauwd en op de tong verzameld. Daarna volgen de 4 fases van het slikproces: 1. De tong duwt het voedsel richting de keelholte. 2. Het gehemelte gaat omhoog en sluit de opening naar de neusholte af. 3. Het strotteklepje kantelt en sluit de luchtpijp af. 4. Het voedsel komt in de slokdarm terecht. 3
Kauw- en slikproblemen Kauw- en slikproblemen kunnen ontstaan als gevolg van een hersenbeschadiging. Daarnaast komen slikstoornissen ook vaker voor bij mensen met een bepaalde ziekte, zoals de ziekte van Parkinson, dementie of een spierziekte of bij algehele verzwakking. Enkele voorbeelden van deze problemen zijn: U verslikt zich, waardoor u moet kuchen of hoesten tijdens eten en drinken. Er loopt voedsel of vocht uit uw mond. U heeft moeite met het kauwen van voedsel. U kunt niet doorslikken. De gevoeligheid van uw mond kan verminderd zijn, waardoor u niet goed voelt wat er in uw mond of keel gebeurt. Er blijft voedsel in uw wangzak zitten. Er blijft voedsel in uw keel steken. Het risico van verslikken is dat voedsel of vocht in de luchtpijp terechtkomt in plaats van de slokdarm. Dit kan resulteren in een levensbedreigende longontsteking of verstikkingsgevaar. Wij raden u daarom aan om geen voeding of dranken, dat door uw bezoek wordt meegenomen, te eten/drinken, maar hierover te overleggen met de logopedist of een verpleegkundige. 4
5
Wat doet de logopedist? De logopedist voert een slikonderzoek bij u uit om te bepalen in welke dranken of voeding u zich verslikt. Tevens geeft de logopedist u informatie over hoe het komt dat u zich verslikt. De logopedie richt zich daarna op de behandeling van deze slikproblemen. De behandeling is onder te verdelen in drie groepen, namelijk: Dieet-aanpassingen: Indien u zich verslikt in bijvoorbeeld koffie kan de logopedist u adviseren om de koffie in te dikken of dranken op siroopdikte te nemen. Compensatie: U leert hoe u tijdens het eten en drinken verslikken kan vermijden. Door bijvoorbeeld verandering van hoofdhouding of een andere manier van slikken. Slikrevalidatie: Oefeningen om het slikken te verbeteren. Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Neem dan contact op met de afdeling Logopedie, via het centrale telefoonnummer van het Catharina Ziekenhuis. Contactgegevens Catharina Ziekenhuis, afdeling Logopedie 040-239 91 11 www.catharinaziekenhuis.nl Routenummer(s) en overige informatie over de afdeling Logopedie vindt u op www.catharinaziekenhuis.nl/logopedie 6
Datum slikadvies: Paraaf logopedist: Geen drank of voeding via de mond Dranken Dun vloeibaar Indikken tot siroopdikte Voeding Normaal Normaal (zachte voeding) Gemalen Indikken tot yoghurtdikte Indikken tot vladikte Indikken tot kwarkdikte Dik vloeibaar Geen soep Brood zonder korst & smeerbeleg Drinkgerei Glas Kopje Plastic beker met oor Heidi-beker Rietje Houding Bed rechtop Rechtop in de (rol)stoel 7
Altijd als eerste op de hoogte? Meld u dan aan voor onze nieuwsbrief: www.catharinaziekenhuis.nl/nieuwsbrief Michelangelolaan 2 5623 EJ Eindhoven Postbus 1350 5602 ZA Eindhoven