Franky De Vos A r o m a t h e r a p e u t R e i k i m a s t e r Christine De Bosschere P a l l i a t i e f v e r p l e e g k u n d i g e D o c e n t P a l l i a t i e v e Z o r g Aromatherapie 27 november 2014 1 Aromatherapie Voornaamste doelen in palliatieve zorg psychische (in mindere mate ook fysische) ongemakken van de palliatieve patiënt trachten te verminderen opheffen van sociaal isolement van de patiënt vb. tgv geur een aangenaam leefklimaat voor de patiënt en omgeving scheppen ook de zorgverlener en mantelzorger vindt kracht en comfort door het werken met aromatherapie 2 Aromatherapie. 3 1
Aromatherapie Hoe? verstuiving opsnuiven in massageolie in badolie Noot: verlichting bij het stervensproces: wierook en mirre 4 5 Wat is Aromatherapie? Definities Aromatherapie is een interventie waarbij men gebruik maakt van geuren, in de vorm van etherische oliën. (Thijssen-Kerstens & Hupkens, 2006) Het gebruik maken van de natuurlijke geuren van de etherische oliën in aromatische planten om het fysieke, mentale en emotionele welzijn te vergroten. (Harding, 2008) 6 2
Essentiële oliën, E.O. Enfleurage: verdamping via alcohol Solventen: onderdompeling in oplosmiddelen vb aceton Persing: vb de schil van een citroen Distillatie: via stoom persing distillatie condensatie Essentiële olie Hydrolaten vluchtig hoge concentratie lichter dan water niet oplosbaar in water oplosbaar in plantaardige oliën en alcohol kwaliteit! niet-allergeen niet irriterend voor slijmvliezen bruikbaar voor ouderen en kinderen bevat een laag % EO!! vervalsingen 7 Plantaardige oliën persing maceratie basis olie medicinale olie Vettig drager: vb: olijfolie, zoete amandelolie, omega 3-6-9 8 Enkele aandachtspunten!!! opgelet voor het aanschaffen van goedkope E.O. -> de olie kan van mindere kwaliteit zijn liefst bij een erkende aromatherapeut olie steeds bewaren op donkere, koele plaats olie steeds bewaren in donkere flesjes olie niet langer gebruiken dan de opgegeven vervaldatum zelfgemaakte synergieën, zalfjes, massageoliën bewaren langer door het toevoegen van tarwekiem-olie 9 3
Aromatherapie in de toepassing Afhankelijk van de opleiding worden er verschillende accenten gelegd maar de basis is algemeen gelijklopend. Er is zijn verschillende strekkingen zoals een: Franse school Engelse school Oosterse school 10 Essentiële oliën Opgelet : enkele aandachtspunten! allergische patiënten, dus niet onverdund gebruiken op grote oppervlakken gebruik een drager in een bad, olie is niet oplosbaar in water nooit essentiële olie puur innemen! nooit pepermuntolie gebruiken in een bad! vermijd contact met slijmvliezen handen wassen na geven van een massage 11 Essentiële oliën Een synergie is een mengsel van etherische oliën, die je kan verstuiven of toevoegen aan een drager. Synergieën zijn ook kant en klaar verkrijgbaar in de handel. Het geeft natuurlijk een meerwaarde om de synergie zelf te maken. Ik maak steeds persoonsgerichte synergieën. Ik laat voor het mengen, de klant/patiënt ruiken. Dat kan via de flesjes samen of via geurstrips. Iedere etherische olie ondersteunt de andere olie waardoor een wijd spectrum verkregen wordt. 12 4
Essentiële oliën Voorbeeld van een synergie: Harmonie Kamille(echte): angst, gebrek zelfwaardering, frustratie, slapeloosheid, ongerustheid Ceder(atlas): te neergeslagen gevoel, angsten Rosalina (wilde roos): bij stress, stimulans voor mensen die zich down voelen Gebruik: verstuiven (puur), massage, bad Basis: neutrale basisolie (zoete amandel), neutrale badolie, bad- of douchegel 13 Essentiële oliën Aandachtpunten bij het maken van een mengsel! de therapeutische waarde stijgt oliën gebruiken van dezelfde familie essentiële oliën van dezelfde afkomst essentiële oliën die goed ruiken samen mengen (laat persoon op voorhand snuiven ) Dit indien men niet bedreven of ervaren is! 14 E.O. Bad Verstuiving Massage Basilicum* - x x Bergamot - x x Kamille** x x x Lavendel x x x Mandarijn x x x Geranium** x x x Jeneverbes* - x x Marjolein* - x - Melisse - x x Neroli** x x x Roos** x x x Vetiver - x x Wierook - x x Ylang Ylang x x x Relaxatie * Afhankelijk het tijdsstip ** Zeer duur 15 5
E.O. Bad Verstuiving Massage Basilicum - x - Citroen - x - Geranium x x x Pepermunt - x - Rozemarijn - x - Salie - x x Spar - x - Tea tree - x - Concentratie en geheugen 16 E.O. Bad Verstuiving Massage Basilicum - x x Kamille - x x Lavendel - x x Pepermunt* - x x Pijnstillend *Pepermunt is een gevaarlijke olie, veroorzaakt onderkoeling zelfs bij één druppel. 17 Problematiek E.O. Gebruikswijze kwalijke geuren Geranium, Spar verstuiving breuken Strobloem* massage schimmels Tea Tree** bad, massage spieren ontstekingen vb. tenniselleboog weerstand Lavendel**, Rozemarijn, Wintergreen* Andere toepassingsgebieden Eucalyptuscitroen* Ravensara, Eucalyptusradiata* bad, massage massage bad, massage, verstuiving * Kan onder de vorm van zalven en kompressen ** Puur gebruiken 18 6
Hydrolaten (bloemenwaters) Een hydrolaat is het vocht dat overblijft na distillatie van etherische oliën. Het bevat nog sporen van de etherische olie en heeft hetzelfde werkingsgebied, maar in veel mindere mate. Hydrolaten bevatten geen bewaarmiddelen, zijn zuiver en onverdund. Hydrolaten zijn heel delicate producten, bewaar ze daarom in donkere glazen flessen, op een koele en donkere plaats. 19 Hydrolaten (bloemenwaters) Geuren: Geranium, Oranjebloesem, Roos Mondwater: Salie Wonden, jeuk: Roomse kamille, Lavendel, Pepermunt Relaxerend: Oranjebloesem, Roos, Lavendel Infectie: Roomse Kamille 20 Wanneer hydrolaten gebruiken? bad spoelingen kompressen haar- & huidverzorging sprays gorgelen & mondspoelingen culinair gebruik 21 7
Lichaamsmassage dosis: 1-3% Massageolie Dosering Etherische olie 100 ml 1-3% EO 20-60 dr 50 ml 1-3% EO 10-30 dr 10 ml 1-3% EO 2-6 dr Basis: plantaardige olie, neutrale crème 22 Gezichtsmassage dosis: 0,5% Massageolie Dosering Etherische olie 50 ml 0,5% EO 5 dr 10 ml 0,5% EO 1 dr Basis: plantaardige olie bruikbaar voor gezicht (vb. jojoba) of een neutrale crème 23 Bad Bad Zit- of ligbad Voetbad Etherische olie 5-10 dr 5-10 dr Gebruiken in een drager: badzout, neutrale badolie, melk 24 8
Patiënten in de palliatieve zorg zijn zeer kwetsbaar, zo ook hun zelfbeeld. Zorg er daarom steeds voor een drager op basis van melk te gebruiken tijdens het geven van een bad. Respect 25 De Bosschere Christine - Prague 26 DANK VOOR DE AANDACHT GENIET VAN DE WORKSHOP AROMATHERAPIE! 27 9