Belgisch Instituut voor postdiensten en telecommunicatie Infobrief Nieuws en algemene informatie van het BIPT Een woordje van de voorzitter Traditiegetrouw houdt het BIPT een stand op deze Belgian Boat Show. Het is dan ook de grootste maritieme beurs van het land, met elk jaar meer dan 60.000 bezoekers. De gelegenheid bij uitstek voor het BIPT om gebruikers van radioapparatuur te woord te staan en op een persoonlijke manier precieze en correcte uitleg te verstrekken over alle aspecten van radiocommunicatie op zee en op de binnenwateren. NIEUWS EPIRB PLB MOB 2-3 LRC-examens 3 Stuurwiel- of CE-markering? Regionaal Binnenwaterakkoord 4 4 Speciaal voor de bezoekers van dit evenement wordt deze infobrief uitgegeven. U vindt er nuttige informatie over maritieme vergunningen, certificaten en examens, apparatuur, AIS (Automatic Identification System), storingen en controles, enz. Lees misschien ook eens de nieuwtjes. Ook al bent u ervaren, juiste en actuele informatie kan een leven redden. Op de markt is diverse apparatuur beschikbaar die de veiligheid ten goede komt. Nochtans is het voor de modale gebruiker van radioapparatuur niet altijd evident om hieruit een keuze te maken. De infobrief bevat daarom uitleg in verband met het gebruik van radionoodbakens verbonden aan schepen of individuen en man-over-boordtoestellen. De infobrief kan u overigens ook vinden op de website van het BIPT. Veel leesgenot, INFORMATIE Radiomaritieme vergunningen AIS (Automatic Identification System) Navigatieradars voor niet-solas-schepen Certificaten en examens Hoe verkrijg ik een SRCcertificaat (pleziervaart A1-vaargebied)? Is GMDSS apparatuur verplicht op een nieuwe boot? 5 6 6 6-7 7 8 Luc Hindryckx Voorzitter van de Raad van het BIPT Storingen en controle 8 Adresgegevens 8 Ellipse Building Gebouw C, Koning Albert II-laan 35, 1030 Brussel
EPIRB PLB MOB NIEUWS Op de markt is heel wat apparatuur beschikbaar die de veiligheid op zee en in de binnenwateren ten goede moet komen. Nochtans is het voor de modale gebruiker van radioapparatuur niet altijd gemakkelijk om hieruit een keuze te maken. Een EPIRB (Emergency Position Indicating Radio Beacon) is een radionoodbaken dat enkel mag geïnstalleerd worden aan boord van een vaartuig. Het werkt op de frequentie 406 MHz. Het EPIRB maakt deel uit van het GMDSS-systeem (Global Maritime Distress and Safety System) en wordt geprogrammeerd met een MMSI-nummer (Maritime Mobile Service Identity). Dit nummer is verbonden met het schip en is belangrijk bij een SAR-operatie (Search And Rescue). Een EPIRB mag dus niet van het ene schip naar het andere overgebracht worden zonder melding aan het BIPT. In dat geval moet ook de correcte MMSI-code opnieuw geprogrammeerd worden. Er bestaan 2 types van EPIRB: 1. de float-free EPIRB s zijn vastgemaakt aan de buitenzijde van het schip in een daartoe bestemde speciale beugel. Zodra deze toestellen in het water terechtkomen worden zij automatisch geactiveerd; 2. de non float-free EPIRB s zijn draagbare toestellen en moeten handmatig geactiveerd worden. Beide types kunnen al dan niet uitgerust worden met een globaal plaatsbepalingssysteem (bijv. gps). Dit vergemakkelijkt een Cospas-Sarsat Search And Rescue -operatie. Voor meer informatie kan men terecht op de website van Cospas-Sarsat: www.cospas-sarsat.org/. Cospas-Sarsat Een PLB (Personal Locator Beacon) is een radionoodbaken verbonden aan een individu. Zo n toestel werkt ongeveer zoals een EPIRB (verbonden aan een vaartuig) of als een ELT (Emergency Locator Transmitter) verbonden aan een luchtvaartuig. PLB s worden onder meer gebruikt door trekkers in onherbergzame gebieden of op kleine vaartuigen die niet voorzien zijn van een stroombron voor een radiostation. Voor een PLB is een individuele en specifieke vergunning vereist (die dus niets te maken heeft met de vergunning van een vaartuig). Het is verboden om het toestel uit te lenen. Het toestel kan overal gebruikt worden, zowel op zee, aan land als in de lucht. U vindt een overzicht van het PLB-gebruik en de reglementering in de CEPT-landen (48 Europese landen) op de URL van de Maritieme Forumgroep: www.cept.org/ ecc/topics/more-topics/maritime/personal-locator-beacons-(plbs)-usage-in-cept. 2 U vindt ook informatie op de Cospas-Sarsat-website: www.cospas-sarsat.org/.
NIEUWS MOB Man Over Board Wat is toegestaan in België? Man Over Board-toestellen worden gebruikt (o.a. in de visserij) om snel iemand terug te vinden die overboord is geslagen. Dit systeem is verbonden aan één vaartuig en het dient niet om andere schepen in de buurt te alarmeren. Om andere schepen in de buurt te alarmeren dient men gebruik te maken van de bestaande radioprocedures. De in België toegestane systemen zenden uit op 121,5 MHz met een maximaal vermogen van 50 mw. Vooraleer de toestellen op de markt gebracht worden, moeten ze door de fabrikant genotificeerd worden bij het BIPT. Alle andere systemen zijn strikt verboden in de Belgische territoriale wateren. Schematisch overzicht van het gebruik in België EPIRB PLB MOB Vergunning Ja (dient vermeld op de radiomaritieme vergunning van het schip) Ja Ja (dient vermeld op de radiomaritieme vergunning van het schip) Certificaat Ja (SRC, LRC, ROC of GOC) Dossierrecht 136 euro (2012) Jaarlijks recht 13,58 euro (2012) Frequenties 406 MHz (via satelliet) 406 MHz (via satelliet) Nummering en registratie Waar te gebruiken? MMSI (wordt toegekend door het BIPT bij het verlenen van de radiomaritieme vergunning) Vaartuigen Het BIPT kent volgens het Standard Location Protocol een unieke code toe die in het PLB dient geprogrammeerd te worden. Het BIPT registreert het PLB in de database van Cospas- Sarsat (IBRD). Land, zee en lucht Niet verbonden aan een schip of luchtvaartuig. Toegestaan in België: 121,5 MHz (max. 50 mw) Momenteel nog geen internationale afspraken hieromtrent Maritieme omgeving (bijv. visserijsector, werken op zee in omgeving schip,...) LRC-examens (Long Range Certificate) Om de professionele visserijsector in staat te stellen het reglement van de FOD Mobiliteit en Vervoer op te volgen, organiseert het BIPT opnieuw LRC-examens voor de visserijschepen. Meer informatie hieromtrent kan men verkrijgen op het examensecretariaat. U vindt de adresgegevens op de laatste bladzijde. 3
NIEUWS Stuurwiel- of CE-markering? Kwaliteit kan uw leven redden! Het SOLAS-verdrag bepaalt aan welke eisen zeegaande schepen moeten voldoen, bijvoorbeeld op het gebied van radioapparatuur en veiligheidsmiddelen. De specifieke radioapparatuur die onder dit SOLAS-verdrag valt, moet voldoen aan de eisen van Richtlijn 96/98/EG en moet voorzien zijn van de stuurwiel-markering. Deze apparatuur mag ook op niet-solas-schepen gebruikt worden. Gelijkaardige radioapparatuur die voldoet aan de eisen van Richtlijn 1999/5/EG (R&TTE-richtlijn) mag eveneens gebruikt worden op niet-solas-schepen. De eisen die gesteld worden aan deze toestellen zijn echter minder streng. Deze apparatuur is voorzien van een CE-markering. Compromissen sluiten betreffende uw eigen veiligheid houdt STEEDS een risico in! In een mariene omgeving wordt aangeraden om voor dergelijke radioapparatuur steeds toestellen aan te schaffen die voorzien zijn van de stuurwiel-markering, ook indien dit wettelijk niet verplicht is. Dergelijke toestellen worden verondersteld voldoende robuust te zijn om in geval van nood in een mariene omgeving degelijk te functioneren. Regionaal Binnenwaterakkoord Een volledige herziening van het Regionaal Binnenwaterakkoord (ondertekend in 2000) is afgewerkt. Het herziene akkoord zal ondertekend worden op 18 april 2012. In het akkoord wordt radiocommunicatie uitgebreid met radionavigatie. Het kanaalgebruik in de 17 landen die het vorige akkoord hebben ondertekend wordt overzichtelijker gemaakt. Het BIPT heeft ook een procedure gestart om het akkoord om te zetten in Belgisch recht. Op het vlak van ATIS en vermogensreductie zijn er geen fundamentele wijzigingen voor de eindgebruiker. Op www.rainwat.bipt.be kan u terecht voor de teksten van het Regionaal Akkoord in de officiële talen van het Committee (Frans, Engels en Duits) en voor een Nederlandstalige versie op de website van het BIPT. U vindt op de Rainwat-website tevens de link naar de administraties van de 17 landen die het akkoord hebben ondertekend. 4
INFORMATIE Radiomaritieme vergunningen De dienst Vergunningen van het BIPT reikt de vergunningen uit voor het gebruik van private radionetten en individuele radiostations, conform art. 39, 1 van de wet van 13 juni 2005 betreffende de elektronische communicatie: Niemand mag binnen het Rijk noch aan boord van een Belgisch vaar- of luchtvaartuig, zonder schriftelijke vergunning een zend- of ontvangtoestel voor radioverbinding, houden, plaatsen, doen werken of gebruiken. De vergunning vermeldt naast de identiteit van de eigenaar en het vaartuig, alle radiotoestellen, de toegestane kanalen en het maximumvermogen. De installatie aan boord mag pas in gebruik genomen worden na het verkrijgen van de vergunning en de toegekende roepnaam. Er worden vergunningen opgesteld voor zowel de binnenvaart, de pleziervaart, de zeevaart als de visserij. Hoe kan men een radiomaritieme vergunning aanvragen? Via de website of via eenvoudige aanvraag per e-mail (bmr@bipt.be), telefoon (alle werkdagen van 9 tot 12 uur op het nummer 02 226 88 53 of 57) of fax (02 226 89 85) kan men het gepaste aanvraagformulier krijgen. Website: www.bipt.be Radiocommunicatie Vergunningen Scheepsstations (op het + teken vooraan klikken) Vergunningsaanvraag. Het aanvraagformulier dient volledig ingevuld, gedateerd en ondertekend teruggezonden te worden naar het BIPT, samen met een kopie van de vlaggenbrief (voor de pleziervaart), de meetbrief (binnenvaart) of de zeebrief (professionele zeevaart). Voor vergunningen op naam van een bedrijf, dient eveneens een kopie van de statuten of een uittreksel uit het Belgisch Staatsblad bijgevoegd te worden. Wijzigingen aan de vergunning - Bij verandering of uitbreiding van de installatie, naamswijziging van het schip, verandering van eigenaar en/of adresverandering dient het BIPT onverwijld op de hoogte gebracht te worden om een nieuwe vergunning op te stellen. - Bij verkoop of ontmanteling van het schip of stopzetting van de exploitatie van de radioapparatuur dient de vergunning onverwijld teruggestuurd te worden naar het BIPT met vermelding van de identiteit en het adres van de eventuele nieuwe eigenaar. Hiervoor maakt men steeds gebruik van het hierboven vermelde aanvraagformulier. 5
INFORMATIE AIS (Automatic Identification System) Het AIS is een geautomatiseerd meld- en volgsysteem. Walstations en alle andere schepen uitgerust met een AIS-systeem in de omgeving van het schip ontvangen automatisch belangrijke informatie zoals identificatie (het MMSI-nummer), de scheepsnaam, de roepnaam, de koers, de positie, de snelheid, ). Het doel ervan is de veiligheid en de doelmatigheid van het scheepvaartverkeer te optimaliseren. Het AIS werkt via de radiomaritieme VHF-band op 2 specifieke kanalen. AIS mag niet beschouwd worden als een vervanging van andere navigatieapparatuur zoals radar. Enkel andere vaartuigen die eveneens voorzien zijn van AIS kunnen door gebruik van deze apparatuur elkaar detecteren. Zoals ook in onze buurlanden bestaat er in België bij aankoop van AIS-apparatuur een subsidieregeling voor eigenaars van binnenschepen voor het economisch vervoer. Indien AIS-apparatuur wordt geïnstalleerd moet een vergunning aangevraagd worden bij het BIPT voordat deze apparatuur in gebruik wordt genomen. Het BIPT kent eveneens een MMSI-nummer toe. Dit nummer kan worden aangevraagd via het aanvraagformulier op onze website: www.bipt.be (zie Vergunningsaanvraag ). Navigatieradars voor niet-solas-schepen Op 4 november 2008 verscheen in het Publicatieblad van de Europese Gemeenschap (2008/C280/06) de geharmoniseerde norm EN 302.194-2V1.1.2. voor navigatieradars voor gebruik op de binnenwateren. Dit betekent dat toestellen die nu op de markt worden gebracht én op de Belgische binnenwateren worden gebruikt, aan deze norm moeten voldoen. Ter herinnering vestigen we er uw aandacht op: - dat op de Belgische binnenwateren het vermogen van radars beperkt is tot maximaal 5 kw; - dat de radartoestellen op de vergunning vermeld moeten worden; - dat in België navigatieradars voor zeeschepen op de markt gebracht mogen worden met een vermogen van respectievelijk 6, 12 of 25 kw én dat ze moeten voldoen aan de standaarden IEC 60945 en/of IEC 62252. Op de binnenwateren mogen ze niet gebruikt worden. 6 Certificaten en examens Het BIPT organiseert de examens tot het verwerven van de volgende certificaten: - het beperkt certificaat van radiotelefonist van scheepsstations (VHF); - het beperkt certificaat van operator van scheepsstations (ROC); - het algemeen certificaat van operator van scheepsstations (GOC); - het Long Range Certificate (LRC enkel voor de professionele visserijsector); - het Short Range Certificate (SRC enkel voor pleziervaart).
Overzicht van welke apparatuur mag worden gebruikt bij welk certificaat VHF SRC ROC LRC GOC VHF-marifoon Draagbare VHF-marifoon NAVTE EPIRB 406 MHz SART VHF-DSC-marifoon INFORMATIE (DSC Klasse D) MF/HF-marifoon MF/HF-DSC-marifoon Inmarsat B (1) ; Inmarsat F77 Inmarsat C; Inmarsat Mini C MF/HF-Telex (1) De Inmarsat B terminals zullen vanaf 1/01/2015 niet meer ondersteund worden door Inmarsat. Verbindingen maken zal niet meer mogelijk zijn. Hoe verkrijg ik een SRC-certificaat (pleziervaart A1-vaargebied)? Het examen tot het behalen van het SRC-certificaat wordt afgenomen op computer in de lokalen van het BIPT. Inschrijven kan telefonisch op het nummer 02 226 88 53 of 57 en moet minimaal drie weken voor de gewenste examendatum gebeuren. - Om aan dit examen deel te nemen is een attest vereist waaruit blijkt dat men een opleiding heeft gevolgd die georganiseerd werd bij een door het BIPT erkend vormingscentrum. - Er wordt enkel toegang verleend tot het examenlokaal aan personen die in het bezit zijn van de persoonlijke uitnodiging die hun door het BIPT werd overgezonden na telefonische inschrijving. - De inschrijvingskosten tot deelname aan het SRC-examen bedragen 25,00. - De SRC-examens bestaan uit 33 meerkeuzevragen (23 over de SRC-materie en 10 over de VHF-materie) betreffende de materie zoals opgenomen in het examenprogramma. Om te slagen dient men voor beide onderdelen 60% van de punten te behalen. - Er wordt geen vrijstelling van examenstof verleend. De erkende vormingscentra én het volledige examenreglement voor het verkrijgen van de bedieningscertificaten voor operatoren voor scheepsstations zijn terug te vinden op de website van het BIPT. Opleidingscentra die een erkenning wensen te krijgen, dienen zich te wenden tot het BIPT, dienst BMR (adresgegevens achteraan in de folder). 7
INFORMATIE Ik ga een nieuwe boot kopen ben ik verplicht om GMDSSapparatuur te installeren? De IMO (Internationale Maritieme Organisatie) raadt met aandrang aan om op alle zeegaande schepen GMDSS-radioapparatuur te installeren, zelfs als er geen wettelijke verplichting is. Dit is in het belang van uw eigen veiligheid en dat van andere schepen. Het GMDSS is het wereldwijde maritieme nood- en veiligheidssysteem op zee. Storingen en controle Storingen op de radioverbindingen dienen steeds te worden gemeld. Dat kan op het telefoonnummer 02 226 88 01 alle werkdagen van 8 tot 17 uur, via fax op het nummer 02 226 88 02 of via e-mail ncs-nl@bipt.be. De diensten die de veiligheid van het maritieme verkeer waarborgen kunnen dag en nacht terecht bij de wachtdienst van het BIPT/NCS voor het melden van radioelektrische storingen. Meer inlichtingen hieromtrent zijn te verkrijgen op het telefoonnummer 02 226 88 44. De zendvergunning moet aan boord in de nabijheid van de radioapparatuur worden bewaard en op elk verzoek van de controlediensten voorgelegd worden. De controleurs hebben de bevoegdheid een onderzoek in te stellen om na te gaan of de toestellen voldoen aan de voorgeschreven wettelijke bepalingen. Bij ernstige afwijkingen of vaststelling van misbruiken, zowel inzake constructie, installatie als gebruik, kunnen zij van rechtswege de toestellen verzegelen of in beslag nemen. Bij ernstige overtredingen kunnen bovendien gerechtelijke vervolgingen ingesteld worden. Een scheepsstation mag enkel bediend worden door een persoon die in het bezit is van een gepast bedieningscertificaat. Pool Controle P. Callens, eerste adviseur Storingen / Administratie / Controle maritiem Tel.: 02 226 88 01 02 226 88 44 Fax: 02 226 88 02 ncs-nl@bipt.be Enkele adresgegevens van het BIPT Beheer maritieme radiocommunicatie (BMR) P. Appeldoorn, eerste Ir. adviseur Vergunningen / Examencommissie Tel.: 02 226 88 53 02 226 88 57 (enkel tussen 9u en 12u) Fax: 02 226 89 85 bmr@bipt.be Ellipse Building Gebouw C Koning Albert II-laan 35 1030 Brussel Website BIPT: www.bipt.be Website Rainwat: www.rainwat.bipt.be 8
Kanaalgebruik in de zeevaart en de binnenvaart Kanaal Zeevaart Binnenvaart 06 Intership-communicatie: eerste schip-schipkanaal op internationaal niveau. In België wordt kanaal 6 echter gebruikt door de loodsdiensten. 08 Intership-communicatie: eerste schip-schipkanaal in België. 10 Eerste Intership-communicatie-kanaal. 13 Dit kanaal mag enkel worden gebruikt voor veilige scheepsnavigatie. 15 & 17 Intraship-verkeer: deze kanalen worden gebruikt voor het afhandelen van boordradioverkeer. Dit zijn verbindingen op het schip zelf. 16 Noodkanaal: kanaal 16 wordt gebruikt voor de afhandeling van nood- en spoedberichten, ná aankondiging via DSC op kanaal 70. Voor de niet-solas-schepen is het (voorlopig) nog steeds mogelijk om een noodoproep, noodbericht, noodverkeer uit te sturen (omdat Oostende Radio nog steeds uitluistert op kanaal 16). Wanneer er geen noodverkeer aan de gang is, mag kanaal 16 worden gebruikt als oproepkanaal voor Oostende Radio. 23 Marina: marifoonkanaal voor verkeer met de jachthavens. 24 Oostende Radio, bereikbaar via een relaisnetwerk. 27 Oostende Radio 67 Dit kanaal wordt gebruikt voor internationale SARoperaties (Search and Rescue) op zee. Het wordt ook gebruikt voor communicatie in verband met het bestrijden van milieurampen op zee. 70 Kanaal voor de verwerking van digitale noodoproepen - DSC (Digital Selective Calling) Zeeschepen die onder de GMDSS-bepalingen vallen, dienen op die frequentie een luisterwacht te houden. Na een DSC-nood- of spoedoproep gaat men over naar kanaal 16 voor de verdere afhandeling. Bij marifoons waar geen DSC ingebouwd is, moet kanaal 70 geblokkeerd zijn. Het gebruik van DSC is verboden op de binnenwateren! 72 Familiaal en sociaal verkeer: mag alleen op de binnenwateren worden gebruikt en slechts met laag vermogen (tussen 0,5 en 1 W). 73 Antipollutiekanaal: dit kanaal is voorbehouden voor verkeer i.v.m. de bestrijding van verontreiniging op zee. 77 Familiaal en sociaal verkeer: mag enkel gebruikt worden op laag vermogen (tussen 0,5 en 1 W). Familiaal en sociaal verkeer: mag enkel gebruikt worden op laag vermogen (tussen 0,5 en 1 W). 82 Bunkering: om zogenaamde walfrequenties tot stand te brengen aan boord van al dan niet afgemeerde schepen of op bevoorradingspunten, is de toestemming van het BIPT nodig. AIS1 AIS2 Automatic Identification System - 161,975 MHz Automatic Identification System - 162,025 MHz Bunkering: om zogenaamde walfrequenties tot stand te brengen aan boord van al dan niet afgemeerde schepen of op bevoorradingspunten, is de toestemming van het BIPT nodig. De kanalen hieronder vermeld mogen slechts gebruikt worden wanneer ze uitdrukkelijk op de vergunning vermeld worden. 31 Dit kanaal wordt in Nederland gebruikt voor verbindingen tussen de jachthavens en de pleziervaart en mag bijgevolg enkel worden gebruikt binnen de Nederlandse territoriale wateren. 37 Dit kanaal wordt in het Verenigd Koninkrijk gebruikt voor verbindingen tussen de jachthavens en de pleziervaart en mag bijgevolg enkel worden gebruikt binnen de Britse territoriale wateren. 96H Marinakanaal voor communicatie met de jachthavens. Dit kanaal wordt echter niet langer toegekend aan de jachthavens.
Richtlijnen voor de programmering van marifoontoestellen (VHF) Binnenwateren Automatische vermogensreductie (tussen 0,5 en 1 W) voor de volgende kanalen: 6, 8, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 17, 71, 72, 74, 75, 76, 77; K70 blokkeren voor uitzending, indien het toestel geen DSC-functie bezit; K75 & K76 activeren; K87 & K88 herprogrammeren als simplex; Scanfunctie en Dual-Watch deactiveren; ATIS activeren; Alle extra kanalen zoals 30, 31, 34, 37 zijn toegestaan mits deze kanalen op de vergunning vermeld zijn. Op zee K15 - K17 K75 & K76 dienen initieel op laag vermogen te worden gebruikt maar kunnen door een extra handeling op hoog vermogen (tussen 6 en 25 W) gebracht worden; K70 blokkeren voor uitzending, indien het toestel geen DSC-functie bezit; K75 & K76 activeren; K87 & K88 herprogrammeren als simplex; Alle extra kanalen zoals 30, 31, 34, 37, zijn toegestaan mits deze kanalen op de vergunning vermeld zijn. BIPT -Ellipse Building Koning Albert II-laan 35 1030 Brussel Tel: 02 226 88 01 E-mail: ncs-nl@bipt.be