Jaarverslag 2016-2017
INHOUDSOPGAVE Inleiding... p. 5 Leden 2016-2017... p. 6 Bestuur en staf... p. 7 Onderwijs... p. 8 Sociaal en diversiteit... p. 11 Interregionaal en internationaal... p. 14 Organisatie... p. 16 Denk even na over de noodzakelijkheid en de natuur voor u dit jaarverslag afdrukt 2 3
INLEIDING Geachte lezer, Beste student, Liefste leden, Zoals de traditie bepaalt, schrijven we ook op het eind van dit academiejaar een jaarverslag. Het was een intensief maar inhoudelijk goed werkingsjaar. De implementatie van het hervormde VVS verliep niet zonder slag of stoot, en we hebben even onze weg moeten zoeken binnen dit nieuwe kader. Dankzij de betrokkenheid en motivatie van al onze leden is dit toch heel goed verlopen. Er zullen nog meer moeilijkheden op ons pad komen maar we zullen deze verwerken en oplossen als een team. In het deel Organisatie kan je bij Interne Hervorming meer details lezen over wat er allemaal veranderd is en hoe we deze wijzigingen alvast beleefd hebben. Dit jaar hebben we de beleidsprioriteiten vastgelegd op ons vormingsweekend in Oostduinkerke in oktober. Met deze prioriteiten zijn we inhoudelijk goed van start gegaan met verschillende rapporteurs die zich engageerden om te werken rond specifieke thema s en standpunten. Enkele van deze grote thema s waren onderfinanciering van het hoger onderwijs, het nieuwe inclusieve ondersteuningsmodel, stemrecht voor studenten en vluchtelingenbeleid. Daarnaast werd dit jaar ook sterk ingezet en gereflecteerd op onze kern: studentenparticipatie Het is er de laatste jaren niet makkelijker op geworden om sterke en gemotiveerde studentenvertegenwoordigers te vinden en blijven engageren, voor VVS hoog tijd om hierop in te gaan. Op initiatief van studentenvertegenwoordigers van VVS werd een werkgroep gestart bij de Vlaamse Onderwijsraad, waar met verschillende constructieve onderwijspartners een advies werd geschreven om studentenparticipatie te verhogen. Verder werken we dit jaar ook aan de verdere professionalisering van onze communicatie in nauw overleg met de studentenvertegenwoordigers. Per standpunt wordt een communicatieplan gemaakt om het op een strategische manier te communiceren. Daarnaast wordt de website volledig vernieuwd met toevoeging van interactieve toepassingen. VVS heeft het eerste jaar van de hervorming goed afgesloten. Dit is iets dat we niet hadden kunnen doen zonder de inzet van al onze leden, vrijwilligers en medewerkers. Dankzij hen hebben we een VVS gecreëerd dat sterker is dan ooit en zal blijven evolueren! 4 5
LEDEN 2016-2017 BESTUUR EN STAF RAAD VAN BESTUUR Jonathan Hooft Voorzitter Messelina Loncin Ondervoorzitter en Bestuurder Sociaal Dorien De Pauw Bestuurder Onderwijs tot 18/05/2017 Jean Baptiste Bouckaert Bestuurder Internationaal tot 18/05/2017 Christophe Bossuyt Bestuurder STAF Marthe Gousseau Stafmedewerker participatie, vorming en evenementen Liesbeth Maene Beleidsmedewerker onderwijs, internationaal, sociaal en diversiteit Joeri Mertens Stafmedewerker communicatie, administratie en financiën AP Hogeschool ASAP Arteveldehogeschool Studentenraad Artevelde Evangelisch Theologische Faculteit Leuven ETF Studentenraad Hogere Zeevaartschool Studentenraad HZS Hogeschool Gent Hogeschool Gent Studentenraad Hogeschool PXL Stuvers PXL Hogeschool West-Vlaanderen Studentenraad Howest Karel de Grote Hogeschool KdG Studentenraad Odisee Hogeschool Algemene Studentenraad Odisee Universiteit Gent Gentse Studentenraad Universiteit Hasselt StuRa UHasselt Vrije Universiteit Brussel Studentenraad VUB Thomas More Kempen Studentenraad Thomas More Kempen Thomas More Mechelen- Antwerpen Studentenraad Thomas More Mechelen - Antwerpen UC Leuven Studentenraad UCLL Leuven UC Limburg Studentenraad UCLL Limburg 6 7
ONDERWIJS ONDERFINANCIERING In het academiejaar 2016-2017 zette VVS sterk in op het dossier financiering van het hoger onderwijs. De laatste jaren ervaart het hoger onderwijs in Vlaanderen een onderfinanciering die de instellingen dwingt meer te doen met minder middelen. Als Vlaamse Vereniging van Studenten vrezen we dat dit de kwaliteit van ons hoger onderwijs in gevaar brengt en té veel druk legt op het personeel van de instellingen. Bovendien wordt de rekening doorgeschoven naar de student; in 2015 verhoogde het inschrijvingsgeld en daarmee de financiële drempel voor studenten. VVS vreest dat hiermee ook de toegankelijkheid in gevaar komt. Niet alleen vormde financiering dit jaar daarom in élk nieuw standpunt een orgelpunt, zoals bij HBO5, GON-begeleiding en contingentering, maar daarnaast werkten we ook op andere manieren aan dit dossier. Zo schreven we een nieuw standpunt over de (onder)financiering van ons hoger onderwijs. Volgens de nieuwe procedure wordt dit als goedgekeurd door de av beschouwd sinds 26 mei 2017. Hierin benadrukken we voornamelijk de nood aan investeringen van de overheid om kwalitatief én democratisch toegankelijk hoger onderwijs te kunnen organiseren. De financiering van de instellingen moet ook opgebouwd zijn met een goed evenwicht tussen input- en outputfinanciering per student. Hierbij vraagt VVS respect voor herkansingen voor studenten maar ook een betere begeleiding naar heroriëntering toe. Een ander cruciaal punt voor VVS is de gelijkwaardige financiering van hogeschool- en universiteitsstudenten. VVS nam ook met steun van de lokale studentenraden deel aan de actie #fundourfuture van de European Students Union (ESU). Op de laatste Board Meeting van ESU in mei 2017 werd ons standpunt over onderfinanciering ook expliciet onderschreven. Meer informatie over ESU is terug te vinden bij het luik Internationaal. VVS nam daarnaast haar rol op bij besprekingen over een eventueel nieuw systeem om het systeem van het leerkrediet te vervangen, wat een grote impact heeft op de financiering van de instellingen. Ook gaf VVS inhoudelijke en communicatieve ondersteuning bij de uitwerking van het initiatief Durf Investeren van de Gentse Studentenraad. De Gentse Studentenraad slaagde erin tussen januari en februari 2017 meer dan 7000 antwoorden op hun vragenlijst te verzamelen. De resultaten van hun onderzoek geven dus een sterke exploratieve blik op de financiële situatie van studenten in Vlaanderen, de impact van de onderfinanciering op ons onderwijs en hun opinie hierover. Een heel belangrijke conclusie uit dit onderzoek is dat 13% van de bevraagde niet-beursstudenten problemen ondervindt bij het financieren van de studies, en dat dit zelfs 28% bedraagt voor bijna-beursstudenten en 33% voor beursstudenten. Standpunt financiering in de media Ook opvallend is de bevinding dat de kost van een studie voor 25% van de studenten die willen verder studeren een drempel vormt. Eind april 2017 kwam de Gentse Studentenraad met dit onderzoek aan zet in de media, met de expliciete steun van VVS. Dit onderzoek zorgt er samen met het nieuwe standpunt voor dat de Vlaamse studenten dit jaar op een sterke manier om meer financiering kunnen en zullen vragen bij de overheid. Er werd ook goed gecommuniceerd met de partners en toekomstige acties zullen door VVS gesteund worden met de nodige achtergrond. ORIËNTERING Ook andere dossiers van het domein onderwijs kwamen dit jaar sterk aan bod binnen de werking van VVS. Er werd bij de opbouw van ons vernieuwde standpunt rond oriëntering in 2016 samengewerkt met de Vlaamse Scholierenkoepel om hun gedragen visie mee te nemen en ook dit academiejaar werd er afgestemd. Binnen oriëntering werd de focus dit jaar veel sterker gelegd op een arbeidsmarktperspectief bij de uitwerking van het oriënteringsinstrument Columbus, zoals ook gevraagd door verschillende organisaties waaronder VVS. Minister Crevits vroeg de Vlaamse Onderwijsraad (Vlor) om hier specifiek rond te werken. Sinds een startdag midden februari werkt de Vlor aan een advies om ook de groep jongeren met een arbeidsmarktfinaliteit op kwalitatieve wijze op te nemen in de oriënteringstrajecten. Met de aankondiging van de hervorming van het secundair onderwijs zal er gesleuteld worden aan wat een arbeidsmarkt- en of doorstroomfinaliteit inhoudt, wat zeer belangrijk zal blijven in de context van oriëntering. Voor VVS is het van centraal belang dat élke jongere in ons Vlaams onderwijs een geïntegreerd en kwalitatief oriënteringstraject kan doorlopen. HBO5 Daarnaast stond ook de inkanteling van het Hoger Beroepsonderwijs niveau 5 (HBO5) naar de hogescholen voortdurend hoog op de agenda. De uitwerking van deze inkanteling zal de volgende jaren steeds een belangrijk agendapunt blijven. De overheid beoogt immers niet alleen een versterking van opleidingen voor zij-instromers, maar ook een versterking van HBO5 voor generatiestudenten. Vanaf academiejaar 2019-2020 zullen de HBO5-opleidingen onder de organisatie van de hogescholen horen en voor deze inkanteling blijven we hameren op voldoende financiering. Dit geactualiseerde standpunt wordt volgens de nieuwe procedure als goedgekeurd door de av beschouwd sinds 9 juni 2017. Verder blijven belangrijke punten bij de verdere uitwerking van HBO5 in ons hoger onderwijs ook de kwaliteitszorg, de rechtspositieregeling van studenten en ondersteuning op financieel en studiebegeleidingsvlak cruciaal. Ook zeer belangrijk bij dit dossier is aandacht voor erkenning van eerder verworven competenties en kwalificaties. LERARENOPLEIDING VVS vertegenwoordigde ook de studenten van het Vlaamse hoger onderwijs bij de verdere uitzetting van de nieuwe lerarenopleidingen, zoals de educatieve master en de specifieke lerarenopleidingen. Hierbij blijft het evenwicht tussen praktijk en theorie, tussen vakkennis en pedagogische kennis van cruciaal belang. O.a. bij de opbouw van deze nieuwe opleidingen is het voor VVS van het grootste belang dat elk van deze opleidingen kwalitatief en met voldoende ruimte worden ingevuld. Ook bij de verdere uitbouw volgend academiejaar zullen we hier blijvend aandacht 8 9
aan besteden. VVS is daarnaast tevreden met de uitbouw van een Vlaanderenbrede stagedatabank, zodat studenten makkelijker een stage kunnen zoeken voor hun lerarenopleiding. INSTELLINGSREVIEW Dit academiejaar werkte VVS ook verder mee aan de praktische uitrol van de eerste ronde van de instellingsreview, waarvan de eerste resultaten verwacht worden tegen het eind van de zomer van 2017. Specifiek werd meegewerkt aan het platform waarop de informatie over elk kwaliteitszorgsysteem toegankelijk zal kunnen worden teruggevonden. Dit systeem moet op transparante wijze voor elke student in Vlaanderen de relevante informatie over de kwaliteitszorg in de instellingen weergeven. VVS vormde dit academiejaar ook een actieve partner bij de klankbordgroep van het kabinet om ervaringen uit te wisselen over de waarderende aanpak van de instellingsreview en de nieuwe lokale kwaliteitszorgsystemen. HERINDELING ACADEMIEJAAR Bij de start van het academiejaar werd duidelijk dat de steeds wederkerende discussie over de herindeling van het academiejaar ook in 2016-2017 belangrijk zou worden. Dit onderwerp stond immers in verschillende instellingen opnieuw op de agenda. Ter opvolging van ons standpunt uit 2014 maakten we dan ook werk van een nieuw standpunt. Volgens de nieuwe procedure wordt dit standpunt beschouwd als goedgekeurd door de av sinds 26 mei 2017. Omdat er nog geen concrete voorstellen openbaar werden gemaakt, werden hierin een aantal belangrijke aandachtspunten verwoord die bij elk hypothetisch scenario voor een nieuwe indeling van tel zijn. Bovendien gaven we de duidelijke boodschap mee dat de prioriteit van de instellingen niet zou moeten liggen bij het herprogrammeren van het academiejaar, maar wel bij een hervorming van de werk- en evaluatievormen. Voor deze nieuwe methoden is geen hervorming nodig, meer nog, een eventuele nieuwe indeling zou ontworpen moeten worden op basis van de nieuwe werk-en evaluatievormen. Daarnaast benadrukt VVS ook o.a. dat de vakanties in het academiejaar belangrijke periodes zijn voor studenten om hun sociaal engagement, werk en de nodige rust op te nemen. De herindeling zal de komende maanden en jaren zeker nog actief opgenomen worden in de instellingen. VVS staat klaar om de belangen van studenten hierbij te verdedigen. STEMRECHT VOOR STUDENTEN Eén van de grootste actiepunten van VVS het voorbije academiejaar was stemrecht voor studenten. VVS werkte hiervoor aan een standpunt en zocht aansluiting bij de conceptnota van Open VLD van mei 2016 die hier eveneens voor pleit. Zoals voorgenomen in het VVS beleidsplan, zet dit voorstel een vrijblijvende registratiemogelijkheid voorop, zodat er geen consequenties zijn voor studenten naar kindergeld of fiscale regelingen toe. Begin juni bleek echter in de commissie bestuurszaken waar beslist werd over de kiesdecreten voor de verkiezingen in 2018 dat nog geen meerderheid bestond voor dit voorstel. Dit zal echter verder opgevolgd worden in de volgende academiejaren. ONDERSTEUNINGSMODEL VVS was daarnaast in 2016-2017 actief bij de hervorming van het ondersteuningsmodel. De overgang van het GON-systeem, SOCIAAL EN DIVERSITEIT alleen beschikbaar in de hogescholen, naar een inclusief ondersteuningsmodel dat ook in de universiteiten toegankelijk zal zijn, is en wordt door VVS van dichtbij opgevolgd. We schreven hiervoor ook een standpunt met een aantal aandachtspunten die in de implementatie van dit nieuwe model voldoende belicht zullen moeten worden door overheid en instellingen. Volgens de nieuwe procedure wordt dit standpunt als goedgekeurd door de av beschouwd sinds 8 juni 2017. Als Vlaamse Vereniging van Studenten zijn we tevreden met de uitbreiding van ondersteuning naar de hogescholen én universiteiten. We zullen uiteraard grondig toezien op dit nieuwe systeem naar uitwerking en zeker financiering ervan. Wat dicht aanleunt bij dit ondersteuningsmodel is de registratie van studenten met een functiebeperking. Bij de vergaderingen rond deze registratie wordt door VVS samen met de partners steeds ingezet op het verzamelen van meer informatie over deze doelgroep, om beter en doelmatiger beleid te kunnen uittekenen, maar met uitdrukkelijke aandacht voor de privacy van de student. De implementatie van de gezamenlijke registratie is voorzien vanaf academiejaar 2018-2019, en VVS zal constructief aan het charter met afspraken blijven samenwerken met de instellingen. STUDIEKOSTEN Ook op het onderwerp studiekosten zette VVS sterk in tijdens 2016-2017. Om blijvend aandacht te houden voor de democratisering van ons hoger onderwijs zijn studiekosten zeer belangrijk voor VVS. VVS wil daarom aandacht vragen voor de extra kosten die instellingen aanrekenen en specifiek voor de manier waarop deze kosten aangerekend worden. Eind 2015 werd bovendien aandacht gevraagd in de commissie Onderwijs van het Vlaams Parlement over een bepaalde hogeschool die forfaitaire studiekosten aanrekent aan haar studenten. Minister Crevits gaf de regeringscommissarissen in januari 2016 opdracht om deze 10 11
extra kosten te onderzoeken. Hieruit bleek dat alle instellingen extra kosten doorrekenen aan de student, al waren deze kosten zelf zeer divers. We schreven hierop een standpunt dat duidelijk stelt dat extra studiekosten ten alle tijden vermeden moeten worden, ook in deze tijden van besparingen. Dit standpunt wordt als goedgekeurd door de av beschouwd sinds 8 juni 2017. Indien ze toch noodzakelijk zijn moeten ze volledig transparant gecommuniceerd worden en afhankelijk zijn van het studieprogramma van de student. VVS vraagt ook sensibilisering over extra studiekosten binnen de opleidingen en een realistische inschatting van de kosten die studenten moeten verwachten doorheen hun studie. De studiekost van een opleiding mag nooit de doorslag geven bij een studiekeuze en VVS zal dit dan ook steeds duidelijk blijven aanhalen. JOBSTUDENTENSTATUUT Ter opvolging van één van de orgelpunten van vorig academiejaar, het jobstudentenstatuut, volgde VVS de omschakeling op van het 50-dagen naar 475-uren systeem. Samen met de instellingen worden knelpunten bij de wijziging verder opgevolgd en aangekaart. Midden juni gaven verschillende bronnen aan dat de groei van het aantal jobstudenten- en uren versneld is sinds de flexibilisering van het statuut, wat voor VVS betekent dat meer studenten de kans hebben om bij te verdienen. Daarnaast onderzocht VVS in welke mate de JOSdatabank met vacatures voor jobstudenten gekend is bij de Vlaamse studenten. Deze databank is een project van de studentenvoorzieningen van de instellingen hoger onderwijs in samenwerking met de VDAB. Dit exploratieve en beperkte onderzoek had een respons van iets meer dan 100 studenten uit verschillende instellingen in Vlaanderen met en zonder ervaring als jobstudent. Hieruit bleek dat de grote meerderheid al werkte als jobstudent, dat ze voornamelijk hun eigen netwerk inschakelen om deze jobs te vinden, net als interimkantoren en vacaturewebsites. De JOSdatabank blijkt bij een groot deel van de studenten nog onbekend, en deze naamsbekendheid is meteen ook het grootste werkpunt volgens de studenten. De studenten die de databank wél kennen, tonen hun waardering voor deze databank die gevarieerde vacatures specifiek voor studenten op één plek groepeert en ook over specifieke zoekcriteria beschikt. De instellingen hoger onderwijs kijken o.a. op basis van deze resultaten hoe deze databank bekender kan worden gemaakt en eventueel ook verbeterd kan worden. STUDENTENHUISVESTING Naar studentenhuisvesting toe vertegenwoordigde VVS de Vlaamse studenten bij het ontwerp van een nieuw woondecreet waarbij studentenhuisvesting een afzonderlijk deel zal worden om tegemoet te komen aan de specificiteit hiervan. Hierbij stonden onder andere de onderwerpen huurwaarborg en provisies centraal. Na de hoorzittingen in het Vlaams Parlement van vorig jaar werden deze besprekingen vooral gevoerd in het Vlaams Overlegplatform Studentenhuisvesting. Ook bij de verdere uitwerking van dit decreet zal VVS de belangen van de studenten van de Vlaamse instellingen hoger onderwijs verdedigen. MOBILITEIT In het academiejaar 2016-2017 actualiseerde VVS ook haar standpunt rond mobiliteit. Dit jaar stonden de mobiliteitsplannen van verschillende studentensteden zoals Gent en Leuven regelmatig op de agenda. Bij de herwerking van haar standpunt nam VVS dus een deel op over inspraak voor de student in het lokaal beleid. Daarnaast wil VVS met aandrang vragen om de leeftijdsgrens voor studenten die gebruik maken van het openbaar vervoer af te schaffen. In plaats hiervan pleit VVS voor het gebruiken van de definitie van een student volgens het studiepuntencriteria. Enkele andere aandachtspunten zijn duidelijke informatieverstrekking, de verdere bekendmaking van de MOBIB-kaart en ook transparantie over de kosten van mobiliteit voor een student zijn opleiding aanvangt. Het geactualiseerde standpunt wordt als goedgekeurd door de av beschouwd sinds 20 april 2017. DIVERSITEIT VVS heeft dit jaar ingezet op sensibilisering rond de participatie van minder goed vertegenwoordigde groepen. Zo werd elk bureau gestart met een overzicht van de genderverdeling van de vorige vergadering. Door een grafische voorstelling van deze cijfers worden de studenten bewuster gemaakt van de ongelijke genderverdeling die te meten en te zien is binnen VVS. Daarnaast hebben we verder gewerkt aan het project Studenteninspraak Onbeperkt dit academiejaar. Aan de start van het academiejaar tekenden 13 studentenraden het charter om hun studentenraad meer toegankelijk en inclusief te maken. Tijdens het vormingsweekend in oktober werd ook een sessie gewijd aan dit project, waarbij de lokale studentenraden good practices konden uitwisselen en hun eigen drempels konden onderzoeken. Op deze manier werd nagedacht over welke drempels de studentenraad nog ervaart in de eigen werking, maar konden ook meteen oplossingen aangedragen worden om studenten met een functiebeperking, maar ook breder, meer studenten welkom te heten. Doorheen het academiejaar werden al enkele vormingen georganiseerd op het niveau van de studentenraden zelf, en hier wordt volgend academiejaar aan verder gewerkt. Over Studenteninspraak Onbeperkt kan je meer vinden bij Participatie. 12 13
INTERREGIONAAL EN INTERNATIONAAL Dit academiejaar was VVS opnieuw vertegenwoordigd bij de European Students Union. Na de positieve evaluatie van vorig jaar, werd dit jaar wederom stevig ingezet op studentenvertegenwoordiging op Europees niveau. Er gingen dit jaar vier evenementen door van ESU: Twee European Students Conventions en twee Board Meetings. VVS werd op deze evenementen vertegenwoordigd door Jean Baptiste Bouckaert, Lorenzo Ego en Sarah Tuytschaever. ESC 32 BRATISLAVA Deze conventie vond plaats in Bratislava - Slovakije, waar tussen 29 september en 3 oktober met 45 Europese studentenraden gesproken werd over Future skills in Europe. De focus van deze conventie lag op het verbinden van non-formeel, formeel en informeel leren. In Vlaanderen wordt hier o.a. door NAREC aan gewerkt, en in deze context is internationaal onderzoek enorm belangrijk naar de erkenning van eerder verworven competenties en kwalificaties toe. Op de conventie kwamen ook de Europese democratische normen en waarden aan bod, en werd gesproken over hoe deze op indirecte en directe manier gepromoot kunnen worden in Vlaanderen. BM 71 GDANSK Van 1 tot 3 december vond in Gdansk- Polen, een Board Meeting plaats. Op deze bijeenkomst werden de bestuurszaken van ESU besproken, waaronder de statuten, de lidmaatschapsstrategie van de organisatie en de plannen voor 2016-2017. Daarnaast werden ook verschillende resoluties gestemd, waaronder één rond de New Skills Agenda van Europa en één over de rol van onderwijs voor vredevolle en samenhangende samenlevingen. Daarnaast werden ook twee resoluties vanuit VVS goedgekeurd, over het taalbeleid en over studentenstemrecht. ESC 33 GALWAY Deze conventie in Ierland tussen 5 en 8 maart draaide o.a. rond toegankelijkheid in het onderwijs. Zo werd gesproken over studeren met een functiebeperking, maar ook rond de drempels die werkstudenten ervaren. De conventie stond dan ook in het licht van het schrijven van een beleidsnota over de sociale dimensies van hoger onderwijs. Daarnaast vormde deze conventie ook een eerste voorbereiding op de tweede board meeting. Het belang van deze conventies is om elkaar te leren kennen en internationaal ideëen uit te wisselen en inspiratie op te doen om op nationaal niveau te werken. BM 72 MALTA De tweede board meeting van dit academiejaar vond plaats in Malta tussen 4 en 6 mei. Voor de BM werd nog een seminarie gehouden op 2 en 3 mei. Dit seminarie gaf de studentenraden de mogelijkheid om best practices uit te wisselen over digitalisering in het hoger onderwijs. Daarnaast werden ook enkele prioriteiten van de EU besproken, waaronder het Europees Semester, Bolognaproces en de pijlers van de sociale dimensie. Hierna ging de Board meeting zelf van start. Alle belangrijke beslissingen van de organisatie kwamen aan bod hierbij zoals evaluaties, de bespreking van financiën, de lidmaatschapstrategie. Daarnaast stonden op deze board meeting vooral de verkiezingen van het nieuwe bestuur centraal. Tot slot werden resoluties en statements gestemd over o.a. LGBTQ-rechten en over kwaliteitszorg. Ook deze BM zorgden de vertegenwoordigers van VVS ervoor dat twee Vlaamse resoluties internationale ruggesteun kregen: één standpunt over de nood aan herinvestering in het hoger onderwijs en één over studentenvertegenwoordiging zelf. VLUCHTELINGEN Dit jaar was VVS actief in verschillende werkgroepen van enkele van onze partners die specifiek werkten rond vluchtelingen. Hierin werd gericht ingegaan op de toegang tot hoger onderwijs (zoals op de erkenning van elders verworven diploma s). De voorbije jaren kende Europa een enorme stroom aan vluchtelingen uit conflictgebieden zoals Syrië, Irak en Afghanistan. Een deel van deze vluchtelingen werd opgevangen door België. Nadat aan de eerste fundamentele basisbehoeften tegemoet is gekomen, is het belangrijk dat voldoende aandacht besteed wordt aan de opleiding (in het hoger onderwijs) en erkenning van bestaande diploma s van de personen met een vluchtelingenstatus. Dit is immers positief voor zowel de persoon zelf als de maatschappij, met positieve effecten op de erkenning, zelfwaarde en inburgering van de persoon. We schreven hierover een standpunt om onze vraag te benadrukken. Dit standpunt wordt als goedgekeurd beschouwd sinds 15 mei 2017. Naast de focus op hoger onderwijs, heeft VVS ook gewerkt aan projecten met/voor/door vluchtelingen, met ondersteuning van ESU en schreven we ook een nieuw standpunt over dit onderwerp. We gaan hier verder op in onder het deel Internationaal. SAMENWERKING BINNEN BELGIË Dit academiejaar werkte VVS voornamelijk aan de opvolging van bestaande dossiers zoals huisvesting met onze Franstalige collega s, de Fédération des Etudiants Francophones. De communicatielijnen werden in stand gehouden en structureler ingebouwd in onze organisatie. Ook werd het nieuws vanuit de Franstalige helft van België van dichtbij opgevolgd, meer bepaald bij de wijzigingen rond het toelatingsexamen geneeskunde en de succesvolle stappen naar een meer studentgericht huisvestingsbeleid. 14 15
ORGANISATIE Participatie en vrijwilligersbeleid ADVIES STUDENTENPARTICIPATIE VLOR Op initiatief van VVS is er binnen de Vlor een werkgroep studentenparticipatie opgericht. Daarin werd nagedacht over hoe studentenparticipatie gestimuleerd kan worden en hoe actieve deelname aan het beleid gefaciliteerd kan worden. Het advies is ondertussen afgerond en naar de minister gestuurd. Het ijvert onder andere voor meer faciliteiten voor studentenvertegenwoordigers. Zo pleit de Vlor voor een actualisatie van de Codex Hoger Onderwijs m.b.t. studentenparticipatie in functie van meer homogeniteit tussen de instellingen. De Vlor pleit voor het decretaal vastleggen en effectief implementeren van een viertal faciliteiten: het statuut voor studentenvertegenwoordigers, het toekennen van een aantal faciliteiten, een participatiecoach en een beleidsplan. Het statuut voor studentenvertegenwoordigers moet automatisch worden toegekend, voldoende afdwingbaar zijn en automatisch op alle niveaus gelden. Binnen dit statuut moeten er faciliteiten opgenomen zijn die verder gaan dan de basis die nu in het decreet staat. Zo moet er ook een vergoeding zijn van de onkosten, ICT-faciliteiten, logistieke faciliteiten, Door een decretale verankering zouden alle studentenvertegenwoordigers hierop beroep kunnen doen. Daarnaast zou ook de ondersteuning via een participatiecoach decretaal verankerd moeten worden. Instellingen moeten nadenken over de visie, middelen, ondersteuning, compensatie, valorisatie, specifieke acties en middelen die zij aan participatie zullen toekennen. Dit kan via een beleidsplan, opgemaakt in samenwerking met de studentenvertegenwoordigers. De mandatarissen van VVS werkten heel intensief mee aan de totstandkoming van dit advies en vervulden een sleutelrol binnen deze werkgroep. UITWISSELING Studenten en - raden kunnen niet enkel leren uit vormingen, maar ook door ervaringen uit te wisselen met elkaar. VVS is hiervoor een goed platform en probeert hier tijd en ruimte voor vrij te maken. Op de Summer Break eind juni werd een uitwisselmoment voorzien waarbij de studenten aan de hand van stellingen hun tips en trics konden uitwisselen. MANDATARISSEN Op vlak van vertegenwoordiging was het voor VVS een goed jaar! De mandatarissen werden voor het eerst verkozen en opgevolgd via het bureau. Meer over de werking van het bureau kan u lezen in het hoofdstuk Interne Hervorming. Het doel van het bureau was zoals steeds om voor zoveel mogelijk externe mandaten een vaste mandataris te vinden. De hulp van de studentenraden werd ingeschakeld om de oproepen door te sturen naar hun achterban. Door de nieuwe aanpak en werkwijze kreeg VVS een heel groot aantal mandaten ingevuld. De mandatarissen vertegenwoordigden VVS en onze standpunten bij Vlor, VLIR, VLHORA, NVAO en het kabinet. In totaal waren er dit jaar 82 mandaten ingevuld en waren er op 70,5% van de vergaderingen studenten aanwezig. Het bureau zorgde er ook voor dat de terugkoppelingen van de mandatarissen een volwaardige plek kregen. Hierdoor wordt de informatiedoorstroom binnen VVS langzaam maar zeker verbeterd. Bovendien werd ook opgevolgd of de verkozen mandatarissen hun mandaat effectief systematisch konden uitvoeren om eventueel tijdig bijkomende vervangende mandatarissen te zoeken. STUDENTENINSPRAAK ONBEPERKT VVS heeft ook de studentenparticipatie bij lokale studentenraden proberen te stimuleren door middel van het project Studenteninspraak Onbeperkt. In dit project zijn 10 strategieën vastgelegd die studentenraden in het achterhoofd kunnen houden om de drempels van hun werking te verlagen. Op deze manier kan studentenparticipatie diverser worden en kunnen inclusieve studentenraden nog meer de stem van elke student uitdragen. Dit jaar lag de focus van het project op het geven van vormingen aan studentenraden om met hen in te zoomen op de werkpunten die er binnen hun eigen studentenraad nog bestaan en hoe deze verbeterd kunnen worden. 16 17
Vorming Communicatie VVS begon het werkingsjaar met een vormingsweekend. We trokken met 27 studentenvertegenwoordigers naar Oostduinkerke! Er kwamen talrijke onderwerpen aan bod in de vormingen, zoals de hervorming van VVS, Erasmus, studenteninspraak onbeperkt en de werving van nieuwe studentenvertegenwoordigers. Daarnaast was er uiteraard ook tijd om elkaar te leren kennen tijdens de teambuilding- en avondactiviteiten. Op zondag werd er al een eerste keer over de prioriteiten voor het nieuwe werkingsjaar gediscussieerd. Het weekend was een goede start om het werkingsjaar geïnformeerd en gezellig te starten. VVS biedt verschillende vormingen aan die lokale studentenraden kunnen aanvragen. Ook dit jaar werd hier beroep op gedaan door enkele studentenraden. Deze vormingen werden volledig op maat gemaakt en zo kon de studentenraad optimaal vooruit geholpen worden. Er werden onder andere vormingen aangevraagd rond time management, leren onderhandelen, vergadertechnieken, werving van nieuwe leden,... Ook op het bureau was er plaats voor vorming. Op het bureau van 16 februari werd een vorming gegeven rond oriëntering, voor alle mandatarissen en studentenvertegenwoordigers aanwezig. Keanu Colpaert van de Vlaamse Scholierenkoepel kwam Columbus uitleggen, Willemijn van den Berg van Vlhora belichtte de instaptoets lerarenopleiding. De ontwikkeling, implementatie en opvolging van de ijkingstoetsen voor academische STEM-opleidingen werd door Jef Vanderoost van de KU Leuven uitgelegd. De studenten kregen een presentatie over deze onderwerpen en konden nadien nog kritische vragen stellen. Geen sterke organisatie zonder een sterke communicatie. Sinds november is er een nieuwe communicatiemedewerker aan de slag bij VVS en zijn er, in het kielzog van de interne hervormingen, belangrijke stappen ondernomen om onze communicatie nog verder te professionaliseren. Zo is er ook een nieuwe werkgroep opgericht die zich buigt over communicatiekwesties: social media en een bekendheidscampagne bij de lancering van de nieuwe website PERS VVS is verscheidene malen in de pers verschenen, tegen de achtergrond van een aantal belangrijke dossiers die we vanuit VVS ondersteunen. In september 2016 sloegen VVS en FEF de handen in elkaar om een betere en transparantere studentenhuisvesting te bewerkstelligen. Hiervoor hebben we een gezamenlijke nota op tafel gelegd bij de Brusselse minister van Huisvesting Frémault, wat werd opgepikt in het Nieuwsblad. In het voorjaar van 2017 lanceerde de Gentse Studentenraad de resultaten van hun verkennend onderzoek rond de (onder)financiering van het Vlaamse hoger onderwijs. Hieraan werd de website www.durfinvesteren. be gekoppeld met alle informatie over het dossier, de enquête en resultaten. Ook VVS heeft actief aan deze campagne bijgedragen. We hebben de bevraging mee opgevolgd en gedeeld. Op het moment dat het onderzoek in de media kwam, heeft VVS het onderzoek van de Gentse Studentenraad ondersteund met een eigen persbericht en zijn we verschenen in de Standaard. Daarnaast was er ook heel wat beweging rond het dossier studentenparticipatie. Eerst met de twittercampagne toen het advies gefinaliseerd werd. Een maand later, na het debat rond participatie in de commissie hoger onderwijs, kropen héél wat stuvers kropen in de pen, met publicaties in De Morgen (Lorenzo Ego met een opiniestuk dat ondertekend werd door 100 (oud-)stuvers), Knack (Michiel Haegeman) en Schamper (Roxanne Figueroa Arriagada), hetgeen werd aangevuld met een social media campagne. Hoewel VVS pas later op de dag haar eigen, inhoudelijk standpunt kenbaar maakte, speelden we een belangrijk rol om deze campagne mee kracht bij te zetten. Vormingsweekend COMMUNICATIE STANDPUNTEN Dit werkjaar is er werk gemaakt van een strategische en efficiënte communicatie van onze standpunten. Er is een algemeen communicatieplan opgesteld dat, in de lijn van de interne hervormingen, specifiek hierop focust. Hoewel deze aanpak nog in z n kinderschoenen staat, zijn de eerste stappen hierrond al gezet. De rapporteur van elk standpunt staat hierin centraal en worden ondersteund door de betreffende bestuurder en de stafmedewerker communicatie. 18 19
NIEUWE WEBSITE Omdat digitale media razendsnel in verandering zijn, is er gekozen om een nieuwe website te bouwen die tegemoet komt aan onze nieuwe noden als vereniging en aan hedendaagse standaarden van online communicatie. Zo gaan we een transparante en voor alle studenten toegankelijke mandatenlijst integreren: iedereen die dat wil, krijgt een handig overzicht van alle mandaten, wanneer deze plaatsvinden, welke mandataris hiervoor is aangesteld en ook de mogelijkheid om zichzelf kandidaat te stellen. Voorts maken we werk van een platform om de standpuntvormingsprocedure te ondersteunen. Dit platform moet het voor de av en de bureau makkelijker maken om amendementen in te dienen op de ontwerpstandpunten. In het voorjaar hebben we een jobstudent aangenomen die de website zal afwerken. SOCIAL MEDIA Ook met het gebruik van sociale media zijn er stappen ondernomen om de communicatie te optimaliseren. Om haar achterban op de hoogte te houden, maakt VVS veel gebruik van sociale media Facebook en Twitter in het bijzonder en sinds kort is er een werkgroep opgericht die zich hierover zal buigen. Dit werkingsjaar ging de teller op Facebook van 1964 naar 1981 likes, op Twitter is het aantal volgers gestegen van 1328 naar 1441. De website werd maar liefst 9176 keer bezocht. De stijging van het aantal volgers op sociale media is eerder aan de lage kant, terwijl de website een kleine duizend sessies meer kende in vergelijking met het vorige werkjaar. Eens te meer is het duidelijk dat een degelijke website waar alle informatie over VVS voorhanden is onontbeerlijk is voor onze werking. 1979 1444 9528 FINANCIEEL OVERZICHT Het dagelijkse financieel overzicht wordt bijgehouden door de bestuurder financiën en de stafmedewerker financiën. Verder wordt VVS voor het grotere overzicht op financieel vlak bijgestaan door het Intern Audit Comité. Het grootste en laatste controleorgaan blijft de algemene vergadering van VVS. Ook dit jaar ging VVS verder met het boekhoudkantoor Q-bus en verliep de samenwerking en communicatie vlot. Ze zijn goed vertrouwd met VVS en onze financiën, wat zorgt voor een vlekkeloze samenwerking. ALTERNATIEVE BRONNEN VAN INKOMSTEN Structurele alternatieve inkomsten naast de subsidies van de Vlaamse overheid zijn niet gevonden en dit blijft een moeilijke kwestie, gezien we als Vlaamse Vereniging van Studenten onze onafhankelijkheid willen behouden. Echter, voor het project Studenteninspraak Onbeperkt hebben we subsidies ontvangen van Hart voor Handicap in 2015. Dit project werd vorig werkjaar opgestart en dit jaar met succes verdergezet. TRANSPARANTE MANIER VAN COMMUNICEREN Financiën Financiële zaken werden ook dit jaar volledig transparant gecommuniceerd naar de Av. Op die manier kregen we goede feedback op de begroting. Door deze manier van communiceren weet elke studentenraad hoe het er financieel binnen VVS aan toe gaat en is de algemene werking voor iedereen duidelijk. 20 21
Personeelsbeleid Interne hervorming Dit jaar hebben er een aantal wijzigingen plaatsgevonden in het personeelsbeleid van de Vlaamse Vereniging van Studenten. Zo werd er dit jaar een nieuwe stafmedewerker aangenomen voor communicatie, administratie en financiën. Voor het eerst hebben we binnen VVS drie jobstudenten aangenomen, namelijk voor participatie, administratie en webdesign. We gaan evalueren hoe deze samenwerking is verlopen en bekijken op welke manier deze personeelscapaciteit volgend werkjaar zal worden ingezet. Om de communicatie tussen rvb en staf vlot te laten verlopen en de samenwerking te bevorderen hebben we ook dit jaar meerdere teambuildingsactiviteiten gehouden. De communicatie en de samenwerking tussen rvb en staf is essentieel binnen VVS en zonder deze zaken zou VVS niet kunnen functioneren. Buiten de teambuildingsactiviteiten voorzien we ook een overleg tussen de staf en de raad van bestuur en is er altijd een stafmedewerker aanwezig tijdens de vergaderingen van de raad van bestuur. De bestuurder personeel of iemand van de raad van bestuur zorgt voor de informatie omtrent personeelszaken zoals verlof, tijdsregistratie, ziektedagen, flexibele werkuren en dit in samenwerking met de werkgeversorganisatie Sociare. Tot slot worden regelmatig functioneringsgesprekken en evaluatiemomenten georganiseerd. Dankzij een goed overleg tussen de stafmedewerkers en de personeelsverantwoordelijke hebben we weer nieuwe inzichten verkregen om de samenwerking tussen de stafmedewerkers en de raad van bestuur nog te verbeteren. Ook dit jaar is er gewerkt aan de personeelsdocumenten, dit zal nog verder worden bekeken samen met het Intern Audit Comité zodat deze documenten nog verbeterd kunnen worden. Dit zodat de stafmedewerkers de beste ondersteuning en behandeling krijgen bij de Vlaamse Vereniging van Studenten. VVS als organisatie kampte de voorbije jaren met een aantal grote uitdagingen. Bij het begin van het hervormingsproces in 2016 werd daarom aan de verschillende studentenraden gevraagd welke zaken voor hen de grootste problemen vormden. De aangehaalde probleemstellingen bleken bij verschillende studentenraden dezelfde te zijn. Eén van de grootste problemen was dat de Vlaamse Vereniging van Studenten een opsomming was van de standpunten van de verschillende studentenraden, en geen ééngemaakte mening van Vlaamse studenten. Om deze reden werden de belangen van lokale groepen studenten soms tegenover elkaar geplaatst op de vergadering. Een constructieve en open dialoog bewaren was in deze situaties niet steeds makkelijk. Ten tweede werd aangehaald dat de algemene vergadering niet efficiënt werkte doordat er te veel studenten aanwezig waren en een vlotte discussie moeilijk was. Het werd voor studentenraden ook steeds moeilijker om studentenvertegenwoordigers af te vaardigen naar de vergaderingen in Brussel. Verschillende van de raden hebben immers sowieso reeds een tekort aan studentenvertegenwoordigers. Hierdoor konden ze niet altijd een vertegenwoordiger sturen naar de werkgroepen, waardoor de inhoudelijke discussies vaak voor een groot deel dubbel gevoerd worden op de algemene vergadering en de inefficiëntie toenam. Ten derde werd aangehaald dat ook de fysieke afstand tot Brussel voor de studentenraden een drempel vormt en VVS hierdoor ook niet voldoende aanwezig lijkt in Vlaanderen. Een vierde uitdaging was de doorstroom van informatie van de mandatarissen van VVS in externe vergaderingen naar de volledige achterban en algemene vergadering. Het hervormingsproces van VVS werd reeds enkele academiejaren geleden ingezet en resulteerde op de algemene vergadering van 13/9/2016 in een concrete herwerking van de Statuten, het Huishoudelijk Reglement en het Mission Statement (i.p.v. de visietekst). In dit deel lichten we graag enkele van de belangrijkste wijzigingen toe. Eén van de grootste vernieuwingen is dat de algemene, regelmatige werkgroepen niet meer worden georganiseerd. In de plaats wordt nu het bureau georganiseerd, een vergadering die om de drie weken samenkomt om de mandaten en inhoudelijke standpunten van VVS op te volgen. Het bureau houdt de actualiteit bij en geeft ruimte aan de mandatarissen om terugkoppelingen te geven over de voorbije externe mandaten. Het bureau verkiest ook de mandatarissen voor de inhoudelijke mandaten. Dit bureau is samengesteld uit één consistente afgevaardigde, verkozen of gestuurd door elke lokale studentenraad, en heeft als doel elke Vlaamse student te vertegenwoordigen. De leden vertegenwoordigen dus niet hun lokale studentenraad in het bureau maar streven naar de beste consensusoplossing voor élke Vlaamse student. Het bureau wordt bovendien regelmatig m.b.v. teleconferencing op drie locaties in Vlaanderen georganiseerd. Dit maakt deelname voor de lokale studentenraden een pak laagdrempeliger en verlaagt de fysieke afstand. 22 23
Concrete werkgroepen worden nog georganiseerd voor specifieke standpunten of nota s. Wanneer zo n ontwerpstandpunt afgewerkt is door het bureau, behoudt de algemene vergadering de bevoegdheid om dit definitief goed te keuren door het document al dan niet te agenderen op de algemene vergadering. Wanneer een specifieke studentenraad ervaart dat de lokale studentenbevolking niet akkoord gaat met dit ontwerpstandpunt, kunnen hier nog amendementen voor worden voorgesteld. Op deze manier blijft de democratische legitimiteit van de standpuntvormingsprocedure behouden. De veranderingen zorgen ervoor dat de standpuntvorming enerzijds sneller en anderzijds meer gefocust verloopt en komen zo tegemoet aan enkele van de gestelde problemen. Door de consensusbenadering wordt een constructieve en open dialoog verbeterd. De algemene vergadering zelf behoudt de beslissingsbevoegdheid over de grote beslissingen binnen VVS. Er wordt gestreefd naar een kleinere en efficiëntere av door ervoor te zorgen dat één studentenvertegenwoordiger drie van de stemmen van zijn studentenraad mag invullen. Studentenraden met bv. vijf stemmen hoeven dus niet meer met vijf personen aanwezig te zijn om die stemmen te mogen inzetten (maar wel minstens met twee). Deze aangepaste manier van werken en standpuntvormingsprocedure hebben als doel een vlottere av te bekomen met sterkere inhoudelijke standpunten. Wanneer studentenraden menen dat ontwerpstandpunten een probleem kunnen vormen voor hun lokale studenten, kunnen ze concrete amendementen indienen. Ook hierdoor kan de av efficiënter verlopen en kunnen niet-constructieve discussies vermeden worden. Tot slot werd de identiteit van VVS met een vernieuwd en uitgebreid Mission Statement en organisatiedoelen voor elke betrokkene verduidelijkt. Hierbij wordt ook de Vlaamse vertegenwoordiging benadrukt, net als de manier van werken en de waarden en normen van VVS. Duurzame organisatie De Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties vormden het voorbije jaar een inspiratie om onze kernwaarden van kwaliteitsvol en democratisch toegankelijk onderwijs invulling te geven. Bij elk van onze dossiers werd aandacht besteed aan deze waarden. Binnen de werking van onze organisatie wordt ook op alle aspecten zoals binnen personeelsbeleid, participatie, maar ook de interne werking, ingezet op een duurzaam perspectief. Zo werd regelmatig ingezet op evaluatie van de nieuwe werking van de vereniging. Na enkele maanden werd nagevraagd bij de leden hoe ze de communicatie, inhoudelijke voorbereiding, beleidsimpact en democratisch gehalte van VVS beoordelen. Hieruit bleek o.a. dat we als organisatie meer moeten inzetten op beleidsbeïnvloeding. De communicatie van de standpunten komt dit punt tegemoet en hier wordt de volgende jaren nog volop aan verder gewerkt. Ook werd meer aandacht gevraagd voor het communiceren van concrete verwezenlijkingen en informatiedoorstroom over specifieke dossiers en onderwerpen. Dit zijn punt voor punt cruciale aspecten voor onze organisatie en we zetten hier in de toekomst dan ook volop op in. Daarnaast verkiest VVS ook naar onze leefomgeving toe een duurzame invulling. Zo worden de studentenvertegenwoordigers in de mate van het mogelijke aangemoedigd zich te verplaatsen met het openbaar vervoer en beperkten we dit jaar het aantal verplaatsingen ook door het bureau verschillende keren te organiseren op verschillende locaties tegelijk, met behulp van teleconferencing. Dit had ook een positief effect op de duurzame combinatie van studentenvertegenwoordiging met studies, studentenwerk en andere activiteiten. Deze hervorming werd in het midden van dit academiejaar reeds een eerste keer geëvalueerd. Hieruit konden al enkele concrete werkpunten gehaald worden, waardoor bv. de locaties van de bureau s aangepast werden. De hervorming wordt verder opgevolgd volgend academiejaar, er werd reeds een rapporteur bijsturing verkozen in het bureau van 30 maart 2017. Resultaat van de bureaus 24 25
26 27
Nijverheidsstraat 10 1000 Brussel info@vvs.ac www.vvs.ac