Bouwen met Baksteen 2/2013. Architecturaal design

Bouwen met Baksteen 2/2013 Architecturaal design nr 142 - driemaandelijks tijdschrift - april-mei-juni 2013 - afgiftekantoor 8000 Brugge 1-2de afdeling

Bouwen met Baksteen is het driemaandelijks tijdschrift van de Belgische Baksteenfederatie. Voor meer informatie, aarzel niet ons te contacteren. Abonnement: Catherine Bral Redactie: Laurie Dufourni Verantwoordelijke uitgever: Jozef Van Den Bossche http://www.baksteen.be e-mail: info@baksteen.be Adres: Kartuizersstraat, 19 bus 19 1000 Brussel tel. (02) 511 25 81 ~fax(02) 513 26 40 Druk: inhoud Architecturaal design...1 Woning in Lembeek Lezzearchitecten...2 Transformatie van een woning in De Pinte Enplusarchitecten-NicolasBlondeel...4 Buda Art Center in Kortrijk 51N4E...6 Drie appartementen in Borgerhout DeGoudenLiniaal...8 Woning in Wondelgem BartVanWetter...10 Binnenlandse architectuur...12 Woning in Saint-Marc Sébastien Parmentier Techniek...14 De bouwproductenverordening : prestatieverklaring en CE-markering Belgische dakpan- en baksteenfabrikanten....16

BOUWEN MET BAKSTEEN 1 ArchitecturAAl design Foto: Studio Claerhout Dankzij baksteen, het traditionele bouwmateriaal bij uitstek, kunnen architecten projecten ontwikkelen met een zeer hedendaags karakter. De creatievemogelijkhedenenvariatieszijn onbeperkt, zowel wat vormen, metselverbanden, uitvoeringen en combinaties vanafmetingenenkleurenbetreft.zo kunnen allerlei projecten/creaties uit baksteenopgetrokkenwordendielijkenop bouwkundige objecten. Ze doen ons zelfs eenbeetjedenkenaanhetwerkvaneen designer. Sommige architecten zullen, net als beeldhouwers, meer aandacht besteden aan de volumetrie en haar vormgeving; anderen hechten dan weer meer belang aandetextuurenhetreliëfvande gevel; nog anderen tenslotte opteren voor een combinatie van deze twee benaderingen. Er zijn zonder twijfel een immensehoeveelheidcreatiemogelijkheden beschikbaar Inditnummervan«Bouwenmet Baksteen» worden enkele projecten getoond waarbij de architecten op een sublieme manier vorm hebben gegeven aan het materiaal baksteen.

2 BOUWEN MET BAKSTEEN Woning in Lembeek Lezze architecten Foto s: Filip Dujardin Voorhetontwerpvandeze woning, die zich in een landelijke zone bevindt, hebben de architecten rekening moeten houden met een klein budget. Om de bouwkosten te drukken, hebben ze enerzijds voorgesteld om de oppervlakte van het project te beperken en anderzijds omzoweinigmogelijkonderaannemerste laten tussenkomen. Om die redenen heeft Lezze architecten de bouwheren overtuigd om geen pleisterwerk aan te brengen, maar om te kiezen voor ongepleisterd binnenmetselwerk van keramische snelbouwstenen. De combinatie van keramische lateien met drie verschillende hoogtes van blokken, zorgt voor een originele binnensfeer. De keramische materialenzijnruwgelatenenkomenopdie manier subliem tot hun recht. Zowelbijdeontwerp-alsbijdeuitvoeringsfase moest zeer nauwkeurig te werk gegaan worden. De hoogte van elke laag is geen toevallig resultaat. Deze specifieke combinatie werd uitgetekendinfunctievandehoogtevande ramenenbinnendeurenomoverheel de omtrek van de woning een continuïteit van de steenlagen en de lateien te verzekeren. Het afwisselen van de steenformaten werd nauwgezet nageleefddoordemetsers.zehebbenook eenperfecteuitvoeringvanhetvoegwerk gerealiseerd.

BOUWEN MET BAKSTEEN 3 Analoogmetwaterbinneninwerd gecreëerd, hebben de architecten voor de buitenkant een spel van texturen voorgesteld. Er werden eveneens drie formaten van eenzelfde gevelsteen gecombineerd: hier hebben de stenen verschillende hoogtes en dieptes. Door zeopéénlijnteplaatsenaandebinnenkant van de muur (in de richting van de spouw van de spouwmuur) vertoont dit gevelmetselwerk in wildverband een zeerspecialetextuurenreliëf. Aan deze hoofdstructuur werd een secundaire structuur toegevoegd in hout, opgebouwd uit balklagen en de binnenwanden, eveneens in ruwe toestand gelaten. Op de eerste verdieping vindtmen,ineenruimteafgewerktmet wanden uit polycarbonaat, de badkamer en het sanitair. Dit volledig afzonderlijk ontwerp van de binneninrichting schept een grote mogelijkheid om het gebouw aantepassenaaneentoekomstig gebruik. Het draagt tevens bij tot de duurzaamheid van de structuur en de schil van het gebouw. Dit juweeltje in baksteen met zijn eenvoudige volumetrie vestigt zeer goed de aandacht op de textuur van de materialen, zowel aan de binnen- als aan de buitenkant. www.lezze.be

4 BOUWEN MET BAKSTEEN Transformatie van een woning in De Pinte Enplus architecten - Nicolas Blondeel Foto s: Studio Claerhout Hetvaltmoeilijkteradenhoe dezewoningeruitzagvoordeverbouwing. Alle aspecten werden immers aangepakt: de volumetrie, de organisatie van debinnen enbuitenruimten,deisolatie vandebouwschilendekeuzevande materialen. Deze driegevelwoning bevindt zich wat afgelegen van een weggetje. De vorm vandebouwgrondheeftertoegeleid dat de architect de buitenruimten (terras en zwembad) vóór de woning heeft ingeplant. Aan de achterkant is de woning dus langsheen de perceelgrens gebouwd. Op het gelijkvloers kan men dankzij een open leefruimte genieten vanhetuitzichtopdeveldenachterhet huisenophetterras/zwembadaande voorkant. Vanaf de straat is het ontwerp zo opgevat dat de woning zich stapsgewijs laatontdekken:menzieteerstdetoegangsweg vanaf de straat, vervolgens het ingangsvolume, de buitenruimte

BOUWEN MET BAKSTEEN 5 die naar het huis leidt en ten slotte het huis zelf. De architect heeft namelijk een kleine constructie ontworpen om de eigendom af te sluiten ten opzichte vaneenerfdienstbaarheidvandoorgang dienaartweeanderehuizenleidt.ze vormt de enige toegang tot de woning en functioneert ook als overdekte buitenruimte. Devolumetrieendeopeningenvande woning zijn het resultaat van het feit dat de architect, net als een beeldhouwer, vertrekt van een nogal massief volume en vervolgens materiaal wegneemt wanneer hij de openingen van de deuren en de vensters tekent. Dearchitectwouookdetextuurvande materialen laten meespelen. De keuze isgevallenopeengevelmetselwerkin wildverband, bestaande uit vijf verschillende bakstenen. De bruine tinten hebben de bovenhand en harmoniëren perfectmetdeonmiddellijkeomgeving. Hierendaarwordthetmetselwerk iets opgelicht met gele en roze bakstenenenafentoezorgenonregelmatig gevormde bakstenen voor de gewenste textuur. De bouwheer en de architect opteerden samen voor deze vrij specifieke combinatie. Ook met de gekozen dakpan kon men in hetzelfde kleurengamma blijven. www.enplusarchitecten.be

6 BOUWEN MET BAKSTEEN Buda Art Center in Kortrijk 51N4E Foto s: Filip Dujardin Het is intussen al enkele maanden geleden dat het Buda kunstencentrum in Kortrijk zijn deuren opende. Deze plaats, ingericht in vroegere confectieateliers, biedt aan kunstenaars zowel een werkplek als een mogelijkheid omhunwerkvoortestellen.debudafabriek is het laatste pand op het eiland die getuigt van een voormalige bloeiende industriële activiteit. Van bij het ontwerpproces werd er geprobeerd om de bestaande structuur, de muren alsook de vloermaterialen zoveel mogelijk te bewareninhunoorspronkelijkestaat. Omdateronvoldoendedaglichtinhet hart van het gebouw binnentrad om alle ruimtes natuurlijk te verlichten werd er een opvallende ingreep genomen: In het hartvanhetgebouwhebbendearchitecten i.s.m. de ingenieur stabiliteit enkele vloervelden tussen 5 bestaande pijlers uitgebroken waardoor er een centrale -natuurlijk verlichte- vijfhoekigevideontstaatinhethartvanhet gebouw. In de centrale vide bevindt zich de verticale circulatie langsheen eentrapdiezichinenrondditatrium ontvouwt tot op het dakterras met zicht op Kortrijk.

7 De bestaande wanden tussen de betonnen kolommen zijn met bleke bakstenen ingevuld die nauw aansluiten met het bestaand kleurenpatroon van de vloeren en het plafond. De expositieruimten zijn zo ontworpen dat ze open en flexibel ingezet kunnen worden. Er kunnen meerdere artiesten tegelijkertijd ontvangen worden maar alle ruimtes kunnen ook perfect individueel functioneren. Het ombouwen van de ateliers naar een kunstencentrum gebeurde ook via het toevoegenvanéénopvallendelement. Dit nieuwe vijfhoekige element in baksteenmetselwerkvormthetatriumvan deze plaats. Deze open, hoge ruimte staat volledig los van het bestaande gebouw en ademt een monumentaal karakter uit. Ze doet dienst als voorvertrek van het kunstencentrum en als uitstalraam voor de artiesten die hun werken tentoonstellen. Zo krijgen de bezoekers hier al een voorproefje te zien van de eigenlijke tentoonstelling. De keuze van de baksteen buiten is genomeninfunctievandesteendie ook binnen gebruikt wordt, dit om enerzijds een homogeniteit met de rest van het kunstencentrum te creëren en om anderzijds een contrast te vormen met de aangrenzende gebouwen. www.51n4e.com

8 BOUWEN MET BAKSTEEN Drie appartementen in Borgerhout De Gouden Liniaal Foto s: Studio Claerhout Dit geheel van drie appartementen voor AG Vespa te Borgerhout werd gebouwd op een hoekterrein langs een spoorweg, op de plaats van een vroeger tankstation. Dearchitectenbaseerdenzichvoorhet architectuurontwerp op een onderzoek naar de typologische wijkelementen, die ze in een hedendaagse versie hebben omgezet: hoge gebouwen die bestaan uit een gelijkvloerse plint, tussenliggende verdiepingen en een dak; balkons en uitspringende kroonlijsten, horizontale en verticale lijnen die sterk worden benadrukt dankzij de verschillende metselverbanden; in reliëf verwerktebaksteenengebouwenmetgele baksteen. Zovaltditnieuwegebouwvooralop doorzijnzeerverfijndedetails,die eigenlijkeensoortherinterpretatievan deze typologieën vormen. De architecten hebben verschillende metselverbanden gecombineerd om de plint en de verschillende verdiepingensterktedoenuitkomen:verticaal gemetselde stenen in stapelverband met verticale, verdiepte voegen benadrukken de plint en de horizontale boorden. Tussen deze elementen vindt men metselwerk van baksteen in wildverband. Wat ook getuigt van oog voor detail is de combinatie van twee baksteenformaten om de horizontale

BOUWEN MET BAKSTEEN 9 boorden in reliëf te creëren. Hier dient trouwens de wel zeer minutieuze afwerking door de metselaars te worden benadrukt. Dankzij de specifieke ligging van dit hoekterreinkanhetgebouwaansluiten bij de geleding van de gebouwen van de beide straten. AG Vespa wil betaalbare kwaliteitswoningenindestadaanbieden.dedrie appartementenzijnruimenbeschikken elk over minstens één buitenruimte, namelijk een terras of loggia. Ook hier hebben de architecten dit typische elementuitdewijkopeenactuelemanier geherinterpreteerd. Dekeuzevandezestrengperssteen met geel/grijs-tinten vormt op zich een mooie verbinding tussen klassieke architectuur en een hedendaagse interpretatie van stedelijke woonvormen. www.degoudenliniaal.be

10 BOUWEN MET BAKSTEEN Woning te Wondelgem Bart Van Wetter Foto s: fabrikant Dithuisbevindtzichin Wondelgem in een nieuwe verkaveling waar de woningen zeer dicht bij elkaar staan. Dit is te wijten aan de kleine perceeloppervlakken, maar ook aan de woningtypes zelf: het zijn hoofdzakelijk driegevelwoningen of groepjes van twee woningen met aangebouwde garage. Door de zeer vrije stedenbouwkundige voorschriften betreffende de oriëntatie vandedakenendekeuzeendekleurvan de materialen, vertoont het geheel van de woningen bovendien vrij weinig samenhang.

BOUWEN MET BAKSTEEN 11 woningen van de verkaveling, het effect van een karakterloze blok vermijden. Hijheeftdusvoorgesteldomvoormeer ruimte te geven ten opzichte van de aanpalende woning. Enerzijds door geen garage te bouwen en een ruimte naar de tuin vrij te laten en anderzijds door een knik te creëren die de zijgevel verlevendigt. Op die manier kan men even ademhalen in de dichte bebouwing van de straat. Bovendien dringt er door de vensters van deze zijgevel meer daglicht in de woning door. Volgens de verkavelingsvoorschriften moest de andere zijgevel blind worden gelaten. Ook architect Bart Van Wetter heeft zijn steentje bijgedragen aan deze verkavelingwaardekeuzevandebouwheren hoofdzakelijk op sleutel-op-de-deur firma svalt.hijisernochtansingeslaagd omaandezewoningeenheeleigen identiteit te geven. De architect wou, in tegenstelling totwatmenzagbijsommigeandere Ookdekeuzevandematerialendraagt bijtotzowelheteenvoudige,alshedendaagse karakter. De architect had vooral de harmonie van de materialen voorogenenzochtzodoendeeenzelfde kleurenpalet voor de gevelstenen en de kleidakpannen, met name roodbruin. De bakstenen werden op een traditionele manier gemetseld en de voegen werden verdiept, glad aangebracht. www.bartvanwetter.be

12 BOUWEN MET BAKSTEEN BINNENLANDSE ARCHITECTUUR Woning in Saint-Marc Sébastien Parmentier Foto s: Serge Brison Dezewoningbevindtzichop een bouwgrond met nogal moeilijke afmetingen. De architect, die zelf de eigenaar is van het huis, moest rekening houden metdel vormenanderebeperkingen:de toegang tot de garages ligt immers op het aangrenzende perceel. Het resultaat toont echter dat hij de nodige vindingrijkheid aandedagheeftgelegd. Het centrale element van het ontwerp iseenvolumeinzinkdathaaksopde straat gebouwd is. In dit dwarsvolume bevindenzichdecirculatieseneen bureau op de verdieping. De volumes in baksteenmetselwerk draaien loodrecht rond deze as zodat er een vloeiende

BOUWEN MET BAKSTEEN 13 verbinding is tussen de verschillende gedeeltes van het project. Door de combinatievantweematerialenkunnende specifieke functies van het gebouw duidelijk worden vertaald en onderscheiden aan de buitenkant. Hetzinkenvolumerustopeencarport, waardoorhethoofdgebouweeneindje vandewegkonwordenopgetrokken. Opdiemanierzijndeleefruimtes voornamelijk naar de tuin gericht, met uitzondering van het bureau op de verdieping,dateenzeermooiuitzicht biedt op het omliggende platteland. De architect heeft dus de oorspronkelijke beperkingen van de grond kunnen ombuigen tot iets positiefs. Datditontwerpzowellichtalsmassief is, valt toe te schrijven aan de combinatie van deze twee materialen. Door de sobere en hedendaagse architectuurintegreerthetgeheelzichookop natuurlijke wijze in de omgeving.

14 BOUWEN MET BAKSTEEN techniek De Bouwproductenverordening: prestatieverklaring en CE-markering Om het vrije verkeer van bouwproductenindeeuropeseunienog beter te waarborgen heeft de Europese Commissie een herziening gedaan van de richtlijndievantoepassingwasop bouwproducten, met name de Europese Richtlijn 89/106/EEG (beter bekend als de CPD Construction Products Directive). Dezeherzieningheeftgeleidtot de Europese Verordening (EU) nr 305/2011, beter bekend als de CPR- Construction Products Regulation. De Europese Verordening is rechtstreeks toepasbaar in alle lidstaten zonder voorafgaande omzetting in nationale wetgeving.de CPR is in werking getreden in april 2011, maar de artikels van de verordening met de meeste impact zijn van toepassing vanaf 1 juli 2013. Vanaf 1 juli 2013 moeten bouwproducten die onder een geharmoniseerde normvallenofinovereenstemmingzijn met een Europese technische beoordelingverplichtvergezeldgaanvaneen prestatieverklaring wanneer ze op de markt worden aangeboden. Deze verklaring heeft betrekking op de essentiële kenmerken van het bouwproduct. DeCPRlegtverplichtingenvastvoorde verschillende marktdeelnemers hieromtrent. De CPR maakt een duidelijk onderscheid tussen de verschillende betrokkenmarktdeelnemersengeefteen gedetailleerde beschrijving van hun verantwoordelijkheden wanneer er een bouwproduct op de markt wordt gebracht. Zo maakt de CPR een onderscheid tussen de fabrikant, de gemachtigde, de importeur en de distributeur. De essentiële kenmerken voor bouwproducten Deessentiëlekenmerkenzijnde kenmerken van een bouwproduct die verband houden met de fundamentele eisen voor bouwwerken: mechanische weerstand en stabiliteit, brandveiligheid, hygiëne, gezondheid en milieu, veiligheid en toegankelijkheid bij gebruik, bescherming tegen geluidshinder, energiebesparing en warmtebehoud, duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen. Deessentiëlekenmerkenzijndeze zoals opgenomen in de geharmoniseerde technische specificaties. Meer bepaald voor metselbakstenen betreft het de kenmerken, zoals opgenomen in de bijlage ZA van de geharmoniseerde norm NBN EN 771-1. De prestatie met betrekking tot een essentieel kenmerk moet verplicht aangegevenwordenalservoorditessentieel kenmerk regelgeving bestaat in hetlandwaarhetproductopdemarkt wordt gebracht, als de Europese Commissie deze vermelding oplegt, als het betrokken essentieel kenmerk relevant isomhetbeoogdegebruikvanhetproduct te bepalen, of als de fabrikant, de importeur of de distributeur informatie verstrektoverdeprestatiemetbetrekkingtotditessentieelkenmerk,onder welke vorm ook (bijvoorbeeld in technischeofverkoopdocumentatie,opeen website...). De prestatieverklaring (DoP - Declaration of Performance) De prestatieverklaring vervangt de vroegere «conformiteitsverklaring» onder decpd.erzijnextraeisenomtrentde inhoud,erwordteenmodelopgelegd en de DoP dient opgemaakt in de taal vanhetlandwaarmenhetproductop de markt aanbiedt. Ze wordt opgesteld door de fabrikant, rekening houdend met het product en het beoogde gebruik, gezien deze het product «in de handel brengt» of beter gezegd«voorheteerstopdemarkt aanbiedt» en wordt «op papier» of «in elektronische vorm» verstrekt. De prestatieverklaring biedt de gebruiker (of de voorschrijver van het product) demogelijkheidomeenbouwproductte kiezen met perfecte kennis van de prestaties.hijzalerduszekervankunnen zijn dat het werk aan de toepasselijke fundamentele eisen voldoet rekening houdend met de plaats waar het zal opgericht worden.

BOUWEN MET BAKSTEEN 15 In de prestatieverklaring kan gebruik gemaakt worden van de NPD (No Performance Determined)-optie. Dit wil zeggen dat er geen prestatie bepaald werdvooreenbepaaldkenmerkenmen dus ook geen prestatie verklaart voor ditkenmerk.echterlegtdecpropdat men minimum 1 relevante prestatie dientaantegevenvoorhetbeoogde gebruik. Daarnaast heeft de Europese Commissiedemogelijkheidomessentiële kenmerken vast te leggen waarvoor het verplicht is een prestatie aan te geven. De CE-markering Door de CE-markering aan te brengen, geeft de fabrikant te kennen dat hij deverantwoordelijkheidopzichneemt voor de conformiteit van zijn bouwproduct met de aangegeven prestaties en de naleving van alle eisen die zijn vastgelegdindecpr. van het bouwproduct bevestigt met de aangegeven prestaties met betrekking tot de essentiële kenmerken die onder deze geharmoniseerde norm of Europese technische beoordeling vallen. Tochkunneneranderemarkeringen gebruikt worden op voorwaarde dat ze bijdragen tot de betere bescherming vandegebruikersvandebouwproductenendatzenietonderdebestaande harmonisatiewetgeving van de Unie vallen. ZokunneninBelgiëbijvoorbeeld steedsdevrijwilligemerkenatgen BENOR gebruikt worden voor niet geharmoniseerde kenmerken of als ze een meerwaarde betekenen voor de CE-markering wat de bescherming van de gebruikers betreft. Dit laatste kan bijvoorbeeld door de geschiktheid voor het gebruik te certificeren. zodanig dat dit bouwwerk beantwoordt aan de Europese en Belgische regelgeving, d.w.z. aan de geldende federale, regionale of gemeentelijke regelgeving. Hiervoor gebruik ik de gemeenschappelijketechnischetaaldieeveneens gebruikt wordt in de geharmoniseerde technische specificaties. Wat als ik een bouwproduct wens te gebruiken voor een bouwwerk? (aannemer) Alsaannemerzorgikervoordatik producten gebruik die beantwoorden aan de prestatievereisten die voorgeschrevenwordendoordebouwheerof de architect. In het geval van producten met CE-markering geven de informatie bijdece-markeringendeopdeprestatieverklaring me de nodige informatie hierover.zehelpenmedegeschikte producten te kiezen voor het beoogde gebruik. Eventuële andere vrijwillige kwaliteitsmerken Voorelkbouwproductdatondereen geharmoniseerdenormvaltofwaarvoor eeneuropesetechnischebeoordeling verstrekt werd, is de CE-markering de enige markering die de conformiteit Wat als ik een bouwproduct wil voorschrijven voor een werk? (bouwheer of architect) Als bouwheer of architect dien ik de gewenste prestaties te vermelden voor deproductendiezullengebruiktwordeninhetbouwwerkdatikontwerp, bronnen: Een gewijzigd kader voor het verhandelen van bouwproducten FOD Economie Website WTCB STS 22 Metselwerk voor laagbouw Voorbeeld voor snelbouwstenen: Prestatieverklaring Nr.001 2013 07 01 1 Unieke identificatiecode van het producttype: Baksteen Z12 2 Type-, partij- of serienummer, dan wel een ander identificatiemiddel Baksteen Z12-B15/a voor het bouwproduct, zoals voorgeschreven in artikel 11, lid 4: 3 Beoogde gebruiken van het bouwproduct, overeenkomstig de toepasselijke geharmoniseerde technische specificatie, zoals door de fabrikant bepaald LDmetselstenenvoorbeschermdmetselwerkin metselwerkmuren, kolommen en scheidingswanden 4 Naam, geregistreerde handelsnaam of geregistreerd handelsmerk en contactadres van de fabrikant, zoals voorgeschreven in artikel 11, lid 5: 5 Indien van toepassing, naam en contactadres van de gemachtigde wiens mandaat de in artikel 12, lid 2, vermelde taken bestrijkt: 6 Het systeem of de systemen voor de beoordeling en verificatie van de prestatiebestendigheid van het bouwproduct, vermeld in bijlage V: nv BAKSTEEN Baksteenkaai 311 B 1000 Brussel Tel +322123123 Fax +322124124 e mail: baksteen@baksteen.be niet van toepassing 2+

16 BOUWEN MET BAKSTEEN 7 Indien de prestatieverklaring betrekking heeft op een bouwproduct dat onder een geharmoniseerde norm valt: (naam en identificatienummer van de aangemelde instantie, indien van toepassing) heeft onder systeem de volgende taken uitgevoerd 8 Europese technische beoordeling niet van toepassing 9 Verklaarde prestaties (voorbeeld) Essentiële kenmerken Prestaties Geharmoniseerde technische specificaties Afmetingen en maattolerantie - tolerantie categorie - maatspreidingscategorie - vlakheid -parallelisme 288x138x88 T2 R2 NPD NPD Verschijningsvorm groep 2 Druksterkte - gemiddelde -genormaliseerde Vochtexpansie Hechtsterkte Gehalte actieve oplosbare zouten Brandreactie 18 N/mm², cat.i, 16 N/mm² NPD NPD S2 A1 Wateropneming 17% Dampdoorlatendheid NPD Bruto volumieke massa 1050 kg/m³ - D2 Netto droge volume massa 1620 kg/m³ - D1 Thermische eigenschappen: λ 10,droog,steen λ 10,droog,steen(90/90) bijkomend te vermelden voor België Duurzaamheid inzake vriezen en dooien Gevaarlijke stoffen 0,27 W/mK 0.29 W/mK F1 NPD BCCA nr.nb 0749 heeft onder systeem 2+ volgende taken uitgevoerd: initiëleinspectievandeproductie installatieenvandeproductiecontrole in de fabriek / permanente bewaking, beoordeling en evaluatievandeproductiecontroleindefabriekenheefteenfpccertificaat verstrekt NBNEN771-1:2011 10 De prestaties van het product met hogergenoemde identificatiecode zijn conform met de hierboven aangegeven prestaties. Deze prestatieverklaring wordt verstrekt onder de exclusieve verantwoordelijkheid van de hogergenoemde fabrikant. Ondertekend voor en namens de fabrikant door: de Heer B. Steen, algemeen Directeur (handtekening) Brussel1juli2013 Voorbeeld van CE-markering 0749 nv Baksteen, Baksteenkaai 311, B 1000 Brussel 06 DoP nr. 001 2013-07-01 NBN EN 771-1: 2011 LD metselstenen voor beschermd metselwerk in metselwerkmuren, kolommen en scheidingswanden Afmetingen en toleranties 288x138x88 T2 R2 Verschijningsvorm groep 2 Druksterkte -gemiddelde -genormaliseerde Gehalte actieve oplosbare zouten Brandreactie 18 N/mm², cat.i, 16 N/mm² S2 A1 Wateropneming 17% Bruto volumieke massa 1050 kg/m³ - D2 Netto droge volume massa 1620 kg/m³ - D1 Thermische eigenschappen: λ 10,droog,steen λ 10,droog,steen (90/90) bijkomend te vermelden voor België Duurzaamheidinzakevriezenendooien 0,27 W/mK 0.29 W/mK F1

Belgische dakpan- en BaksteenfaBrikanten Bakstenen voor gewoon metselwerk: V : volle baksteen voor gewoon metselwerk P : geperforeerde baksteen voor gewoon metselwerk L : geperforeerde baksteen met lichte scherf Bakstenen voor gevelmetselwerk S : strengpersgevelsteen ( machinale gevelsteen) H : handvorm en vormbakperssteen A : andere soorten (traditionele en rustieke gevelstenen zoals veldovensteen, baksteen op basis van leisteen, enz.) Andere producten: W : welfsels D : dakpannen O : straatklinkers Voor details over het productiegamma van elke fabriek, kan men zich best rechtstreeks tot de bedrijven wenden. De lijst is samengesteld op basis van de ledenlijsten van de B.B.F. Vele producenten verkopen hun producten al dan niet exclusief, via een afzonderlijke verkoopsorganisatie. In de gevallen waar dit nuttig lijkt, is de naam tussen haakjes bijgevoegd. Oost-Vlaanderen Kleiprodukten HOVE bvba Lindendreef 101 9400 Ninove Tel. (054) 33 26 67 Fax(054)328238 www.steenbakkerijhove.be (V-H-A) Steenfabriek VANDE MOORTEL nv Scheldekant 7 9700 Oudenaarde Tel. (055) 33 55 66 Fax (055) 33 55 70 www.vandemoortel.be (H-O) SVKnv Aerschotstraat 114, 9100 Sint-Niklaas Tel. (03) 760 49 00 Fax (03) 777 47 84 www.svk.be (V-P-H) West-Vlaanderen Wienerberger nv - divisie EGEM Brugsesteenweg 170 8740 Egem (Pittem) Tel. (051) 46 07 01 Fax (051) 46 07 04 (V-P-L-S) Wienerberger nv - divisie KORTEMARK Hoogledestraat 92, 8610 Kortemark Tel. (051) 57 57 00 Fax (051) 57 57 02 (V-P-L-S-H) Wienerberger nv - Terca ZONNEBEKE Ieperstraat 186 8980 Zonnebeke Tel. (051) 78 80 60 Fax (051) 77 10 38 (V-P-S) DUMOULIN Bricks bvba Moorseelsesteenweg 239 8800 Roeselare Tel. (056) 50 98 71 Fax (056) 50 41 92 www.dumoulinbricks.be (V-P) WIENERBERGER nv Terca, Desimpel, Porotherm, Koramic Kapel ter Bede 121 8500 Kortrijk Tel. (056) 24 96 35 Fax (056) 51 92 75 (V-P-L-S-H-A-D-O) Limburg Wienerberger nv - divisie VELDWEZELT 2de Carabinierslaan 145 3620 Veldwezelt-Lanaken Tel. (089) 71 51 38 Fax (089) 72 28 80 www.heylen-bricks.be (H) Steenfabrieken NELISSEN nv Kiezelweg 460 3620 Veldwezelt Tel. (012) 45 10 26 Fax (012) 45 53 89 www.nelissen.be (H) Wienerberger nv - divisie Terca SCHOUTERDEN Venlosesteenweg 70 3680 Maaseik Tel. (089) 56 40 38 Fax (089) 56 81 83 (H-A) Steenfabrieken VANDERSANDEN nv Riemstersteenweg 300 3740 Spouwen Tel. (089) 51 01 40 Fax (089) 49 28 45 www.vandersanden.be (H) Steenfabriek VANDERSANDEN nv Nijverheidslaan 11 3650 Lanklaar Tel. (089) 79 02 50 Fax (089) 75 41 90 www.vandersanden.be (H) Wienerberger nv - divisie Terca TESSENDERLO Havenlaan 10 3980 Tessenderlo Tel. (013) 35 91 60 Fax (013) 35 91 61 (P-L) Antwerpen Wienerberger nv - divisie NIEL Landbouwstraat 98 2845 Niel Tel. (03) 880 70 61 Fax (03) 880 70 66 (H) Wienerberger nv - divisie RUMST Nieuwstraat 44 2840 Rumst Tel. (03) 880 15 20 Fax (03) 844 28 11 (V-P-L-S) Swenden Nieuwstraat 2 2840 Rumst Tel. (03) 844 22 22 Fax (03) 844 38 02 DESTAnv Heerle 11 2322 Minderhout (Hoogstraten) Tel. (03) 315 70 99 Fax (03) 315 81 48 www.desta.be (S-O) Steenbakkerij FLOREN nv Vaartkant Rechts 4 2960 St.-Lenaarts Tel. (03) 313 81 98 Fax (03) 313 71 56 www.floren.be (V-S) Wienerberger nv - divisie Terca NOVA Steenbakkersdam 10 2340 Beerse Tel. (014) 61 10 99 Fax (014) 61 04 32 (V-P-L-S) Wienerberger nv - divisie Terca BEERSE Absheide 28 2340 Beerse Tel. (014) 61 19 75 Fax (014) 61 22 33 (H) Wienerberger nv - divisie Terca QUIRIJNEN Sint Jobbaan 58 2390 Westmalle Tel. (03) 311 51 12 Fax (03) 311 62 56 (V-S-H-A) Brabant Steenfabrieken VANDERSANDEN nv Kortenbos 14 1790 Hekelgem Tel. (053) 66 85 51 Fax (053) 66 71 41 www.vandersanden.be (H) Henegouwen Wienerberger nv - divisie Terca PERUWELZ Rue de l Europe, 11 7600 Péruwelz Tel. (069) 77 97 10 Fax (069) 77 97 11 (H) Briqueterie de PLOEGSTEERT sa 'Barry' Chaussée de Bruxelles 33 7534 Barry Tel. (069) 53 26 00 Fax (069) 53 26 09 www.ploegsteert.com (S) Wienerberger nv - divisie Terca WARNETON Chaussée du Pont Rouge 57 7784 Warneton (Comines) Tel. (056) 58 88 10 Fax (056) 58 85 35 (H) Briqueterie de PLOEGSTEERT sa Touquetstraat 228 7782 Ploegsteert Tel. (056) 56 56 56 Fax (056) 56 55 01 www.ploegsteert.com (P-L-W) Namen Wienerberger nv - divisie WANLIN Rue de la Briqueterie, 28 5564 Wanlin Tel. (082) 66 55 00 Fax (082) 66 55 17 (S-A-O)

Pour recevoir cette revue en français, contactez-nous au 02/511.25.81