Accountants Academy: de aansprakelijkheid van de uitoefenaar van het cijferberoep

Accountants Academy: de aansprakelijkheid van de uitoefenaar van het cijferberoep Bank Van Breda 6 December 2017 06-12-17 Accountants Academy 1

1. Inleiding De civielrechtelijke aansprakelijkheid (Karel Schulpen en Bart Volders) - contractueel - buitencontractueel - specifieke wettelijke verplichtingen bij discontinuïteit De strafrechtelijke aansprakelijkheid (Dirk Libotte) De exoneratie van aansprakelijkheid en aspecten van verzekeringsrecht (Prof. Jean Rogge) 06-12-17 Accountants Academy 2

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid Begripsomschrijving cijferberoepers Beoefenaars cijferberoepen extern intern boekhouders accountants/ bedrijfsrevisoren fiscalisten belastingsconsulenten (IBR) (BIBF) (IAB) 06-12-17 Accountants Academy 3

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid 1. De contractuele aansprakelijkheid A. Kwalificatie van de rechtsverhouding met de cliënt aannemingscontract lastgeving verrichten van een werk of dienst stellen van rechtshandelingen (indienen aangifte, antwoorden op vragen tot inlichtingen, etc.) onderscheid is van beperkt belang vermits de cijferberoepers contractueel aansprakelijk zijn -> zie ook W. van 22 april 1999 (art. 33 en 50) en W. van 7 december 2016 06-12-17 Accountants Academy 4

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid B. Wanneer begaat de cijferberoeper een fout? Bonus pater familias criterium = normaal, zorgvuldig en redelijk [uitoefenaar van het cijferberoep] geplaatst in dezelfde concrete omstandigheden 1. Normaal, zorgvuldig en redelijk? - beroepsnormen (bindend) - deontologische regels - beoordelingsfouten Echter: de boekhouder is niet gehouden tot het geven van vennootschapsrechtelijk advies Kh. Gent 5 februari 2002 06-12-17 Accountants Academy 5

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid 2. Wat geldt als dezelfde concrete omstandigheden? - plaats en tijd van de consultatie (concrete omstandigheden zoals urgentie, telefonisch, ) - voorkennis van de cliënt - professionele hoedanigheid van cliënt en bijstand door andere specialisten Opgelet: schriftelijke opdrachtbrief essentieel 06-12-17 Accountants Academy 6

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid Inspannings- of resultaatsverbintenis? merendeel zijn inspanningsverbintenissen; d.w.z. de beoefenaar van het cijferberoep heeft niet alle benodigde inspanningen geleverd (bonus pater familias criterium) -> bewijslast rust op de cliënt bv. REA Gent 13 september 1996 Luik 25 februari 2010 (marginale toetsing) soms ook resultaatsverbintenissen (indienen aangifte, bezwaarschrift, etc.) -> bewijslast bij cijferberoepers bv. Bergen 17 februari 1987 Luik 28 februari 2008 06-12-17 Accountants Academy 7

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid C. Schade en causaal verband - 1149 B.W.: geleden verlies en gederfde winst - 1150 B.W.: equivalentieleer Voorbeelden: REA Gent 13 september 1996 (verschil aangifte vs. ambtshalve aanslag) 06-12-17 Accountants Academy 8

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid 2. Buitencontractuele aansprakelijkheid Grondslag: artikelen 1382-1383 Burgerlijk Wetboek Hof van Beroep Luik 28 april 2000 Voor welke categorie cijferberoeper? Externe boekhouder Accountant Revisor 06-12-17 Accountants Academy 9

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid 2. Buitencontractuele aansprakelijkheid Voorbeelden Hof van Beroep Brussel 2 januari 1986 Hof van Cassatie 5 september 2003 REA Gent 23 mei 2002 Aansprakelijkheid ten aanzien van derden bij continuïteitsdreiging 06-12-17 Accountants Academy 10

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid 2. Buitencontractuele aansprakelijkheid Aansprakelijkheid commissaris-revisor: artikel 140 W. Venn. De commissarissen zijn aansprakelijk, overeenkomstig het gemeen recht, voor de uitoefening van de opdrachten, hen toevertrouwd door of krachtens de wet. Behoudens bij overtreding gepleegd met bedrieglijk opzet of met het oogmerk om te schaden, wordt deze aansprakelijkheid beperkt tot een bedrag van drie miljoen euro voor de uitoefening van een van deze opdrachten bij een andere persoon dan een organisatie van openbaar belang bedoeld in artikel 4/1, verhoogd tot twaalf miljoen euro voor de uitoefening van een van deze opdrachten bij een organisatie van openbaar belang bedoeld in artikel 4/1. De Koning kan deze bedragen wijzigen bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad. Het is de commissarissen verboden zich aan deze aansprakelijkheid, zelfs gedeeltelijk, door een bijzondere overeenkomst te onttrekken. ( ) 06-12-17 Accountants Academy 11

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid 2. Buitencontractuele aansprakelijkheid Aansprakelijkheid commissaris-revisor: Hof van Beroep Luik 2 april 1958 REA Brussel 12 december 1996 Koophandel Hasselt 25 juni 2002 06-12-17 Accountants Academy 12

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid 3. Specifieke wettelijke verplichtingen bij discontinuïteit A. Inleiding - Bijzondere rol van de commissaris - Bij gebreke aan een commissaris heeft iedere vennoot een onderzoeks- en controlebevoegdheid waarbij zij zich kunnen laten bijstaan door een accountant 06-12-17 Accountants Academy 13

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid B. Financieel plan - Verplichting van de vennootschap - Bijstand cijferberoeper aanbevolen, doch niet verplicht - Taak cijferberoeper: - advies verlenen opdat bepaalde gegevens niet worden vergeten - ontvangen informatie aftoetsen aan zijn eigen ervaring van soortgelijke ondernemingen - Geen aansprakelijkheid voor schade door onvolledige of verkeerde informatie aangereikt door de oprichter <-> wel aansprakelijk wanneer hij nalaat te wijzen op manifest onvolledig of foutief karakter van bepaalde posten van het financieel plan waarbij geen analyse werd gemaakt van de middelen van de vennootschap en de omvang van de lasten 06-12-17 Accountants Academy 14

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid C. Vaststelling van discontinuïteit 1. Rol van de de commissaris Controle getrouwheid jaarrekening Actieve verplichting om bestuur te verwittigen indien continuïteit wordt bedreigd (controle op naleving alarmbelprocedure; controle op continuïteitsprincipe in jaarrekeningen, ) Waarschuwingsplicht t.a.v. bestuur Art. 138 1 e lid W. Venn.: gewichtige en overeenstemmende elementen die de continuïteit in het gedrang brengen Schriftelijk en omstandig Actieve rol wanneer bestuursorgaan binnen de maand niet reageert (art. 138, 3 e lid W. Venn. -> Vz. Rb. Koophandel) Contractuele aansprakelijkheid jegens vennootschap + buitencontractueel jegens derden (bv. een schuldeiser die minder verliezzen zou hebben geleden als de commissaris zijn waarschuwingsplicht zou voldaan hebben) P.S. ook andere cijferberoepers hebben waarschuwingsplicht op basis van WCO 06-12-17 Accountants Academy 15

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid 2. Rol van de cijferberoeper bij de alarmbelprocedure Voorstel tot eventuele vrijwillige ontbinding van bestuursorganen moet gepaard gaan met staat van activa/passiva (max. 3 maanden oud). De commissaris of bedrijfsrevisor / externe accountant moet over deze staat een verslag opmaken en nagaan of toestand vennootschap op volledige, getrouwe en juiste wijze is weergegeven Art. 28 2 K.B. 30 januari 2001: vereffeningswaarde (aandacht voor onzekere en twijfelachtige waarderingen van activa in het vooruitzicht van de vereffening) 06-12-17 Accountants Academy 16

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid Wet continuïteit ondernemingen Bron? Wet van 31 januari 2009 betreffende de continuïteit van de ondernemingen (zoals intussen meermaals aangepast) Oorsprong en doel wetgever? 06-12-17 Accountants Academy 17

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid Wet continuïteit ondernemingen Waarschuwingsprocedure: artikel 10, 5 e (eerste deel) lid WCO: De externe accountant, de externe belastingconsulent, de externe erkend boekhouder, de externe erkend boekhouder-fiscalist en de bedrijfsrevisor die in de uitoefening van hun opdracht gewichtige en overeenstemmende feiten vaststellen die de continuïteit van de onderneming van de schuldenaar in het gedrang kunnen brengen, lichten deze laatste hiervan op een omstandige wijze in, in voorkomend geval via zijn bestuursorgaan. ( ). 06-12-17 Accountants Academy 18

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid Wet continuïteit ondernemingen Waarschuwingsprocedure: artikel 10, 5 e (eerste deel) lid WCO: = dubbele opdracht vaststellen van gewichtige en overeenstemmende feiten inlichten van schuldenaar / bestuursorgaan 06-12-17 Accountants Academy 19

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid Wet continuïteit ondernemingen Waarschuwingsprocedure: artikel 10, 5 e (tweede deel) lid WCO: ( ) Indien de schuldenaar binnen een termijn van een maand vanaf die kennisgeving niet de nodige maatregelen treft om de continuïteit van de onderneming voor een minimumduur van twaalf maanden te waarborgen, kan de externe accountant, de externe belastingconsulent of de bedrijfsrevisor de voorzitter van de rechtbank van koophandel daarvan schriftelijk inlichten. In dat geval is artikel 458 van het Strafwetboek niet toepasselijk. 06-12-17 Accountants Academy 20

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid Wet continuïteit ondernemingen Waarschuwingsprocedure: artikel 10, 5 e (tweede deel) lid WCO: = in kennis stellen van de rechtbank van koophandel Wie? Vergelijking art. 138 W. Venn.? 06-12-17 Accountants Academy 21

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid Wet continuïteit ondernemingen Inwinnen van inlichtingen: artikel 12, 1, 5 e lid WCO: De rechter mag bij de externe accountant, de externe belastingsconsulent, de externe erkend boekhouder, de externe erkend boekhouder-fiscalist en de bedrijfsrevisor van de schuldenaar, inlichtingen inwinnen nopens de aanbevelingen die zij gedaan hebben aan de schuldenaar en, in voorkomend geval, nopens de maatregelen die genomen zijn om de continuïteit van de onderneming te waarborgen. In dat geval is artikel 458 van het Strafwetboek niet van toepassing. ( ). 06-12-17 Accountants Academy 22

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid Wet continuïteit ondernemingen Verzoekschrift tot openen van een WCO: artikel 17, 2, 5 WCO: een boekhoudkundige staat die het actief en het passief weergeeft en de resultatenrekening die maximum drie maanden oud is, opgesteld onder toezicht van een bedrijfsrevisor, een externe accountant, een externe erkend boekhouder of een externe erkende boekhouder-fiscalist; = toezicht van de cijferberoeper op de boekhoudkundige staat Toepassingsgevallen in de rechtspraak? 06-12-17 Accountants Academy 23

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid Wet continuïteit ondernemingen Verzoekschrift tot openen van een WCO: artikel 17, 2, 6 WCO: een begroting met een schatting van de inkomsten en uitgaven voor ten minste de duur van de gevraagde opschorting, opgesteld met de bijstand van een externe accountant, een externe erkende boekhouder, een externe erkende boekhouder-fiscalist of een bedrijfsrevisor; op advies van de Commissie voor boekhoudkundige normen kan de Koning een model opleggen van geraamde begroting; = bijstand bij het opstellen van de begroting Toepassingsgevallen in de rechtspraak? 06-12-17 Accountants Academy 24

2. De civielrechtelijke aansprakelijkheid Wet continuïteit ondernemingen Aanbevelingen van de verschillende instituten: - m.b.t. artikel 10, 5 e lid WCO: waarschuwingsverplichting - m.b.t. artikel 12, 1, 5 e lid WCO: inwinnen inlichtingen - m.b.t. artikel 17, 2, 5 e en 6 e lid WCO: bijstands- en toezichtsverplichting 06-12-17 Accountants Academy 25

3. Strafrechtelijke aansprakelijkheid van cijferberoepers Inhoud: - Enkele relevante misdrijven - Strafrechtelijke aansprakelijkheid van natuurlijke persoon en rechtspersoon - Deelneming (mededaderschap/medeplichtigheid) 06-12-17 Accountants Academy 26

3. Strafrechtelijke aansprakelijkheid van cijferberoepers Misdrijven Witwassen: 1. preventief luik (Wet 11/1/1993) -> nu Wet 18/9/2017 (thans ook strafsancties!) 2. repressief luik: art. 505 Sw. 06-12-17 Accountants Academy 27

3. Strafrechtelijke aansprakelijkheid van cijferberoepers Misdrijven Witwassen: art. 505 Sw. 2 zij die zaken bedoeld in artikel 42, 3 kopen, ruilen, of om niet ontvangen, bezitten, bewaren of beheren, ofschoon zij (...) de oorsprong van die zaken kenden of moesten kennen; 3 zij die zaken bedoeld in artikel 42, 3 omzetten of overdragen met de bedoeling de illegale herkomst ervan te verbergen of te verdoezelen, of een persoon die betrokken is bij een misdrijf waaruit deze zaken voortkomen, te helpen ontkomen aan de rechtsgevolgen van zijn daden; 4 zij die de aard, oorsprong, vindplaats, vervreemding, verplaatsing of eigendom van de in artikel 42, 3 bedoelde zaken verhelen of verhullen, ofschoon zij (...) de oorsprong van die zaken kenden of moesten kennen; 06-12-17 Accountants Academy 28

3. Strafrechtelijke aansprakelijkheid van cijferberoepers Misdrijven Witwassen: Heeft steeds betrekking op zaken bedoeld in 42,3 Sw. (i.e. illegale vermogensvoordelen afkomstig uit een basismisdrijf). Betreft: (1) primaire vermogensvoordelen, (2) vervangingsvermogensvoordelen en (3) inkomsten uit belegde voordelen Kan zijn: geldsom voortkomende uit oplichting, subsidiefraude,... inkomsten uit niet-vergunde activiteiten activabestanddelen (bvb. het voordeel dat geschonken werd in kader van omkoping) wederrechtelijke besparing, bvb. in geval van fiscale fraude, inbreuken op sociale zekerheidswetgeving of milieuwetgeving Eender welk basismisdrijf? Ja, tenzij gewone fiscale fraude (tenzij opnieuw 2 uitzonderingen), met zeer beperkte bewijslast voor het O.M. (uitsluiten van elke legale oorsprong + kenden of moesten kennen ) (quasi) ongelimiteerd toepassingsgebied Specifieke sanctie: verplichte verbeurdverklaring van het voorwerp van de witwashandeling 06-12-17 Accountants Academy 29

3. Strafrechtelijke aansprakelijkheid van cijferberoepers Misdrijven Fiscale inbreuken - bvb. in kader van adviesverlening/structureren van vermogen/opzetten van structuren en constructies - bvb. in kader van overdracht vennootschap Vaak gepaard met valsheid in geschriften/fiscale valsheid in geschriften (en gebruik van valse stukken) 06-12-17 Accountants Academy 30

3. Strafrechtelijke aansprakelijkheid van cijferberoepers Misdrijven Schending beroepsgeheim Beursmisdrijven Faillissementsmisdrijven Bedrieglijk onvermogen 06-12-17 Accountants Academy 31

3. Strafrechtelijke aansprakelijkheid van cijferberoepers Strafrechtelijke aansprakelijkheid Uitgangspunt: strafrecht = schuldstrafrecht Toerekening in strafrecht: meestal feitelijk: wie heeft het misdrijf begaan? ( Worden gestraft, zij die ) Soms: wettelijke of conventionele toerekening 06-12-17 Accountants Academy 32

3. Strafrechtelijke aansprakelijkheid van cijferberoepers Strafrechtelijke aansprakelijkheid: deelneming - Mededaderschap - Uitvoeren misdrijf - Rechtstreeks meewerken - Noodzakelijke hulp - Medeplichtigheid - Geven van onderrichtingen - Verschaffen van middelen - Nuttige hulp, bijstand 06-12-17 Accountants Academy 33

3. Strafrechtelijke aansprakelijkheid van cijferberoepers Strafrechtelijke aansprakelijkheid: rechtspersoon Ook aansprakelijk rechtspersoon, indien misdrijf toerekenbaar aan rechtspersoon: Een rechtspersoon is strafrechtelijk verantwoordelijk voor misdrijven die hetzij een intrinsiek verband hebben met de verwezenlijking van zijn doel of de waarneming van zijn belangen, of die, naar blijkt uit de concrete omstandigheden, voor zijn rekening zijn gepleegd. Mogelijke cumul van aansprakelijkheden rechtspersoon en natuurlijke persoon, indien intentioneel gepleegd Indien misdrijf onopzettelijk gepleegd: enkel degene die de zwaarste fout heeft gepleegd (natuurlijk persoon of rechtspersoon) kan worden gestraft. Praktijk neemt vaak aan dat (zelfs een onopzettelijk) misdrijf opzettelijk werd gepleegd 06-12-17 Accountants Academy 34

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen Vijf gereglementeerde beroepen vallen onder de noemer van de «economische beroepen»: 1. de bedrijfsrevisoren 2. de accountants 3. de belastingconsulenten 4. de erkende boekhouders 5. de erkende boekhouders-fiscalisten *Worden beschouwd als vrije beroepen, die geen handelsrechtelijke maar burgerrechtelijke activiteiten voeren *Kunnen ook burgerlijke vennootschappen zijn die de vorm van een handelsvennootschap aannemen 06-12-17 Accountants Academy 35

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen *De bedrijfsrevisorenvennootschap, de accountantvennootschap, de boekhoudersvennootschap worden vertegenwoordigd voor: - hun wettelijke opdrachten door de vertegenwoordiger-natuurlijke persoon =een aangestelde van de vennootschap die in naam en voor rekening van de vennootschap handelt voor de uitvoering van de boekhoudkundige opdracht een vennoot, zaakvoerder of bestuurder (en dus geen werknemer) van de professionele vennootschap, die zelf de hoedanigheid van accountant, boekhouder of bedrijfsrevisor moet hebben 06-12-17 Accountants Academy 36

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen *De accountantvennootschap, de boekhoudersvennootschap worden vertegenwoordigd voor: - andere dan de hen toevertrouwde wettelijke opdrachten door effectieve leidinggevenden die beroepsbeoefenaar zijn =bestuurder, aangestelde of werknemer 06-12-17 Accountants Academy 37

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen *De vertegenwoordiger-natuurlijke persoon of elke andere natuurlijke persoon die de professionele vennootschap leidt, kan, behoudens een tuchtrechtelijke aansprakelijkheid, persoonlijk aansprakelijk gesteld worden: jegens de vennootschap voor een beheersfout en overtreding van de statuten en vennootschapswet ten aanzien van derden (cliënten) op grond van art. 1382 BW in alle gevallen waarin hij een strafbaar feit heeft gepleegd 06-12-17 Accountants Academy 38

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen De wet van 18 januari 2010 (de zgn. cijferberoepenwet ) voert twee nieuwigheden in: zij opteert voor de toepassing van het gemeen recht inzake de beperkte aansprakelijkheid van vennootschappen die een cijferberoep uitoefenen, waarbij de vertegenwoordiger-natuurlijke persoon die werd aangesteld onder de vennoten, zaakvoerders of stichters, niet langer persoonlijk aansprakelijk is, behalve in tuchtrechtelijke aangelegenheden; zij laat de cijferberoepers - natuurlijke personen en rechtspersonen - ook toe om zich in ruime mate te onttrekken aan hun contractuele aansprakelijkheid (bv. in de opdrachtbrief). -> cijferberoepers die hun functies uitoefenen binnen een vennootschap, zijn niet meer persoonlijk aansprakelijk voor de schadelijke gevolgen van hun beroepsfouten. Nochtans kunnen zij, onder voorbehoud van het gemeenrechtelijk aansprakelijkheidsregime, op grond van de cijferberoepenwet ook een persoonlijke tuchtrechtelijke aansprakelijkheid oplopen! 06-12-17 Accountants Academy 39

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen Accountants en belastingconsulenten Wet 22 april 1999 Instituut van de accountants en de belastingconsulenten (IAB) 06-12-17 Accountants Academy 40

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen: accountants en belastingconsulenten Aansprakelijkheid De externe leden zijn overeenkomstig het gemeen recht aansprakelijk voor de uitoefening van hun professionele opdrachten. Het is hun verboden zich aan deze aansprakelijkheid te onttrekken, zelfs gedeeltelijk, door een bijzondere overeenkomst, in de volgende gevallen: 1 bij de uitoefening door een externe accountant van een opdracht die door of krachtens de wet wordt toevertrouwd aan de commissaris of bij gebrek aan een commissaris, aan een bedrijfsrevisor of aan een accountant overeenkomstig artikel 17, lid 4 van de wet houdende oprichting van een Instituut van de Bedrijfsrevisoren en organisatie van het publiek toezicht op het beroep van bedrijfsrevisor, gecoördineerd op 30 april 2007; 2 in geval van een fout gepleegd met bedrieglijk opzet of met het oogmerk om te schaden. (art. 33) 06-12-17 Accountants Academy 41

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen: accountants en belastingconsulenten Aansprakelijkheid * Afschaffing van absoluut verbod op aansprakelijkheidsbeperkende bedingen * Wettelijke beperkingen op de uitsluiting van aansprakelijkheid in andere gevallen is aansprakelijkheidsvrijstelling mogelijk 06-12-17 Accountants Academy 42

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen: accountants en belastingconsulenten Verplichte verzekering Verplichting om voor hun burgerlijke beroepsaansprakelijkheid te verzekeren met een verzekeringsovereenkomst die is goedgekeurd door de Raad van het Instituut. (art. 33) 06-12-17 Accountants Academy 43

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen: boekhouders en boekhouders-fiscalisten Wet 22 april 1999 KB 18 juli 2017 (reglement van plichtenleer) Beroepsinstituut van erkende Boekhouders en Fiscalisten (BIBF) 06-12-17 Accountants Academy 44

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen: boekhouders en boekhouders-fiscalisten Aansprakelijkheid en verplichte verzekering Om erkend te worden en te blijven als boekhouder of als boekhouder-fiscalist, moet de betrokkene aan volgende voorwaarden voldoen : 1 instaan, in overeenstemming met het gemeen recht, voor de uitvoering van de professionele opdrachten die hij vervult en zijn burgerlijke beroepsaansprakelijkheid verzekeren door een verzekeringsovereenkomst goedgekeurd door de Nationale Raad van het Beroepsinstituut. Het is hem verboden zich aan deze aansprakelijkheid te onttrekken, zelfs gedeeltelijk, door een bijzondere overeenkomst in geval van een fout gepleegd met bedrieglijk opzet of met het oogmerk te schaden. 06-12-17 Accountants Academy 45

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen: boekhouders en boekhouders-fiscalisten Aansprakelijkheid en verplichte verzekering (vervolg) Telkens als een opdracht bedoeld in artikel 49 (=wettelijke opdrachten) wordt gegeven aan een door het Instituut erkende rechtspersoon, moet die onder haar vennoten, zaakvoerders of bestuurders een door het Instituut erkende vertegenwoordiger-natuurlijke persoon aanduiden die instaat voor de uitvoering van de opdracht in naam en voor rekening van de vennootschap. Voor die vertegenwoordiger gelden dezelfde voorwaarden en dezelfde tuchtrechtelijke aansprakelijkheid als wanneer hij die opdracht in eigen naam en voor eigen rekening zou vervullen. (art. 50, 1) 06-12-17 Accountants Academy 46

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen: boekhouders en boekhouders-fiscalisten Aansprakelijkheid * Afschaffing van absoluut verbod op aansprakelijkheidsbeperkende bedingen * Wettelijke beperkingen op de uitsluiting van aansprakelijkheid in andere gevallen is aansprakelijkheidsvrijstelling mogelijk 06-12-17 Accountants Academy 47

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen: boekhouders en boekhouders-fiscalisten Aansprakelijkheid en verplichte verzekering De externe boekhouder BIBF is verplicht om zijn burgerlijke beroepsaansprakelijkheid te laten verzekeren door een verzekeringsovereenkomst. De algemene basisvoorwaarden en de minimumwaarborgen waaraan de verzekeringsovereenkomsten moeten voldoen, worden door de Raad vastgesteld. Het bewijs van deze onderschrijving zal steeds aan het Beroepsinstituut moeten kunnen voorgelegd worden. (art.14 Reglement) 06-12-17 Accountants Academy 48

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen: boekhouders en boekhouders-fiscalisten Aansprakelijkheid en verplichte verzekering -syndicus De externe boekhouder BIBF kan eveneens optreden als syndicus van gebouwen. Hij dient hiervoor volgende regels in acht te nemen: - hij dient zijn burgerlijke beroepsaansprakelijkheid voor deze activiteit via een apart verzekeringscontract te verzekeren conform de minimale voorwaarden die voor syndici gelden en hij maakt een kopie van dit contract alsook het betalingsbewijs van de verzekeringspremie over aan het BIBF; (art.20 Reglement) 06-12-17 Accountants Academy 49

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen Bedrijfsrevisoren Wet 7 december 2016 KB 21 juli 2017 Wet 7 mei 1999 (wetboek vennootschappen) Instituut van de bedrijfsrevisoren 06-12-17 Accountants Academy 50

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen: bedrijfsrevisoren Aansprakelijkheid- wettelijke opdrachten De bedrijfsrevisoren zijn aansprakelijk, overeenkomstig het gemeen recht, voor de uitvoering van de opdrachten die hun door of krachtens de wet zijn toevertrouwd. Behoudens bij overtreding gepleegd met bedrieglijk opzet of met het oogmerk om te schaden, wordt deze aansprakelijkheid beperkt tot een bedrag van drie miljoen euro voor de uitvoering van een van deze opdrachten bij een andere persoon dan een organisatie van openbaar belang, verhoogd tot twaalf miljoen euro voor de uitvoering van een van deze opdrachten bij een organisatie van openbaar belang. De Koning kan deze bedragen wijzigen bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad. Het is de bedrijfsrevisoren verboden om zich, zelfs gedeeltelijk, aan deze aansprakelijkheid te onttrekken door een bijzondere overeenkomst: geen conventionele aansprakelijkheidsbeperking! (art.24, 1) 06-12-17 Accountants Academy 51

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen: bedrijfsrevisoren Verplichte verzekering - wettelijke opdrachten Zij zijn verplicht hun burgerrechtelijke beroepsaansprakelijkheid te laten dekken door een adequaat verzekeringscontract dat aan volgende vereisten voldoet: 1 een dekking van minimum drie miljoen euro per jaar; dit bedrag wordt verhoogd naar twaalf miljoen voor de opdrachten uitgevoerd bij organisaties van openbaar belang; 2 de polis dekt ten minste alle opdrachten die voorbehouden zijn door of krachtens de wet aan de bedrijfsrevisoren (art. 24, 2) 06-12-17 Accountants Academy 52

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen: bedrijfsrevisoren Verplichte verzekering- wettelijke opdrachten De bepalingen bedoeld in paragraaf 2 zijn ook van toepassing op de opdrachten die door of krachtens de wet toevertrouwd worden aan de commissaris en op de opdrachten die hem zijn toevertrouwd in zijn hoedanigheid van commissaris en als dusdanig ondertekent of, bij gebrek aan een commissaris, aan een bedrijfsrevisor of aan een accountant, inclusief de gevallen waarbij deze opdrachten worden uitgeoefend door een accountant (art.24, 3) 06-12-17 Accountants Academy 53

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen: bedrijfsrevisoren Controle in vennootschappen: aansprakelijkheid Het is de commissarissen verboden zich aan deze aansprakelijkheid, zelfs gedeeltelijk, door een bijzondere overeenkomst te onttrekken. (art. 140/1) 06-12-17 Accountants Academy 54

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen: bedrijfsrevisoren Controle in vennootschappen: verplichte verzekering De bedrijfsrevisoren zijn verplicht hun burgerrechtelijke aansprakelijkheid te laten dekken door een adequaat verzekeringscontract, dat beantwoordt aan de criteria zoals gedefinieerd in artikel 24 van de wet van 7 december 2016 houdende de organisatie van het beroep van en het publiek toezicht op de bedrijfsrevisoren (art. 140) 06-12-17 Accountants Academy 55

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen: bedrijfsrevisoren Verplichte verzekering- wettelijke opdrachten informatie in het openbaar dossier 6 de melding of de bedrijfsrevisor zijn beroepsaansprakelijkheid heeft laten dekken door een adequaat verzekeringscontract zoals voorgeschreven door artikel 24, 2, van de wet (KB 21/07/2017,art. 18, 1) 06-12-17 Accountants Academy 56

4. De exoneratie van aansprakelijkheid en verzekeringen Cijferberoepen: bedrijfsrevisoren Aansprakelijkheid - contractuele opdrachten De bedrijfsrevisoren zijn aansprakelijk, overeenkomstig het gemeen recht, voor de uitvoering van hun andere professionele opdrachten dan deze die hun door of krachtens de wet zijn toevertrouwd. Het is de bedrijfsrevisoren verboden om zich, zelfs gedeeltelijk, aan deze aansprakelijkheid te onttrekken door een bijzondere overeenkomst in geval van een fout gepleegd met bedrieglijk opzet of met het oogmerk te schaden (art. 25) 06-12-17 Accountants Academy 57