TEELTBEGELEIDING WK 16 (21 april 2017) Etiketten gewasbeschermingsmiddelen Het CTGB is dit jaar begonnen om alle etiketten te herzien. Het gevolg is dat veel middelen sinds kort een ander etiket hebben, of binnenkort een ander etiket krijgen. Deze herziening gaat vaak gepaard met extra beperkingen op de middelen. Het is daarom wijs om voor het gebruik van het middel het etiket goed te lezen en te controleren of uw etiket nog geldig is. Dit voorkomt verkeerd gebruik van het middel. Met name nu de NVWA streng aan het controleren is, moet u zeker voorkomen dat u iets verkeerd doet. Anjerbladroller Op het blad van Skimmia en van Seringen zijn de eerste Anjerbladrollers waargenomen. Zowel de rupsen als de eerste vlinders zijn waargenomen. De vlinders kunnen worden gesignaleerd met behulp van feromoonvallen. Bij vangst van vlinders kan er worden gespoten. De vlinders vliegen vaak s morgens bij zonnige weer boven het gewas, en zijn dan makkelijk te raken, met Decis goed te bestrijden. Als er roofmijten in het gewas aanwezig zijn dan is het verstandig om de Decis oppervlakkig te spuiten zodat de roofmijten geen hinder hebben van de Decis. Cicaden De schade van Cicaden is de herkennen aan de gele puntjes bovenop het blad, o.a. bij Rubus en Skimmia. Dit zijn de plekken waar de Cicaden in het blad hebben geprikt.. Als de takken worden aangetikt dan springen de Cicaden weg. Cicaden kunnen worden bestreden met Calypso 1 x per 60 dagen) of met Gazelle. Een bespuiting met een silicium bladmeststof zoals: Actisil, Photo-Finish of Siliforce versterkt de celwanden van de plant waardoor de Cicaden moeilijker in het blad kunnen prikken en het gewas minder aantrekkelijk wordt voor het insect. Meeldauw De warme dagen van vorige week hebben ervoor gezorgd dat meeldauw in kassen aanwezig is. Buiten is het nu nog wat vroeg, maar ook niet geheel onmogelijk. Echte meeldauw is meestal bovenop, soms ook onderop het blad te vinden. Meeldauw kan curatief worden bestreden met Nimrod. Bij hoge temperaturen heeft de Nimrod wat dampwerking waardoor meeldauw op de onderkant van het blad ook goed bereikt wordt. Om de werking van Nimrod te verbeteren kan er bij warm weer worden gespoten. Vervolgens kan er preventief worden gespoten met Spuitzwavel + een hechter. Let op het etiket van Spuitzwavel: in de nieuwe versie wijzigt dit naar maximaal 4 bespuitingen per jaar. Thiovit en Kumulus mogen ogen nog tot het einde van het seizoen met het oude etiket worden gebruikt. Andere preventieve middelen zijn Flint, Frupica, Luna Privilege, Ortiva, Serenade en Signum. 1
Spint Komende tijd kunnen de eerste roofmijten (Amblyseius Californicus of Amblyseius andersoni) worden uitgezet in de preventieve bestrijding van spint. Voorwaarde voor een goede preventieve bestrijding is dat de planten elkaar raken. De roofmijten kunnen dan van plant naar plant lopen om een beginnende populatie van spint te bestrijden. Mocht u al last hebben van een aantasting spint dan kan hiervoor een andere soort roofmijt (Phytoseiulus) worden gebruikt of kan worden bestreden met Floramite, Scelta of Vertimec Pro. Vervolgens kunnen er alsnog roofmijten worden uitgezet. Wacht wel enkele dagen tussen de chemische bestrijding en het uitzetten van roofmijten. Taxuskever Larven die eind oktober zijn uitgekomen zorgen momenteel voor onverwachte aantastingen. De schade is nog beperkt, maar wordt snel groter. Larven die van vorig jaar zomer stammen zitten in de kas al in het popstadium, en zullen op korte termijn voor nieuwe kevers zorgen. Kijk goed in potten waar het wortelgestel te wensen overlaat! Alleen Calypso mag momenteel worden gebruikt ter bestrijding van de kevers. Dit middel is ongeveer 50% effectief. Tegen de larven kunnen aaltjes worden ingezet. Trips In de bedekte teelt zijn de eerste aantastingen van Trips te zien. Met name in soorten die nu bloemen hebben zit de trips in de bloemen. Trips kan worden bestreden met Actara (niet op bloeiende gewassen buiten) Conserve ( onder glas), Vertimec Pro of Azatin (onder glas). Ook NeemAzal kan worden gebruuikt. De ervaring is dat NeemAzal beter en sneller werkt op warme dagen, bij temperaturen boven 22 graden. In de hortensiateelt kan men het beste Vertimec en Conserve gebruiken. Valse Meeldauw In de teelt van Helleborus is besmetting gezien van valse meeldauw. De weerbaarheid van planten kan worden geactiveerd door middel van de meststof Kaliumfosfiet. Met een dosering van 1 ml per2 aangieten of een bladbespuiting van 500 ml op 100 l water wordt de weerstand vaak voldoende geactiveerd om de aantasting stil te zetten. Chemische middelen met een goede werking zijn: Fenomenal, Fubol gold, Previcur Energy en Ridomil Gold. In de bloemisterij zijn ook Mancozeb, (afhankelijk van de merknaam, kijk goed naar het etiket!) en Paraat toegelaten. Slakken Uitlopende gewassen als Ilex verticillata, Hydrangea en Skimmia maar ook vele vaste planten kunnen soms kort worden gehouden doordat slakken alle nieuwe groei er meteen afvreten. Door de natte nawinter zijn er nu ook buiten veel slakken. Strooi evt slakkenkorrels. Let wel op dat slakkenkorrels alleen op huisjesslakken werken, zijn er naaktslakken dan kunnen die behandeld worden met aaltjes. Veel middelen met Metaldehyde hebben geen toelating meer, in de kas kunt u Metarex toepassen, dit bevat nog wel (een lager percentage) metaldehyde. Buiten zijn de mogelijkheden; Ferramol, Derrex en Sluxx (deze zijn op basis van ijzerfosfaat) 2
Zeefgrond Wees voorzichtig met de aanvoer van zeefgrond. In de dagelijkse praktijk wordt onder zeefgrond verstaan de fractie die vrijkomt als doorval bij het uitzeven van houtige biomassa. Dit materiaal bevat grond en organisch materiaal. Voor zeefgrond bestaan verschillende afzetroutes. In de praktijk wordt zeefgrond veel als grond afgezet. Het telt dan niet mee voor de meststoffenboekhouding. Zeefgrond lijkt dus een interessante optie om organische stof aan te voeren. Echter: Wanneer het als grond wordt afgezet heeft het over het algemeen geen hygiënisatiestap ondergaan zoals in een composteerproces. Het is dan niet gegarandeerd vrij van onkruidzaden en ziektekiemen. Daarnaast bevat het vaak instabiele organische stof en zijn er geen heel strenge eisen aan fysieke verontreinigingen in het materiaal. Raadpleeg voor meer informatie uw adviseur. HAGELSCHADE Hier en daar kan wat beschadiging zijn van hagel. U kunt om schimmels, bladvlekken en in sommige gevallen (Photinia, Malus) schurft voor te zijn voorbehoedend spuiten op beschadigd blad met Switch. (80 gr. per 100 liter water) Emelten Deze grauwe pootloze larven komen we nu tegen in vaste planten die vaststaan. Ze vreten aan de wortelhals en onderste bladeren. Ze komen vooral voor op percelen waar het gewas dicht heeft gestaan of op percelen waar grasland of groenbemesters hebben gestaan. De langpootmuggen hebben mede door het warme najaarsweer in 2015 lang hun eitjes kunnen leggen. Bestrijding is alleen mogelijk met Steinernema feltiae tegen een dosis van 500 miljoen voor 1000 m2 Wortelboorder Pioen In de vollegrond, meestal op de klei, zien we momenteel veel rupsen van wortelboorder in achterblijvende planten van pioen. Deze rupsen zijn 3-4 cm lang en hebben een vuilwitte kleur. Kenmerkend zijn de gaten die zichtbaar worden rondom de Pioenrozen ( niet te verwarren met gaten van regenwormen). De rupsen vreten zich vol aan de wortels van de plant en maken de weg vrij om uiteindelijk weg te vliegen als vlinder. Als deze de komende tijd de kans krijgen om te verpoppen, komen er vlinders uit die tijdens het vliegen eieren laten vallen. Op die manier kan een behoorlijke verspreiding plaatsvinden. De rupsen zitten vaak helemaal onderin de planten, zijn daardoor lastig te bereiken met middelen. Ze kunnen met Botanigard en of met aaltjes worden bestreden. Bij beide toepassingen moet met veel water worden aangegoten. WILGENHAANTJES Deze glanzende kevertjes kunnen nu voorkomen, ze zijn dol op wilgen en elzen. Elzenhagen zijn dan ook vaak een bron van besmetting. Maar ook op andere gewassen als Viburnum kunnen ze voorkomen. Binnen korte tijd vreten ze hele planten kaal! Bestrijding: Decis, Dimilin, Calypso, Gazelle. 3
Botrytis Snijpioen Bij snij pioenen in de kas en tunnels komen we ieder jaar wel Botrytis tegen net onder de knoppen. Dit veroorzaakt uitval wat niet nodig is. Behandel daarom deze Pioenen nu preventief met Teldor, Rovral of Collis. Wanneer u last heeft van bladrollers kan er ook nog Decis aan toegevoegd worden STIKSTOF U moet nu alle gewassen met stikstof bemesten of hebben bemest. Uitzondering zijn de nog te oogsten voorjaarsgewassen, geef hier bij voorkeur in twee delen: De gewone tijd (voor de oogst) en een deel na de oogst. Als de stikstof droog op het veld blijft leggen werkt ze (nog) niet. Als de stikstof is opgelost en de korrels niet meer zichtbaar zijn, zit ze in de grond en zal de werking alleen bij extreem droge grond minder zijn, in dat geval moet uiteraard niet alleen voor de mest, maar ook voor de groei beregend worden. LUIS Op diverse groeiende gewassen als Rosa, Photinia en Hypericum kunnen reeds enige tijd luizen worden waargenomen, let op uw zaak en voer waar nodig een bestrijding uit. MALUS In bovengenoemd (maar mogelijk ook andere) gewas(sen) komen rupsen van de wintervlinder voor. Deze komen vaak ook in massale aantallen voor en kunnen daardoor veel schade aanrichten. Als u samengesponnen blaadjes met kleine ronde vraatgaatjes ziet, is de rups van de wintervlinder aanwezig. Bestrijden met Decis (doodt ook biologische bestrijders en is niet bijvriendelijk), Runner, of bacillus thuringiensis (als Xentari). De laatste twee middelen zijn goed voor de biologie, bacillus thuringiensis moet wel bij hogere temperaturen moet worden ingezet voor een goede werking. WILTPRUF Nieuwe aanplant kan in droge (soms winderige) perioden ook beschermd worden door een bespuiting met antiverdampingsmiddelen als Wiltpruf. Dit middel legt een waslaagje om de plant, waardoor voor enige weken de verdamping wordt geremd. Dosering: 30-50 liter middel op 300-500 liter water per hectare. NIET direct na gebruik beregenen! Het middel kan ook voor het planten over de planten worden gespoten, wat uiteraard handiger is, spuit het dan echter niet over de wortels! SPINT Controleer in warme kassen en straks ook spoedig in koudere kassen goed op spint, met name in Viburnum, Hydrangea en Skimmia. Ga in de hortensiakas schoon de bloei in, zet eventueel tijdens en na de bloei biologische bestrijders in. Spint buiten is dit jaar op de normale tijd, mogelijk wat aan de vroege kant, te verwachten. In tunnels en kassen zal de spint druk uiteraard eerder zijn hoogtepunt bereiken dan buiten. 4
Op dit moment behoeft men alleen in warme kassen attent te zijn. Bestrijding is mogelijk met bijvoorbeeld Floramite (40 ml/100 l water). Cantack (100 ml/100 l water) werkt ook tegen alle stadia van spint. Scelta werkt eveneens tegen alle stadia en is ook een goed middel. Spint is normaal buiten zeker nog niet te verwachten voor begin juni, mogelijk dit jaar eind mei (de natuur loopt licht voor op normaal). De nieuwere middelen Cantack en Scelta bestrijden (voorlopig) de gehele cyclus beter, bij oudere middelen (als Floramite) ontstaat een zekere resistentie, waardoor vaak vooral het eitjesstadium minder bestreden wordt. Vertimec is dusdanig veel gebruikt, dat het de eitjes helemaal niet meer bestrijdt. Borneo kan ook in de kas worden ingezet (geen toelating voor buiten). WORTELONKRUIDEN Bestrijd lastige wortelonkruiden als akkerkers (gele kiek), akkerdistel en akkermelkdistel met middelen als MCPA. Spuit het liefst bij groeizaam weer, zodat het onkruid het middel goed kan opnemen en zichzelf dus als het ware dood groeit. Na toepassing moet het wel een dag droog zijn. Spuit nooit bij scherp zonnig weer, de (vroege) ochtend is eigenlijk het mooiste tijdstip voor dit soort toepassing. Spuit altijd met geschikte apparatuur zodat het gewas niet geraakt wordt. MCPA heeft alleen een toelating op (tijdelijk) onbeteeld land en op akkerranden. Pas op met Roundup!!! (zie historie). KOPSTEKERS Tegen kopstekers in rozen en zuigschade in diverse gewassen als sneeuwbes kunt u over enige weken Decis spuiten. Dit helpt tevens tegen luizen en rupsen. Decis is niet echt bijvriendelijk: U spuit in bloeiend gewas de bijen niet dood, maar ze raken erdoor gedesoriënteerd. Het is dan ook een verboden middel in bloeiend gewas, u bent dus in overtreding bij een dusdanig gebruik, daarnaast is het in ons aller belang en dat van de gehele natuur om de nuttige insecten in ons milieu te sparen! SKIMMIA De anjerbladroller kan veel schade aanrichten in Skimmia. De overwinterde rupsen zijn nu aan het verpoppen. In de kas kunnen soms al vroeg enkele vlinders worden waargenomen en buiten kunnen we ze ook op termijn ook gaan verwachten. Bij het zien van de eerste vlinders is het belangrijk snel een bestrijding uit te voeren, de rupsen die uit de eieren komen moeten direct in aanraking komen met het middel, als u te lang wacht spinnen zij zich in en zijn niet meer te raken. U kunt tegen de rupsen spuiten met: Runner, Turex of Xentari, deze middelen zijn selectief en bestrijden alleen de rupsen niet de natuurlijke vijanden. Decis kan ook en werkt ook op de vlinders maar kan niet in combinatie met biologische bestrijding!! ILEX REMMEN (geen vrijstelling voor buiten voor zover bekend) Ilex verticillata dient in het besjaar te worden geremd, dit voorkomt doorgroei boven de bes uit en zorgt ervoor dat de zijtakken niet te lang worden. Remmen wordt gedaan op basis van de werkzame stof Daminozide, deze is verkrijgbaar onder diverse merknamen. Alle merken Daminoziden zijn toegelaten tot 1-1-2023 voor de kas, maar helaas niet voor buitenteelten. Er komen waarschijnlijk wel nieuwe toelatingen aan. 5
Middelen op basis van 85% daminozide worden vaak verspoten in een verhouding van 500 gram per 100 liter water. Proeven van DLV hebben uitgewezen dat u de dosering van daminozide kunt verlagen door toevoeging van de hulpstof At-plus. U kunt de dosering met de helft verlagen als u At-plus gebruikt, het bespaart u (veel) geld en de werking wordt niets minder. Ook krijgen wij veel vragen over het tijdstip van remmen; te vroeg is niet goed omdat u dan te korte zijtakken krijgt, indien u te laat remt krijgt u te lange zijtakken en doorgroei boven de bes uit. Start met remmen als de zijtak een goede lengte heeft t.o.v. de tak (het moet in verhouding zijn). Indien de planten zijn rondgestoken is één bespuiting veelal voldoende; na een bespuiting zal de plant in de meeste gevallen vrij snel stilstaan. Soms is een tweede bespuiting noodzakelijk. Vaak wordt één bespuiting uitgevoerd voor de bloei en één erna. We willen er met name op wijzen dat de daminoziden moeten worden opgenomen voor een goede werking, bij zeer drogend weer en een lage luchtvochtigheid of grote warmte is de opname nauwelijks aanwezig, ook systemische middelen werken dan slecht. Kies dus indien mogelijk het juiste weertype voor uw remmende bespuitingen. MOVENTO (herhaling) Movento werkt systemisch en wel tweezijdig: De werkzame stof spirotetremat verplaatst zich van blad naar blad, maar ook van blad naar het wortelgestel. De aanvangsduur kan traag zijn, de werking is echter erg lang: 4-6 weken. Enkele belangrijke zaken: a. Spuiten op een actief, dus groeiend gewas vanwege de systemische werking b. Er moet voldoende groen blad aanwezig zijn c. Niet toepassen na gebruik groeiremmers d. NIET mengen met andere middelen. e. Gebruik minimaal 1000 liter water per ha. f. Voeg geen uitvloeier toe! g. spuit niet voor of tijdens de bloei: Het middel is niet bijvriendelijk! Gezien de lange werking is spuiten 4-6 weken voor de bloei ook zeker niet aan te raden. Dit middel voor hardnekkige aantastingen werkt tegen: Appelbloedluis, appel- en perenblad- en andere galmuggen, cicaden, bladluizen, perenbladvlo, schildluizen, kersenvlieg, beukenbladluis, bladvlooien, dop- en wolluizen, wortelluizen en witte vlieg. Wij hadden toch wel wat groeischade in onze bamboes. Vooral voor gevoelige kasgewassen (Skimmia met jong schot, hortensia) is een proefbespuiting aan te raden. Er komt een nieuwe vorm van Movento aan die minder snel schade veroorzaakt (zie historie). Het middel is veilig voor natuurlijke bestrijders als roofmijten, sluipwespen en oorwormen, maar het is dus NIET BIJVRIENDELIJK!!!! Spuit niet tijdens of voor de bloei, de systemische werking is dan uiteraard sowieso niet zo goed en het middel is dus ook niet bijvriendelijk! U bent dan bovendien gewoon strafbaar! VIBURNUM OP. COMPACTUM Spuit de planten die dit jaar in de bes moeten lopen na het uitlopen regelmatig (wekelijks) preventief tegen bladvlekken met Switch. Zware nachtvorst, wind en hagelschade kunnen een bron van infectie zijn. Als u dit voorjaar nieuw geplant heeft of nog moet planten: Knip dit materiaal niet af, ze hebben het opgewas nodig om optimaal nieuwe wortels te maken! 6
BEREGEN ILEX OP TIJD BIJ DROOGTE!!!! Ilex wortelt niet diep, dus ook planten die niet in hun oogstjaar, maar in hun groei-jaar zitten hebben vocht nodig. Bij niet beregenen bij droogte tijdens de bloei kan een slechte bestuiving uw deel zijn: de plant produceert weinig nectar en het stuifmeel zal slecht aan de bijen kleven, bij besvorming en droogte kan besval uw deel zijn. Wij hebben op dit moment tegen de nachtvorsten beregend, dus bij ons is het nat zat. CYTISUS WHITE LION Cytisus kan het beste per bos worden geveild (code 25857). Code 23520 is per steel en 23101 is decoratie (dit is groen, dus zonder bloem). Het veilen per bos is makkelijker omdat er dan niet precies het aantal stelen per bos hoeft te worden geteld, ook mogen de stelen onderling wat verschillen. Vuistregel is wel dat alle bossen even groot/dik/zwaar zijn! U kunt het sprot bijmengen, anders gooit u dit weg. Ga veilen als de tak wit toont, de bloemen behoeven niet open te zijn. TAKPHYTOPHTERA Verwelkende takken in sering en Cytisus wijst meestal op takphytophtera. Een goed en toegelaten middel is Fenomenal (250 gram op 100 liter water). Er zijn meer goede middelen, maar deze hebben geen toelating voor (grondgebonden) buitenteelten. KRULLEND BLAD Bij sommige gewassen kan krullend blad voorkomen, o.a. in Hydrangea, Ilex, Phlox, Sering en Exochorda. Dit ontstaat door dat bij hogere temperaturen de gewasontwikkeling even erg snel verloopt of (ook) door een zeer lage luchtvochtigheid.. Het blad krult op door een tijdelijk gebrek aan Calcium: het gewas neemt even door de snelle ontwikkeling of door een droog klimaat te weinig calcium op. Daardoor beschadigen cellen in de bladrand en omdat die niet meer uitgroeien trekt het blad krom. Het is een tijdelijk verschijnsel en het zijn dus in dit geval geen insecten. MEELDAUW Aantastingen van meeldauw kunnen nu mogelijk worden gevonden in Photinia en Rosa. Het soms warmachtige weer met ook soms koude nachten maakte het toeslaan van meeldauw meer mogelijk. Wees alert. Nachtvorsten van afgelopen week (zie ook laatste bladzijde) Heeft u onverhoopt schade gehad van de nachtvorsten dan kan er kort na deze schade gespoten worden met 150 gram Kelp ( of 1.5 ltr) + 1,5 ltr Aminosol per ha of met 5 kg MKP + 300 gram Boriumsulfaat + 1 ltr Fulvinezuur per ha of met 150 gram Kelp ( of 1.5 ltr) + 1.5 ltr Black Gold + 1.5 ltr Triple Ten + 1 kg Oenosan per ha of met 1,5 liter Aminosol + 1,5 kg Ureum + 5 kg bitterzout per ha. Deze mixen na een week herhalen. 7
Bacterieziekten en nachtvorst Een aantal gewassen, zoals Pioen, Viburnum opulus compactum, Sering, Forsythia en Skimmia loopt bij nachtvorst extra schade op door aanwezigheid van de bacterie Pseudomonas syringae. Om de bacteriën die op de planten leven worden eerder ijskristallen gevormd dan zonder de bacteriën. De ijskristallen prikken cellen lek, waardoor de bacterie de plant kan besmetten en zwarte, hoekige bladvlekken ontstaan. In Sering en Skimmia ontstaan zwarte, rotte takken, en is Phytophthora vaak een bijkomend probleem. Dit beeld is te voorkomen door vóór de nachtvorst een bespuiting te doen met Koperoxychloride, o.a. Koper Fl. Dit doodt de bacterie af en kan daardoor bladvlekken voorkomen. VEREDELING Op dit moment komen de ca. 10.000 zaailingen van hortensia weer tot bloei. Uw schrijver hoopt er volgende week (voordat hij weer op reis gaat) weer te gaan kijken. De gekozen nummertjes krijgen een stokje en een nummer. De zaailingen staan niet hier, daar we hiervoor geen ruimte genoeg hebben. De codes staan hier wel, deze staan koud en zullen in juni hun pracht tonen. Onze Hortensia macrophyla veredeling is een samenwerking tussen Hortève (Kees) Eveleens en ons bedrijf. Kees was en is specialist in kamerplanten, wij in de snij, de tuinplanten zijn erbij gekomen. Zoals bij ons wel vaker gebeurd in een fijne en goede samenwerking wordt de veredeling (die ook steeds meer door elkaar ging lopen) steeds meer geïntegreerd. Naast deze samenwerking hebben wij er nog diverse: Boot en Co is een leverancier van planten voor grootaanleg en plantsoenen, zij gebruiken onze gewassen voor zover toepasbaar voor de plantsoenen en overheidsprojecten, wij de hunne voor visueel aantrekkelijke gewassen en/of de snij. Ook hier zijn zaken als Hydrangea paniculata, Weigela en Mahonia geïntegreerd. Het bedrijf Floribreed (Jan de Jong en parners) veredelt exclusief voor ons in Hypericum en sneeuwbes. Daarnaast hebben we nog samenwerkingen in Clematis, vaste planten etc. Bij een prettige en goede samenwerking kunnen bedrijven elkaar versterken en nog meer optimaal gebruik maken van de unieke mogelijkheden die een veredeling biedt. REIS JORDANIË en LIBANON In week 14 en 15 bezocht uw schrijver de bovengenoemde landen, in Jordanië wordt nu met onze gewassen (voornamelijk hortensia) begonnen, in Libanon zijn we al heel lang aanwezig. 8
JORDANIË Jordanië is een klein land, in grootte enigszins vergelijkbaar met ons land. We beginnen er voet aan wal te krijgen. Het inwonertal was 6 miljoen, maar dankzij 4 miljoen(!!!) vluchtelingen zijn het er nu 10 miljoen. Je hoort er weinig over, maar het is ongelooflijk, ze redden het gewoon. Vluchtelingen mogen wel gelijk aan het werk, een zaak waar wij mogelijk ook eens over zouden moeten denken: van jarenlang niks doen word je geen beter mens en het kost uiteraard alleen maar geld. Ook niet te geloven in deze situatie: de Jordaanse dinar is meer waard dan de dollar of euro!!! Het land heeft eigenlijk ook nog weinig te bieden aan grondstoffen en andere te exporteren zaken, mogelijk speelt een grote rol dat Jordanië zo goed als de enige stabiele factor in het Midden-Oosten is. Het bijzonder populaire koningshuis speelt hierbij een grote rol.eigenlijk zijn er overigens maar ca. 2,5 miljoen echte Jordaniërs, de rest zijn namelijk gevluchte Palestijnen. Het grootste probleem is naast de vluchtelingen een chronisch watertekort. Het landschap was nu al dor en droog en de zomer, met vaak temperaturen tot wel 40 graden, moet nog komen...eén van onze klanten is Christen, dit is slechts een kleine minderheid van 3 % in Jordanië, hij heeft totaal geen problemen, maar vreest wel voor de toekomst, gezien de omstandigheden in de buurlanden. Op de vrije zaterdag werd de Dode Zee bezocht, de plaats waar Jezus gedoopt werd (al eens eerder door uw schrijver en zijn vrouw aan de Israëlische zijde bezocht), de berg Nebo, waar Mozes een blik op het beloofde land mocht werpen om daarna te sterven, plus het Romeinse Capitool op de hoogste plek van Amman. Als men het uitermate droge en soms troosteloze bergland aanschouwt, kan men zich wel een voorstelling maken van de frustraties van het volk Israël, zoals in de Bijbel beschreven. Foto: de bergen van Jordanië: 9
LIBANON Ook Libanon is een klein land, het was vroeger nogal welvarend, bijna te vergelijken met West-Europa. Het is echter ondertussen verscheurd door (burger) oorlogen. Het land wordt (naar schatting, de laatste volkstelling was in 1960) bewoont door 4 miljoen Libanezen, waaronder een half miljoen na de eerste wereldoorlog voor de Turken gevluchte Armeniërs en ca.1,5 miljoen indertijd gevluchte Palestijnen en nu nog weer eens dik 2 miljoen vluchtelingen uit Syrië. De vroeger na de stichting van de Joodse staat gevluchte Palestijnen zitten in tegenstelling tot in Jordanië nog steeds in kampen en zijn eigenlijk vrij kansloos. Ze veroorzaken dan ook nogal de nodige onrust. Voorheen hebben ze geprobeerd de macht te grijpen, de grote fout van de Libanezen was dat ze zich mochten bewapenen, dit in tegenstelling tot de andere buurlanden, ze kregen eerst steun van de moslims, die in een gezamenlijk front dachten de christenen zo buitenspel te zetten. De Libanese moslims kwamen er al gauw achter dat ook zij de klos zouden zijn en uiteindelijk was iedereen tegen elkaar aan het vechten. Daarna kwam nog de Israëlische bezetting van het zuiden, waarbij de president de Syriërs voor het noordelijke deel om hulp vroeg om daar orde op zaken te stellen, de hulp draaide echter uit op een bezetting, welke, nadat de Syriers hun hand overspeelden door een populaire minister te laten vermoorden, uiteindelijk onder internationale druk werd opgeheven. Het parlement bestaat wettelijk voor de helft uit christenen en voor de andere helft uit moslims. Dit is ook de reden voor het feit dat er al heel lang geen volkstelling is geweest: De moslims zijn al lang een grote meerderheid en als dat zwart op wit komt is dat een garantie voor onlusten. Behalve nieuwe instroom is het (niet alleen in Libanon) een feit dat moslims veel meer kinderen krijgen dan christenen. Dit is ook een politiek instrument, gesteund van uit de moskeeën. Erdogan riep niet voor niets de Europese moslims op minimaal 5 kinderen te krijgen. We hebben in Libanon drie behoorlijk grote klanten, eentje is zelfs al 15 jaren klant. Het is eigenlijk een heel mooi land, maar de littekens zijn nog duidelijk aanwezig, mede in de vorm van de vele kogelgaten in veel huizen in Beiroet... Foto: Farming in Libanon. 10
Tijdens deze bijeenkomst, georganiseerd door LTO Glaskracht Nederland in samenwerking met veiling Plantion wordt u bijgepraat over de ontwikkelingen in de pioenenteelt. Onderwerpen die op het programma staan zijn o.a. marktontwikkelingen (zowel klok als directe afzet), omgaan met bodem, bemesting, regelgeving spuitapparatuur en gewasbescherming. PROGRAMMA 16.00 uur Ontvangst 16.15 uur Opening door Guus van Logtestijn (Plantion operationele zaken) 16.30 uur Teeltzaken door Aad Vernooy (LTO Glaskracht Nederland) en bodemspecialist Eddo de Veer Over o.a. omgaan met bodem, bemesting, regelgeving spuitapparatuur en ontwikkelingen gewasbescherming. 17.30 uur Maaltijd: soep met broodjes 18.30 uur Afzet pioen door assortimentsmanagers Plantion Over o.a. klok, bemiddeling, import en toekomst digitale marktplaats 19.15 uur Wat doen bloemisten met pioenen en wat verwachten ze van ons? Tijdens de bijeenkomst gaan we met bloemisten in gesprek 20.00 uur Afsluiting LOCATIE Plantion: Wellensiekstraat 4, 6718 XZ Ede (vergaderzaal Bemmel) AANMELDEN Deze bijeenkomst is te bezoeken door zowel LTO-leden als niet-leden. Meld u aan voor vrijdag 28 april via avernooy@ltoglaskracht.nl. MEER INFORMATIE Neem voor meer informatie contact op met Aad Vernooy, mobiel 06 250 641 60, e-mail avernooy@ltoglaskracht.nl. 11
Veiling nieuws Royal FloraHolland heeft afgelopen jaar 12,5 miljard bloemen en planten verhandeld. Dit leverde resulteerde in een omzet van ruim 4,6 miljard euro, een stijging ten opzichte van eht jaar daarvoor van bijna 4 procent. De opbrengst voor de veiling daalde wel met ruim een procent naar 378 miljoen euro. Onder de streep bleef daardoor een bedrag van 3 miljoen euro over, tegenover 12 miljoen in 2015. De omzetstijging komt door de hogere prijzen die betaald worden voor bloemen en planten. Vooral de snijbloementelers profiteerden daarvan. Ook de tuinplanten zaten in de lift, terwijl de omzet voor kamerplanten tegen de trend in daalde. Op de veilingen in Aalsmeer, Naaldwijk, Rijnsburg en Eelde en het online platform FloraMondo, zijn per dag 100.000 transacties met duizenden verschillende soorten snijbloemen, kamerplanten en tuinplanten. Lucas Vos, CEO Royal FloraHolland : We zijn goed op weg om onze ambities voor 2020 te verwezenlijken. Betere marges voor onze leden en hun klanten. En méér consumenten die méér bloemen en planten kopen. De sierteeltsector floreert als geheel, want in 2016 is een recordexport van 5,7 miljard euro genoteerd, 3 procent meer dan het jaar ervoor. Duitsland neemt nog altijd de meeste ruikertjes af van Nederland. Het Verenigd Koninkrijk liet een dalende trend zien en ook de handel met Rusland is nog altijd beperkt. Vooralsnog laat ook 2017 een stijgen omzet zien van 3,7 procent. Het aantal bloemen en planten dat verhandeld wordt daalt daarentegen wel. De rol van Royal FloraHolland gaat er in de toekomst anders uitzien. We zijn hard bezig om de digitale marktplaats van de wereld te worden', zegt Lucas Vos, CEO van Royal FloraHolland in een interview met BNR radio. Volgens Lucas Vos is digitalisering dé manier om een internationaal knooppunt te blijven: 'Wij hebben een belangrijke rol om kwekers van over de hele wereld digitaal met klanten van over de hele wereld te verbinden'. Ondanks goede cijfers gaat dit wel banen kosten. De Nederlandse export van bloemen en planten groeide het afgelopen jaar naar een recordniveau van 5,7 miljard. De exporteurs verwachten deze lijn ook dit jaar vast te houden. Een bedrijf dat daarvan weet te profiteren is Royal FloraHolland. De bloemenveiling van Aalsmeer zag de omzet in 2016 met bijna vier procent stijgen. Lucas Vos, CEO van Royal FloraHolland, wil niet zeggen dat de crisisjaren definitief voorbij zijn, maar over het algemeen staat de sierteelt in Nederland er wel sterk voor. Volgens de topman is het feit dat Nederlandse kwekers ook in moeilijke jaren hebben durven investeren een belangrijk verschil met de concurrentie. Daardoor staat de Nederlandse kweker er nu beter voor dan in de omliggende landen. 12
NACHTVORSTEN HELAAS HADDEN WE DE AFGELOPEN DAGEN ENIGE ZWARE NACHTVORSTEN, WAARSCHIJNLIJK ZIJN ER WEINIG BEDRIJVEN ZONDER ZWAARDERE OF LICHTERE SCHADE AFGEKOMEN. We worden platgebeld, ge-appt of ge-smst met negatieve berichten en vragen wat te doen. Wijzelf hadden de overjarige Ilex grotendeels beregend, voor een deel afgedekt met agrocover (tegenwoordig klimacover genaamd) en pas geplant en gevoelig stek afgedekt met de klimacover. In ons pas geplante stek hebben we desondanks behoorlijke schade: Eén laag klimacover bleek niet afdoende voor onze Ilex- en de Callicarpa stekken, ook dit is weer een les, maar nachtenlang beregenen (hier was geen schade) is op pas geplant materiaal op onze grond ook beslist geen aantrekkelijke optie. We hopen maar dat het gewas zich nog herstelt, het gaat hier wel om ca. 70.000 plantjes, deels al verkocht voor a.s. seizoen. De verkoopwaarde hiervan is ver boven de 100.000 euro. De met klimacover afgedekte (gesnoeide) Ilex hebben ook schade, deze lopen wel weer uit, het zal echter ongetwijfeld lengte schelen. We gaan de plantjes behandelen met bovengenoemde mogelijkheden (Zie bladzijde 7 en 8): Dit houdt de planten in een conditie die herstel beter mogelijk maakt. Belangrijk is dat de wortels van de stress ook nog niet een klap krijgen. Wij leven met al onze klanten mee: het is hard om door de natuur zo hard terug geworpen te worden!!!! Wijzelf waren juist zo blij alles mooi op tijd de grond in te hebben gekregen en dan krijg je deze klap op de kop, dit geldt uiteraard voor onze klanten ook, je doet alles voor een goed gewas en goede oogst en dan wordt je hiermee geconfronteerd. Uw schrijver heeft dit door de jaren al wel meer meegemaakt, vooral in de aanloop naar Koninginnedag wilde het nogal eens stevig vriezen, één jaar (ik dacht in de 80er jaren) vroor het zelfs min 10 eind april en onze gehele aanplant (we poten toen altijd erg vroeg) was kapot, tienduizenden nog te planten stekken in de toenmalige platte bakken, die netjes afgedekt waren met rietmatten waren gewoon onder de rietmatten doodgevroren. Uw schrijver weet nog terdege hoe dit voelt! Hier en daar is ook gewoon -8 gemeten! Derhalve alle sterkte vooral voor die mensen die echt ernstig getroffen zijn in deze week. We likken onze wonden en gaan verder, anders zit er niet op Bij alle dingen die andere bedrijven in hun bedrijfsvoering tegenkomen hebben wij als agrariërs ook nog eens met de grilligheden van de natuur te maken!!! Praktisch naar onze ervaringen: Ilex vert. afgeknipte planten met schade zullen weer uitlopen, het kan u enige lengte kosten, maar de schade zal meevallen. Ilex vert. met dit jaar te oogsten hout met schade, dit betekent gewoon schade, er zal een (flink) mindere en onregelmatigere zetting zijn. Hypericum: Een latere oogst, ze zal uit de grond terug komen. Callicarpa: Zie Ilex. Viburnum: Valt meestal mee, let op bladvlekken!!!! Pioen: De schade (ziet men pas na enige dagen) betekent gewoon minder oogst, zorg wel dat de planten zo gezond mogelijk blijven. Ervaring leert dat het meevalt meestal, na enige dagen staat het gewas (dat er eerst beroerd uitziet), vaak gewoon weer rechtop. 13
Hieronder nogmaals het begin van de week gegeven advies per mail met enige aanvullingen (gearceerd)aan de hand van de ervaring van nu: NACHTVORSTEN Er worden de komende nachten behoorlijke tot zware nachtvorsten voorspeld. De meeste gewassen kunnen wel wat hebben, maar bij extreme vorsten kunnen er zeker schades optreden in Ilex, Callicarpa, Pioen en Hypericum. Hypericum zal zich normaal gesproken herstellen met nieuwe scheuten uit de grond. Wijzelf hebben (gek genoeg) geen schade in Hypericum. Maatregelen naar gelang uw mogelijkheden: *Maak op zijn minst de grond vochtige in de avond tevoren (op vochtige grond is de vorst absoluut minder). Dit heeft de vorst mogelijk enigszins gereduceerd, maar was met deze vorsten zeker niet genoeg. *Als u kunt beregenen: Begin net voor het gaat vriezen en eindig als al het ijs van uw planten is. Het zijn maar een paar nachten en het is redelijk droog, dus dit is zeker een optie! Bij zeer extreme vorst (min 6 tot 10) valt de schade soms toch nog tegen is de ervaring van uw schrijver. Bij ons heeft het beregenen uitstekend geholpen, het was hier -2,5 op de thermometer (denkelijk -5 tot -6 aan de grond). *Afdekken met agrocover is uiteraard ook een beste mogelijkheid. Dit kan scheuten kosten, dus bij voorkeur niet direct op het gewas. Wij hebben gewoon schade met afdekken van jong stek, vooral waar het gewas het doek raakt, afdekken is denkelijk op gewassen met jonge scheutjes alleen een optie indien er ruimte is tussen het gewas en het doek!!! Uiteraard zou onze schade zonder afdekken nog erger zijn geweest, dat wel *Sommige minder gebruikte mogelijkheden: Een blazer over uw gewas, hierdoor mengt de lucht zich en krijgt het niet de kans erg af te koelen. *Een rookgordijn boven uw gewas (hiervoor moet u vuur stoken aan de kant waar de wind vandaan komt). Alleen in gebieden waar dit toegestaan is. Uw schrijver heeft gehoord dat er zeer grote schade is in heel Europa tot in Frankrijk en Italië toe, de foto hieronder is vanuit Italië. 14
Foto: Pioenen met (zo het lijkt) nachtvorstschade in Italië: Hoewel het er hier hopeloos uitziet viel het uiteindelijk helemaal mee, de Italiaanse klant belde vandaag helemaal opgelucht en dolblij dat alles weer overeind stond en er gewoon goed uitzag!!!!! 15