Het als bruggenbouwer tussen Europa en het maatschappelijk middenveld Europees Economisch en Sociaal Comité
2
1. Inleiding Bericht van de voorzitter 4 2. Wat is het EESC? 8 2.1. Wat maakt het EESC zo uniek? 9 2.2. Wat is de opdracht van het EESC? 14 2.3. Hoe werkt het EESC? 15 2.4. Samenwerking met tegenhangers in de lidstaten 18 3. Wie zijn lid van het EESC? 22 3.1. De groepen 24 4. Hoe werkt het EESC? 28 4.1. Voorzitterscollege en bureau 29 4.2. Voltallige vergadering 30 4.3. Afdelingen 30 4.4. De groep Begrotingszaken, de groep Communicatie en de groep Quaestoren 46 4.5. Secretariaat-generaal 47 5. Een blik buiten Europa 50 6. Laat wat van je horen! 54 6.1. Waar kun je ons vinden? 55 6.2. Kom een kijkje nemen bij het EESC! 56 6.3. De webstek 57 6.4. Publicaties en naslagmateriaal 57 3
1 van de voorzitter 4
Nu het EESC er al ruim vijftig jaar op heeft zitten waarin het zich van zijn taak als adviesorgaan voor de instellingen van de Europese Unie heeft gekweten, begin ik de beeldspraak van bruggenhoofd of beter nog van bruggenbouwer steeds toepasselijker te vinden. Want wat doet het EESC? Het legt een koppeling tussen de instellingen van de Europese Unie en de burgers van Europa, die in het EESC vertegenwoordigd zijn door hun werkgevers, vakbonden en diverse andere organisaties. Onze bruggenbouwende rol is tweeledig: we brengen wet- en regelgevers van de Europese Unie in contact met de deskundige achterban in de lidstaten, terwijl we tegelijkertijd ook een handreiking doen naar Europese en nationale burgerorganisaties. Met dit in het achterhoofd heb ik voor mijn mandaat het motto Samen werken aan een duurzaam Europa gekozen. Inzet en duurzaamheid zijn doorslaggevende begrippen voor de toekomst van Europa. We hebben burgers nodig die samen hun schouders onder hervormingen willen zetten waarvan het succes niet alleen moet worden afgemeten aan kortetermijngroei of financiële winst, maar ook aan duurzaamheid voor de huidige en toekomstige generaties. Mijn werkprogramma voor de komende tweeëneenhalf jaar staat in het teken van drie prioriteiten: dialoog en participatie, duurzaamheid en groei, solidariteit en ontwikkeling. Tijdens mijn voorzitterschap zal het EESC steeds meer gaan fungeren als institutioneel forum voor participatie, overleg en dialoog in EU-verband. Dit is vooral belangrijk nu de burgerdialoog met het Verdrag van Lissabon tot democratisch beginsel van EU-governance is uitgeroepen. Voor het EESC is een beslissende rol weggelegd bij de prioriteit Duurzaamheid en 5
groei : het kan de Europa 2020-strategie een strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei waarmee de economie weer nieuw leven wordt ingeblazen en de werkloosheid wordt teruggedrongen in praktijk brengen. Belanghebbenden in de lidstaten moeten ervan worden doordrongen dat de Europa 2020-strategie hún strategie is. Het EESC neemt deel aan de discussies over groen en ethisch ondernemerschap, de voordelen van de sociale economie, de hervorming van het GLB en consumentenbeleid. Maar we laten het niet bij discussiëren alleen: we zullen beleidsmakers en alle overige belanghebbenden over al deze kernvraagstukken ook goed onderbouwde, realistische en evenwichtige adviezen voorleggen. 6
Belangrijk is ook dat het EESC niet achterblijft bij de globalisering. Het zal via zijn Waarnemingspost duurzame ontwikkeling het initiatief nemen om de gezamenlijke standpunten van Europese organisaties te coördineren en het maatschappelijk middenveld te vertegenwoordigen in de aanloop naar de voor 2012 geplande VNconferentie over de wereldstrategie Rio+20. Europa kan zich in de wereld profileren als koploper en rolmodel voor duurzame ontwikkeling. Onderhavige brochure omvat meer informatie over wie wij zijn en wat wij doen. De door onze leden opgestelde adviezen spreken in dat opzicht boekdelen. De echte bruggenbouwers zijn onze leden. Staffan Nilsson Voorzitter van het EESC van 2010 tot 2013 7
2 Wat is 8
Het EESC is een adviesorgaan van de Europese Unie dat is samengesteld uit vertegenwoordigers van de verschillende economische, sociale en burgergeledingen van het maatschappelijk middenveld. Het werd opgericht in 1957, met de ondertekening van de Verdragen van Rome. Wat de stichters van de Europese Gemeenschappen daarmee voor ogen hadden, was inspraak voor sociaaleconomische belangengroeperingen bij de totstandbrenging van de gemeenschappelijke markt en de mogelijkheid voor de Commissie en de Raad om in bredere kring overleg te plegen over EUbeleid. Het EESC is in mei 1958 in Brussel voor het eerst in voltallige vergadering bijeengekomen. 2.1. Wat maakt het EESC zo uniek? Om succesvol te zijn, moet de EU de mens in het middelpunt plaatsen. Het EESC staat ervoor in dat de stem van alle (belangen)groeperingen uit de samenleving wordt gehoord en dat hun meningen tot in de hoogste regionen van de besluit- en beleidsvorming in de EU worden meegewogen. De door de Raad benoemde leden van het EESC zijn van diverse pluimage en hebben samen ervaring op zeer uiteenlopende gebieden. Bovendien onderhouden zij dagelijks contact met hun medeburgers in hun respectieve landen, bedrijfstakken en maatschappelijke kringen en kennen en hebben zij oog voor de concrete wensen en zorgen van de burgers. 9
Het EESC neemt in het besluitvormingsproces van de Europese Unie een heel bijzondere plaats in: als adviesorgaan situeert het zich tussen de uitvoerende macht (de Commissie) en de wetgevende macht (het Europees Parlement en de Raad). Het unieke aan het EESC is dat het enerzijds maatschappelijke organisaties vertegenwoordigt en op de hoogte houdt van wat er in de EU gebeurt en anderzijds bekendheid geeft aan de meningen van die organisaties. Consensusvorming De leden van het EESC zijn onmisbaar voor de beleidsvorming en de voorbereiding van besluiten in de EU. Het EESC vertegenwoordigt het algemeen belang: daarom legt het de andere instellingen adviezen voor die het resultaat zijn van constructieve consensusvorming tussen standpunten die vaak verschillen of zelfs tegenstrijdig zijn. Bij dit proces en het bijbehorende voortdurende zoeken naar compromissen zijn vertegenwoordigers van overheidsinstanties en werkgeversen werknemersorganisaties betrokken, maar ook en dat maakt het EESC nu juist zo uniek vertegenwoordigers van andere maatschappelijke groeperingen, zoals landbouwers, vrijeberoepsbeoefenaren, consumenten, milieuorganisaties, organisaties die zich bezighouden met de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting, jongeren, gezinnen, ouderen, vrouwen of gehandicapten. EU-besluitvormers krijgen door het EESC te raadplegen beter inzicht in de vermoedelijke impact van Commissievoorstellen op de rechtstreeks betrokkenen en in de bijsturing die nodig kan zijn om het maatschappelijk draagvlak voor die voorstellen te vergroten. 10
Krachtens de Verdragen moet het EESC worden geraadpleegd over Commissievoorstellen op tal van gebieden van het EU-optreden. Ook brengt het EESC initiatiefadviezen en informatieve rapporten uit over vraagstukken die door de andere EU-instellingen nauwelijks of helemaal niet worden behandeld. Meer transparantie De vakkundigheid van het EESC, de debatten en onderhandelingen die het voert, maar ook zijn inspanningen om meningsverschillen op te sporen en te overbruggen, dat alles verhoogt de kwaliteit en geloofwaardigheid van de besluitvorming in de EU. Die besluitvorming wordt daardoor begrijpelijker en aanvaardbaarder voor de burgers van Europa, en krijgt meer transparantie, wat voor de democratie van levensbelang is. Zo krijgt de representatieve democratie een extra dimensie met participatiedemocratie, ofwel een vorm van democratie waarin de economische, sociale en burgerlijke spelers van de EU daadwerkelijk een stem in het kapittel krijgen. Het belang van het EESC wordt groter naarmate de EU met meer uitdagingen wordt geconfronteerd, en zijn meerwaarde voor het institutioneel bestel van de EU neemt navenant toe. Wat op het spel staat, maakt onontbeerlijk dat alle burgers daarin hun zegje kunnen doen, vooral al diegenen die midden in de economische en sociale realiteit van hun landen staan en de drijfkracht achter de Europese samenleving vormen. Als institutioneel forum voor dialoog en advisering blijft het EESC een tweeledige rol spelen: verhoging van het democratische gehalte van het Europese integratieproces en verkleining van de afstand tussen de EU en haar burgers. Zo wordt de 11
democratische legitimiteit van de EU groter en groeit het besef van een Europese identiteit, waarmee het EESC uitgroeit tot een echte bruggenbouwer tussen de EU en Europa s maatschappelijk middenveld. Betrekkingen aanknopen Vertegenwoordigers van Europese en nationale maatschappelijke organisaties, waaronder sociaaleconomische organisaties (werkgeversorganisaties en vakbonden), ontmoeten elkaar regelmatig in het EESC en nemen actief deel aan de door het EESC georganiseerde conferenties en hoorzittingen. Door hun Europese of nationale deskundigen worden de aan adviezen voorafgaande beraadslagingen interessanter, omdat van hun kennis en praktijkervaring kan worden geprofiteerd. De betrekkingen die de EESC-leden met hun eigen nationale organisaties onderhouden, bieden de garantie van een brede toestroom van informatie over de initiatieven en activiteiten van het EESC en de EU in het algemeen. De EESC-leden spelen een grote rol als het erom gaat meer bekendheid te geven aan wat er in de EU speelt en hun eigen nationale organisaties een oordeel daarover te helpen vormen. Een andere diep gekoesterde wens van het EESC is uit te groeien tot een nog betere en efficiëntere toegangspoort voor het maatschappelijk middenveld en nog beter te gaan luisteren naar maatschappelijke organisaties. Hoe groot die behoefte aan meer openheid en uitwisseling is, blijkt uit de talrijke initiatieven (seminars, hoorzittingen, conferenties en fora) die het EESC neemt om (ook Europese) maatschappelijke organisaties die niet of alleen maar indirect in zijn midden zijn vertegenwoordigd, 12
bij zijn werkzaamheden te betrekken. Ook heeft het EESC een verbindingsgroep met Europese maatschappelijke organisaties en netwerken opgezet. Dankzij deze initiatieven, die soms op verzoek van andere EU-instellingen (meestal de Commissie) worden ontplooid, kan het EESC beter inzicht geven in de verscheidenheid aan maatschappelijke organisaties en de manier waarop deze zich ontwikkelen. Verder ijvert het EESC ook nog voor een bredere gestructureerde dialoog tussen maatschappelijke organisaties en de EU-instellingen en tussen maatschappelijke organisaties onderling. 13
2.2. Wat is de opdracht van het EESC? Tot de voornaamste taken van het EESC behoort de Commissie, de Raad en het Europees Parlement van advies dienen met behulp van de gespecialiseerde vakkennis en praktijkervaring van zijn leden en als bijdrage aan de besluitvorming in de EU; inspraak geven aan Europa s maatschappelijke organisaties die daardoor zowel in eigen land als in EU-verband nog gemotiveerder worden voor het Europese project, waardoor de afstand tussen Europa en zijn burgers kan worden verkleind; de positie consolideren van maatschappelijke organisaties in landen of landengroepen buiten de EU waarmee het EESC betrekkingen onderhoudt. Met het oog daarop kan het een gestructureerde dialoog tussen die organisaties (en vooral de sociale partners) helpen opzetten en kan het de betrokken landen ertoe aansporen om een overlegmodel toe te passen dat overeenkomsten vertoont met dat van het EESC zelf. 14
2.3. Hoe werkt het EESC? Raadpleging van het EESC is verplicht als in de Verdragen is vastgelegd dat de Raad of de Commissie over een bepaald voorstel advies moeten inwinnen bij het EESC. In alle andere gevallen is die raadpleging facultatief. Het EESC mag ook uit eigen beweging advies uitbrengen. Krachtens de Europese Akte (1986) en het Verdrag van Maastricht (1992) is het aantal vraagstukken uitgebreid waarover het EESC verplicht moet worden geraadpleegd, met name door het regionaal beleid en het milieubeleid daaraan toe te voegen. Bij het Verdrag van Amsterdam (1997) zijn daaraan nog meer vraagstukken toegevoegd en is ingevoerd dat ook het Europees Parlement het EESC formeel om advies mag vragen. Het Verdrag van Lissabon (2010) doet daar nog een schepje bovenop: raadpleging van het EESC wordt ook verplicht voor de gebieden sport, Europese onderzoeksruimte en energie. Bovendien krijgt het EESC krachtens artikel 11 van het nieuwe Verdrag betreffende de Europese Unie meer ruimte om onverkort op te treden als uitgelezen schakel tussen maatschappelijke organisaties en de besluitvormers in de EU. In dat artikel 11 is vastgelegd welke rol het maatschappelijk middenveld speelt in het Europese proces. 15
Om zich van zijn adviestaak te kwijten, kan het EESC drie soorten adviezen uitbrengen: adviezen over vraagstukken waarover het door de Commissie, de Raad of het Europees Parlement verplicht moet worden geraadpleegd; initiatiefadviezen, waarin het zich uit eigen beweging kan uitspreken over vraagstukken die het belangrijk acht; verkennende adviezen, waarin het op verzoek van de Commissie, het Europees Parlement of zelfs het land dat het EU-voorzitterschap bekleedt, over een bepaald onderwerp zijn licht laat schijnen en suggesties doet in dat verband. De Commissie kan in een later stadium gebruik maken van die suggesties om een voorstel uit te werken. Verder kan het EESC besluiten om een informatief rapport op te stellen over aan EU-beleid gerelateerde kwesties en kan het, op voorstel van één van zijn gespecialiseerde afdelingen, één van zijn groepen of één derde van zijn leden, over actuele onderwerpen resoluties uitbrengen. Krachtens het EU-recht moet de Raad de adviezen van het EESC, of die nu verplicht of facultatief zijn, in aanmerking nemen als een uiteindelijk besluit wordt genomen. De Commissie en het EESC hebben in november 2005 een samenwerkingsovereenkomst gesloten. In die samenwerkingsovereenkomst zijn de voornaamste gebieden vastgelegd waarvoor het EESC bijzondere vakkundigheid in huis heeft en waar het aan EU-maatregelen een aanzienlijke meerwaarde kan geven: de strategie van Lissabon waarvan de Europa 2020-strategie de opvolger is, 16
duurzame ontwikkeling, structurele veranderingen, analyses van de impact van EUwetgeving en de externe betrekkingen van de EU. Met deze overeenkomst hebben de Commissie en het EESC meegewerkt aan het streven om de samenwerking tussen de instellingen van de EU te verbeteren. Het EESC heeft in september 2004 een verbindingsgroep met Europese maatschappelijke organisaties en netwerken opgericht. Die verbindingsgroep fungeert als forum voor een politieke dialoog en als stimulans voor meer samenwerking in de EU. Het doel ervan is tweeledig: ervoor zorgen dat het EESC jegens Europese maatschappelijke organisaties en netwerken een gecoördineerde benadering volgt; erop toezien dat gemeenschappelijke initiatieven een follow-up krijgen. Door dit initiatief draagt het EESC ertoe bij dat maatschappelijke organisaties meer bekendheid krijgen in Europa en helpt het hun invloed te vergroten. Tegelijkertijd consolideert het zijn eigen rol als vertegenwoordiger van het maatschappelijk middenveld en als spreekbuis voor de problemen, verwachtingen en wensen van maatschappelijke organisaties. 17
2.4. Samenwerking met tegenhangers in de lidstaten Het EESC onderhoudt geregeld contact met nationale SER s om de gestructureerde dialoog tussen maatschappelijke organisaties kracht bij te zetten en zo veel mogelijk gewone burgers bij de opbouw van Europa te betrekken. Het EESC en zijn tegenhangers in de lidstaten delen de overtuiging dat adviesorganen zowel in de lidstaten als in EU-verband meer moeten samenwerken als het gaat om economische of sociale beleidsmaatregelen die rechtstreeks gevolgen hebben voor het dagelijks leven van de burgers (bv. hun werkgelegenheid, hun sociale rechten en de sociale dialoog, de kennismaatschappij, openbare dienstverlening of de strategie van Lissabon). Daarom zijn er in de landen die het EU-voorzitterschap bekleden, gezamenlijke conferenties georganiseerd en ontmoeten de voorzitters en secretarissengeneraal van de nationale SER s en van het EESC elkaar regelmatig, waarbij de nationale SER s om de beurt de bijeenkomst in hun land organiseren. Tijdens die bijeenkomsten kan worden gediscussieerd over politieke kwesties die van belang zijn voor de EU: zo zijn er in 2006 en in 2008 aan de voorjaarstoppen van de Europese Raad rapporten voorgelegd die het EESC samen met de nationale SER s over de tenuitvoerlegging van de strategie van Lissabon had opgesteld. 18
Het EESC geeft steun aan sociale partners en andere maatschappelijke organisaties en regeringen die initiatieven nemen om SER s op te richten, en dan vooral in lidstaten of kandidaat-lidstaten die nog geen SER hebben. Soortgelijke steun wordt verleend aan regeringen van landen buiten de EU die niet alleen SER s willen oprichten, maar ook rondetafelconferenties die bedoeld zijn om de burgerdialoog te vergemakkelijken, zoals de rondetafel EU/India. Last but not least is het EESC lid van Aicesis, een in 1999 opgerichte internationale vereniging van sociaaleconomische raden en soortgelijke instellingen die inmiddels bijna vijftig volwaardige en aangesloten leden telt. Aicesis streeft ernaar dat maatschappelijke organisaties meer invloed krijgen in de geglobaliseerde wereld. Resultaten van het EESC Het EESC voegt een aanzienlijke meerwaarde toe aan de besluitvorming in de EU en levert daaraan een constructieve bijdrage. Ook verleent het overal in de EU waardevolle steun aan maatschappelijke organisaties. Vooral de volgende soorten adviezen zijn erg geschikt om de standpunten van het EESC kenbaar te maken bij beleidsmakers: initiatiefadviezen en verkennende adviezen: door initiatiefadviezen worden beleidsmakers (met name in de Commissie) op vraagstukken gewezen die soms over het hoofd worden gezien. Ook worden met initiatiefadviezen de fundamenten gelegd voor tijdige reacties; 19
verkennende adviezen worden op verzoek van andere instellingen opgesteld, nog voordat de Commissie voorstellen uitwerkt. Door die adviezen krijgen maatschappelijke organisaties die allerlei belangen behartigen, de gelegenheid om hun wensen en problemen kenbaar te maken. Ook kan het EESC met een verkennend advies de weg vrij maken voor optreden van de EU. Sinds zijn oprichting, een vijftigtal jaar terug, heeft het EESC veel invloed gehad op EU-beleid en -wetgeving. Dit gebeurde dankzij adviezen van en overleg met maatschappelijke organisaties. In de publicatie Shaping Europe: Recent EESC achievements worden recente praktische voorbeelden gegeven van de manier waarop het EESC in én buiten de EU verbetering brengt in de bestaansomstandigheden van burgers. Het EESC wordt steeds meer gezien als een bron van vakkundige kennis, met voeling voor kernvraagstukken en voor de wensen en meningen van gewone burgers. De draagwijdte van het EESC blijkt wel 20
uit het brede scala aan onderwerpen dat wordt bestreken, gaande van bestrijding van de georganiseerde misdaad tot stimulering van vrijwilligerswerk, bescherming van consumentenrechten, bevordering van samenwerking met de oosterburen van Europa en met landen van Latijns-Amerika, steun voor de integratie van migranten en hulp aan fietsers om overal in Europa te kunnen fietsen. Ook stemmen die onderwerpen overeen met de vier hoofdonderdelen van het werkprogramma van het EESC: economisch herstel, grondrechten, duurzame ontwikkeling en goed bestuur (governance). Kijk voor die publicatie op: http://www.eesc.europa.eu/?i=portal.en.publications.10844 Kijk voor meer informatie over onze activiteiten op: http://www.eesc.europa.eu 21
3 Wie zijn lid van het 22
In het Verdrag is bepaald dat het EESC bestaat uit vertegenwoordigers van werkgevers- en werknemersorganisaties en van andere maatschappelijke organisaties die met name werkzaam zijn op sociaaleconomisch, burgerlijk, beroepsen cultureel gebied. Inmiddels telt het EESC 344 leden, die door hun nationale regeringen voor een hernieuwbare mandaatsperiode van vier jaar worden benoemd. Alle leden zijn afkomstig van organisaties die economische en/of sociale belangen behartigen. Hieronder staat hoeveel leden iedere lidstaat aanwijst. België: 12 Bulgarije: 12 Tsjechië: 12 Denemarken: 9 Duitsland: 24 Estland: 7 Griekenland: 12 Spanje: 21 Frankrijk: 24 Ierland: 9 Italië: 24 Cyprus: 6 Letland: 7 Luxemburg: 6 Hongarije: 12 Malta: 5 Nederland: 12 Oostenrijk: 12 Polen: 21 Portugal: 12 Roemenië: 15 Slovenië: 7 Slowakije: 9 Finland: 9 Zweden: 12 Verenigd Koninkrijk: 24 Litouwen: 9 23
3.1. De groepen Volgens zijn reglement van orde is het EESC samengesteld uit drie groepen van resp. werkgevers, werknemers en andere vertegenwoordigers of belanghebbenden van maatschappelijke organisaties, met name op het gebied van economie, burgeraangelegenheden, beroepskringen en cultuur. Iedere groep heeft een eigen secretariaat. De leden bepalen zelf tot welke groep zij willen behoren (en er zijn soms leden die voor geen enkele groep kiezen). De groep Werkgevers (groep I) Voorzitter: Henri Malosse (Frankrijk) www.eesc.europa.eu/employers-group/ De groep Werkgevers bestaat uit vertegenwoordigers van zowel particuliere als overheidsondernemingen. Het gaat daarbij om ondernemers en vertegenwoordigers van werkgeversorganisaties in industrie, handel, bank en verzekeringswezen, landbouw en dienstverlening in alle 27 lidstaten van de Europese Unie: zakenlieden (m/v) die de realiteit van alledag kennen en bereid zijn om hun ervaring ten dienste te stellen van het Europese project. De groep Werkgevers werkt nauw samen met Businesseurope (Europese koepelorganisatie van werkgeversorganisaties), Eurochambers (vereniging van Europese Kamers van Handel en Nijverheid), Eurocommerce (vertegenwoordiging van de klein- en de groothandel en van de wereldhandel) en CEEP (Europees 24
Centrum voor ondernemingen met publieke aandeelhouders) en onderhoudt regelmatig contact met tal van brancheorganisaties in Europa. In de groep Werkgevers wordt het standpunt van ondernemers verwoord die voorstander zijn van een vrijemarkteconomie in Europa, met vrijheid van handel en verkeer in de interne markt. Daarin wordt de beste methode gezien om groei, concurrentievermogen en werkgelegenheid te bevorderen. Volgens de groep Werkgevers is de onderverdeling van het EESC in drie groepen een middel bij uitstek om over EU-beleid een consensus te bereiken, met een voorbeeldfunctie voor de hele Europese samenleving. Een krachtdadige, consequente en dynamische groep Werkgevers is dan ook van cruciaal belang als het erom gaat in EU-verband de stem van de ondernemers te laten horen. De groep Werknemers (groep II) Voorzitter: Georgios Dassis (Griekenland) www.eesc.europa.eu/workers-group/ De groep Werknemers is samengesteld uit leden van nationale vak(ver)bonden en vakcentrales: bij elkaar zijn in deze groep ruim tachtig vakbewegingen vertegenwoordigd, waarvan de overgrote meerderheid bij het EVV (Europees Verbond van Vakverenigingen) of zijn sectorale organisaties is aangesloten. 25
Voor grote delen van de wereld is de EU met haar sociaal model een lichtend voorbeeld, maar dat neemt niet weg dat er nog steeds te veel wordt geleden en dat nog te veel mensen buiten de samenleving komen te staan door armoede, discriminatie, gebrek aan scholing of andere vormen van achterstand. Het voornaamste prioriteiten van de groep Werknemers waren altijd al volledige werkgelegenheid en verbetering van de werk- en levensomstandigheden van de werknemers in Europa, alsook van het welzijn van Europa s burgers en van werknemers en hun gezinnen op andere continenten. De groep Werknemers zet zich vastberaden in voor uitbreiding en versterking van een EU van welvaart, vrijheid en democratie, onderlinge bijstand, solidariteit en sociale samenhang en streeft ernaar dat werknemers daadwerkelijk zeggenschap krijgen in de beleidsvorming van de EU. De groep Diverse werkzaamheden (groep III) Voorzitter: Luca Jahier (Italië) www.eesc.europa.eu/various-interests-group/ Het EESC is qua samenstelling de spiegel van de veranderende Europese samenleving. Doordat er, naast de groepen Werkgevers en Werknemers, ook nog een groep Diverse werkzaamheden is, fungeert het EESC als spreekbuis voor álle sociale, economische, culturele en beroepscategorieën in de samenleving. Kenmerkend voor het unieke karakter en de geheel eigen identiteit van de groep Diverse werkzaamheden is de uiteenlopende herkomst van haar leden. Die leden 26
kunnen afkomstig zijn uit de landbouw, mkb en ambacht, vrije beroepen, coöperaties en instellingen of verenigingen zonder winstoogmerk, consumentenorganisaties, milieubewegingen, ngo s en gezinsorganisaties, gehandicaptenorganisaties, wetenschap en hoger onderwijs, om maar een paar voorbeelden te noemen. Het bindmiddel tussen de leden van de groep Diverse werkzaamheden is hun gevoel van verantwoordelijkheid jegens alle burgers van wie zij de belangen behartigen. Om zich naar behoren van die taak te kunnen kwijten, moeten sociaaleconomische organisaties volgens hen bij de EU-besluitvorming worden betrokken. Alle leden van de groep Diverse werkzaamheden streven naar een daadwerkelijke sociaaleconomische en participatiedemocratie in Europa. 27
4 het EESC? 28
4.1. Voorzitterscollege en bureau Het EESC kiest om de tweeëneenhalf jaar uit zijn midden een voorzitter en twee vicevoorzitters (het voorzitterscollege). Hun taak is leiding te geven aan het EESC en Architecture: Art & Build + Atelier d architecture Paul Noël het EESC te vertegenwoordigen in bijeenkomsten met de andere EU-instellingen, nationale regeringen, internationale organisaties en maatschappelijke organisaties van overal uit de EU en de wereld. Voorzitter: Staffan Nilsson (Zweden, groep III) www.eesc.europa.eu/president/ Vicevoorzitter: Anna Maria Darmanin (Malta, groep II) www.eesc.europa.eu/vice-president-communication/ Vicevoorzitter: Jacek KRAWCZYK (Polen, groep I) www.eesc.europa.eu/vice-president-budget/ Het 39 leden tellende bureau van het EESC organiseert het werk. Het bureau is samengesteld uit het voorzitterscollege (de voorzitter van het EESC zit ook het bureau voor), de voorzitters van de drie groepen en van de zes afdelingen en de voorzitter van de CCMI, met dan ook nog per lidstaat één rechtstreeks door de voltallige vergadering verkozen lid. De groep Communicatie en de groep Begrotingszaken worden voorgezeten door de vicevoorzitters van het EESC. 29
4.2. Voltallige vergadering Het EESC komt negenmaal per jaar in voltallige vergadering bijeen. Tijdens die zittingen stemt het over adviezen die zijn voorbereid: voor goedkeuring is een eenvoudige meerderheid van stemmen nodig. Goedgekeurde adviezen worden voorgelegd aan de Raad, de Commissie en het Europees Parlement. Gemiddeld brengt het EESC jaarlijks 170 adviezen en andere adviserende documenten uit (waarvan ongeveer 15 % initiatiefadviezen zijn). 4.3. Afdelingen Het EESC heeft zes afdelingen waarin de adviezen worden voorbereid die vervolgens naar de zittingen gaan. Ieder afdeling gaat over een specifiek werkterrein van de EU-Verdragen. Een afdeling die een onderwerp krijgt toegewezen, richt over het algemeen een studiegroep op en benoemt een rapporteur. Als een onderwerp relevant is voor meer dan één afdeling, kan het EESC een tijdelijk subcomité oprichten. Subcomités gaan in grote lijnen net zo te werk als de afdelingen, behalve dat ze voor één welbepaald onderwerp zijn opgericht en dat hun taakvervulling tijdgebonden is. Verder is er ook nog een aantal waarnemingsposten in het leven geroepen. Die waarnemingsposten wijden zich voor de lange termijn aan bepaalde vraagstukken die van bijzonder belang worden geacht. 30
Afdeling Economische en Monetaire Unie, economische en sociale samenhang (ECO) Voorzitter: Michael Smyth (Verenigd Koninkrijk, groep III) www.eesc.europa.eu/eco/ Het werkterrein van de afdeling ECO beslaat de financiële vooruitzichten, de eigen middelen en de begroting van de EU, en de statistieken. Daarbij worden problemen aangekaart die verband houden met fiscale harmonisatie en de (integratie van de) financiële markten. De afdeling ECO is in het kader van de Economische en Monetaire Unie (EMU) belast met de coördinatie van economisch en monetair beleid, de globale richtsnoeren voor economisch beleid, het stabiliteits- en groeipact, de uitbreiding van de eurozone en andere vraagstukken die verband houden met economische governance. Wat economische, sociale en territoriale samenhang betreft houdt de afdeling ECO toezicht op regionaal, structuur- en cohesiebeleid. Verder is de afdeling ECO ook nog verantwoordelijk voor vraagstukken die verband houden met ruimtelijke ordening, stadsbeleid en beleid voor metropolitane gebieden. 31
Afdeling Interne markt, productie en consumptie (INT) Voorzitter: Bryan Cassidy (Verenigd Koninkrijk, groep I) www.eesc.europa.eu/int/ Het werkterrein van de afdeling INT beslaat (algemeen en sectorgebonden) industriebeleid, marktbeleid, mededingingsbeleid, dienstensector (wél bankwezen, handel, verzekeringsmaatschappijen en toerisme, maar niet: diensten van algemeen belang), het midden- en kleinbedrijf, de sociale economie (coöperaties, onderlinge waarborgmaatschappijen, verenigingen en stichtingen), vrije beroepen, vennootschapsrecht, onderzoek, de intellectuele eigendom, consumentenbescherming en douane-unie. Ook organiseert de afdeling INT de jaarlijkse Europese Dag van de consument. 32
De Europese Dag van de consument De Europese Dag van de consument wordt ieder jaar in maart gehouden en gaat gepaard met evenementen overal in de EU. De boodschap die moet worden overgebracht, is steeds: consumenten, ken en gebruik je rechten! De eerste Europese Dag van de consument werd op 15 maart 1999 georganiseerd op initiatief van mevrouw Rangoni Machiavelli, de toenmalige voorzitter van het EESC. Het was zo n groot succes dat de Commissie en achtereenvolgende EU-voorzitters er sindsdien steeds hun steun aan hebben verleend. Daarom wordt de Europese Dag van de consument dikwijls (de eerste drie keer in Brussel, met als thema s voedselveiligheid en een veilig gebruik van het internet) in het land van het EU-voorzitterschap georganiseerd: in 2002 en in 2010 in Madrid, in 2003 in Thessaloniki, in 2004 in Dublin, in 2006 in Wenen en in 2007 in Berlijn. 33
Waarnemingspost interne markt (WIM) Voorzitter: Edgardo Maria Iozia (Italië, groep II) www.eesc.europa.eu/smo/ De WIM staat onder auspiciën van de afdeling INT en is in 1994 opgericht om toezicht te houden op de werking van de interne markt in de praktijk van alledag. Ook moet de WIM tekortkomingen vaststellen en verbeteringen suggereren. De WIM houdt een databank bij over door het EESC in nauwe samenwerking met het secretariaat-generaal van de Commissie ontplooide Europese initiatieven voor zelf- en coregulering (http://www.eesc.europa.eu/?i=portal.en.self-and-coregulation-enter-the-database). Deze databank is momenteel de enige one-stopshop op het web voor Europese zelf- en coreguleringsinitiatieven. 34
Afdeling Vervoer, energie, infrastructuur en informatiemaatschappij (TEN) Voorzitter: Stéphane Buffetaut (Frankrijk, groep I)) www.eesc.europa.eu/ten/ Het werkterrein van de afdeling TEN beslaat alle vervoerswijzen, de grote Europese infrastructuurnetwerken voor vervoer, energie, de informatiemaatschapppij, diensten van algemene belang en het audiovisueel beleid van de EU. De afdeling TEN organiseert steeds meer hoorzittingen en conferenties over belangrijke vraagstukken en coördineert de werkzaamheden van twee vaste studiegroepen, resp. voor diensten van algemeen belang (DAB) en de digitale agenda van de EU. 35
Afdeling Werkgelegenheid, sociale zaken, burgerschap (SOC) Voorzitter: Leila Kurki (Finland, groep II) www.eesc.europa.eu/soc/ De afdeling SOC beslaat een breed scala aan beleidsterreinen, waaronder werkgelegenheid, arbeidsvoorwaarden, onderwijs en opleiding, sociale en burgerrechten, maatschappelijke integratie, gendergelijkheid, vrijheid van verkeer, immigratie en inburgering, en gezondheidszorg. Daarmee overlappen de werkzaamheden van de afdeling SOC de activiteiten van tal van directoratengeneraal van de Commissie, commissies van het Europees Parlement en commissies of comités van de Raad. De afdeling SOC heeft talrijke adviezen uitgebracht die specifiek gaan over methoden om de sociale agenda verder uit te voeren. De onderwerpen die daarbij ter sprake kwamen zijn o.m. de werkgelegenheidsrichtsnoeren, werkgelegenheid voor jongeren, opleiding en levenslang leren, maatschappelijk verantwoord ondernemen 36
(MVO), flexizekerheid, arbeidsrecht, behoorlijk werk voor iedereen, productiviteit en kwaliteit van het werk, gezondheid en veiligheid op de werkplek, detachering van werknemers, gelijkheid van kansen en opheffing van het loonverschil tussen mannen en vrouwen, oudere werknemers, kansen voor gehandicapten, sociale zekerheid en maatschappelijke integratie, afstemming van werk en gezinstaken, solidariteit tussen generaties, demografische veranderingen, ouderen en langetermijnzorg, de rechten van kinderen, de rechten van patiënten, bestrijding van discriminatie, interculturele dialoog, integratie van minderheden, immigratie en inburgering. Er worden geregeld hoorzittingen met deskundigen en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties georganiseerd. In het kader van het in 2009 door de Commissie en het EESC opgerichte Europees Integratieforum is een vaste studiegroep opgericht. 37
Waarnemingspost arbeidsmarkt (WAM) Voorzitter: Krzystof Pater (Polen, groep III) www.eesc.europa.eu/smo/ De WAM is in 2007 opgericht om trends en problemen op de arbeidsmarkt waar te nemen en te analyseren en meerwaarde toe te voegen aan de werkzaamheden van de afdeling SOC en het EESC in het algemeen. De WAM houdt zich met name bezig met de organisatie van hoorzittingen met instellingen en agentschappen van de EU, vertegenwoordigers van sociale, beroeps- en maatschappelijke organisaties en academici; het opstellen van rapporten over onderzoek naar een selectie van aan de arbeidsmarkt gerelateerde onderwerpen. In het kader van de WAM is gediscussieerd over de situatie van oudere werknemers, de toegang van vrouwen tot de arbeidsmarkt, de werkgelegenheidssituatie van gehandicapten, het vraagstuk van duurzame productiviteit, de groei van de economie, de financiering van actief arbeidsmarktbeleid en cultuur als middel om beter te concurreren. 38
Afdeling Landbouw, plattelandsontwikkeling, milieu (NAT) Voorzitter: Mario Campli (Italië, groep III) www.eesc.europa.eu/nat/ De voornaamste werkterreinen van de afdeling NAT zijn het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) en de hervorming daarvan, plattelandsontwikkeling, voedselveiligheid, het gemeenschappelijk visserijbeleid (GVB) en de hervorming daarvan, bosbouw en de bescherming van het milieu in ruime zin, waarbij het EESC over de meeste van de op deze gebieden voorgestelde wetten verplicht moet worden geraadpleegd. Met het oog op de voorbereiding van adviezen worden hoorzittingen georganiseerd en in en buiten Brussel vergaderingen belegd. Daarnaast stelt de afdeling NAT initiatief- en verkennende adviezen op over belangrijke politieke aangelegenheden en organiseert zij breed overleg over uiterst actuele vraagstukken zoals de hervorming van de wijnmarkt, de functie van bossen of de wereldwijde uitdaging van de voedselzekerheid. 39
Waarnemingspost duurzame ontwikkeling (WDO) Voorzitter: Hans-Joachim Wilms (Duitsland, groep II) www.eesc.europa.eu/sdo/ De WDO is in oktober 2006 opgericht om het maatschappelijk middenveld, onder auspiciën van de afdeling NAT, tot een bijdrage aan het beleid voor duurzame ontwikkeling aan te zetten. Bovendien wordt steeds meer aandacht geschonken aan het vraagstuk van de klimaatverandering en de voorbereiding op de Wereldtop voor duurzame ontwikkeling in 2012. De WDO helpt het EESC om compromissen te sluiten waarin milieu-, sociale en economische belangen met elkaar worden verzoend. 40
Steun voor duurzame ontwikkeling In de hernieuwde Europese strategie voor duurzame ontwikkeling (2006) wordt erkenning gegeven aan het belang van de inbreng van het EESC in de discussie over duurzaamheid, waarbij het wordt opgeroepen om een actieve rol te spelen in de bevordering van ownership, o.m. door over dit onderwerp overal in de EU een debat op gang te brengen. Vanwege die oproep is de WDO opgezet als steunpunt voor het brede scala aan activiteiten van het EESC op dit gebied. Sindsdien heeft het EESC veel vakkundigheid vergaard met als uiteindelijke doel om in de discussie over duurzame ontwikkeling een geloofwaardige en gezaghebbende spreekbuis voor maatschappelijke organisaties te worden. Het heeft in dat verband al meerdere adviezen uitgebracht, zoals zijn adviezen over de internationale onderhandelingen over de klimaatverandering en over het tweejaarlijkse voortgangsverslag over de tenuitvoerlegging van de EU-strategie voor duurzame ontwikkeling. In de periode van 2010 tot 2012 zal de nadruk worden gelegd op de bijdrage die maatschappelijke organisaties aan de voor 2012 geplande VNconferentie over duurzame ontwikkeling Rio+20 kunnen leveren. 41
Afdeling Externe betrekkingen (REX) Voorzitter: Sandy Boyle (Verenigd Koninkrijk, groep II) www.eesc.europa.eu/rex/ De voornaamste werkterreinen van de afdeling REX zijn de uitbreiding van de EU, de betrekkingen met landen buiten de EU (en dan vooral met de maatschappelijke organisaties van die landen), internationale handel, mensenrechten en ontwikkeling. De afdeling REX bereidt meestal initiatiefadviezen voor, maar ook al steeds vaker op verzoek van EU-instellingen verkennende adviezen. Bij de voorbereiding van die adviezen werkt de afdeling REX nauw samen met niet in de afdeling vertegenwoordigde maatschappelijke organisaties uit Europa en met maatschappelijke organisaties uit landen buiten de EU. 42
Er zijn gemengde raadgevende comités (GRC) opgericht met landen die kandidaat zijn voor toetreding tot de EU, met landen en regio s waarmee de EU een associatieovereenkomst heeft gesloten en met landen van de Europese Economische Ruimte (EER). Andere vaste groepen in de afdeling werken samen met tegenhangers in de westelijke Balkan, de oosterburen van de EU, Japan, de ACS-landen, en landen van Latijns-Amerika en het Euro-mediterrane partnerschap. Met Brazilië, China en India zijn rondetafels voor maatschappelijke organisaties in het leven geroepen. Bij alle werkzaamheden van de afdeling REX worden mensenrechten en internationale handel meegewogen. 43
De Adviescommissie industriële reconversie (CCMI) Voorzitter: Jorge Pegado Liz (Portugal, groep II) www.eesc.europa.eu/ccmi/ Voortbouwend op de vijftigjarige ervaring die het raadplegend comité van de EGKS met het voeren van een dialoog heeft opgedaan, neemt de CCMI die fakkel over, maar dan met een ruimere opdracht in alle sectoren van de industrie: de CCMI is de enige in zijn soort in het institutioneel bestel van de EU en heeft tot taak de blik op de toekomst te richten door prognosestelling, preventie en analyse. De CCMI moet het nodige doen om een constructieve gemeenschappelijke strategie voor industriële reconversie uit te stippelen, waarbij de noodzaak om voor een maatschappelijk aanvaardbare aanpak te kiezen, moet worden afgewogen tegen het behoud van het concurrentievoordeel voor het Europese bedrijfsleven. 44
Stuurgroep Europa 2020 Voorzitter: Joost van Iersel (Nederland, groep I) www.eesc.europa.eu/europe2020 Door de Europa 2020-strategie en de ongekende uitdagingen die de crisis met zich mee brengt, is vergaande samenwerking met brede maatschappelijke kringen onontbeerlijk geworden. Het EESC heeft een stuurgroep Europa 2020 opgericht waarin nationale SER s nauw worden betrokken bij de evaluatie van de voor de toepassing van de Europa 2020-strategie noodzakelijke hervormingen. De stuurgroep Europa 2020 richt zich met name op de uitwisseling van geslaagde methoden (best practices), benchmarking en networking op diverse themagebieden. Ook zullen vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties zich buigen over maatregelen die de verschillende belanghebbenden kunnen nemen om die hervormingen in de lidstaten door te voeren. Daarbij moet worden gedacht aan de uitwerking van die hervormingen en steun voor de tenuitvoerlegging ervan. Aspecten als internationale uitdagingen, governance en communicatie zullen daarbij mede in aanmerking worden genomen. 45
4.4. De groep Begrotingszaken, de groep Communicatie en de groep Quaestoren Het EESC heeft een groep Begrotingszaken, een groep Communicatie en een groep Quaestoren om specifieke administratieve taken te vervullen. De leden van de groep Begrotingszaken worden door het bureau benoemd om hem te assisteren bij de besluitvorming over financiële en budgettaire kwesties. De leden van de groep Communicatie worden door het bureau benoemd om sturing te geven aan de communicatiestrategie van het EESC en toezicht te houden op de tenuitvoerlegging daarvan. De groep Quaestoren wordt door de voltallige vergadering aangesteld om toe te zien op de behoorlijke toepassing van het statuut van de leden. 46
4.5. Secretariaat-generaal Martin Westlake staat als secretaris-generaal aan het hoofd van het secretariaat-generaal van het EESC. Dat secretariaat-generaal is werkzaam in het hoofdgebouw van het EESC te Brussel, dat in het hartje van de Europese wijk is gelegen. www.eesc.europa.eu/secretary-general/ De secretaris-generaal wordt geassisteerd door twee adjunct-secretarissen-generaal: Wolfgang Jungk (Advieswerkzaamheden) en Nicolas Alexopoulos (Algemene zaken en personeelsbeleid). Standaardprocedure voor de adviesfunctie van het EESC Het EESC doorloopt de volgende stappen: 1. de voorzitter van het EESC wordt om een advies gevraagd, meestal door de Raad of de Commissie, soms door het Europees Parlement; 2. het bureau van het EESC besluit welke afdeling het advies moet voorbereiden; 3. de afdeling waaraan het advies is toegewezen, richt een (meestal negen leden tellende) studiegroep op en benoemt een rapporteur (die voor zijn of haar werk door maximaal vier deskundigen wordt geassisteerd); 4. de afdeling stemt over het door de studiegroep voorbereide advies en keurt het met eenvoudige meerderheid van stemmen goed, waarna het aan de voorzitter van het EESC wordt voorgelegd; 47
5. de voltallige vergadering stemt na beraadslaging over het advies van de afdeling en keurt het goed met eenvoudige meerderheid van stemmen; 6. het aldus goedgekeurde advies wordt voorgelegd aan de Raad, de Commissie en het Europees Parlement en wordt gepubliceerd in het Publicatieblad van de Europese Unie. Voor het opstellen van initiatiefadviezen wordt dezelfde procedure gevolgd, met als enige verschil dat de voltallige vergadering, op voorstel van het bureau, toestemming moet geven voordat de betrokken afdeling met de voorbereiding ervan mag beginnen. Architectes: Blondel Ney Simon 48
49
5 Een buiten Europa 50
De impact van de globalisering en het toenemende belang van de betrekkingen die de EU met de rest van de wereld onderhoudt, maken het steeds noodzakelijker dat tegelijkertijd ook de banden tussen verschillende samenlevingsmodellen worden aangehaald. De nieuwe actoren in de internationale betrekkingen, waarbij vooral wordt gedoeld op vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties, zijn voorbestemd om een steeds grotere rol te gaan spelen, naast al degenen die zich van oudsher bezighouden met grensoverschrijdende aangelegenheden. Zo levert het EESC, naast de Raad, de Commissie en het Europees Parlement, een unieke bijdrage aan het buitenlands beleid van de EU door daaraan de dimensie van het maatschappelijk middenveld toe te voegen. Het EESC beperkt zich er niet toe adviezen uit te brengen en aanbevelingen te doen aan het adres van de andere EU-instellingen, maar onderhoudt ook (op verzoek van politieke overheden of vanwege internationale verdragen) rechtstreeks contact met landen buiten de EU. Daartoe gaat het de dialoog aan met vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties en helpt het mee aan de opbouw van overlegstructuren. Anders gezegd: het EESC slaat een brug tussen de burgers van die landen en de EU en draagt bij aan de consolidering in die landen van een model voor een pluralistische participatiedemocratie. 51
Het EESC werkt in tal van regio s samen met maatschappelijke organisaties: in de landen die kandidaat zijn voor toetreding tot de EU, in de potentiële kandidaatlanden op de westelijke Balkan, in de oosterbuurlanden (waaronder Rusland), in de landen van de Europese Economische ruimte (EER), in het Middellandse-Zeegebied, in de ACS-landen, in Latijns-Amerika, in India en in China. 52
53
54 6
6.1. Waar kun je ons vinden? Het hoofdgebouw van het EESC ligt in Brussel, dichtbij de gebouwen van het Europees Parlement, de Commissie en de Raad. 1 Hoofdgebouw van het EESC Belliardstraat 99 2 Hoofdgebouw van het Europees Parlement Wiertzstraat 43 3 Hoofdgebouw van de Raad Wetstraat 175 4 Hoofdgebouw van de Commissie Wetstraat 200 5 Hoofdgebouw van het Comité van de Regio s Belliardstraat 101 55
6.2. Kom een kijkje nemen bij het EESC! Het EESC opent ieder jaar zijn deuren voor bezoekers uit alle 27 lidstaten van de EU. Onder die bezoekers zijn veel vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties of verenigingen en studenten die zich in Europese aangelegenheden specialiseren. Vooral bezoekers uit de nieuwe lidstaten zijn van harte welkom! Voor een bezoek aan het EESC klik op visitescese@eesc.europa.eu. Aanvragen moeten minstens drie weken van tevoren worden ingediend, met opgave van een datum voor de presentatie van het EESC, de taal waarin die presentatie moet worden gegeven en de omvang van de bezoekersgroep. Tenzij anders aangegeven (bijvoorbeeld als een bezoekersgroep om een spreker vraagt die gespecialiseerd is op een bepaald gebied), zal onze interactieve presentatie, waarvan een discussie deel uitmaakt, over de opzet en activiteiten van het EESC gaan en over de rol van het EESC in de besluitvorming van de EU. De presentatie duurt 1 à 2 uur. Kijk voor meer informatie op http://www.eesc.europa.eu/?i=portal.nl.visit-the-eesc 56
6.3. De webstek De webstek van het EESC is een wezenlijk onderdeel van zijn communicatiestrategie: http://www.eesc.europa.eu 6.4. Publicaties en naslagmateriaal De adviezen van het EESC staan in het Publicatieblad van de EU. Het EESC publiceert zelf EESC Info, een maandelijkse nieuwsbrief waarin een beknopt overzicht van de werkzaamheden van het EESC wordt gegeven. EESC Info wordt negenmaal per jaar uitgegeven (steeds na iedere zitting), met dan ook nog tweemaal per jaar een memorandum van de prioriteiten van het EESC voor ieder nieuw EUvoorzitterschap. Al deze documenten, waaronder ook de adviezen, kunt u inzien op de webstek van het EESC. www.eesc.europa.eu 57
Voornaamste publicaties Rol en werking van het EESC Shaping Europe: Recent EESC Achievements Het EESC: een brug tussen Europa en het maatschappelijk middenveld Ontdek het EESC Samen werken aan een duurzaam Europa Werkprogramma van voorzitter Nilsson (2010-2013) De prioriteiten van het EESC tijdens het Belgische voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie Het EESC tijdens het Hongaarse EU-voorzitterschap History of the EESC: fifty years of participatory democracy Maatschappelijk middenveld Beter samenwerken om beter te ontwikkelen (A better partnership for a better development) Handleiding voor de organisatie van een stakeholders forum CESlink Onlinesamenwerking tussen SER s Interne markt, productie en consumptie Bijdrage van het EESC aan het consumentenbeleid van de EU Maatregelenpakket voor de farmaceutische industrie Standpunt van het EESC Bijdrage van het EESC aan het innovatiebeleid van de EU Verbetering van de Europese regelgeving Alpha en omega van de wetgeving in de EU Economische en Monetaire Unie, economische en sociale samenhang Territoriale samenhang Brochure over het comité voor de hervorming van de structuurfondsen en de strategische richtsnoeren voor het cohesiebeleid 2007-2013 Verdere uitbouw van het partnerschapsbeginsel in het cohesiebeleid van de EU Werkgelegenheid, sociale zaken, burgerschap Europees Integratieforum Immigratie: inburgering en grondrechten Voortgezet onderwijs en ondernemerschap Externe betrekkingen Het EESC en het Middellandse-Zeegebied Het maatschappelijk middenveld in Armenië, Azerbeidzjan en Georgië, incl. de plaats van die landen in het Europese nabuurschapsbeleid (studie) Folder over de activiteiten van het EESC op dit gebied Folder over de activiteiten van het EESC t.a.v. Euromed, Latijns-Amerika, ACS-landen, westelijke Balkan, oostelijke buurlanden, Azië, Turkije en de handelsbetrekkingen 58
Vervoer, energie, infrastructuur, informatiemaatschappij Afdeling TEN: vervoer Afdeling TEN: energie Afdeling TEN: infrastructuur Afdeling TEN: informatiemaatschappij Afdeling TEN: activiteiten op het gebied van diensten van algemeen belang en infrastructuur Afdeling TEN: recente resultaten Europe s energy transformation Een energiebeleid voor Europa (samenvatting van recente EESCadviezen) Conferentie over dienstverlening door de overheid en de vraag hoe de burgerdialoog van invloed kan zijn op de kwaliteit van economische en sociale diensten Industriële reconversie Bedrijfsverplaatsing Problemen en kansen De Adviescommissie industriële reconversie (CCMI) Brochure over de toekomst van de textiel-, kleding- en schoeiselindustrie in Europa Vergelijking van modellen voor industriële reconversie in de nieuwe lidstaten Europa voor het voetlicht brengen (Communicating Europe) Europa beleven What NEXT forever young Lissabon-strategie 58 concrete maatregelen om van de Lissabon-strategie een succes te maken Uitvoering van de Lissabon-strategie: syntheseverslag voor de Europese Raad (23 en 24 maart 2006) Hernieuwde strategie van Lissabon 2008-2010: rol van het maatschappelijk middenveld (syntheseverslag voor de Europese Raad van 13 en 14 maart 2008) Duurzame ontwikkeling WDO Waarnemingspost duurzame ontwikkeling Landbouw, plattelandsontwikkeling, milieu NAT Afdeling Landbouw, plattelandsontwikkeling, milieu Het EESC en de herziening van de kaderrichtlijn: nieuwe uitdagingen voor het waterbeleid 59
Het EESC is online: www.eesc.europa.eu www.eesc.europa.eu/facebook/ www.eesc.europa.eu/twitter/ www.eesc.europa.eu/youtube/ Anna-Maria Darmanin www.eesc.europa.eu/anna-maria-darmanin/ Woord van de voorzitter www.eesc.europa.eu/staffan-nilssons-comment/ Europees Economisch en Sociaal Comité Eenheid Bezoeken en publicaties Tel. +32 25469604 Fax +32 25469764 Rue Belliard/Belliardstraat 99 1040 Bruxelles/Brussel BELGIQUE/BELGIË EESC-2011-08-NL QE-31-10-611-NL-C ISBN 978-92-830-1431-7 Europese Unie, 2011 Overneming met bronvermelding toegestaan doi:10.2864/76694 In 2009 kreeg het EESC van het Brussels Instituut voor Milieubeheer (BIM) het prestigieuze milieulabel Ecodynamische onderneming toegekend. Bovendien heeft het label, waarmee bedrijven en instellingen beloond worden voor hun milieu-inspanningen, het maximale aantal van drie sterren. NL