Wet toelating zorginstellingen

Wet toelating zorginstellingen

Wet toelating zorginstellingen Tweede, herziene druk Mr. dr. J.J.M Linders Gezondheidswetgeving in de praktijk Redactie: Mr. R.N. van Donk Mr. dr. H.E.G.M. Hermans Mr. dr. J.J.M. Linders Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009

Ó 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieënof opnamen, hetzijop enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912 j o het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden. Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor drukfouten en andere onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen. ISBN 978 90 313 60185 NUR 825 Ontwerp binnenwerk: TEFF (www.teff.nl) Ontwerp omslag: designwork-bno, Deventer Automatische opmaak: Pre Press, Zeist Eerste druk, 2006 Tweede, herziene druk, 2009

Inhoud Woord vooraf 1 Ten geleide 3 Ten geleide bij de tweede, herziene druk 5 1 Overzicht relevante wetgeving 7 2 Doel van de WTZi 11 3 Wordingsgeschiedenis 13 4 Juridisch kader van de Wet toelating zorginstellingen 15 5 Instrumentarium van de WTZi 33 6 Jurisprudentie 67 Literatuur 75 Bijlage 1 Wet toelating zorginstellingen 77 Bijlage 2 Uitvoeringsbesluit WTZi 95 Bijlage 3 Beleidsvisie Wet toelating zorginstellingen (WTZi) 143 Bijlage 4 Beleidsregels op grond van de WTZi (Stcrt. 23 april 2008, nr. 79) 163

VI Wet toelating zorginstellingen Afkortingen 191 De auteur 195 Register 197

Woord vooraf De Wet toelating zorginstellingen (WTZi) is per 1 januari 2006 in werking getreden en heeft de Wet ziekenhuisvoorzieningen (WZV) en de Tijdelijke verstrekkingenwet maatschappelijke dienstverlening (TVWMD) vervangen. De wet faciliteert de overgang van een stelsel van centrale aanbodsturing naar een decentraal vraaggericht stelsel. Daarbij wordt de capaciteit van de zorginstellingen niet langer bepaald door de overheid, maar door de bij de zorgverlening betrokken partijen (consumenten, instellingen en verzekeraars). Met de invoering van de WTZi is de eigen verantwoordelijkheid en het initiatief van partijen in het veld voorop komen te staan. De rol van de centrale overheid is beperkt tot het stellen van de randvoorwaarden, waarbinnen die partijen (zorgverzekeraars en zorgaanbieders) moeten handelen. De WTZi is opgezet als een flexibele wet die de overgang naar decentrale vraagsturing zorgvuldig en voor zover noodzakelijk ook geleidelijk kan realiseren. De wet biedt de centrale overheid nog wel de mogelijkheid om de kaders aan te geven waarbinnen partijen zich moeten bewegen voor de bewaking van de publieke belangen, zoals de kwaliteit, bereikbaarheid en doelmatigheid. De wet heeft als aangrijpingspunt de toelating om verzekerde zorg te verlenen. Dat betekent dat elke instelling die verzekerde zorg wil leveren, over een dergelijke toelating door de minister van VWS moet beschikken. Verder kent de wet onder meer nog regels voor het bouwregime, voor de te verlenen toelatingen (met en zonder bouw) en voor het bij AmvB (Algemene maatregel van Bestuur) aanwijzen van instellingen die met winstoogmerk mogen werken. Die regels zijn inmiddels aan verandering onderhevig. Zo vindt momenteel gefaseerd deregulering van het bouwregime plaats. Een eerste stap is gezet door de afschaffing van het bouwregime voor de ziekenhuizen (in termen van de WTZi instellingen voor medisch specialistische zorg ) per 1 januari 2008. Met een samenstel van regels in de wet zelf, in het Uitvoeringsbesluit WTZi, in een beleidsvisie van de minister van VWS, in algemene beleidsregels en beleidsregels voor de cure en care, circulaires en prestatie-eisen van het Bouwcollege, blijft de WTZi voor velen nog een terrein van onduidelijkheden en onzekerheden.

2 Wet toelating zorginstellingen Dat alles geeft voldoende reden voor een boek over de WTZi, waarin voornoemde elementen op een heldere en systematische wijze worden besproken. Het boek biedt daarnaast ook een overzicht van de wetten die in een directe relatie staan tot de WTZi, zoals de Wet marktordening gezondheidszorg, de Zorgverzekeringswet en de AWBZ en de Wet maatschappelijke ondersteuning. Ook is in het boek aandacht besteed aan de toekomstige financiering van de infrastructuur. Daarmee biedt het boek een helder inzicht in en een overzicht van de belangrijkste aspecten van de WTZi door een auteur die bij uitstek op dit onderwerp deskundig is. De redactie van Gezondheidswetgeving in de praktijk is van oordeel dat dit boek aan een grote praktijkbehoefte beantwoordt voor zowel juristen als niet-juristen. Namens de redactie, Bert Hermans juli 2008

Ten geleide Met de invoering van de Wet toelating zorginstellingen (WTZi) zet de wetgever wederom een stap in de realisatie van een gewijzigd zorgstelsel. Samen met de eveneens per 1 januari 2006 ingevoerde Zorgverzekeringswet en de nog in te voeren Wet marktordening gezondheidszorg ontstaat een wetgevingskader dat als toekomstproof kan worden gekenschetst. Klaar voor een aangepaste structuur in ons zorgstelsel en klaar om in de route daarnaartoe ook een faciliterende rol te kunnen spelen. De wetten zijn zowel richtinggevend als instrumenteel. De WTZi is een kaderwet die zijn werkelijke inhoud krijgt door nadere regelingen. Nadere regelingen kunnen leiden tot een sterke regulering van het zorgaanbod, maar kunnen juist ook een sterke deregulering bewerkstelligen als daar met mate mee wordt omgegaan. Overigens was dit karakter van de wet tijdens de parlementaire behandeling ook een heikel punt, omdat het parlement niet duidelijk voor ogen stond waar het eventueel mee zou instemmen: sterke regulering, sterke deregulering of een mix van beide? Dat heeft er onder meer toe geleid dat reeds tijdens de parlementaire behandeling een conceptuitvoeringsbesluit heeft voorgelegen, waarmee de wet zijn inhoud kreeg (het Uitvoeringsbesluit WTZi). Formeel werd dit uitvoeringsbesluit uiteraard pas vastgesteld na de inwerkingtreding van de WTZi zelf. In dit boek wordt getracht bovenstaand karakter en het toekomstproof zijn van de WTZi naar voren te brengen. Vooralsnog regelen de wet en zijn uitvoeringsbesluit behoorlijk veel zaken. De overheid treedt niet plotsklaps terug. Maar de eerste aanzet hiertoe wordt al wel gegeven (bijvoorbeeld via een lichte versobering van het bouwregime). Het beoogde eindplaatje kan nog wel een aantal jaren op zich laten wachten en zal waarschijnlijk ook per sector verschillen, maar gesteld kan worden dat de wetgeving er klaar voor is. Nu de uitvoering nog!

Ten geleide bij de tweede, herziene druk Bij de tweede druk van dit boek heeft de wetgever inmiddels enkele stappen gezet op weg naar een grotere zelfstandigheid voor (met name intramurale) zorginstellingen. Het bouwregime voor de ziekenhuizen (de instellingen voor medisch-specialistische zorg) is per 1 januari 2008 afgeschaft, het bouwregime voor de AWBZ-sector volgt op 1 januari 2009. Daartoe is het Uitvoeringsbesluit WTZi aangepast. Beleidsregels van de minister op basis van de WTZi zijn in april 2008 gewijzigd, met als nieuw onderdeel bijvoorbeeld de goedkeuring van transacties met onroerend goed. Al deze veranderingen zijn in deze druk meegenomen. In dit boek wordt beoogd de WTZi en de daarop gebaseerde regelgeving te beschrijven. Een kritisch commentaar is achterwege gelaten. Daar waar mogelijk zijn wel aandachtspunten geformuleerd, met name waar de tekst van de regelingen nadere uitleg behoeft. De tekst is eind juni 2008 afgesloten.