Platform Zelfzorg Oost-Vlaanderen Martelaarslaan 204b 9000 Gent tel. 09 225 91 33 - fax 09 233 35 89 plazzo@telenet.be http://users.telenet.be/plazzo Provinciale gespreksavond over Zelfzorg en lokaal sociaal beleid een haalbare kaart? Deelnemers: zie lijst in bijlage 1. Aanleiding verslag 25 oktober 2005 Reeds van bij de start van Plazzo vragen Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven om ondersteuning bij bekendmaking en bij samenwerking met professionele hulpverleners en beleidsverantwoordelijken. Het decreet lokaal sociaal beleid biedt kansen voor samenwerking met professionele hulpverleners en lokale beleidsverantwoordelijken (gemeente- en OCMW-besturen). Gezien de beperkte (vrijwilligers)middelen en de vele vragen die zelfzorginitiatieven krijgen, is deelname aan het lokaal sociaal beleid echter niet evident. 2. Doel Nagaan op welke wijze Oost-Vlaamse zelfzorg(initiatieven) deze kansen tot samenwerking met professionele hulpverleners en lokale beleidsverantwoordelijken op een haalbare wijze kunnen realiseren o.a.: Hoe kunnen we lokaal sociaal beleid aangrijpen om de Oost-Vlaamse zelfzorg(initiatieven) beter bekend te maken? Hoe kan bestaande samenwerking van Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven met professionele hulpverleners en beleidsverantwoordelijken worden verbeterd via lokaal sociaal beleid? Hoe kunnen we de Oost-Vlaamse welzijns- en gezondheidszorg helpen verbeteren via lokaal sociaal beleid? Wat zijn de ervaringen van zelfzorginitiatieven die reeds betrokken zijn bij het lokaal sociaal beleid in Oost-Vlaamse gemeenten? Wat hebben Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven nodig om te kunnen meewerken in het kader van lokaal sociaal beleid? 3. Organisatie De organisatie gebeurt vanuit een samenwerking van organisaties met een complementaire taak en expertise: - Plazzo: coördinatie, uitnodiging, bekendmaking, moderatie, inbreng van informatie en expertise vanuit andere groepen,regio s, - Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven: bekendmaking bij lokale/regionale afdelingen/medewerkers, inbreng van noden, ervaringsdeskundige tips (informatie, hulpmiddelen, netwerken, ), - Welzijnsoverleg Regio Gent: inhoudelijke inbreng vanuit de expertise van de stafmedewerker lokaal sociaal beleid in Gent - Provinciebestuur Oost-Vlaanderen: logistieke ondersteuning Plazzo werkt met de steun van het Provinciebestuur Oost-Vlaanderen
4. Toelichting over zelfzorg en lokaal sociaal beleid 4.1. Toelichting Aan de hand van een Power-Point-voorstelling (in bijlage) werd de link tussen Plazzo, de Oost-Vlaamse zelfzorg(initiatieven) en lokaal sociaal beleid toegelicht door Ann De Maesschalck, projectmedewerker Plazzo en Kris De Vos, stafmedewerker lokaal sociaal beleid Gent van het Welzijnsoverleg Regio Gent. 4.2. Werkwijze Tijdens deze toelichting wisselden de deelnemers vragen, ervaringen, tips, uit over het thema met inleiding door Ann De Maesschalck van Plazzo. 4.3. Aandachtspunten De volgende aandachtspunten kwamen aan bod: - Deelname aan lokaal sociaal beleid kan veel kansen inhouden o ieder op zijn manier (en binnen de eigen mogelijkheden) o eventueel ondersteund door Plazzo. - Aanleiding voor het decreet lokaal sociaal beleid is de vaststelling bij het beleid dat mensen door het bos de bomen niet meer zien. vb. sociale kaart van Gent wordt steeds dikker omdat er heel veel verschillende organisaties bestaan om mensen te helpen - Hoe vroeger je mensen kan helpen kan helpen, hoe meer je bespaart. - Lokaal sociaal beleid gaat over de grondrechten o.a. de sociale helpen toegankelijk maken voor iedereen. Nieuw hierbij is dat gemeente en OCMW de derde partner hierbij moeten betrekken omdat iedereen nodig is om deze grondrechten te helpen realiseren. Tot deze derde partner behoren niet alleen professionele hulpverleners, maar ook vrijwilligersorganisaties, zelfzorginitiatieven, - Omgevingsanalyse: als je iets wil opstarten is het belangrijk om te weten of er een nood is, wat er al bestaat en welke acties er nodig zijn. Via het lokaal sociaal beleid worden gemeenten verplicht om hierover na te denken. Het betreft echter een kaderdecreet zodat er ruime marges zijn om de realisatie haalbaar te maken zowel voor grote als voor kleine gemeenten. - Het belangrijkste voor zelfzorg is de manier waarop de derden zullen worden betrokken. Via het decreet zijn de gemeenten verplicht om in het lokaal sociaal beleidsplan op te nemen hoe zij de mensen zullen informeren, zowel bij de voorbereiding, de uitvoering als bij de evaluatie. - Middelen Het decreet zelf voorziet geen middelen. Het decreet houdt dus kansen in maar géén garanties. 2
5. Bespreking samenwerkingsmogelijkheden en ondersteuningsnoden - Strategie vanuit de Oost-Vlaamse zelfzorg: fase 1 = gezamenlijke bekendmaking Het is goed om te wachten tot we gevraagd worden maar er ondertussen wel voor te zorgen dat de Oost-Vlaamse zelfzorg(initiatieven) gekend zijn. - Hoe kan je medewerking realiseren terwijl er 65 gemeenten in Oost- Vlaanderen zijn? Niet alleen zelfzorginitiatieven, maar ook veel professionele organisaties zoeken momenteel een manier om op een haalbare wijze mee te werken in het kader van lokaal sociaal beleid. Tegelijk is iedere gemeente zoekend naar een werkwijze om op een haalbare manier samen te werken met de vele derden. In Gent hebben een aantal professionele derden zich met ondersteuning vanuit het Welzijnsoverleg Regio Gent georganiseerd per sector en een visie ontwikkeld over welke acties zinvol en haalbaar zijn. De visie werd verwerkt in beknopte nota s (zie lokaal sociaal beleid in Gent) die aan de bevoegde beleidsverantwoordelijken zijn overgemaakt met het aanbod om hierover in gesprek te gaan. - Er zijn twee sporen mogelijk: 1. eigen organisatie bekendmaken indien groot/sterk genoeg 2. krachtenbundeling van (kleinere) zelfzorginitiatieven om ongeveer tegelijkertijd overal samen Oost-Vlaamse zelfzorg(initiatieven) bekend te maken. Iedere organisaties weegt best af ze de bekendmaking en medewerking in het kader van lokaal sociaal beleid alleen zullen doen of zich laten vertegenwoordigen i.f.v. krachtenbundeling. Er werd alvast opgeroepen om de krachten te bundelen en niet ieder op zich beleidsverantwoordelijken te contacteren. - Sociaal Huis Samenwerking is cruciaal vb. voor het sociaal huis is doorverwijzing nodig en dit kan alleen werken indien men afweet van het bestaan van alle mogelijkheden o.a. zelfzorg. Het is belangrijk om na te gaan hoe men in de praktijk informatie op maat van iedereen wil realiseren vb. voor doven en slechthorenden, blinden en slechtzienden,. Voor een goede doorverwijzing is vraagverduidelijking cruciaal. Het is nodig om het gevoel te voorkomen dat mensen opnieuw van het kastje naar de muur worden gestuurd omdat hun vraag onvoldoende duidelijk was. - Toegankelijkheid verhogen Om de toegankelijkheid te verhogen is het nodig : - om op meerdere sporen tegelijk te werken: telefonisch via computer vb. in Gent zijn bestaan er reeds e-loketten met een kleine printmogelijkheid waar burgers bepaalde informatie kunnen bekomen. via persoonlijk contact - op een manier waardoor mensen hun verhaal niet telkens opnieuw moeten vertellen. 3
- Gezamenlijke nota Het voorstel om een gezamenlijke nota over de Oost-Vlaamse zelfzorg en lokaal sociaal beleid uit te werken werd goedgekeurd. Wegens tijdgebrek kon de voorstelnota van Plazzo niet volledig worden besproken. Daarom werd er afgesproken om de ontwerpnota aan alle groepen te mailen met de vraag om deze nota voor te leggen in het bestuur en alle aanvullingen, suggesties en vragen aan Plazzo te bezorgen. Aan de hand van deze reacties zal Plazzo de nota herwerken. - Hoe kunnen we voldoende draagvlak en gewicht geven aan deze nota? Tips: - beschrijf concreet wàt je specifiek als meerwaarde kunt aanbieden - zoek gemeenschappelijke zaken waar alle zelfzorginitiatieven zich achter kunnen zetten - geef simpele bruikbare tips die niets/niet teveel kosten - geef tips die tot zichtbare resultaten kunnen leiden - schrijf niet teveel - doe het aanbod dat specifieke vragen welkom zijn - maak het draagvlak duidelijk: omschrijf hoe de nota tot stand is gekomen. - Timing? - Het zal vrijwel onmogelijk zijn om nog te worden opgenomen in het eerste lokaal sociaal beleidsplan. Dit moet klaar zijn tegen 31/12/05. Hierdoor moet het plan ten laatste begin december 2005 worden besproken en goedgekeurd op gemeente- en OCMW-raad. - Er kan worden getracht om nog tegen begin december een korte inleidende nota te schrijven. Later kan dan een meer gedetailleerde nota worden bezorgd. Vb. het Oost-Vlaams Zorgplatform heeft een nota ingediend van 1 pagina: schets van wie ze zijn aanbod: wenst u meer info: bel ons. Dit soort nota werd door Plazzo reeds eind augustus aan alle Oost-Vlaamse gemeente- en OCMW-raden bezorgd. - Noden - verwachtingen Vanuit de deelnemers werden o.a. de volgende noden, mogelijkheden en verwachtingen aangegeven: informatie over lokaal sociaal beleid mensen in nood hebben behoefte aan snelle hulp en advies, daarom nagaan op welke manier samenwerking van zelfzorginitiatieven met professionelen en beleidsverantwoordelijken ertoe kan leiden dat mensen alle nodige hulp snel krijgen netwerk met professionelen uitbouwen nagaan welk soort samenwerkingsverbanden er mogelijk zijn samen manieren vinden om ervoor te zorgen dat meer hulpzoekenden beter de weg vinden naar de zelfzorginitiatieven verkenning gezamenlijke mogelijkheden om bepaalde taboe s te doorbreken. 4
6. Conclusies en afspraken verdere werkwijze Er werd de volgende verdere werkwijze afgesproken: 1. Er werd unaniem gekozen voor gezamenlijke acties i.s.m. Plazzo gezien het gevaar voor een overkill -effect indien ieder zelfzorginitiatief apart contact neemt met dezelfde organisatie/beleidsverantwoordelijke én omdat iedere zelfzorginitiatief beperkte middelen heeft. 2. Alle deelnemers zijn bereid om mee te werken aan het opstellen van een gezamenlijke nota over de Oost-Vlaamse zelfzorg en lokaal sociaal beleid 3. Plazzo zal een ontwerpnota en schema van deze ontwerpnota aan alle Oost- Vlaamse zelfzorginitiatieven bezorgen met de vraag naar suggesties, aanvullingen, vragen, 4. Plazzo zal deze reacties verwerken in gezamenlijke nota naar analogie van andere sectoren (voorbeelden: zie website van WRG - lokaal sociaal beleid) 5. Plazzo zal zorgen voor systematische feedback aan de Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven: a. over de reacties uit de gemeenten op de brief van Plazzo over de Oost-Vlaamse zelfzorg en lokaal sociaal beleid b. over inspirerende good practices vb. zoals informatie uit het overlegforum gezondheid lokaal sociaal beleid Gent c. over nieuwe evoluties vb. uitvoeringsbesluiten voor het decreet, 6. Er zal aan alle Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven worden gevraagd om aan Plazzo te melden a. Indien ze door gemeente- of OCMW-bestuur worden gecontacteerd om mee te werken in het kader van lokaal sociaal beleid b. Ervaringen, suggesties, tips, indien ze reeds ervaring hebben in het kader van lokaal sociaal beleid. 7. Oost-Vlaamse zelfzorginitiatieven die reeds werden gevraagd/meewerken in het kader van lokaal sociaal beleid, kunnen bij Plazzo terecht voor ondersteuning indien nodig. 5