Verslag Informatiesessie Tenderprocedure achtergestelde lening glasvezelnetwerk Plaats: Provinciehuis Leeuwarden Wanneer: 16 februari 2017 van 10.00 tot 12.00 uur Begeleiding en presentatie door: Fedde Moedt projectleider Breedband Provincie Fryslân en Sieds Hoitinga opgavemanager Provincie Fryslân Presentatie deel 1: Introductie Dhr. Sieds Hoitinga heeft eenieder hartelijk welkom. Geeft een introductie op recente besluiten in GS en PS en een korte toelichting op het programma van vandaag. De consultatiesessie is niet bedoeld om de keuze van GS om een marktconforme achtergestelde lening te verstrekken (via een tenderprocedure) voor de aanleg van glasvezel in de buitengebieden van Fryslân te bediscussiëren. Doel van deze bijeenkomst is het consulteren en informeren van marktpartijen t.a.v. de uitgangspunten, voorwaarden en criteria die de provincie voornemens is te stellen bij deze tenderprocedure. Dhr. Fedde Moedt neemt aanwezigen mee in de presentatie. Zie www.fryslan.frl/snelinternet voor de PowerPointpresentatie. Per onderdeel staan hieronder de vragen van marktpartijen en de antwoorden van de provincie beschreven. Deel 2 Voorwaarden gesteld aan de aanvragende partij Vraag marktpartij: Sheet over rente kort behandeld. Gaan jullie verder nog op in? Antwoord provincie: Wordt in het vervolg van de presentatie (deel 6) verder op ingegaan. Deel 3 Voorwaarden gesteld aan het financieren project Vraag marktpartij: U benoemt in de presentatie bedrijfsterreinen en boerderijen. Bedoelt u hiermee dat het gaat om actieve boeren bedrijven of woonboerderijen of beide? Antwoord provincie: Het gaat hierbij om beide functies. De provincie wenst beide aangesloten te hebben op glasvezel. Vraag marktpartij: Worden er boetes gehanteerd als er niet wordt voldaan aan de doelstelling tot realisatie van het netwerk binnen drie jaar? Antwoord provincie: De provincie heeft hier nog niet over nagedacht. Bij het starten van de tenderprocedure en het openbaar beschikbaar stellen van bijbehorende stukken zal hier uitsluitsel over gegeven worden. Vraag marktpartij: Is de doelstelling om binnen drie jaar na verleningsbesluit het netwerk gerealiseerd te hebben een politieke doelstelling? Antwoord provincie: De provincie denkt dat deze planning om het netwerk te realiseren haalbaar is binnen drie jaar. Vraag marktpartij: Misschien is het goed om van tevoren duidelijk te maken dat de geschikte partij weet waar diegene aan toe is als het in drie jaar niet wordt gerealiseerd?
Antwoord provincie: Bij het starten van de tenderprocedure en het openbaar beschikbaars tellen van bijbehorende stukken zal hier uitsluitsel over gegeven worden. Vraag marktpartij: Waarom wordt er een asynchrone snelheid gehanteerd als technologische doelstelling (100mbps down en 20 mbps up)? Waarom wordt deze doelstelling niet opgeschroefd? Antwoord provincie: Op voorhand is het niet verstandig om de kaders die worden meegegeven vanuit Provinciale Staten te wijzigen. De provincie zal nader gaan onderzoeken of dit nodig is. Doelstelling vloeit voort uit de definitie van een NGA-netwerk uit Europa. Vraag marktpartij: Er wordt duidelijk glasvezel uitgevraagd. Betekent dit dat de aanbieder kan knijpen? Antwoord provincie: De uitvraag van glasvezel is helder en duidelijk. Vraag marktpartij: Er wordt in de sheets gesproken over het buitengebied. U spreekt over wit gebied, is dat bewust? Antwoord provincie: De provincie spreekt over de buitengebieden van Fryslân. Hiermee wordt wit gebied bedoeld en niet grijs. Vraag marktpartij: U vraagt minimaal één serviceprovider, waarom? Antwoord provincie: De provincie acht dit voldoende, en wenst daarom minimaal één serviceprovider die netwerkdiensten aanbiedt op het netwerk. Vraag marktpartij: Heeft u kentallen waarop de drie jaar is gebaseerd? Antwoord provincie: Er is in het verleden een businesscase opgesteld door de provincie. De informatie hieruit is gebruikt in de berekening om tot de 3 jaar te komen. Deze informatie zal bij de tenderstukken worden gedeeld. De overzichten gaan op huisnummerniveau, daarvan is destijds vastgesteld dat het witte adressen zijn. Deze lijst is geen garantie, maar een stand van zaken van de situatie van het moment dat het rapport werd opgesteld. Vraag marktpartij: Hoe zit het met doorverkopen van het netwerk. Antwoord provincie: Hier wordt verderop in de presentatie nog op ingegaan. Deel 4 Voorwaarden gesteld aan de verstrekking van de lening Vraag marktpartij: Er is een mogelijkheid om gebieden buiten het doelgebied mee te nemen in de businesscase. Zijn er grijze gebieden die u nu mee wilt nemen in de business case? Antwoord provincie: Het is belangrijk dat er bij de aanvraag voor de achtergestelde lening bij de tenderprocedure in de stukken een duidelijke scheiding is tussen de financiering van het doelgebied en eventuele gebieden daarbuiten. De financiering van de provincie ziet alleen toe op de financiering van het buitengebied zoals deze zal worden omschreven bij de tenderprocedure. Vraag marktpartij: Begrijpen we het goed dat de tenderprocedure en het verstrekken van de lening bedoeld is voor de gedeeltelijke financiering van één project en dat de provincie bij de financiering van dit project zekerheden zoekt binnen de organisatie van dit project om de eigen provinciale zekerheden te verbeteren?
Antwoord provincie: De provincie wil zekerheid dat er een operationeel netwerk wordt gerealiseerd dat toekomstbestendig is. Het geven van zekerheden op het verstrekken van een achtergestelde lening en rente levert de marktpartij ook voordelen op. Misschien zoekt de provincie zekerheden die niet aangehouden kunnen worden. De provincie wil juist nu informatie ontvangen van marktpartijen of dit het geval is. Dit om zo tot goede definitieve uitgangspunten te komen bij de tenderprocedure. Vraag marktpartij: Bij de sheet over achterstelling staat dat er geen algehele achterstelling van toepassing is op de provinciale lening. Past crowdfunding binnen deze voorwaarde? Antwoord provincie: Dit hangt er vanaf hoe de crowdfunding georganiseerd is. Als dat de hoofdfinanciering is, is de provincie hieraan achtergesteld. Dat is feitelijk aan de partij die dit organiseert. Vraag marktpartij: U benoemt dat de lening onder voorwaarden in tranches wordt verstrekt? Antwoord provincie: De provincie probeert een koppeling te maken tussen het leveren van resultaat/voortgang op de aanleg van het netwerk en het verstrekken van de achtergestelde lening. Onze insteek is dus niet om het gehele bedrag in één keer aan een marktpartij te voldoen. Vraag marktpartij: U benoemt dat de provincie het eerste recht op koop wil hebben. Waarom? Antwoord provincie: Dit komt voort uit de discussie in Provinciale Staten van Fryslân dat er bijvoorbeeld binnen een jaar in de markt veranderingen kunnen plaatsvinden. De provincie wil hiervoor voor zichzelf een positie hebben vastgesteld. Hiermee kan de provincie bijvoorbeeld borgen dat er, mocht er een situatie ontstaan dat er geen partij is die zijn diensten over het netwerk aanbiedt, dat er wel gebruik van gemaakt blijft worden. Vraag marktpartij: Valt fusie of overname ook onder verkoop? Antwoord provincie: Hangt af van hoe deze constructie er precies uitziet en/of de overdracht van de lening naar een andere partij gaat. Een fusie en/of overname vallen ook onder verkoop. Vraag marktpartij: Waar halen marktpartijen een registeraccountant vandaan die ook een technische beoordeling gaat doen? Antwoord provincie: Dit is een lastig punt. Ook provincie bekijkt op dit moment hoe zij haar organisatie gaat inrichten nadat de lening is verstrekt. De provincie neemt deze opmerking mee en zal dit onderzoeken. Deel 5 Beoordelingscriteria tenderprocedure breedband Vraag marktpartij: De provinciale bijdrage gaat niet omhoog als het percentage voor de aansluiting hoger is? Antwoord provincie: Nee dit is niet het geval. Wel zal een hoger percentage aansluitingen binnen het doelgebied binnen de tenderprocedure beter beoordeeld worden. Vraag marktpartij: Als het gehele deel van aansluitingen die gereed zijn boven de 90% is, mag dan het volledige percentage draadloos zijn of geldt dit alleen over het percentage boven de 90%? Antwoord provincie: Het gaat hierbij om het percentage boven de 90%. Tot 90% van het doelgebied moet aangesloten worden op glasvezel.
Vraag marktpartij: Gaat het hierbij om een eindresultaat na drie jaar? Antwoord provincie: Als een marktpartij op een efficiënte manier binnen de drie jaar binnen onze kaders hieraan kan voldoen zou dat heel mooi zijn. Hierover komt de provincie in het verslag of op een later moment op terug. Vraag marktpartij: U benoemt in de presentatie het betrekken van lokale initiatieven. Wat bedoelt u hiermee? Antwoord provincie: De provincie vindt het belangrijk dat lokale initiatieven worden betrokken in het proces en het project om het netwerk uit te rollen. Vraag marktpartij: Hoe moeten we omgaan met bestaande initiatieven? Antwoord provincie: De provincie is nog opzoek naar een criterium om, daar waar initiatieven zijn en deze betrokken worden, dit positief te beoordelen binnen de tenderprocedure. Vraag marktpartij: Dit zou wel van invloed kunnen zijn op het proces in een bedrijf / marktpartij en mogelijk negatief voor het bedrijf kunnen werken. Antwoord provincie: Dat kan zo zijn maar de provincie heeft de voorkeur voor een partij waarbij het plan van lokale initiatieven ingepast kan worden. Bij de uiteindelijke beoordelingscriteria vindt de provincie het belangrijk dat dit een duidelijke plek krijgt. Hiervoor zoekt de provincie nog de juiste vorm. De lokale initiatieven zijn al lang actief en verdienen een bepaalde mate van voorrang binnen het project. Vraag marktpartij: Gaat het bij lokale initiatieven om Friese bedrijven of kunnen het ook bedrijven uit omliggende gebieden zijn? Antwoord provincie: Het gaat primair om Friese initiatieven. Met initiatieven wordt hier bedoelt dat er mensen georganiseerd zijn om een breedband netwerk te realiseren in een specifiek gebied. Vraag marktpartij: Welke waardering krijgen de criteria? Antwoord provincie: De waardering heeft de provincie nog niet definitief vastgelegd. Vraag marktpartij: Hoe bepaalt de provincie de vastrechttoeslag van 15 euro? Antwoord provincie: dit bedrag komt voort uit de doorgerekende businesscases van de provincie. Dit lijkt de provincie een reëel bedrag. De provincie neemt de opmerking als aandachtspunt mee. Zou dit bedrag anders moeten zijn? Antwoord marktpartij: Op basis van schattingen zou het iets hoger kunnen zijn, ongeveer 20 euro, op basis van ervaring in het westen van het land. Daarnaast is het verstandiger om hoger in te zetten, dan later omhoog bij te moeten stellen. Antwoord provincie: Deze bedragen volgen uit de doorberekende businesscase van de provincie en zijn niet volledig uit de lucht gegrepen. We nemen dit bedrag mee als aandachtspunt. Vraag marktpartij: Aandachtspunt dat de overheid moet oppassen dat het geen duopolie creëert op het netwerk. Antwoord provincie: De provincie neemt dit aandachtspunt mee.
Deel 6 Rentepercentage op achtergestelde lening Vraag marktpartij: Wie maakt de ratingscategorie? Antwoord provincie: Die kan worden afgegeven door de grotere kredietinstellingen of ratingsbureaus (bijv. Graydon). Vraag marktpartij: wordt deze exercitie één keer gedaan bij de business case? Antwoord provincie: Dit doen we aan de voorkant bij de tenderprocedure in één keer. Deel 7 Aanpak 5% en grijs Vraag marktpartij: Waarom houdt de provincie op dit moment een percentage van 5% aan? Antwoord provincie: Het percentage kan wijzigen, dit is afhankelijk van de winnaar van de tender. Mogelijk zou de provincie deze naam moeten wijzigen. Hier komt de provincie op een later moment op terug. Vraag vanuit de provincie: Is het nuttig om te weten hoe dit in elkaar zit op het moment dat de provincie de uitvraag doen? Uit de reacties maakt de provincie op dat dit mogelijk nuttig kan zijn. Als provincie zullen wij dit meenemen richting 15 april, de vooraankondiging tot openstelling van de tender. Vraag marktpartij: Is het verstandig om die 5 mln. voor de laatste 5% los te koppelen? Antwoord provincie: Het is zeker niet de bedoeling van de provincie om dit onderdeel uit te laten maken van de tenderprocedure voor de buitengebieden. Vraag marktpartij: De genoemde 5 mln. is dat een lening of een gift? Antwoord provincie: Dit is geen gift, de provincie denkt nog na over het instrument wat past bij een aanpak voor deze 5%. Bij de provinciale besluitvorming zijn deze 5 mln. als revolverende middelen vastgesteld. Deel 8 Planning en afsluiting Vraag marktpartij: Zijn de gestelde termijnen reëel? Antwoord provincie: De provincie denkt dat dit wel het geval is, maar neemt dit als aandachtspunt mee. Vraag marktpartij: Er is niet één partij die dit alleen kan. Dus er zullen samenwerkingen moeten worden aangegaan. Dat kost tijd voordat je dat goed hebt vormgegeven gezamenlijk. Speelt de provincie daarin een rol? Er is al veel gesproken, veel partijen hebben al aan elkaar gesnuffeld. Antwoord provincie: Nee hierin speelt de provincie geen rol. Het vormen van combinaties vraagt ruimte en tijd. De provincie komt met een vooraankondiging in april waarbij partijen zich kunnen melden. De provincie komt dan terug met duidelijkheid over de tenderprocedure. Vraag marktpartij: Wanneer zijn de definitieve criteria bekend? Antwoord provincie: 18 april 2017 bij het vaststellen van de regeling in Gedeputeerde Staten.
Vraag marktpartij: Is dit niet veel te krap? Antwoord provincie: de provincie belooft dat gecheckt zal worden of de planning reëel is voor datgene wat de provincie vraagt. Mogelijk leidt dit tot wijzigingen in de planning / procedure. Vraag marktpartij: Zijn op 18 april alle adressen die binnen het doelgebied vallen duidelijk? Antwoord provincie: er is een uitgebreid onderzoek gedaan door ons naar de adressen. De provincie denkt na over actualisatie van het document. Er bestaat twijfel omdat het gaat om een nulmeting en dat zal zo blijven. De vraag is of het nuttig om dit bestand nu nog te wijzigen/actualiseren. Vraag marktpartij: Op het moment dat u een lening verstrekt in gebieden waar al wordt uitgerold, kan dat leiden tot problemen? Antwoord provincie: Dit leidt uiteindelijk tot het niet hoeven doen van een investering en daarmee voor de provincie tot het niet hoeven te verstrekken van de lening. Vraag marktpartij: Wat houdt de provincie tegen om de lijst te publiceren van de adressen? Antwoord provincie: We willen kijken wat we hier mee doen, in principe houdt niks ons tegen. De provincie wil hierover nog nadenken en komt hier later op terug. Vraag marktpartij: Heeft de provincie zelf bestaande infra die kan worden gebruikt in de businesscase? Antwoord provincie: De provincie heeft deze infra wel maar gaat het gebruik hiervan nu niet toezeggen. In het verleden is wel een traject mantelbuis in de provincie aangelegd. Die kan in de tender meegegeven worden. De inventarisatie van ruimte voor mantelbuizen bij bestaande kunstwerken wordt niet meegenomen. Sieds Hoitinga bedankt iedereen voor zijn/haar aanwezigheid en het geven van reacties en sluit de bijeenkomst af.