Arbeidsinspectie Centraal Kantoor Afdeling Monitoring en Beleidsinformatie KINDEROPVANGAFSPRAKEN IN CAO S Een aanvulling op het onderzoek Arbeid en zorg in CAO s 2000. maart 2003 A. van den Ameele
P. Feenstra L. Junger M.J.M. Schaeps INHOUDSOPGAVE BLZ. 1 INLEIDING 1 2 AANVULLEND ONDERZOEK 2 3 DE METHODIEK 3 4 ONDERZOEKSRESULTATEN 4 4.1 Kinderopvangregelingen in de 125 grotere CAO s 4 4.2 Kinderopvang in 185 kleinere CAO s 5 4.3 Totaalbeeld van de 310 onderzochte CAO s 6 5 CONCLUSIE 8 5.1 Resultaten samengevat 8 5.2 Resultaten vertaald naar de totale populatie werknemers onder CAO 9 5.3 Ontwikkelingen in de tijd 9 BIJLAGEN 1 Steekproefverantwoording i 2 Enkele tabellen iii 3 Onderzochte CAO s v
1 INLEIDING Naast het in de afgelopen jaren door de Arbeidsinspectie uitgevoerde onderzoek met betrekking tot afspraken in het kader van arbeid en zorg, bestaat er momenteel behoefte aan nadere informatie over het aantal CAO s met afspraken over kinderopvang en over het aantal werknemers waarop deze afspraken betrekking hebben. De uitvoering van dit onderzoek heeft consequenties voor de gewoonlijk door de Arbeidsinspectie gehanteerde onderzoeksmethode. In deze nota wordt eerst ingegaan op de aanleiding van het onderzoek en de gehanteerde methodiek waarna de onderzoeksresultaten worden gepresenteerd. 1
2 AANVULLEND ONDERZOEK In 2001 is in het kader van het onderzoek Arbeid en zorg in CAO s 2000, een inventarisatie gemaakt van het aantal CAO s met daarin afspraken over kinderopvang. Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van de door de Arbeidsinspectie gehanteerde standaardsteekproef. Deze standaardsteekproef, bestaande uit 125 grotere CAO s in de markt-, de zorg- en de overheidssector, omvat alle bedrijfstak-cao s met 10.000 of meer werknemers en alle ondernemings-cao s met 3.000 of meer werknemers. Onder deze CAO s valt circa 87% van het totaalaantal werknemers onder een CAO. Uit het onderzoek Arbeid en zorg in CAO s 2000 blijkt dat in 69 CAO s centrale afspraken zijn vastgelegd en in 16 CAO s afspraken zijn opgenomen die op decentraal niveau nader konden worden ingevuld. Met het oog op de voorbereiding voor de Wet basisvoorziening kinderopvang (Wbk) bestaat er op korte termijn behoefte aan aanvullende informatie naast het in bovengenoemd onderzoek geschetste beeld. Door naast het onderzoek onder de 125 grotere CAO s een aanvullend onderzoek onder kleinere CAO s uit te voeren wordt beoogd een representatief beeld te schetsen van de mate waarin werknemers onder een CAO gebruik kunnen maken van kinderopvang. De vraagstelling van het onderzoek is gegeven de voorbereidingstermijn van de Wbk beperkt gehouden. Er wordt nagegaan in hoeveel CAO s afspraken zijn gemaakt en op welke groepen kinderen deze afspraken van toepassing zijn. Concreet moeten de volgende vragen worden beantwoord: is er een centrale dan wel decentrale afspraak over kinderopvang opgenomen? op welke leeftijdscategorieën hebben de afspraken betrekking? Op deze manier wordt een completer beeld geschetst van de mate waarin kinderopvang toegankelijk is voor werknemers onder een CAO. 2
3 DE METHODIEK Het nu uitgevoerde onderzoek 1 vult het eerder geschetste beeld met betrekking tot het voorkomen van afspraken over kinderopvang in een deel van de 125 grotere CAO s aan met: de resultaten van een onderzoek in de overige grotere CAO s waarin tijdens het vorige onderzoek nog geen afspraken over kinderopvang werden aangetroffen, én de resultaten van een onderzoek onder 185 kleinere CAO s, geselecteerd uit het bestand van de bij de Arbeidsinspectie aangemelde CAO s, excl. de grotere CAO s. In het onderzoek Arbeid en zorg in CAO s 2000 zijn in 68% van de CAO s centrale dan wel decentrale afspraken over kinderopvang aangetroffen. Voor het onderzoek in deze rapportage wordt ervan uitgegaan dat deze afspraken worden gecontinueerd. In aanvulling op deze gegevens is onderzocht of inmiddels ook in de overige grotere CAO s door partijen afspraken over kinderopvang zijn gemaakt. De verwachting is dat het aantal CAO met kinderopvangafspraken is gestegen gegeven het feit dat in 9% van de onderzochte CAO s in het in 2000 uitgevoerde onderzoek intentionele afspraken waren opgenomen. Het is aannemelijk dat afspraken over kinderopvang relatief meer voorkomen in de grotere CAO s. Dit is dan ook de reden om een aanvullend onderzoek uit te voeren waarin ook de kleinere CAO s zijn opgenomen. Uit het bestand van bij de Arbeidsinspectie aangemelde CAO s (excl. de 125 grotere CAO s) is een gestratificeerde steekproef van 185 CAO s getrokken 2. Binnen de verschillende strata zijn aselect deelsteekproeven getrokken. Dit vormt de basis voor het schetsen van een representatief beeld van de mate waarin afspraken over kinderopvang zijn vastgelegd in CAO s. Op deze manier kan het beeld met betrekking tot het voorkomen van afspraken over kinderopvang en het aantal werknemers dat gebruik kan maken van een regeling voor kinderopvang, zoals dat op basis van het onderzoek onder de 125 grotere CAO s is geschetst, worden aangevuld. 1 2 Het onderzoek is gebaseerd op de ultimo 2002 bij de Arbeidsinspectie aangemelde CAO's. Als gevolg van het tijdsverloop tussen het bereiken van een principeakkoord én de aanmelding van de CAO-tekst bij de Arbeidsinspectie is het mogelijk dat voor het onderzoek niet de meest recente CAO-tekst ter beschikking stond. In dergelijk geval is ervan uitgegaan dat bestaande afspraken worden gecontinueerd. Zie voor een nadere toelichting op de steekproef de Bijlagen. 3
4 ONDERZOEKSRESULTATEN In deze paragraaf wordt een beeld geschetst van de in CAO s voorkomende kinderopvangregelingen. Hierbij wordt uitgegaan van de bevindingen zoals deze, met betrekking tot kinderopvang, zijn vastgelegd in het rapport Arbeid en zorg in CAO s 2000, aangevuld met de bevindingen uit onderhavig onderzoek. Gerapporteerd wordt over het aantal CAO s met afspraken over kinderopvang, het percentage werknemers dat toegang heeft tot kinderopvang en de leeftijdscategorie waarop de regeling van toepassing. Verder wordt een uitsplitsing naar economische sector gemaakt. 4.1 Kinderopvangregelingen in de 125 grotere CAO s Op basis van het aanvullend onderzoek dat is uitgevoerd onder de 125 grotere CAO s blijkt dat er sinds 2000 sprake is van een toename van het aantal CAO s met afspraken over kinderopvang. In 85% van de 125 grotere CAO s worden afspraken over kinderopvang aangetroffen: in 70% van de CAO s zijn centrale afspraken en in 14% van de CAO s zijn decentrale afspraken opgenomen 3. Deze afspraken hebben betrekking op 80% van de werknemers die vallen onder de 125 grotere CAO s. Daarnaast zijn in 2% van de 125 grotere CAO s intentionele afspraken aangetroffen. In het geval van intentionele afspraken spreken partijen af dat onderzoek zal worden verricht naar de mogelijkheden en wenselijkheid van kinderopvang. Van de CAO s met daarin afspraken over kinderopvang wordt in 67% van de CAO s aangegeven op welke doelgroep de regeling voor kinderopvang van toepassing is: in 30% van deze CAO s is de regeling van toepassing op kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar, in 68% van deze CAO s is de regeling van toepassing op 0-12 jarigen en in 3% van de CAO s is de regeling van toepassing op kinderen van 0-8 jaar 4. In de overige CAO s is niet aangegeven op welke leeftijdscategorie de kinderopvangregeling betrekking heeft 5. In deze gevallen wordt alleen aangegeven dat voor de opvang van kinderen financiële middelen ter beschikking worden gesteld, dat een bepaald aantal kindplaatsen voor de opvang van kinderen wordt ingekocht dan wel dat de uitvoering van de regeling kinderopvang wordt uitbesteed aan bijvoorbeeld de Stichting Uitvoering Kinderopvangregeling (SUK) te Utrecht. 3 4 5 Als gevolg van de afronding tellen de afzonderlijke percentages niet op tot 85%. Door afronding tellen de percentages niet op tot 100%. In die gevallen waarin leeftijdscategorieën niet expliciet in de kinderopvangregeling worden genoemd, wordt de regeling in samenspraak met de uitvoerende instanties nader uitgewerkt. 4
In onderstaande tabel is aangegeven in hoeveel procent van de CAO s afspraken (centraal, decentraal, intentioneel) met betrekking tot kinderopvang zijn aangetroffen, uitgesplitst naar economische sector. Tabel 1 Percentage grotere CAO s met kinderopvangafspraken, uitgesplitst naar economische sector 6. economische sector centraal decentraal totaal intentioneel nee totaal landbouw 75 75 25 100% industrie 84 12 96 4 100% bouw 100 100 100% handel en horeca 80 7 87 13 100% transport en communicatie 47 29 77 24 100% zakelijke dienstverlening 61 17 78 6 17 100% overige dienstverlening 60 20 80 8 12 100% totaal 70% 14% 85% 7 2% 13% 100% In de sector transport en communicatie worden relatief weinig CAO s met centrale en relatief veel CAO s met decentrale afspraken over kinderopvang aangetroffen. In deze sector gaat het in 47% van de CAO s om centrale afspraken. In de overige sectoren ligt het percentage CAO s met centrale afspraken boven de 60%. 4.2 Kinderopvangafspraken in 185 kleinere CAO s Uit het onderzoek onder 185 middels een steekproef geselecteerde kleinere CAO s blijkt dat in 40% van de onderzochte CAO s afspraken over kinderopvang zijn aangetroffen. In deze CAO s gaat het, op één CAO na, om centrale afspraken. Deze afspraken hebben betrekking op 51% van de werknemers. In 6% van de CAO s zijn verder nog intentionele afspraken aangetroffen. In onderstaande tabel zijn de afspraken over kinderopvang, uitgesplitst naar werknemersklasse, samengevat. Tabel 2 Percentage kleinere CAO s met kinderopvangafspraken, uitgesplitst naar grootteklasse 8. werknemersklasse centraal decentraal totaal intentioneel nee totaal <100 werkn. 17 17 12 71 100% 100-200 werkn. 25 25 4 71 100% 200-500 werkn. 50 50 3 47 100% 500-2000 werkn. 59 59 5 36 100% >2000 werkn. 54 4 58 7 36 100% 6 7 8 Als gevolg van de afronding tellen de percentages niet altijd op tot 100%. Een overeenkomstige tabel met absolute aantallen is in de bijlagen opgenomen (tabel 4.1). idem noot 3 idem noot 6. Een overeenkomstige tabel met absolute aantallen is in de bijlagen opgenomen (tabel 4.2). 5
totaal 39% 1% 40% 6% 54% 100% CAO s met afspraken over kinderopvang komen relatief weinig voor in de klasse tot 100 werknemers: 17% van de onderzochte CAO s bevat kinderopvangafspraken. Het percentage CAO s waarin afspraken over kinderopvang zijn opgenomen neemt toe naarmate het aantal werknemers waarop de CAO van toepassing is toeneemt. In de klasse 100-200 werknemers is het percentage CAO s met afspraken 25%, in de klasse 200-500 werknemers is het percentage 50%, in de klasse 500-2000 werknemers 59% en in de klasse boven 2000 werknemers wordt in 58% van de CAO s afspraken over kinderopvang aangetroffen. In 62% van de CAO s, met daarin afspraken over kinderopvang, is aangegeven op welke doelgroep de kinderopvangregeling van toepassing. In 48% van deze CAO s is de regeling van toepassing op kinderen van 0-4 jaar en in 52% is de regeling van toepassing op 0-12 jarigen. In onderstaande tabel is voor de 185 kleinere CAO s de verdeling van CAO s mét (centraal, decentraal, intentioneel) en zónder kinderopvangafspraken weergegeven, uitgesplitst naar economische sector. Tabel 3 Percentage kleinere CAO s met kinderopvangafspraken, uitgesplitst naar economische sector 9. economische sector centraal decentraal totaal intentioneel nee totaal landbouw (n=1) 100 100 100% industrie (n=74) 42 1 43 7 50 100% bouw (n=1) 100 100% handel en horeca (n=23) 48 48 4 48 100% transport en communicatie (n=35) 23 23 3 74 100% zakelijke dienstverlening(n=23) 48 48 52 100% overige dienstverlening (n=28) 39 39 18 43 100% totaa l (n=185) 39% 1% 40% 6% 54% 100% In de sectoren industrie, handel en horeca, zakelijke dienstverlening en overige dienstverlening varieert het aantal CAO s met afspraken tussen de 39 en 48%. In de transportsector ligt dit percentage beduidend lager. In 23% van de CAO s is een afspraak over kinderopvang aangetroffen. De sectoren landbouw en bouw zijn slechts met één CAO in de steekproef vertegenwoordigd. 4.3 Totaalbeeld van de 310 onderzochte CAO s 9 Een overeenkomstige tabel met absolute aantallen is in de bijlagen opgenomen (tabel 4.3). 6
In totaal is 32% van de bij de Arbeidsinspectie aangemelde CAO s in het onderzoek betrokken. Deze CAO s zijn van toepassing op 90% van het totaalaantal werknemers onder CAO. In deze paragraaf wordt een totaaloverzicht gegeven van de CAO s met daarin centrale, decentrale en intentionele afspraken over kinderopvang. In onderstaande tabel is aangegeven in hoeveel procent van de CAO s centrale, decentrale en intentionele afspraken over kinderopvang zijn vastgelegd. Tabel 4 Percentage CAO s met en zonder afspraken, uitgesplitst naar werknemersklasse 10. werknemersklasse centraal decentraal totaal intentioneel nee totaal <100 werkn. 17 17 12 71 100% 100-200 werkn. 25 25 4 71 100% 200-500 werkn. 50 50 3 47 100% 500-2000 werkn. 59 59 5 36 100% >2000 werkn. 67 12 80 11 3 17 100% totaal 52% 6% 58% 5% 37% 100% In totaal zijn in 58% van de onderzochte CAO s afspraken over kinderopvang aangetroffen: 52% van de CAO s bevat een centrale afspraak en in 6% van de CAO s zijn decentrale afspraken gemaakt. Naarmate het aantal werknemers dat onder een CAO valt toeneemt, neemt ook het percentage CAO s met kinderopvangafspraken toe. Verder zijn de partijen in 5% van de CAO s intentionele afspraken overeengekomen. In 65% van de CAO s, met daarin centrale of decentrale afspraken over kinderopvang, is vastgelegd welke kinderen in aanmerking komen voor de opvangregeling: in 37% is de regeling van toepassing op kinderen van 0-4 jaar en in 62% is de regeling van toepassing op 0-12 jarigen. Daarnaast is in 2% van de CAO s een kinderopvangregeling voor kinderen van 0-8 jaar aangetroffen 12. 10 11 12 Een overeenkomstige tabel met absolute aantallen is in de bijlagen opgenomen (tabel 4.4). Het totaalcijfer ligt als gevolg van afronding iets hoger dan de som van de afzonderlijk gepresenteerde percentages voor centrale en decentrale afspraken. Als gevolg van de afronding tellen de afzonderlijke percentages niet op tot 100%. 7
8 KINDEROPVANGREGELINGEN
5 CONCLUSIE De resultaten van het steekproefonderzoek onderschrijven de veronderstelling dat afspraken over kinderopvang relatief meer worden aangetroffen in de grotere CAO s. Werden in 2000 nog in 68% van de grotere CAO s afspraken over kinderopvang aangetroffen in het in 2002 uitgevoerde onderzoek blijkt dat het aantal grotere CAO s met afspraken gestegen is tot 85%. 5.1 Resultaten samengevat Het onderzoek uitgevoerd op basis van de 125 grotere CAO s toont aan dat in 85% van de CAO s afspraken over kinderopvang zijn gemaakt. Deze CAO s zijn van toepassing op 80% van het totaalaantal werknemers dat valt onder deze 125 CAO s. Uit het onderzoek onder de 185 kleinere CAO s blijkt dat in 40% van de onderzochte CAO s kinderopvangafspraken zijn opgenomen. Deze CAO s zijn van toepassing op ruim 51% van het totaalaantal werknemers dat valt onder deze 185 CAO s. Voor het aanvullend onderzoek zijn in totaal 310 CAO s (125 +185 CAO s) onderzocht. In 180 van deze CAO s (58%) zijn afspraken over kinderopvang aangetroffen. Tabel 6 Samenvatting van de resultaten van het onderzoek in de 125 grotere CAO s en de 185 kleinere CAO s: aantal en percentage CAO s met kinderopvangafspraken 13. populatie aantal CAO's percentage 125 grotere CAO s 106 85% 185 kleinere CAO s 74 40% totaal 180 58% Het aanvullen van de resultaten van het onderzoek onder de 125 grotere CAO s met de resultaten van het onderzoek onder 185 kleinere CAO s toont aan dat het percentage CAO s met een kinderopvangregeling daalt van 85 naar 58%. Dit onderschrijft de verwachting dat afspraken over kinderopvang relatief vaker voorkomen in de grotere CAO s. In 65% van de 180 CAO s met daarin centrale of decentrale afspraken over kinderopvang is vastgelegd welke kinderen in aanmerking komen voor de opvangregeling: in 37% van de CAO s is de regeling van toepassing op kinderen van 0-4 jaar, in 2% op kinderen van 0-8 jaar en in 62% is de regeling van toepassing op 0-12 jarigen 14. 5.2 Resultaten vertaald naar de totale populatie werknemers onder CAO 13 14 De in deze tabel genoemde percentages hebben alleen betrekking op de in CAO s voorkomende centrale en decentrale afspraken over kinderopvang. idem noot 12 9
Op basis van het onderzoek onder de 125 grotere CAO s is vastgesteld dat de in de CAO s gemaakte afspraken over kinderopvang van toepassing zijn op 80% van de werknemers. Deze groep CAO s is representatief voor de grotere CAO s in Nederland. Uit het onderzoek onder de 185, op basis van een aselecte steekproef geselecteerde, kleinere CAO s blijkt dat de gemaakte afspraken over kinderopvang van toepassing zijn op 51% van de werknemers. Op basis van de in deze rapportage besproken onderzoeksresultaten én het feit dat de resultaten als representatief mogen worden beschouwd voor de werknemers die vallen onder een CAO, kan worden geconcludeerd dat 76% van de werknemers onder een CAO gebruik kan maken van een centrale dan wel decentrale kinderopvangregeling. 5.3 Ontwikkelingen in de tijd Om de cijfers van dit onderzoek in een goed perspectief te plaatsen worden in onderstaande tabellen de ontwikkelingen sinds 1990 in beeld gebracht. Hieruit blijkt dat er sinds 1990 sprake is van een stijgende lijn. Het totaalaantal afspraken (centrale en decentrale) over kinderopvang in de grotere CAO s is gestegen van 21% in 1990 naar 85% in 2002. In de jaren 1998, 1999 en 2000 is voor wat betreft de centrale afspraken sprake van een stabilisatie om vervolgens in 2002 weer te stijgen. Ook het aantal decentrale afspraken heeft zich eind jaren negentig gestabiliseerd om in 2000 en 2002 weer te stijgen. Tabel 7 Ontwikkelingen met betrekking tot kinderopvang in de groep grotere CAO 15. algemeen % CAO's 1990-1991 % CAO's 1996 % CAO's 1998 % CAO's 1999 % CAO's 2000 % CAO's 2002 centrale afspraken 21 44 55 56 55 70 decentrale afspraken - - 8 7 13 14 totaalaantal 21 44 63 63 68 85 16 intentionele afspraken 21 12 4 8 9 2 geen afspraken 58 44 33 29 23 13 totaalaantal CAO s (n) 100% (n=168) 100% (n=124) 100% (n=132) 100% (n=139) 100% (n=125) 100% (n=125) 15 16 Opgemerkt moet worden dat de hier gepresenteerde cijfers betrekking hebben op de door de Arbeidsinspectie gehanteerde onderzoeksgroep van grotere CAO s. Om geen vertekend beeld te krijgen zijn ook voor 2002 alleen de resultaten van het onderzoek in de grotere CAO s weergegeven. Het hier gepresenteerde totaalcijfer ligt als gevolg van de afronding hoger dan de som van de afzonderlijk gepresenteerde percentages voor centrale en decentrale afspraken. 10
Naast het aantal centrale en decentrale afspraken wordt in bovenstaande tabel ook aangegeven in hoeveel CAO s intentionele afspraken zijn gemaakt. Voor de volledigheid wordt aangegeven in hoeveel CAO s geen afspraken over kinderopvang zijn aangetroffen. Uit het onderzoek blijkt ook dat het aantal CAO s waarin opvang voor 0-4 jarigen is vastgelegd geen duidelijke trend laat zien. Sinds 2000 is sprake van een stabilisatie. Het aantal afspraken met betrekking tot de opvang van 0-12 jarigen is in de loop der jaren duidelijk gestegen. Tabel 8 Aantal CAO s met afspraken over kinderopvang uitgesplitst naar leeftijdscategorie 17. leeftijdscategorie % CAO's 1990-1991 % CAO's 1996 % CAO's 1998 % CAO's 1999 % CAO's 2000 % CAO's 2002 0-4 jaar - 16 19 19 17 17 0-12 jaar - 3 18 17 24 38 18 anders - - - - - 2 niet bepaald - 81 63 64 59 43 totaalaantal CAO s (n) 100% (n=168) 100% (n=124) 100% (n=132) 100% (n=139) 100% (n=125) 100% (n=125) Uit bovenstaande tabel blijkt dat in 43% van de grotere CAO s niet wordt aangegeven voor welke kinderen de opvang open staan. Dit wordt bij de concrete uitwerking van de regeling in samenspraak met de uitvoeringsinstantie ingevuld. 17 18 idem noot 15 De hier genoemde percentages komen niet overeen met de percentages in paragraaf 4.1 omdat de vergelijkingsgrondslag verschilt. In bovenstaande tabel vormen de 125 grotere CAO s het uitgangspunt om te percenteren terwijl in paragraaf 4.1 de cijfers gerelateerd worden aan alleen die CAO s van de onderzochte 125 CAO s waarin afspraken over kinderopvang zijn aangetroffen. 11
BIJLAGEN 12
1 STEEKPROEFVERANTWOORDING Om na te gaan in hoeveel CAO s afspraken over kinderopvang voorkomen heeft de Arbeidsinspectie in 2002 onderzoek verricht op basis van de 125 grotere CAO s. Deze groep CAO s omvat de bedrijfstak-cao s met meer dan 10.000 werknemers en de ondernemings- CAO s met meer dan 3000 werknemers. De verwachting is dat bepaalde afspraken, zoals afspraken over kinderopvang, relatief vaker voorkomen in de grotere CAO s. Om een representatief beeld te kunnen schetsen van het aantal werknemers dat recht heeft op kinderopvang is ervoor gekozen om het eerder uitgevoerde onderzoek aan te vullen met gegevens uit een steekproefonderzoek onder de kleinere CAO s. Hiervoor wordt uit het totale bestand van de bij de Arbeidsinspectie aangemelde CAO s (excl. de grotere CAO s) een steekproef getrokken. Voor het trekken van de steekproef is de populatie van aangemelde CAO s gestratificeerd op basis van werknemersaantallen. De reden om te stratificeren is ervoor zorgen dat elk stratum in voldoende mate wordt vertegenwoordigd in het onderzoek. Gegeven de verdeling van de CAO s op basis van werknemersaantallen is ervoor gekozen de populatie op te delen in 5 groepen. Binnen deze strata is vervolgens een aselecte steekproef getrokken 19. Er is een steekproeffractie van 24% gehanteerd. In onderstaande tabel is de verdeling van de populatie en de aanvullende steekproef naar grootteklasse weergegeven. Naast de absolute aantallen zijn ook de percentages weergegeven. Tabel A Steekproefkader en het aantal onderzochte CAO s uitgedrukt in absolute aantallen en percentages, uitgesplitst naar grootteklasse 20. werknemersklasse aantal CAO's percentage CAO s steekproef percentage CAO s < 100 werknemers 246 29 52 28 100-200 werknemers 173 20 28 15 200-500 werknemers 184 21 38 21 500-2000 werknemers 155 18 39 21 > 2000 werknemers 98 11 28 15 totaal 856 100% 185 100% Uit deze tabel mag worden geconcludeerd dat de op basis van een gestratificeerde steekproef geselecteerde CAO s een representatieve afspiegeling van de populatie vormen. 19 20 De steekproef binnen de strata is met behulp van Spss getrokken. Inherent aan de gehanteerde methode is dat het vooraf bepaalde percentage slechts wordt benaderd. De gebruikte methode is gevoelig voor de omvang van de populatie. Naarmate de populatie groter is wordt de steekproeffractie beter benaderd. Als gevolg van de afronding tellen de percentages niet altijd op tot 100%. i
In totaal (eerder uitgevoerd onderzoek plus aanvullend steekproefonderzoek) zijn 310 van de 981 bij de Arbeidsinspectie aangemelde CAO s onderzocht. Hiermee is 32% van de aangemelde CAO s in het onderzoek betrokken. Tabel B Aangemelde en onderzochte CAO s uitgedrukt in absolute aantallen en percentages, uitgesplitst naar grootteklasse. werknemersklasse aangemelde CAO's aangemelde CAO's onderzochte CAO's onderzochte CAO's < 100 werknemers 246 25 52-100-200 werknemers 173 18 28-200-500 werknemers 184 19 38 1 500-2000 werknemers 155 16 39 3 > 2000 werknemers 223 23 153 96 totaal 981 100% 310 100% ii
2 TABELLEN In deze bijlage worden voor enkele tabellen uit hoofdstuk 4 de absolute aantallen CAO s vermeld. De nummering van deze tabellen verwijst naar de corresponderende tabel in hoofdstuk 4. Tabel 4.1 Aantal grotere CAO s met kinderopvangafspraken, uitgesplitst naar economische sector economische sector centraal decentraal totaal intentioneel nee landbouw 3 3 1 4 industrie 21 3 24 1 25 bouw 6 6 6 handel en horeca 24 2 26 4 30 transport en communicatie 8 5 13 4 17 zakelijke dienstverlening 11 3 14 1 3 18 overige dienstverlening 15 5 20 2 3 25 totaal 88 18 106 3 16 125 totaal Tabel 4.2 Aantal kleinere CAO s met kinderopvangafspraken, uitgesplitst naar grootteklasse werknemersklasse centraal decentraal totaal intentioneel nee <100 werkn. 9 9 6 37 52 100-200 werkn. 7 7 1 20 28 200-500 werkn. 19 19 1 18 38 500-2000 werkn. 23 23 2 14 39 >2000 werkn. 15 1 16 2 10 28 totaal 73 1 74 12 99 185 totaal Tabel 4.3 Aantal kleinere CAO s met kinderopvangafspraken, uitgesplitst naar economische sector economische sector centraal decentraal totaal intentioneel nee landbouw 1 1 1 industrie 31 1 32 5 37 74 bouw 1 1 handel en horeca 11 11 1 11 23 transport en communicatie 8 8 1 26 35 zakelijke dienstverlening 11 11 12 23 overige dienstverlening 11 11 5 12 28 totaal 73 1 74 12 99 185 totaal iii
Tabel 4.4 Aantal CAO s met en zonder afspraken, uitgesplitst naar werknemersklasse. werknemersklasse centraal decentraal totaal intentioneel nee totaal <100 werkn. 9 9 6 37 52 100-200 werkn. 7 7 1 20 28 200-500 werkn. 19 19 1 18 38 500-2000 werkn. 23 23 2 14 39 >2000 werkn. 103 19 115 5 26 153 totaal 161 19 180 15 115 310 iv
3 ONDERZOCHTE CAO S In onderstaande tabel zijn de 310 onderzochte CAO s opgenomen en ingedeeld op basis van het aantal werknemers. In de kolom TYPE wordt aangegeven of het een ondernemings-cao (O) dan wel een bedrijfstak-cao (B) betreft. In de kolom WNS is het aantal werknemers vermeld dat, volgens de eigen opgave van partijen, valt onder de werking van de CAO. In de kolom REG wordt aangegeven of in de betreffende CAO een (centrale of decentrale) kinderopvangregeling (x) is opgenomen dan wel dat er een intentionele afspraak (int) in de CAO is opgenomen. NAAM TYPE WNS REG WERKNEMERSKLASSE <100 SMIT TAK WERKPLAATSPERSONEEL MAASSLUIS O 9 - OVET VEDER ADMINISTRATIEVE EN BUITENDIENST O 10 - ALRO CAO - ALUGRON BEHEER BV O 12 - SHIPPING & SIGNALLING SERVICES N.V. B 12 - VEERHAVEN BV O 15 - KLEENCARE HYGIENE BV O 17 - EERLAND, GERRIT J. O 20 - THEATER DE LIEVEKAMP O 21 int SOCIAAL CULTUREEL CENTRUM DE POORTERIJ O 25 int A.I.M.E B.V. O 26 x GIPSBOUW O 26 x INTERRIVER, VARENDE WERKNEMERS IN DIENST VAN O 31 - MARTINAIR HOLLAND BOORDWERKTUIGKUNDIGEN O 33 - BERG.- EN TRANSP.BEDR. V.D. AKKER O 35 - COLO O 35 x NOORDGASTRANSPORT B.V. O 35 - SCHOUWBURG DE MEERSE O 36 int SLIJPPOL AMSTERDAM B.V. O 40 - AMVEST MANAGEMENT B.V. O 43 - FLEXSYS BV O 44 x THEATER MARKANT O 44 int BOLS ROYAL DISTILLERIES HOGER PERSONEEL O 45 - COLORTREND B.V. O 45 - HARTMAN PRODUKTIE EN EVENEMENTENSERVICE BV O 45 - PODT ALPLAIN BEHEER BV O 45 - CDA, PERSONEEL IN DIENST VAN HET O 50 x SANORICE B.V. O 50 - PRINTING PARTNERS BV O 55 - SLEEPDIENST ADRIAAN KOOREN O 58 - MELDON PLASTICS O 60 - HENKEL ECOLAB O 63 - TROBAS LIJMFABRIEK O 63 x FUSION KUNSTSTOFFEN O 65 int SERVISAIR O 65 - v
CROSS OCEAN BV O 66 x AKZO PPG INDUSTRIES FIBER GLASS CAO II O 70 - ZIEGLER O 70 - ITS CALEB BRETT B.V. BUITENDIENST EN LAB. PERSONEEL O 71 - BELDEN WIRE & CABLE CAO B O 74 - UTI NEDERLAND B.V. O 74 x DIELCO PLASTIC INDUSTRIE BV O 75 - MENSINGA CLEANING STADSKANAAL EN MILIEU TECH O 75 - OVET PERSONEEL IN DE STUWADOORS EN TECH DIENST O 77 - ALLIED & WINE BENELUX BV O 78 - THEOLOGISCHE UNIVERSITEIT KAMPEN O 80 - KONINKLIJKE THEODORUS NIEMEYER CRA, HP O 83 - THEODORUS NIEMEYER, KONINKLIJKE O 83 - IMK INTERMEDIAIR B.V. O 87 - CALIFORNIA O 90 x CONSTAR INTERN. HOLLAND PLASTICS O 90 - MOLCO WIJCHEN O 93 int GRINT- EN ZANDEXPL.MIJ V/H GEBR SMALS O 95 - WERKNEMERSKLASSE 100-200 AEP BORDEN RIGIDS PLASTICS BEUNINGEN EN VENLO O 100 x BV OVERSLAGBEDRIJF 'AMSTERDAM' (OBA) O 100 - GIVAUDAN NEDERLAND BV O 102 - HYDRO AGRI ROTTERDAM O 110 - PARENCO CAO II O 112 int KONINKLIJK CONCERTGEBOUWORKEST O 115 - KERR-MC GEE PIGMENTS HOLLAND B.V. O 118 - HAPAG - LLOYD NEDERLAND O 123 - SENZORA O 125 - KEMIRA AGRO ROZENBURG B.V. O 128 - NS SPF BEHEER O 130 - STICHTING DIENSTVERLENING VOOR EDUC. INSTEL. O 130 - GUILBERT NEDERLAND BV O 135 x ANP JOURNALISTEN O 138 x MAXXIM MEDICAL EUROPE BV O 140 - HANNO ROTTERDAM BV O 142 - NS VASTGOED O 150 - MENEBA MEEL WORMERVEER O 151 - AEDES VERENIGING VAN WONINGCORPORATIES O 160 x FERRO (HOLLAND) BV O 167 x EDWARDS LIFESCIENCES UDEN B.V. O 170 - MODOVANGELDER O 170 - KOPPERT BV EN KOPPERT BEHEER BV O 175 x CAOP CENTRUM ARBEIDSVERHOUDINGEN O 179 x ETERNIT O 180 - VERBRUGGE TERMINALS B.V. O 180 - MALLINCKRODT I O 186 - BASF NED. LOCATIES KLEEFSEWAARD EN APELDOORN O 193 - WERKNEMERSKLASSE 200-500 CEHAVE LANDBOUWBELANG DETAILHANDEL O 200 - CIBA SPECIALTY CHEMICALS MAASTRICHT O 200 x DATELNET GROEP CAO-B O 200 x NOVA CHEMICAL NETHERL. BV O 200 - vi
ZENECA RESINS O 200 - ESHA HOLDING BV O 206 - AMMERAAL NEDERLAND BEHEER B.V. O 210 x SEKISUI-ALVEO O 215 - CINOP O 216 x TETTERODE NEDERLAND O 216 x ANWB FACILITAIR BEDRIJF O 221 - ELF ATOCHEM AGRI/ATOCHEM ROTTERDAM O 229 - NS BEVEILIGING SERVICES O 235 - CNC/AMCO O 240 - PLASMA OPTICAL FIBRE O 240 x UNIQEMA BV O 250 - NEDERLANDS INKOOPCENTRUM (NIC) O 255 x ISOVER O 280 - LICOM O 280 x ERTSOVERSLAG EUROPOORT C.V. BEAMBTEN O 290 - BLGG O 300 x TUINBOUWVEILINGEN REG B 300 - DYADE DIENSTVERLENING ONDERWIJS O 310 x ACORDIS CAO-2 O 320 x KLOCKNER PENTAPLAST O 325 - LAMBTON-WESTON/MEIJER VESTIGING KRUININGEN O 350 x MOSA, KONINKLIJKE O 360 x SCA HYGIENE PRODUCTS TILBURG B.V. O 360 - NAAIMACHINEBRANCHE B 378 x TRANSAVIA AIRLINES CABINEPERSONEEL O 381 - CARGO SERVICE CENTER NEDERLAND BV O 400 int HOECHST HOLLAND NV O 400 x SYNTENS INOVATIENETWERK VOOR ONDERNEMERS O 400 x ACADEMISCH ZIEKENHUIS VRIJE UNIVERSITEIT O 430 x MERCK SHARP & DOHME CAO I O 435 x STICHTING MUZIEKCENTRUM VAN DE OMROEP O 440 - SCA HYGIENE PRODUCTS HOOGEZAND B.V. O 450 x SECEUROP NEDERLAND O 471 - WERKNEMERSKLASSE 500-2000 BIJENKORF BEHEER, HP O 500 x COOPERATIEVE VEILING ZUIDOOST-NEDERLAND BA O 500 - DATELNET GROEP CAO-C O 500 x TROPEN, KONINKLIJK INSTITUUT VOOR DE O 502 x ANWB UITGEVERIJ, INFORMATIE EN BEWEGWIJZERING O 517 x DSM RESINS O 572 x CARGLASS B.V. O 600 x CREMATORIA REG B 600 x KAPPA PACKAGING MASSIEFKARTON O 600 - SMURFIT LONA GOLFKARTON B.V. O 650 x AHOLD CENTRALE SLAGERIJEN/VERSCENTRALES O 700 x DIXONS O 700 - INTERNATEN KINDEREN VAN BINNENSCHIPPERS/KERMISEXPL. B 763 x CONTRACTSPELERS BETAALD VOETBAL B 800 - FLORA BLOEMENVEILINGVERENIGING, COOP. O 803 - SIGMA COATINGS CAO I O 823 x NEDERLANDSE AARDOLIE MAATSCHAPPIJ NAM O 850 - vii
VAKTIJDSCHRIFTJOURNALISTEN B 850 x INTERPHARM B.V. O 885 x LEDERWAREN EN REISARTIKELEN DETAILHANDEL IN- B 900 x NESTLE NEDERLAND CAO I O 900 x ABILIS INTERNATIONAL B.V. O 1000 - MARTINAIR HOLLAND GRONDPERSONEEL O 1050 x CBR O 1087 - EDS INTERNATIONAL BV O 1100 x HOLLAND RAILCONSULT O 1200 x MAAT- EN ORTHOPEDISCHE SCHOENMAKERIJEN B 1204 x RAET CAO I O 1300 - GEZONDHEIDSCENTRA REGULIER B 1350 - PARKETVLOERENONDERNEMINGEN B 1370 x REPROGRAFISCH BEDRIJF REG B 1386 int AHOLD GALL & GALL O 1400 x OWASE-BEDRIJVEN O 1475 int GUO REGULIER O 1566 x GEREFORMEERD PRIMAIR ONDERWIJS B 1600 - AKZO NOBEL COATINGS BV O 1607 x GLASFABRIEKEN, VEREENIGDE O 1700 - BIOSCOOPBEDRIJF B 1800 - AHOLD ETOS O 1830 - WERKNEMERSKLASSE >2000 KLM VLIEGERS OP VLEUGELVLIEGTUIGEN O 2000 - ZUIVELINDUSTRIE, HOGER PERSONEEL B 2000 x HAAGSCHE TRAMWEG MIJ HTM, GEMENGD BEDRIJF O 2050 x IKEA NEDERLOAND & IKEA SYSTEMS O 2200 x OPG GROEP N.V. O 2200 - MORTEL- EN MORTELTRANSPORTONDERNEMINGEN B 2230 x FNV-ORGANISATIES O 2300 x TUINZAADBEDRIJVEN B 2521 x COFFEE & TEA O 2592 x ORSIMA B 2800 - ARBO UNIE NEDERLAND O 3000 x TIJDSCHRIFTENUITGEVERIJBEDRIJF B 3000 x ACORDIS1 O 3030 x AKZO NOBEL CHEMICALS O 3170 x SOCIAAL FONDS BOUWNIJVERHEID O 3230 x START O 3500 x VAN GEND EN LOOS B.V. O 3500 x VERZEKERINGSBEDRIJF BUITENDIENST B 3500 x ANWB O 3530 x AKZO NOBEL PHARMA BV O 3660 x VIDEO DETAILLISTENBRANCHE B 3812 - ABP/USZO O 4000 - DIENST LANDBOUWKUNDIG ONDERZOEK (DLO) O 4000 x HEINEKEN NEDERLAND BEHEER O 4000 x HOLLAND CASINO'S O 4000 x KPN CALLCENTER AGENTS O 4000 - AKZO NOBEL NEDERLAND HP O 4010 x HORECAPRODUCTEN GROOTHANDEL IN- B 4026 int OCE NEDERLAND B.V. O 4100 x viii
DAGBLADJOURNALISTEN B 4400 x UNILEVER O 4400 x KAASPAKHUIS, PARTIKULIERE B 4500 - POSTKANTOREN O 4640 x KONINKLIJKE BIJENKORF BEHEER O 5000 x UITVAARTVERZORGING B 5253 x GROENTEN- EN FRUITVERWERKENDE INDUSTRIE B 5300 x REGEL. TEWERKST. NIET EU-OFFIC. OP ZEESCH. B 5369 - OMROEPPERSONEEL O 5500 int SELECTVRACHT B.V. O 5500 - GRAANBE- EN VERWERKENDE BEDRIJVEN B 5900 x PINKROCCADE O 6000 x SNS REAAL GROEP O 6000 x REG. ARBEIDSVOORZIENING ZEESCHEEPVAART B 6294 - ATOS ORIGIN O 6500 x KLM-CABINEPERSONEEL O 6720 x BOEKHANDEL REG B 7000 - WERKGEVERSORGANISATIE IN DE SPORT B 7000 x NOTARIAAT B 7300 - ACHMEA bv O 7430 x DSM LIMBURG B.V. O 7800 x ZUIVELINDUSTRIE I B 8000 x ARBEIDSVOORZIENINGSORGANISATIE O 9000 x BIBLIOTHEKEN, OPENBARE B 9025 - HOUTHANDEL B 9500 x FORTIS BANK O 10000 x HEMA O 10000 x KARTONNAGE- EN FLEXIBELE VERPAKKINGSBEDRIJF B 10000 x REISORGANISATIES B 10000 x TUINCENTRUMBRANCHE B 10000 x TEXTIELGOEDEREN EN AANVERWANTE ARTIKELEN B 10130 x NEDERLANDSE UNIVERSITEITEN (OPENBAAR) B 10340 - HUISARTSENZORG B 10500 - TIMMERFABRIEKEN B 10500 x CORUS STAAL BV O 10790 x VLEESSECTOR B 10950 x NS-REIZIGERS O 11000 x BETONPRODUCTENINDUSTRIE B 11500 - AARDAPPELEN GROENTEN EN FRUIT DETAILH B 12000 x CONFECTIE-INDUSTRIE B 12000 x STUKADOORS- TERRAZZO- EN AFBOUWBEDRIJF B 12410 x HOVERNIERSBEDRIJF B 12500 x SCHOENENDETAILHANDEL B 12500 x TEXTIELINDUSTRIE B 12500 x GAK GROEP O 13000 x ZATERDAGBESTELLERS O 13000 x PHILIPS (B) O 14000 x PROVINCIEPERSONEEL B 14000 x OPENBAAR VERVOER B 14050 x BLOEMENDETAILHANDEL B 14500 x JEUGDHULPVERLENING B 14600 x LEVENSMIDDELEN EN/OF ZOETWAREN GRTH B 14800 x ix
ELECTROTECHNISCHE DETAILHANDEL B 15000 x LANDBOUWWERKTUIGEN EXPL ONDERNEMINGEN B 15000 x SLAGERSBEDRIJF B 15000 x VROOM EN DREESMAN O 15000 x APOTHEKEN B 16020 x DOE HET ZELF BRANCHE B 16400 x CONTRACT-CATERINGBEDRIJF B 16500 x KLM-GRONDPERSONEEL O 16530 x DROGISTERIJBRANCHE B 17000 x UITZENDKRACHTEN NBBU B 17500 - LANDBOUW B 17900 - UITZENDBUREAUS VASTE MEDEWERKERS B 18000 x VERBLIJFSRECREATIE B 18000 x CARROSSERIEBEDRIJF (METAAL) B 19020 x METAAL- EN ELECTROTECHNISCHE INDUSTRIE (HP) B 19890 x BOEKHANDEL EN KANTOORVAKHANDEL B 20000 - GOEDERENVERVOER NEDERLAND B 20000 - PHILIPS (A) O 20000 x TEXTIEL GRWB B 20000 - GEMENGDE- EN SPEELGOEDBRANCHE B 21000 x KAPPERSBEDRIJF B 21490 int BLOEMEN EN PLANTEN GROOTH B 22000 - WONINGCORPORATIES B 22210 x SOCIALE EENHEID NS O 23000 x VERZEKERINGSBEDRIJF (BUITENDIENST) B 23000 x MEUBELINDUSTRIE EN MEUBILERINGSBEDRIJVEN B 24840 x TAXIVERVOER B 25000 x BEVEILIGINGSORGANISATIES B 25800 x ENERGIE- EN NUTSBEDRIJVEN B 29000 x ACADEMISCHE ZIEKENHUIZEN B 30000 x HOGER BEROEPSONDERWIJS B 30000 x KINDEROPVANG B 30000 x WONEN B 30000 x SCHILDERS- AFWERKERS- EN GLASZETBEDRIJF B 33790 x ING BANK O 33900 x KPN N.V. O 34000 x ABN AMRO O 38000 x WELZIJNSWERK B 40000 x BAKKERSBEDRIJF B 41500 x BOUWBEDRIJF UTA PERSONEEL B 42000 x NEDERLANDSE UNIVERSITEITEN (BIJZONDER) B 42070 - INFORMATIE COMMUNICATIE EN KANTOORTECHN B 44000 x TUINBOUW B 44170 x POLITIE-PERSONEEL B 45000 x RABO-BANK O 45000 x TECHNISCHE GROOTHANDEL B 49260 x TNT POSTGROEP (TPG) O 51000 x GRAFIE-MEDIA B 56070 x LOODGIETERS FITTERS EN C.V.ONDERNEMINGEN B 59920 x GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG B 60000 x ELECTROTECHNISCH BEDRIJF (METAAL) B 64280 x DETAILHANDEL (VAD) B 67170 - x
DEFENSIEPERSONEEL B 74000 x MODE DETAILHANDEL B 79880 x LEVENSMIDDELENBEDRIJF B 82000 x MOTORVOERTUIGEN EN TWEEWIELERBEDR. (METAAL) B 86010 x SOCIALE WERKVOORZIENING B 90000 x ZIEKENHUISWEZEN B 95750 x GEHANDICAPTENZORG B 100000 x BEROEPSGOEDERENVERVOER OVER DE WEG B 110000 - THUISZORG B 114500 int RIJKSPERSONEEL B 116000 x LEVENSMIDDELEN GROOTWINKELBEDR B 120000 x METAALBEWERKING (METAAL) B 137910 x BOUWBEDRIJF B 150000 x SCHOONMAAK- EN GLAZENWASSERSBEDRIJF B 170000 int GEMEENTE-AMBTENAREN B 180000 x METAAL- EN ELECTROTECHNISCHE INDUSTRIE B 185110 x VERPLEEG- EN VERZORGINGSHUIZEN B 193000 x ONDERWIJS EN WETENSCHAPPEN B 205000 x HORECA B 227500 x UITZENDKRACHTEN ABU B 320000 - xi