Gevolgen van watertekorten voor stedelijk gebied Focus op funderingsschade Marco Hoogvliet Projectmanager Stedelijk water en bodembeheer Opdrachtgever: het Deltaprogramma Doel Deltaprogramma Garanderen van veilig en aantrekkelijk vestigings- en investeringsklimaat Deelprogramma s om lange termijndoelstellingen te bereiken Veiligheid Zoetwater Nieuwbouw en Herstructurering Kust Wadden Rivieren IJsselmeergebied Rijnmond-Drechtsteden Zuidwestelijke delta 1
Wat en waarom een DP Nieuwbouw & Herstructurering? DPNH richt zich op Wonen, werken, verplaatsen, ondernemen, recreëren Missie Verkennen hoe ruimtelijke maatregelen kunnen bijdragen aan het beperken van de gevolgen van klimaatverandering in bebouwde omgeving Twee sporen 1) Ruimtelijke inrichting en waterveiligheid 2) Klimaatbestendige stad Waar werkt DPNH naartoe? Deltabeslissing ruimtelijke adaptatie (2014) Opzet van een nationaal beleidskader voor nieuwbouw & herstructurering Doel beleidskader Duidelijkheid over de inzet van RO en financiële instrumenten en door wie, zodat lokaal en/of regionaal een goede ruimtelijke afweging kan worden gemaakt. Afwenteling van kosten en problemen nu en in de toekomst moet worden voorkomen Dit komt neer op Bouw op geschikte plaats Richt stad handiger in Bouwwijzen aanpassen Meekoppelkansen in stedelijke ontwikkelingen benutten Nieuwe financieringsconstructies 2
Maar eerst: wat zijn de (toekomstige) problemen? Dat is uitgezocht in brede, landelijke knelpuntenanalyses Veiligheid Wateroverlast Piekbuien Verzilting van grond- en oppervlaktewater Grondwateroverlast Water tekorten Watervraag (gebruik en verbruik) en watervoorziening van de stad Grondwateronderlast, bodemdaling en verschilzettingen Druk op waterkwaliteit Verdroging groen Volksgezondheid Hittestress Afname luchtkwaliteit Kwetsbaarheid van bebouwing en infrastructuur Met welke zaken moeten we echt aan de slag? De grootste opgaven voor de stad blijken 1. Wateroverlast 2. Stedelijk (grond)waterbeheer (i.v.m. bodemdaling, verschilzettingen, groen, grondwateronderlast) 3. Hitte 4. Overstroming Maar waar doen die problemen zich voor? En wat is de ordegrootte van mogelijke schades? 3
In opdracht van DP een quick scan op Hoe werkt het stedelijk watersysteem, en welke typerende systemen kunnen op hoofdlijnen binnen Nederland worden onderscheiden? Welke schademechanismen worden gestimuleerd of veroorzaakt door een overschot, maar vooral gebrek aan water? Wat is het effect van klimaatverandering? Hoe zijn mechanismen en schades ruimtelijk verdeeld? Wat is de ordegrootte van de schades? Waar praten we over? Welke maatregelen kunnen worden ingezet? Welke partijen dragen de kosten van welke schades? We kenden van tevoren lastige kennishiaten Voor nagenoeg elk thema een gebrek aan: informatie ruimtelijke verdeling mate van blootstelling informatie ruimtelijke verdeling en mate van kwetsbaarheid kwantitatieve gegevens (huidige situatie, te verwachten verandering, schadebedragen, watervraag) schadefuncties u ct es Grote nauwkeurigheidsmarges in resultaten 4
Start van de puzzel: hoe werkt het stedelijk watersysteem? Schaalniveau stad/wijk/buurt 5
GW-dynamiek neemt sowieso toe, ook bij verhoging van wateraanvoer Schades doen zich m.n. voor op lokaal schaalniveau stedelijk watersysteem - straatniveau Schaalniveau straat/pand 6
7
8
Schades: een greep uit de resultaten Schademechanisme Schadepost (ordegrootte) Tijdsaspect Kostendragers Verlaging woningwaarde door vermindering waterkwaliteit 100 300 miljoen Eenmalig Eigenaar Volksgezondheid i.r.t. In maanden juli + augustus (2050): Jaarlijks Verminderde arbeidsproductiviteit: hittestress werkgevers of zelfstandige Ziekenhuisopname -5 (G scenario) tot 14 miljoen (W+) Sterfte 1,3 (G) tot 8,7 (W+) miljoen Arbeidsproductiviteitsverlies 0 (G) tot 391 (W+) miljoen Droogteschade groen Weinig informatie Totale gemeentelijke beheerkosten groen zijn nu 737 miljoen/jaar Bij theoretische uitval 10% beplanting (vergelijkbaar met landbouwschade W+), enkele miljoenen schade Jaarlijks Tuinen: huiseigenaar Openbaar groen: gemeente Grondwateronderlast (funderingsschade door maaivelddaling, verschilzetting, paalrot) Gemiddelde herstelkosten 54.000 (2003-2006) Momenteel reeds 100.000 woningen met grondwateronderlast (peiljaar 2000) Eenmalig Eigenaar Circa 700.000 panden uit periode met kwetsbare bouwwijze in gebied met blootstelling aan verschilzetting en kans op paalrot. Vervolgonderzoek: snelle modellering waterbalans, GW dynamiek 18 9
Vervolgonderzoek: ontwikkeling schadefuncties MSc Thesis T. I. E. Veldkamp November 2012 19 Selectiehulp inzetbare maatregelen Beschrijving van de maatregel Toepassingsmogelijkheden Nieuwbouw, Herstructurering, Bestaande situatie Toepassingsgebied Laag Nederland, Hoog Nederland Schaalniveau Gebouw, Straat, t Wijk, Stad Schademechanisme Op welk mechanisme de maatregel ingrijpt 10
Actuele maatregel bij Deltares : BioSealing Groeiend tekort aan budget en tijd voor het herstel van het rioolsysteem Traditionele herstelmethoden zijn duur en leveren overlast op Nieuwe methode voor het dichten van rioollekkages Winnaar Eurekaprijs kansrijke innovaties 21 1/22/2013 BioSealing methode voor het dichten van rioollekkages Combinatie van microbiologische en geochemische processen Locatie lekkage hoeft niet precies bekend te zijn (zelfsturend) Dichting bij de lekkage Milieuvriendelijk Deltares beperkt zich tot fundamenteel onderzoek. Daarna is het aan de markt We zijn op zoek naar proeflocaties 22 1/22/2013 11