Toepassing van onderwaterdrains in stad en land: mogelijkheden en kansen

Transcriptie

1 Toepassing van onderwaterdrains in stad en land: mogelijkheden en kansen Workshop 1.4 Kennisconferentie Deltaprogramma Jan van den Akker Alterra / Wageningen UR janjh.vandenakker@wur.nl Bodemdaling Component Grootte Consolidatie / zetting / klink Krimp en Rijping Oxidatie (afbraak) van veen => CO2 ( 1 cm = 22 t CO2 per ha per jaar ) cm m cm dm m 1

2 Oppervlakte veengronden in Nederland Landbouw 223,000 ha Natuur 50,000 ha Overig ha Totaal 290,000 ha Zegveld percelen 3 (laag peil) en 13 (hoog peil) maaiveldhoogte Hoogte tov NAP (m) y = x y = x Maaiveld 13 Maaiveld 3 2

3 20 Maaivelddaling (mm/jaar) zonder kleidek kleidek < 40 cm y = 34.2x y = 34.2x Diepste GWS (m -mv) Problemen door veenafbraak en maaivelddaling Toename aantal peilgebiedjes Toename verschillen in maaivelddaling Toename kosten watermanagement Toename risico overstromingen Toename kwel (nutrientenrijk!!!) Toename verdroging omringende gebieden Schade aan gebouwen en infrastructuur Afname oppervlakte veengronden 2000 ha per jaar Emissie van P en N naar het water Emissie van CO 2 en N 2 O naar de atmosfeer 3

4 Onderwaterdrains trekken de grondwaterstand vlak a. Laag slootpeil cm -maaiveld 0 30 Grondwaterpeil winter 60 Zomer, 85 cm -mv Laag b. Laag slootpeil met onderwaterdrains cm -maaiveld Zomer, 68 cm -mv Laag 90 Onderwaterdrain 120 Doel onderwaterdrains Beperking veenafbraak en maaivelddaling door grondwaterstandsverhoging in de zomer Verbetering draagkracht door verlagen grondwaterstand in de winter en natte zomer Alternatief voor slootpeilverhogingen die leiden tot een onrendabele veehouderij 4

5 4/25/2013 Sleufloos aanbrengen drains (polder Zeevang) 5

6 4/25/2013 6

7 4/25/2013 7

8 Maaivelddaling Zegveld 3 (slootpeil ca. 55 cm mv) Zegveld 3 Hoogte maaiveld (mm NAP) y = -10,8x y = -3,3x ,2 y = -0,49x , Referentie Drains 4 m Long term Resultaten onderzoek Betere draagkracht => Meer bedrijfszekerheid, minder vertrapping Minder veenmineralisatie en stikstoflevering bij drains Stikstofbenutting bemesting duidelijk beter bij drains Grasopbrengst gelijk Kosten aanleg: EURO/ha Rendabel bij landbouwkundig te geringe drooglegging Betere waterkwaliteit Minimaal halvering maaivelddaling Meer waterverbruik dan lage peilen minder dan hoge peilen Modelberekeningen tonen aan dat bij klimaatverandering: veenweideproblematiek zich zal versterken toepassing onderwaterdrains dan effectiever dan peilverhogingen 8

9 OWD beperkt alle componenten van bodemdaling Component Grootte Consolidatie / zetting / klink Krimp en Rijping Oxidatie (afbraak) van veen cm m cm dm m Doel onderwaterdrains in de stad Vlaktrekken grondwaterstanden => hogere gemiddelde gws mogelijk, nathouden fundering, voorkomen natte tuinen etc Infiltratie van regen en oppervlaktewater, opbouwen grondwatervoorraad Beperking veenafbraak en maaivelddaling (bv in parken, tuinen) Beperking (ongelijke) bodemdaling door krimp en rijping van veen en kleigronden Beperking van zetting door lagere grondwaterstanden in de zomer 9

10 4/25/2013 Zetting door ophoging (of gws verlaging) (Deltares / TNO) Zettingen door ophogingen en/of peilverlagingen (foto s Deltares) Oplossingen:, Drooglegging beperken, Dit effectief maken met OWD, Licht ophoogmateriaal 10

11 4/25/2013 In de toekomst diepere grondwaterstanden Oorzaken Klimaatverandering => langere perioden van droogte Vergroening van de stad => meer verdamping Effecten: Paalkoppen vallen droog Zetting neemt toe Afbraak van veen (juist ook plaatselijk) Krimp en rijping (juist ook plaatselijk) Krimp en rijping van veen, en kleigrond 11

12 4/25/2013 Kans op schade door krimp en rijping van veen, en kleigronden 12

13 Stelling 1 Toepassing van onderwaterdrains in het veenweidegebied levert vooral win win situaties op Stelling 2 Goed grondwaterbeheer in het stedelijk gebied wordt essentieel: onderwaterdrains zijn daarbij een uitstekend instrument 13

14 Stelling 3 De stad droogt (verder) uit De 6 stellingen 1. Inrichting van multifunctionele natte randzones rond stedelijk gebied is goed voor de stad én voor het landelijk gebied 2. Vernatting van de laagste delen van het veenweidegebied biedt deze gebieden een goed economisch perspectief 3. Inrichting van grootschalige nieuwe moerassen is een landschappelijke verrijking van het veenweidegebied 4. Toepassing van onderwaterdrains in het veenweidegebied levert vooral win win situaties op 5. Goed grondwaterbeheer in het stedelijk gebied wordt essentieel: onderwaterdrains zijn daarbij een uitstekend instrument 6. De stad droogt (verder) uit 14

15 Dank voor uw aandacht Wageningen UR 15