Energie Jaarverslag 2012



Vergelijkbare documenten
Energie Jaarverslag 2011

Energie Jaarverslag 2013

Energie Jaarverslag 2013

EnergieJaarverslag 2015

EnergieJaarverslag 2014

Energie Jaarverslag 2010

Energie Jaarverslag 2017

EnergieJaarverslag 2016

Energiebeleidsplan

MJA-Sectorrapport 2012 Wetenschappelijk onderwijs

MJA-Sectorrapport 2013 Wetenschappelijk onderwijs

3 Energiegebruik huidige situatie

VOORTGANGSRAPPORTAGE ONTWIKKELING ENERGIE-EFFICIENTIE IN DE SUPERMARKTSECTOR OVER HET JAAR 2012

Op weg naar CO 2 -neutrale huisvesting voor Hoger Onderwijs in Routekaarten beschrijven hoe we deze opgave gaan realiseren

31/03/ :32:39 Hanzehogeschool Groningen

Duurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:

Monitoring energie-efficiency en toepassing duurzame energie in de. bloembollensector. Toelichting resultaten 2001

PROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF

HAN DUURZAAM. Focus bedrijfsvoering Accent EnergieEfficientyPlan EEP. Presentatie 31januari 2013 voor Surf door Wim van Pelt

MJA-Sectorrapport 2015 Wetenschappelijk onderwijs. Beste energiebesparingsproject 2015 Gebouw Helix, TU Eindhoven

Integrale energiestrategie UU. Fréderique Houben, Universiteit Utrecht

Westvoorne CO 2 - uitstoot

ENERGIERAPPORTAGE ENERGIE mrt

4 Energiebesparingsadvies

ENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN

Milieubeleidsplan Radboud Universiteit Nijmegen

Pilot verduurzaming commercieel vastgoed Nijmegen Aanpak klimaatneutraal maken van (winkel)panden: het klimaatgerust programma

Ja Nee Nvt Maatregel Foto. Installaties & regelingen. Zijn de binnen- en buitensensoren op een representatieve locatie geïnstalleerd?

CO2-reductiedoelstellingen + voortgang

Externe publicatie CO2 Prestatieladder

MJA-Sectorrapport 2014 Universitair Medische Centra

Voortgangsrapportage. Voortgang van CO 2 reductieplan van Genap B.V (tm juni) Copyright 2017 Genap B.V.

CO 2 prestatieladder Icopal. energiemanagement actieplan (EMAP) Version: 0.5. Date: 19 juni W.J. van den Berg

MJA-Sectorrapport 2012 Universitair Medische Centra

CO2-monitor 2013 s-hertogenbosch

Energiezorgplan Van Dorp installaties bv Versie 3.0 (Summary)

MJA3-Bedrijfsrapport 2012 Railsector

Uw eigen woning bouwen in Gemeente Heerenveen. Comfortabel verwarmen en koken zonder aardgas

Managementsamenvatting. Routekaart UMC s

F (zie toelichting in bijlage)

Voortgangsrapportage. Scope 1 en 2 CO2 emissies Eerste halfjaar 2012

Voortgangsrapportage duurzame bedrijfsvoering

Voortgangsrapportage. Scope 1 en 2 CO2 emissies. Tweede halfjaar 2013

Energiebeleidsplan

A (zie toelichting in bijlage)

Management review Coolmark B.V. Mei 2013

Concepten voor nieuwbouw woningen EPC 0,4. 20 september 2013 Han Verheul

3.C.1 Communicatie over de voortgang van CO 2 bij Prins Bouw.

Opwekking duurzame energie en terugverdientijden. Niek Tramper

Review CO2 reductiedoelstellingenvoestalpine WBN. Conform niveau 5 op de CO2-prestatieladder 2.1

Analyse energieverbruik

Energielabel. SKG-IKOB gecertificeerd BRL & BRL

Verduurzaming Rijksvastgoed en Bodemenergie (WKO)

Door: Vincent Damen Ninja Hogenbirk Roel Theeuwen

Betere energieprestaties met Nuon Stadswarmte. Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars

CO-2 Rapportage Electrotechnische Industrie ETI bv Vierde Broekdijk JD Aalten Kamer van koophandel Arnhem

MJA-Sectorrapport 2014 Wetenschappelijk onderwijs. Wageningenur was in 2014 de beste binnen de universiteiten op het gebied van proces efficiency

Kentallen warmtevraag woningen

Voor onafhankelijke informatie en advies over:

CO-2 Rapportage Inhoudsopgave. Electrotechnische Industrie ETI bv Vierde Broekdijk JD Aalten Kamer van koophandel Arnhem

MJA-Sectorrapport 2012 Textielservicebedrijven

CO2-reductiedoelstellingen + voortgang

CO2-reductiedoelstellingen

Stichting Administratiekantoor Boer Meerkerk Holding B.V. Energiebeoordeling

Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning

ENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN

Voortgangsrapportage. Scope 1 en 2 CO2 emissies. Eerste halfjaar 2012

Kenniscentrum InfoMil Energiebesparing bij een sportclub

Aanpak energiebesparing woningvoorraad Portaal Nijmegen. 13 mei 2014 Stephan Huisman afdeling Strategie & Vastgoed Senior projectleider

Energiemanagementplan

Jaarrapportage Q4 ENERGIE Maart

Voortgangsrapportage. Voortgang van CO 2 reductieplan van Genap B.V (tm juni) Copyright 2016 Genap B.V.

Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning

Voortgangsrapportage. Scope 1 en 2 CO2 emissies. Eerste halfjaar 2013

Voortgangsrapportage CO 2 reductie 1 e helft 2017

Nieuwe wetgeving koelinstallaties versnelt toepassing warmtepompen

Voortgangsrapportage Voortgang van CO2 reductieplan van Genap B.V (tm juni)

TKI-KIEM WP1 - Methode voor integrale Energie- en Milieuprestatie. Erik Alsema, David Anink, W/E adviseurs 1 april 2015

Roy Verstegen. Managementenergie Actieplan

Rapport. Opdrachtgever: Gemeente Mill en St. Hubert Postbus CA Cuijk. Documentnummer: R04. Projectnaam:

Energiemanagement actieplan. CO2 prestatieladder. Datum : 17 december 2013

Meer wooncomfort. en minder energieverbruik door een warmtepomp. voltalimburg.nl/warmtepomp

Milieubarometer

Advies Ontwerp Levering Installatiepartners Inbedrijfstelling

MJA-Sectorrapport 2012 Kalkzandsteen- en cellenbetonindustrie

CO 2 -Voortgangsrapportage 2016 Prins Bouw B.V.

FEDEC ROADMAP 'OVERZICHT VAN INSTRUMENTEN MET BETREKKING OP ENERGIEBESPARING'

Samenvatting bevindingen Energiescan

CO 2 Voortgangsrapportage 2016 Prins Bouw B.V.

Stand van zaken Stadswarmte in Utrecht

EfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving

Elektrificeren van erfwerkzaamheden op een melkveebedrijf

Pré Wonen Postbus CA HAARLEM Etalage Geprint op : Blekersvaartweg 48 D. galerijwoning

Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug

Verkenning Utiliteitsbouw

CO 2 -Voortgangsrapportage 2018

SPECIMEN. E (zie toelichting in bijlage) Energielabel gebouw. Dit gebouw. Standaard energiegebruik voor dit gebouw. 968,3 MJ/m 2

buffer warmte CO 2 Aardgas / hout WK-installatie, gasketel of houtketel brandstof Elektriciteitslevering aan net

Energiebesparing Gemeente Huizen

Duurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden. 11 februari 2016

Transcriptie:

Universitair Vastgoed Bedrijf (UVB) Afdeling: Planning en Control t.buiting@uvb.nl 024 36 11389 Versie: definitief Status: vastgesteld in MT UVB 6 6 2013; kennisname CvB 24 6 2013

Inhoud Inleiding... 2 Doelstellingen... 2 Ontwikkeling energieverbruik... 3 Duurzame energie... 4 Energiezorg... 5 Uitgevoerde projecten... 6 MeerJarenAfspraak... 7 Drinkwaterverbruik... 7 Extern overleg... 8 Intern overleg... 8 Duurzaam materiaalgebruik... 9 Bijlage: Energielabels van gebouwen van de Radboud Universiteit... 10 Inleiding Dit EnergieJaarVerslag (EJV) heeft tot doel om bestuur, medewerkers en studenten van de Radboud Universiteit te informeren over de ontwikkelingen rond energieverbruik en de maatregelen die worden genomen om energie te besparen en duurzame energie in te voeren. Daarnaast dient dit jaarverslag als evaluatie van het EnergieJaarProgramma. Deze evaluatie vindt plaats in het kader van de Milieumanagementreview van de RU. Doelstellingen Het Energiebeleidsplan 2008 2012 RU Nijmegen geeft een overzicht van doelstellingen, uitgangspunten, voorwaarden, verplichtingen en verantwoordelijkheden. De energiebeleidsdoelstellingen: 1. De RU Nijmegen zal nieuwe wet en regelgeving rond energie steeds tijdig implementeren. Voor de komende jaren betekent dit concreet dat de RU de Meerjarenafspraak energie efficiency in al haar facetten uitvoert. 2. In het energie efficiencyplan van de RU voor de periode 2009 2012 zal een terugverdientijd van 10 jaar aangehouden worden. Daarmee wordt uitvoering gegeven aan de inspanningsverplichting om 2% energie efficiency per jaar te realiseren. 3. De RU Nijmegen volgt het overheidsbeleid om in 2020 20% duurzame energie te realiseren. Dat betekent dat de RU streeft naar toepassing van 12% duurzame energie in 2012. Hierbij heeft productie op het eigen terrein de voorkeur boven inkoop. 4. De RU Nijmegen realiseert in nieuwbouw en bij grote renovaties een energieprestatie 10 15% beter dan de geldende Energieprestatienorm ( EPN Plus maatregelen). 5. In 2020 zijn alle gebouwen van de RU voorzien van een energielabel (conform EPBD= Energy Performance Building Directive). De RU zal in 2010 het energiezorgsysteem volledig hebben ingevoerd volgens de eisen uit de MJA. 6. Op de RU wordt een deel van de energiebesparing gerealiseerd door gedragsverandering bij medewerkers en studenten 2

7. De RU Nijmegen reduceert het drinkwaterverbruik met 30% in 2010 t.o.v. 2000. Het gebruik van drinkwater voor laagwaardige toepassingen krijgt hierbij bijzondere aandacht. Er wordt gebruik gemaakt van duurzame bronnen zoals hemelwater. 8. De RU Nijmegen zorgt voor verdere terugdringing van de emissie van broeikasgassen bij koeling (HFK). Het gebruik van duurzame koeling krijgt hierbij bijzondere aandacht. 9. De resultaten van het energiebeleid worden gecommuniceerd met medewerkers, studenten, collega instellingen, het bevoegde gezag en andere belanghebbenden. Het Energie Efficiëntie Plan RU Nijmegen 2009 2012 Meerjarenafspraak (MJA 3) (=EEP) geeft aan hoe de RU de energieafspraak met het Rijk, invult en welke energiebesparingsprojecten op het programma staan. Dit EEP is door Agentschap NL goedgekeurd. Het Energiebeleidsplan 2008 2012 RU Nijmegen en het Energieprogramma 2009 2012 zijn op 12 mei 2009, vastgesteld door het College van Bestuur met als titel Uitgangspunten Energiebeleid 2009 2012. De doelstelling voor duurzame energie is in het Milieubeleidsplan 2011 2013 verder doorgetrokken naar 13% in 2013. Op 24 september 2012 heeft het College van Bestuur het nieuwe Energiebeleidsplan 2013 2016 vastgesteld. Ontwikkeling energieverbruik Als graadmeter voor de ontwikkeling van het energieverbruik en de uitvoering van energiebeleid op de RU gelden in belangrijke mate het verbruik van elektriciteit en gas. In figuur 1 is de ontwikkeling van het gas en elektriciteitsverbruik weergegeven. Figuur 1 Ontwikkeling absolute energieverbruik De energieverbruiken hebben betrekking op de gebouwen en terreininstallaties op de campus van de RU. Het verbruik van het magnetenlab (HFML) met neveninstallaties is hierin niet betrokken omdat dit expliciet wordt toegewezen aan de onderzoeksprojecten (deels voor derden). 3

Aardgas Het gasverbruik is in 2012 gestegen (groene lijn). De stijging is voornamelijk toe te schrijven aan het tijdelijk buiten bedrijf stellen van de WKO installatie (ten behoeve van optimalisatie). Begin 2012 is het Huygensgebouw verwarmd met tijdelijke gasketels. Het gasverbruik is op de RU voor 95% toe te schrijven aan ruimteverwarming. Als we het temperatuurverloop in 2012 meenemen, zien we volgens de gele lijn een lichte daling. Elektriciteit Het elektriciteitsverbruik is in 2012 heel licht gedaald. Elektriciteit wordt op de RU voornamelijk gebruikt voor gebouwinstallaties (t.b.v. klimaat), ict en onderzoek. De daling is toe te schrijven aan de afname van het verbruik van de warmtepompen in het Huygensgebouw (vanwege optimalisatie WKO). Dit ondanks de toename van elektrische apparaten en intensiever gebruik van gebouwen en apparaten (in verband met uitbreiding van onderzoek en verruiming van openingstijden). Primaire energie Sommige gebouwen nemen warmte af (van het UMC warmtenet). Dit verbruik is teruggerekend naar aardgasequivalenten. Voor het bepalen van de primaire energie worden de energiedragers teruggerekend naar dezelfde eenheid. Hierbij wordt rekening gehouden met het rendement van elektriciteitsopwekking, waarna ze opgeteld kunnen worden. De paarse lijn geeft de ontwikkeling van het totale (gecorrigeerde) primaire energieverbruik. Een lichte daling ten opzichte van 2011 is zichtbaar. In mei 2012 is de WKO weer in bedrijf genomen. Als we de situatie met de tijdelijke voorziening omrekenen naar de situatie vóór de optimalisatie zou het percentage primaire energie nog 2 tot 3 lager zijn. Pas over 2013 kunnen we een goed beeld krijgen van het WKO optimalisatieproject. EnergieVerbruik Radboud Universiteit 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 aardgas m 3 /jaar 4.645.381 4.852.870 3.396.451 3.804.765 3.313.634 3.776.362 3.114.499 3.421.341 aardgas temperatuur gecorrigeerd m 3 /jaar 4.753.394 5.077.276 3.732.001 3.769.340 3.284.890 3.244.488 3.342.934 3.300.960 elektriciteit totaal kwh/jaar 34.208.881 35.407.641 32.423.180 33.732.070 34.562.332 34.733.729 35.106.378 34.990.087 diesel kg/jaar 3.776 3.632 1.908 3.528 38.570 4.370 7.013 230 primaire energie GJ/jaar 455.067 472.417 399.388 424.160 417.584 432.312 414.831 423.206 primaire energie (temp. corr) GJ/jaar 458.486 479.520 410.008 423.039 416.675 415.478 422.061 419.396 CO 2 emissie ton/jaar 31.202 32.374 27.784 29.391 29.189 30.016 29.101 29.545 Figuur 2 Overzicht van verloop van het energieverbruik Duurzame energie De belangrijkste duurzame energiebron voor de RU is omgevingsenergie. Dit is de energie die voor het Huygensgebouw wordt opgeslagen in de bodem middels een Warmte Koude Opslagsysteem (WKO). Ook wekken we zelf zonnestroom op met zonnepanelen op de paal 1 bij het Gymnasion. Dit is echter een fractie van ons verbruik (ongeveer 1700 kwh per jaar). In september 2011 zijn zonnepanelen op het gebouw van het UCI in gebruik genomen. Deze installatie heeft 10.000 kwh geproduceerd (zie verder in dit verslag). Omdat de mogelijkheden om op de campus duurzame energie op te wekken beperkt zijn, kopen we daarnaast groene stroom in. Deze duurzame elektriciteit wordt buiten de campus opgewekt. In figuur 3 is het aandeel van duurzame energie in ons totale verbruik te zien. 1 Deze paal hebben we gekregen als tegenprestatie voor inkoop van jaarlijks 100.000 kwh/jaar Natuurstroom. 4

Figuur 3 Aandeel Duurzame Energie In onderstaande tabel zijn de opbrengsten van duurzame energie met ingekochte groene stroom voor de RU te zien. Duurzame energie Radboud Universiteit 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 duurzame warmte WKO GJ 3.680 3.870 5.110 6.010 6.140 7.590 3.180 4.030 duurzame elektriciteit WKO kwh 232.000 491.000 568.000 616.000 620.000 484.750 385.440 113.440 zelf opgewekte zonnestroom kwh 1.700 1.700 1.700 1.700 1.700 1.700 2.700 6.700 totaal zelfopgewekte duurzame energie GJ 5.783 8.304 10.237 11.569 11.735 11.968 6.673 5.111 inkoop duurzame energie kwh 100.000 1.055.000 841.000 1.044.000 1.068.000 8.100.000 8.100.000 8.100.000 totaal duurzame energie GJ 6.683 17.799 17.806 20.965 21.347 84.868 79.573 78.011 De daling van zelf opgewekte duurzame energie is te wijten aan het tijdelijk buiten bedrijf stellen van het WKO systeem (ten behoeve van optimalisatie). Energiezorg In 2010 is op de RU energiezorg ingevoerd. Energiezorg heeft betrekking op de borging van terugkerende activiteiten om energiebesparing (en de daarbij horende gedragsaspecten) door te voeren. Het EnergieJaarprogramma beschrijft alle activiteiten van het UVB op het vlak van energiebeleid en energiebeheer en daarnaast alle activiteiten die energiezorg op de RU moeten borgen. Het EJP heeft een interne functie (omschrijving van activiteiten voor energiebeleid en beheer) en een externe functie (audit van energiezorg). De beschrijving van documenten en werkprocessen uit het EJP hebben er toe bijgedragen dat we nu een gecertificeerd Milieuzorgsysteem (ISO 14001) hebben. Het certificaat op zijn beurt heeft ervoor gezorgd dat we een belangrijke verplichting in het kader van de MeerJarenAfspraak Energie (MJA) zijn nagekomen. In 2012 is het EnergieConsumptieSysteem (deels) ingevoerd. Hiermee kunnen we gas, elektriciteit en watermeters op afstand (met kwartierwaarden) aflezen. Dit geeft ons de mogelijkheid het energieverbruik beter te monitoren. Daarnaast is het handig bij energievraagstukken voor de verschillende gebouwen omdat, naast het verbruik, ook het vermogen wordt geregistreerd. Voor het beheer van dit systeem is een medewerker vrij gemaakt. 5

Uitgevoerde projecten Naast de invoering van energiezorg, zijn de volgende projecten uitgevoerd: Decentraal Stoken Zuidzijde In 2012 zijn het Erasmusgebouw en de Bibliotheek ontkoppeld van het warmtenet van het UMC. De besparing die hiermee bereikt wordt, kan pas over 2013 worden gemeten. Optimalisering WKO en koppeling HFML Eind 2011is het WKO systeem buiten werking gesteld om het aan te passen. Het is geoptimaliseerd zodat het effectiever kan werken en het koudeoverschot kan worden teruggebracht. Er zijn toerenregelingen op de bronpompen aangebracht en het hydraulische systeem en de regelsoftware zijn aangepast zodat de warmte of koudevraag van de gebouwen beter geregeld kan worden. In mei 2012 is het systeem weer in gebruik genomen. Het draait naar behoren en over 2013 kan de besparing volledig gemeten worden. Warmtelevering van Magnetenlab Warmtelevering is mogelijk geworden omdat het HFML gekoppeld is aan het WKO systeem. Hiermee hoeft de warmte van de magnetenkoeling niet meer naar de buitenlucht gedumpt te worden maar kan deze benut worden voor verwarming van het Huygensgebouw of voor het laden van het WKOsysteem. In 2012 heeft het HFML 936 GigaJoules ( gelijk aan de behoefte van 20 huishoudens) geproduceerd. (Zie ook nieuwsbericht en foto op voorkant). Verlichting Linnaeus De verlichting in het Linnaeusgebouw is in groepen geschakeld zodat ze beter regelbaar is. Daarnaast is de verlichting (deels) daglichtafhankelijk gemaakt. Dit levert een besparing op van 60.0000 kwh per jaar. Verlichting Universiteitsbibliotheek De verlichting in de boekentoren van de UB voldeed niet meer aan de voorschriften. De verlichting in de gangen langs de boekenrekken werd geschakeld met handschakelaars per gang. In overleg met gebruikers is gekozen voor schakeling per gang op basis van aanwezigheid. Samen met de vervanging door efficiëntere armaturen wordt een elektriciteitbesparing van 46.000 kwh gerealiseerd. Dit geldt voor de 2 e t/m 4 e, de 6 e en de 7 e verdieping. Voor de 5 e verdieping is een LED variant gekozen met zeer lage UV straling in verband met een speciale collectie oude werken die zich daar bevindt. Hier wordt nog eens 9.200 kwh per jaar bespaard. Nacht van de Nacht Op 27 oktober 2012 s avonds hebben we in 3 groepjes, met medewerkers én studenten, rondes gemaakt over de campus. Negatieve uitschieters: UB, Erasmus en HFML. Positieve uitschieters vormden: Aula, Bestuursgebouw en Mercator 3 maar vooral Linnaeus dat nu bijna geheel donker was. (Zie ook verslag). Energiebesparingsonderzoeken per gebouw Voor het Erasmusgebouw, de kinderdagverblijven en Mercator II zijn in 2012 EPA maatwerkadviezen opgesteld. Een EPA is een analyse van het energieverbruik van het gebouw. Het levert een energiebalans op waarin het aandeel van de verschillende functies (zoals verwarming, ventilatie en verlichting) te zien is en een energielabel. Ook geeft het een overzicht van de mogelijkheden om energie te besparen in het gebouw. Sommige maatregelen kunnen direct worden toegepast. Andere kunnen worden toegepast op een natuurlijk moment. In de bijlage is een overzicht opgenomen van energielabels van gebouwen. 6

Zonnepanelen op UCI De RU en het UMC hebben in september 2011 een gezamenlijke zonnepaneleninstallatie in gebruik genomen. 48 zonnepanelen zijn geplaatst op het UCI gebouw. Op de schaal van het verbruik van de gehele campus is de bijdrage gering, maar alle beetjes helpen! De panelen hebben in 2012 naar verwachting gepresenteerd: 10.000 kwh, waarvan de helft voor de RU. Energiebesparing Grotius In de voorbereidende fase van de bouw van de nieuwe Rechtenfaculteit is vanuit de gebruikersgroep techniek aangestuurd op een energiearme invulling van het gebouw. De maatregelen die zijn voorgesteld: hoge isolatie waarde van gevels en vloer (R c = 5, dak R c = 6), driedubbel glas, aangepast verlichtingsniveau, daglichtafhankelijke verlichting met aanwezigheidsdetectie, vraaggestuurde ventilatie en zonnepanelen. Hiermee scoort Grotius een EnergiePrestatieCoëfficiënt van 45% onder de norm. In 2012 is gekozen voor koppeling van het gebouw op het WKO systeem en zijn verschillende maatregelen verder uitgewerkt. MeerJarenAfspraak De RU neemt, samen met alle andere WO instellingen, deel aan een convenant met het Rijk over energie. De afspraken zijn vastgelegd in een MeerJarenAfspraak (MJA). De belangrijkste verplichtingen zijn: - het opstellen en uitvoeren van een Energie Efficiëntie Plan (EEP). In het EEP zijn projecten geformuleerd die een efficiencyverbetering van 8,8% opleveren over de periode 2009 2012. - het rapporteren van energieverbruiken in het MilieuJaarVerslag (e MJV). - het invoeren van Energiezorg. In figuur 4 zijn de kwantitatieve doelstellingen en resultaten van ons EEP weergegeven. In 2012 hebben Decentraal Stoken, de verlichtingsprojecten en het bedrijven van de WKO geleid tot een efficiencyverbetering van 12%. Figuur 4 Realisatie MJA doel: relatief energieverbruik We halen de MJA doestelling dus ruim. Belangrijk hierbij is dat het om een relatieve besparing gaat zoals de rijksdoelstelling beoogt. De autonome ontwikkeling is hierin niet verwerkt. Voor 2013 2016 is een nieuw EEP ingediend. Drinkwaterverbruik Het drinkwaterverbruik van de RU is in 2012 gestegen naar 172.423 m 3. 7

Figuur 5 Drinkwaterverbruik vanaf 2005 In 2012 in een Drinkwaterbesparingsplan voor de RU opgesteld. Hierin zijn maatregelen opgenomen die het verbruik terug moeten dringen. Ook is in 2012 het EnergieConsumptieSysteem (deels) ingevoerd. Hiermee kunnen meters op afstand (met kwartierwaarden) worden afgelezen. Met het systeem is al een lekkage achter het Bestuursgebouw opgespoord. (zie ook nieuwsbericht). De stijging over 2012 kan niet alleen verklaard worden door de overgangssituatie (in 2011 is het drinkwaternet op de campus gerenoveerd) en niet bemeterde evenementen en activiteiten. We gaan in 2013 goed analyseren waardoor het verbruik veroorzaakt wordt en hoe de stijging verklaard kan worden. Extern overleg Nijmeegs Energie Convenant In september 2011 is het Nijmeegse Energie Convenant (NEC) afgerond. De doelstelling van het NEC, om gezamenlijk (14 organisaties) in 3 jaar de CO 2 emissie met 9% terug te dringen, is gehaald. In 2012 is een vervolg gegeven aan het convenant (NEC 2.0) met een meer themagerichte benadering en meer nadruk op kennisuitwisseling. De RU (Gedragswetenschappen) heeft hieraan al bijgedragen met een presentatie over gedragsverandering. Energiecoördinatoren overleg Enkele keren per jaar komen de energiecoördinatoren van universiteiten en ziekenhuizen bij elkaar om ervaringen uit te wisselen over thema s die voor energiebeheer van belang zijn. Intern overleg Energiebeleid/beheer komt in de volgende (overleg)structuren aan de orde: Milieuoverleg Onder voorzitterschap van de directeur Cluster Facilitair is enkele malen per jaar overleg met studenten. Het UVB is hierbij ook betrokken. Energie is meestal een belangrijk gespreksonderwerp. In het overleg zijn de ontwikkelingen rond energieverbruik en energieprojecten door ons gepresenteerd. Daarnaast zijn vragen van studenten over dit onderwerp beantwoord. 8

Netwerk Duurzaamheid In 2010 is het Netwerk Duurzaamheid heropgericht. Onder voorzitterschap van Irene Dankelman wordt over verschillende duurzaamheidonderwerpen gediscussieerd door hoogleraren, medewerkers en studenten. Het UVB neemt hieraan deel en informeert over energieonderwerpen. Daarnaast levert het overleg ook informatie op. Workshop verlichting Er zijn twee workshops georganiseerd, samen met AMD over criteria voor binnenverlichting. Doel is om richtlijnen op te stellen voor Programma s van Eisen voor nieuwbouw die passen in de kwaliteitseisen van de RU en die verwarring in de ontwerp en uitvoeringsfase moeten voorkomen. Radboud Duurzaam Met de AMD en communicatie CF worden communicatie activiteiten ingezet, met als doel duurzaamheid op de campus meer bekendheid te geven. Kleine Duurzaamheid Er is een aanvang gemaakt met pilots in het kader van het project Kleine Duurzaamheid waarmee bij het Donderscentrum, Faculteit Letteren en FNWI invulling gegeven wordt aan energiebesparing en duurzaam gedrag. Science College Een werkcollege Energiebesparing in de RU praktijk inclusief excursie is verzorgd voor 2 e jaars Science studenten in het kader van de panoramacollegereeks Energy & Sustainability. Duurzaam materiaalgebruik In 2011 heeft het UVB de Rode Draad uit 2001 geactualiseerd. Tijdens een workshop over duurzaam materiaalgebruik is een praktische invulling gegeven aan het bepalen van de milieubelasting van materiaalgebruik. Het Milieuclassificatiesysteem van NIBE is het meest geschikt voor toepassing op de RU. De gegevens zijn gebaseerd op Levenscyclusanalyses (LCA). De gegevens zijn beschikbaar op componentniveau (wat is een duurzame oplossing voor dakbedekking op een plat dak?) en geeft een snelle indicatie van de milieubelasting. Er zijn 7 klasses: 1 geeft de laagste milieubelasting en 7 de zwaarste. We hebben gekozen om klasse 5 en hoger zoveel mogelijk te vermijden. Daarnaast kan met deze gegevens een heel gebouw worden doorgerekend. Met Greencalc+ kan de milieubelasting van een gebouw worden uitgedrukt in een index. Voor projecten is de insteek om op een index (MIB) van minimaal 120 uit te komen (100 is de referentie). Het Grotiusgebouw komt op deze waarde uit. Deze aanpak is vertaald naar een richtlijn Duurzaam Bouwen RU onderdeel materiaalgebruik. Na 1 jaar wordt het gebruik van deze instrumenten geëvalueerd. 9

Bijlage: Energielabels van gebouwen van de Radboud Universiteit Gebouw Code Energielabel nu opmerking straks Aula H015 F indien volledig pakket wordt uitgevoerd C Bestuursgebouw H021 G indien volledig pakket wordt uitgevoerd D Universiteitsbibliotheek H0281 D indien volledig pakket wordt uitgevoerd A Spinozagebouw hoog H050A G indien volledig pakket wordt uitgevoerd C Spinozagebouw laag H050B G indien beperkt pakket wordt uitgevoerd G Erasmusgebouw hoog H0511 Erasmusgebouw laag H0512 Collegezalencomplex H053 G indien volledig pakket wordt uitgevoerd C TvA 1 H0541 G indien beperkt pakket wordt uitgevoerd G TvA 2 H0542 G indien beperkt pakket wordt uitgevoerd G TvA 3 H0543 G indien beperkt pakket wordt uitgevoerd G TvA 4 H0544 G indien beperkt pakket wordt uitgevoerd G TvA 5 H0545 G indien beperkt pakket wordt uitgevoerd F TvA 6 H0546 F indien beperkt pakket wordt uitgevoerd F TvA 8 H0548 G indien beperkt pakket wordt uitgevoerd G Linnaeusgebouw W38 EPA nog uitvoeren Transitorium(ITS) W42 A na uitvoering energiezuinige renovatie Kassen Botanie W56 n.v.t. nieuwbouw in voorbereiding Huize Heyendael M103 n.v.t. wel nog energie onderzoek Rekencentrum (UCI) M196 n.v.t. wel nog energie onderzoek Trigon M291 E renovatie in voorbereiding C UFB GWT C0900 n.v.t. werkplaats HFML U02 n.v.t. Gymnasion Noord U03 N wel nog energie onderzoek Gymnasion Zuid U03 Z wel nog energie onderzoek Erasmuslaan 9 U04 n.v.t. kerk Huygensgebouw U05 wel nog energie onderzoek Logistiek Centrum U07 n.v.t. wel nog energie onderzoek NMR U09 n.v.t. Nanolab U10 n.v.t. FEL U15 n.v.t. Grotiusgebouw U16 op basis van EPC A++ Gebouwen verhuur Kinderdagverblijf W53 D indien volledig pakket wordt uitgevoerd A Kinderdagverblijf II U08 A Phocas C802 n.v.t. Klooster Soeterbeeck S0950 n.v.t. wel nog energie onderzoek Gebouwen BV Campus Bedrijvencentrum (UBC) W58 n.v.t. sloop < 5 jr. Mercator I S050 F indien beperkt pakket wordt uitgevoerd E Mercator II U01 C indien volledig pakket wordt uitgevoerd A Mercator 3 W 36 G indien beperkt pakket wordt uitgevoerd G In bovenstaand overzicht zijn de energielabels van RU gebouwen opgenomen d.d. januari 2013. Voor sommige gebouwen is het label in de maak. Voor andere gebouwen is het label niet van toepassing, bijvoorbeeld omdat het nieuw is (jonger dan 10 jaar), een procesfunctie heeft, een monument is of als kerk dient. Een volledig pakket heeft betrekking op alle maatregelen met een terugverdientijd van ongeveer 10 jaar. Bij een beperkt pakket is rekening gehouden met de te verwachten levensduur van het gebouw. 10