INVESTEREN IN JE/DE MISSIE! Duurzaam beleggen door kerken Protestantse Kerk in Nederland Redactie:
Colofon: Samenstelling en redactie Adviezen Lydeke van Beek, Jan-Gerd Heetderks en Jan Verhage Ontwerp omslag Marieke Viergever, Utrecht Interface Communicatie, Ede Tekstcorrectie en vormgeving Janneke Scholten, Olst Letter Minion 9,5/13 Druk en bindwerk Wilco, Amersfoort Uitgave Protestantse Kerk in Nederland, Utrecht Boekencentrum BV, Zoetermeer ISBN 978 90 239 2068 7 NUR 707, 749 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
INHOUDSOPGAVE Ten geleide Arjan Plaisier Aanbeveling Haaije Feenstra en Ruud van den Broek Voorwoord v xi xiii Blok 1: De geschiedenis van duurzaam beleggen 1 Verantwoord of duurzaam beleggen in de Protestantse Kerk in Nederland 11 Bijbelse noties 17 Blok 2: De synode van de Protestantse Kerk in Nederland en haar duurzaam beleggingsbeleid 23 Peter Eenshuistra Duurzaam/verantwoord beleggen bij het Pensioenfonds Predikanten 29 Teun Copier Stichting Kerkelijk Geldbeheer en duurzaam beleggen 37 Michiel van Alphen Duurzaam beleggen voor protestantse kerkelijke gemeenten 43 Blok 3: Kris Douma Een duurzaam pensioen: de lange weg via verantwoord naar duurzaam beleggen 49
Hermar Jansen Duurzaam beleggen door religieuze en charitatieve instellingen 59 Jasper Stimm De benadering van duurzaamheid bij beleggen, een praktische invulling 69 Hans Hekkenberg Risico s en risicobeheer bij beleggingsbeslissingen 77 Fons Lute De discussie rond duurzaam beleggen 89 Blok 4: Ben Simmes Oikocredit 99 Michael Jongeneel, Leonhard ten Siethoff en René Tromp Triodos Bank 109 Marietta Smid ASN Bank 117 Kees Gootjes De VBDO: Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling 125 Blok 5: Epiloog: en nu aan de slag 129 Bijlagen: - Uitgangspunten voor verantwoord beleggen 137 - Auteurs 139 - Termen 141 - Afkortingen 143 - Literatuur 145 - Websites 149
TEN GELEIDE Het idee was een boek te publiceren om gemeenten en diaconieën van de Protestantse Kerk in Nederland, en wellicht ook anderen, een handreiking te doen op weg naar het verduurzamen van het beheer van de financiële middelen. Dat kunnen bankrekeningen in rekening courant of spaarproducten of deposito s zijn. Maar het kunnen ook beleggingen zijn: investeringsproducten als aandelen en obligaties, die op de beurs verhandelbaar zijn. Het idee werd omarmd door velen die aan de totstandkoming van dit boekje hun medewerking hebben willen verlenen. Eerst en vooral de afdeling financiën & control en de directie van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk die zich van harte achter het idee schaarden. De wijze waarop het besluit van de kleine synode in 2007 om, naar aanleiding van het appèl van Accra, de beleggingen van de kerk ook duurzaam in te vullen, was uitgevoerd verdiende navolging (niet kopiëring als zodanig) door plaatselijke gemeenten en diaconieën binnen het verband van de Protestantse Kerk. Geen wonder dat ook het moderamen van de Protestantse Kerk van harte voorstander van deze uitgave was. Wat wel verrassend was, waren de vele enthousiaste en positieve reacties van de auteurs die gevraagd werden om een bijdrage aan dit boekje te leveren vanuit de eigen ervaring van het instituut waarin zij werkzaam zijn ofwel dat zij vertegenwoordigen. Van harte wilden zij de overwegingen van hun instelling om verantwoord of duurzaam te beleggen op papier zetten, wilden ze vanuit hun expertise hun licht over duurzaamheid laten schijnen of wilden ze hun instituut voorstellen op basis van de duurzame en/of verantwoorde keuzes die zij daarin hebben gemaakt. Wat voor u ligt is dus een unieke compilatie over het thema duurzaam of verantwoord beleggen. De focus daarbij ligt op duurzaam beleggen in de Protestantse Kerk, al mag worden aangenomen dat de inhoud ook voor andere kerkgenootschappen, kerkelijke gemeenten en diaconale instituten en/of christelijke instellingen interessant kan zijn. v